Economisch en financieel recht 23/09/2013 Examen: notities + slides leren Grote casus: werkmarktpraktijken en werkmarktconsumpties (voorbereid met modeloefening) Kleine casus: onderwerp niet op voorhand bepaald Theorievraag: niet in wetboek terug te vinden (bv. Interpretatie wetteksten) 4 of 5 Ja/nee vragen met korte motivering Duidelijk schrijven + binnen de vakjes blijven Alle wetgeving mag mee, maar niets van annotatie. Economisch recht Hoofdstuk 1 Definities zullen nooit letterlijk gevraagd worden Begripsomschrijving Zowel publiek als privaat (tussen rechtsonderhorigen) recht à prijzenwetgevingen (maximumprijzen bestaan niet zoveel meer (taxi) ) à actief zijn als kredietinstelling Marktpraktijken Bankrekeningen Ordening: het bereiken van evenwicht tussen verschillende partijen Sturing: bv. Afspraken verbieden die mededingen tegenwerken Bronnen van het economisch recht a) Internationale verdragen a. Basisverdrag WTO (belangrijke organisatie die opgesplitst wordt) i. GATS is voor diensten wat GATT voor de goederen is. ii. TRIPS voor de intellectuele eigendom. iii. DSU: geschillenbeslechtingsmechanisme (niet voor de particulieren maar enkel voor ondernemingen) iv. GATT bevat de volgende principes/regels: 1. de meest begunstigde natie: wanneer een lidstaat een voordeel toekent aan een ander land (lid of niet) moet dit ook onmiddellijk en onvoorwaardelijk toegekend worden aan alle andere leden. Dit is vaak het geval bij de verlaging van de douanerechten. 2. Nondiscriminatie: ondernemingen van andere landen moeten op dezelfde manier behandeld worden als de die van eigen land. 3. Verbod van kwantitatieve beperking: geen quota s opleggen aan andere landen 4. Antidumping regeling: goederen worden op een bepaalde markt gebracht onder de hun normale marktwaarde. Op zich is dit niet verboden. Enkel als dit ernstige schade berokkend aan een bedrijfstak. In dat geval kunnen er antidumping rechten opgelegd worden. Dit houdt vaak in dat de douaneprijzen hoger gelegd worden die op deze manier de waarden van de goederen terug op de normale marktwaarde brengt. 5. Exportsubsidies: dit is ten aller tijden verboden. Dit zijn subsidies die garanderen dat goederen goedkoper verkocht kunnen worden. à niet alle documenten van de WTO vanbuiten kennen, dient als puntenophaler.
b) VWEU (economische integratie verdragen) Goederen binnen de EU mogen geen douanekosten opgelegd worden. Mededingingsbeperkingen verhinderen, markten mogen niet verdeeld worden. EU markt wordt ook bepaald door verordeningen(1) en richtlijnen(2) (passagiersrechten: wat gebeurd er als vlucht geannuleerd? ) 1) Verordeningen: direct toepasselijk 2) Richtlijnen: moeten worden omgezet in elk land; enkel het doel is verplicht; ze kunnen meer of minder bindend zijn. a. Minimale harmonisatie: minimum aan rechten toekennen, lidstaat mag verder gaan in zijn bescherming. b. Maximale harmonisatie: voorziet de maximum rechten; het minimum is hier het maximum; lidstaat mag er niet van afwijken; leunt sterk aan de verordening. Deze vorm van harmonisatie sluit het best aan bij het vormen van de markt. c) CISG (Weens koopverdrag, zie slides) Regels zijn automatisch van toepassing op internationale koopcontracten Franse verkoper > Belgische koper: verdrag sowieso van toepassing want de V & K komen uit een verschillend verdragsluitende staat. Het is een SUPPLETIEF recht en kan dus contractueel uitgesloten worden! Het wordt ook beperkt aan de handelskoop dus alleen tussen verschillende professionelen. d) CESL Bestaat vandaag nog niet, enkel voorstel van de commissie. Dit heeft een andere benadering, want de toepassing ervan is optioneel. de partijen zullen dus moeten overeenkomen dat de bepalingen van CESL van toepassing zijn is niet enkel van toepassing op handelskopen beide tellen maar voor internationale koopcontracten. verdragen die niet enkel internationaal maar ook nationaal worden toegepast. Vb. Cheques of wisselbrief. Geen uniformeel recht: welk is van toepassing? B VK conflict, welk recht? Binnen Eu Rome I verordening. Interpretatie van internationale regelen moet gebeuren op autonome wijze. Belgische rechter moet zich niet laten inspireren door het Belgisch recht, hij moet autonoom interpreteren. Verschillende interpretaties zijn dus wel mogelijk. Vooral indien er geen supranationale instelling bestaat die aangeduid is om bindende beslissingen te maken. Vb. Cour de Justice. e) Verhouding tot nationale rechten Internationaal voorrecht indien deze directe werking heeft op het nationaal recht. Belgische rechtscolleges passen de principes van het Europees recht toe. Wat is directe werking? (arrest van Gend&Loos: moet duidelijk zijn, ) Deze werking geldt ook voor de Europese richtlijnen. Als België te laat omzet kan ik mij als burger dan beroepen op deze richtlijnen? Ja, maar enkel t.o.v. de overheid maar niet horizontaal tegen andere burgers. (geen horizontale werking) wat kan men wel doen? Staat aanklagen en schadevergoeding voor niet omzetting. WTO heeft geen directe werking, want er is teveel appreciatie mogelijk. f) Nationale bronnen
a. Grondwet b. Wetten & decreten Videofragment van het voorstel voor het maken van een economisch en financieel wetboek. Interessante elementen: techniek aanbouwwetgeving: Algemeen wetsontwerp, maar men heeft niet gewacht tot het wetboek af is. Elke keer er een boek klaar is gaat het langs het parlement. Waarom? Omdat het regeringsproces niet zo lang is. De volgende minister kan niets anders doen het afwerken. Problemen? Raad van State moet zich uitspreken zonder telkens de sanctie of meer te kennen. Het is vooral een coördinatie van de bestaande wetgeving maar het innoveert ook. De delen met innovatie duren het langst om er door te komen. Bepaalde materies worden maar opgenomen; Maar WB van koophandel is er niet in opgenomen net zoals het vennootschapsrecht, faillissementswetgeving, Dit is de bevoegdheid van minister van economische zaken en niet van die van justitie (dit is dus niet de beste aanpak) Geen sectorale wetgeving (maar ten dele juist) er is een boek financiële (> krediet) Waar hebben wij de lead? (NAKIJKEN!!) Stand van zaken 15/09 (zal dus nog evolueren) Rechtshandhaving: sancties zouden geharmoniseerd worden, collectieve vordering mogelijk (grote innovatie voor bv. Testaankoop) invoering van een soort Class action Wat wordt er verwacht? Een boek marktpraktijken: zou normaal snel goedgekeurd moeten worden in parlement. 2 problemen bij het overbrengen: 1) België vs. Hof van Justitie: veel regels zijn niet parallel met de rechtspraak van HvJ. Vb. we mogen niet met verlies verkopen : doel? Oneerlijke concurrentie tegengaan. Grote distributie handelaars (Carrefour, Delhaize, ) kunnen dit verlies elders recupereren wat de kleinhandelaar dus niet kan. Is dit een bescherming voor de consument? Ja, lokvogelpraktijken vermijden (meer doen kopen dan moet) Rechtspraak: als doelstelling niet alleen eerlijke concurrentie garandeert dan is het in strijd met het Europees recht; verschillende regels kennen dus dit probleem. Oplossing? In de voorbereidende werken ratio legis aanpassen. Kan de wetgever door enkel dit te doen niet meer strijdig zijn met Europese wetgeving? 2) Rechtspraak Grondwettelijk hof: uitsluiting van vrije beroepen uit de wet marktpraktijken is strijdig met het gelijkheidsbeginsel. > is dus nietig verklaard. Hoe kunnen ze uitgesloten worden zonder dat het nietig verklaard wordt? (oplossing wordt later gegeven) Koning wordt door de wetgever gemachtigd om te detailleren. Regering schrijft de tekst maar is zelf Koning (niet echt correct) wordt gekritiseerd door de Raad van State. Beroepsgroeperingen maken zelf regelementen. Vb. Makelaars hebben zelf een regelement opgesteld, dit wordt dan later bekrachtigd. Rol van het Grondwettelijk hof? Zij gaat de wetten/ decreten/ toetsen aan de Grondwet en fundamentele rechten en vrijheden. Zij kan zich uitspreken op 2 manieren: QPJ een prejudiciële beslissing > fout blijft bestaan zolang de wet niet wordt aangepast. aanvraag tot nietig verklaring > de fout wordt definitief uit de tekst verwijdert.
Besluitwetten Na de oorlog was er aan de koning een speciale bevoegdheid gegeven om wet op te stellen. De wet van 1945 is grotendeels opgeheven, het enige dat nog bestaat is voor de bevoegdheid voor maxima prijzen. Ministeriële besluiten Machtiging van de wetgeving. g) Beleidsovereenkomsten Interactie tussen overheid en een andere entiteit (dit is een bron van het economisch recht) Dit kan zowel met overheidsbedrijven (a) als met privéondernemingen (b) a. NMBS, BPOST, staat sluit een beheerscontract met één van deze bedrijven, wat in zo n contract staat wordt bepaald door de wet. i. Overzicht van de taken van de post ii. Tarieven die gevraagd mogen worden iii. In de wet staat voorzien dat Art 1184 niet van toepassing is bij dit soort contracten. Duurtijd? 35 jaar Wat erna? 6 maanden voor het verloop van het contract moet een ontwerp van een nieuw beheerscontract worden ingediend aan de minister aan het einde van contract. Indien geen nieuw op tijd dan blijft het oud van toepassing tot er een nieuw is. Het zijn handelaars maar ze kunnen niet failliet gaan. b. Uitdrukkelijke rechtsgrond: overheid kan aan zelfbinding doen. Ze kan zichzelf verplichtingen opleggen, anders niet. Vb. Programma (tussen overheid en petroleum sector) met betrekking tot de prijs; voor prijsverschil benzine > formule maken Voor de kansspelen krijgen de gemeenten de mogelijkheid om beleid te maken voor kansspeleninstellingen/ inrichtingen. Toepassing lotto (ter info in bundel): kanalisatieplicht: wij moeten op verantwoorde wijze kunnen gokken De helft van het geld gaat naar de winnaars, de andere helft gaat naar goede doelen. Rechtsgrond à Privaatrecht. Economisch grondslagenrecht 1) gelijkheidsbeginsel gelijke situaties moeten op gelijke manier behandeld worden het moet niet indien: de ongelijke behandeling objectief en redelijk verantwoord kan worden. het pertinentiecriterium bereikt is (= noodzakelijkheid) proportionaliteitscriterium: redelijk blijven om doelstellingen te bereiken. Vb. Arrest Lemmens Gemeentebelasting opgelegd voor alle ondernemingen die autokerkhof uitbaten die op minder dan 100 meter van de openbare weg liggen. à ongelijke behandeling zonder verantwoording.
Arrest Biorim Laboratorium klinische testen: verbonden aan ziekenhuizen of universiteiten andere privé laboratoria: Voor deze zijn er 2 specifieke voorschriften gemaakt 1. Ze moeten opgericht zijn als burgerlijke personenvennootschap. 2. De personen die klinische tests uitvoeren moeten vennoot zijn. Er is hier geen sprake van schending want er is een verantwoording à overconsumptie in ziekenzorg tegengaan. Anders zou een persoon geen tegemoetkoming meer kunnen krijgen van de ziekenzorg. Arbeidshof is akkoord maar het is niet evenredig wat betreft de 2 e vereiste! Deze vereiste is daarbovenop ook nog eens een aantasting aan de vrijheid van vereniging Faillissement wet: schoonbaarverklaring (= na afsluiting kan uw schuldeiser zich niet meer tegen u keren.) Artikel 81 zegt dat als je een strafrechtelijke veroordeling hebt gehad dan kan je nooit meer schoonbaar verklaard worden. Probleem? Objectieve verantwoording maar gaat veel te ver. Er is hier geen sprake van evenredigheid. De rechter heeft geen vrijheid meer, hij is verplicht dit te volgen en dit levenslang. à vergaand. Het is zelfs niet nodig dat er een band is tussen het misdrijf en faillissement à niet evenredig à inbreuk. Uitsluiting van vrije beroepers uit WMPC (LPMC) à geldt voor ondernemingen (wordt in wet gedefinieerd) Duurzame wijze (regelmaat) Economische activiteit verrichten (commercieel, financieel, ) Artikel 3 zegt dat het niet van toepassing is op vrije beroepen, tandartsen en kinesisten. Wat is een vrij beroep? (gedefinieerd door wet & cumulatieve voorwaarden ) Geen koopman Niet onder commerciële verrichtingen Er bij wet opgericht tuchtorgaan bestaat (hierin kan men de verantwoording vinden van het uitsluiten van de tandartsen en kinesisten) Wie er wel onder valt zijn: diëtiste; vroedvrouw, vastgoedmakelaar (commerciële doeleinde) L. De Cock (logopediste) zit in een groepspraktijk met kine. Ze verlaat groepspraktijk en schrijft naar de ouders dat ze weggaat maar dat de klanten bij haar moeten blijven. De praktijk keert zich tegen L. Omdat haar handeling een oneerlijke handeling is. Haar advocaat weert zich door een schending op te merken van het gelijkheidsprincipe. Indien de kine de praktijk verlaten dan zou L. niet ertegen in kunnen gaan. Er is dus een ongelijke behandeling en deze kan niet gerechtvaardigd worden door de voorwaarden van uitzondering. 6/05/2011 à Schending had dus geen objectieve verantwoording, dit werd als prejudicieel besluit vastgesteld dus de wetgever verandert er niets aan. Een nieuw arrest bevestigd dit besluit maar deze keer vernietigt het GW de ongrondwettelijke uitsluiting van vrije beroepen, tandartsen en kinesisten.
à op dit moment valt iedereen onder de wet MPC, nu is de wetgever wel in actie getreden. Hoe zou men dit oplossen? Nieuwe definitie & men zou grotendeels WMPC kopiëren voor vrije beroepers en er alleen de bepalingen uitlaten die dus uitgesloten zijn voor vrije beroepers, tandartsen en kinesisten. Waalse distributie Tecteo Decreet zegt: langdurige stroompanne à schadevergoeding (soort bepaling? De verbruiker is beschermd, waren ze wel bevoegd om dit toe te staan? ) Hoe de administratieve fouten hersteld moeten worden Rechter vraagt of dit betekent dat WMPC niet meer toegepast mag worden wat betreft de bedingen? PJV aan GWH: we kunnen dit op 2 manieren interpreteren A) decreet sluit uit dat artikel 74 van toepassing à schending van gelijkheidsbeginsel. B) Beiden vullen elkaar aan: consument mag zowel op decreet als WMPC steunen à geen schending. GWH zal dus interpretatie B toepassen. G.W. niet tussen rechtsonderhorigen, maar dit beginsel vindt men toch op meerdere plaatsen terug (nondiscriminatie) Er is hier misschien nog een probleem te vinden van bevoegdheidsverdeling. Het economisch beleid behoort tot de gewesten (rekening houden met vrijheden) Handel & nijverheid: decreet d Allarde wordt opgeheven in wetboek Sommige bevoegdheden worden behouden voor de federale overheid à Waals decreet mag een minieme toepassing doen van bevoegdheid van federale staat indien noodzakelijk het mag maar een minieme inslag hebben 2) vrijheid van nijverheid en handel (goed onderscheiden!!) Geldende regelgeving respecteren. (iedereen mag mits deze regelgeving bestaat) Kan ingeperkt worden a. publiekrechtelijke strekking 3 voorwaarden (slides) RVS 08/2006 Nachtlawaai: gemeente wil er iets aan doen staat in voor openbare rust (deze is verstoord) heeft de bevoegdheid om maatregelen te nemen. Besluit sluitingsuur voor iedereen Ze hebben inderdaad de bevoegdheid maar hier zijn ze te ver gegaan, niet alle cafés moeten dit sluitingsuur hebben, alleen zij die de openbare rust verstoren. RVS 1/07/2010 Leuven verbiedt de verkoop van alcohol in nachtwinkels tussen middernacht en 08u00. Het probleem kon hier weer gelokaliseerd worden op een bepaalde plaats en de beslissing is voor alle nachtwinkels gevallen. Leuven gaat te ver; alleen de nachtwinkels die de openbare rust verstoren moeten gestraft worden, de anderen genieten van vrijheid en nijverheid. Leuven riep als tegenargument het gelijkheidsbeginsel in; niet van toepassing want dit principe houdt in dat gelijke situaties op dezelfde manier moeten worden behandeld, wat hier niet het geval is.
Cass 17/12/2010 Huisvuil wordt verzameld op een privé terrein zonder regeling met gemeente. Dit mocht niet verhinderd worden, wel het rondrijden van bepaalde camions RVS 11/01/2007 alcoholische dranken te verkrijgen in automatenwinkels Jongeren kunnen hier dus ook aan. De gemeente zegt dat dit voor overlast zorgt en dat de jongeren verloedert kunnen worden. De uitbater zegt dat hij vrijheid van nijverheid heeft. Er moet onderscheid gemaakt worden tussen materiële en morele openbare orde. Een tussenkomst is gerechtvaardigd vanaf er zich effectief een probleem voordoet. Indien de jongeren effectief de openbare orde zouden verstoren dan pas zou de vrijheid mogen ingeperkt worden. b. Privaatrechtelijke strekking Geldt tussen privé entiteiten onderling Ieder is vrij om te kiezen welke beroeps of economische activiteit hij zal uitoefenen en hoe hij deze zal verrichten. Vrijheid niet absoluut, onderworpen aan beperkingen Men moet de dwingende reglementering respecteren (bv in bezit zijn van vergunning) Je mag geen schade berokkenen aan anderen bij het uitvoeren van uw activiteit; als je schade veroorzaakt dan moet je deze schade gaan vergoeden. Jouw vrijheid eindigt daar waar de vrijheid van een ander begint. Niet concurrentiebeding: binnen een bepaalde straal en voor een bepaalde tijd geen concurrentiele zaak oprichten. Het recht dat iemand heeft op basis van de vrijheid ga je beperken door dit beding. Dit kan conventioneel zijn maar deze kunnen ook automatisch bestaan. Vb. Overdracht van handelszaak. Partij A draagt handelszaak over naar partij B, bij zo n overdracht zit automatisch zo een niet concurrentiebeding in. A zal zich moeten onthouden om in concurrentie te treden met B. In dit geval niet noodzakelijk dat zo n beding in contract wordt gesloten, dit kan conventioneel wel duidelijker gemaakt en bevestigd worden. Dit beding kan beperkt worden in de tijd (men gaat er van uit dat dit 2 tot 3 jaar is). Een tweede beperking is de activiteit die het voorwerp maakte van deze handelszaak, een andere activiteit mag wel direct opgestart worden en een derde is dat het beperkt is in de ruimte (maar ook hier rekening houden met aard van activiteit!!) Er is een verschil tussen een bakkerij en een onderneming die ramen plaatst. De laatste biedt haar activiteiten aan in een territoriale afstand die ruimer is. Er moet juridisch een onderscheid gemaakt worden tussen overdracht van handelszaak en overdracht van rechtspersoon via aandelen. Aandeelhouders van BVBA dragen aandelen over aan X, in deze situatie is het niet concurrentie beding niet automatisch besloten. In dit geval zou het beding moeten voorzien worden in het contract. Bestuurders/ zaakvoerders Mag men bestuurder zijn in 2 concurrerende vennootschappen? Het is een probleem, niet omdat het in de wet staat (niet expliciet verboden), maar men gaat er van uit dat het principe van de goede trouw schendt indien men dit zou doen. Tenzij er een akkoord bestaat dat dit geen probleem is (zelden het geval)
Voor hoe lang? o A kan niet bestuurder zijn in X & Y (x & y concurrerende vennootschappen), maar wat als A wordt afgezet in X (ad nutum) mag A dan onmiddellijk bestuurder worden in Y? Men is het daar nog niet over eens. Er moet hier opletten voor wat er overeengekomen is in het vorig contract. Het antwoord op deze vraag kan dus conventioneel gegeven worden, zonder precisie zijn de auteurs verdeeld. Hoe kan men bepalen of X & Y concurrerend zijn? o Statutair doel of daadwerkelijke uitgeoefende concurrerende activiteit? 2 e Wat is de sanctie? o Ontslag niet enkel in NV (ad nutum) maar ook in BVBA of personenvennootschap. Dit wordt beschouwd als een ernstige reden om onmiddellijk ontslag te verantwoorden (zelfs voor een bestuurder die statutair benoemd is) o Indien er schade wordt berokkend door dit toedoen dan zal hij deze moeten vergoeden. In de contracten kunnen de elementen verder geregeld worden De voorwaarden zijn tijd (niet onbeperkt), ruimte (binnen welk territorium is het vennootschap actief) en materie (enkel voor concurrerende activiteiten) Indien deze voorwaarden miskent zijn dan zijn deze absoluut nietig die door eenieder kan worden opgeworpen. waarom absoluut? o Omdat vrijheid van nijverheid van openbare orde is Aandeelhouders Het bezitten van aandelen in concurrerende vennootschappen wordt pas een probleem als het over een personenvennootschap gaat. In het laatste geval bestaat er een niet- concurrentieverplichting. Inbreng van handelszaak van vennootschap Zelfde als overdracht van handelszaak; nietconcurrentieverplichting. Verkoop van aandelen Geen verplichting automatisch voorzien; moet conventioneel vastgesteld worden. 2 e commerciële toepassing Franchising: Mc Donalds : elk etablissement is een franchisenemer van Mcdo om het bord te gebruiken en de commerciële Dit voor een serieuze prijs; drempelgeld en royalty s (deel van omzet) Wet van 2005 voor de zwakke partij te beschermen. Het contract mag niet meer op eender welke manier opgesteld worden. Er moet dus een ontwerp van overeenkomst voorgesteld worden à bij wet opgelegde pre contractuele informatie. Er moet ook een apart document zijn waar alle voorwaarden te vinden zijn zodat de franchisenemer kan zien of dit interessant is voor hem. De wet voorziet transparantie. Er wordt ook een wachttijd voorzien van 1 maand. In deze
periode kan de nemer geen enkele verbintenis aangegaan en er kan ook niets van geld van hem gevraagd worden. Wat als deze wachttermijn niet wordt gerespecteerd? De franchisenemer kan gedurende 2 jaar de nietigheid (relatieve) van het contract te vorderen. (zonder dat men schade moet bewijzen) 2 e sanctie is dat als in de uiteindelijke overeenkomst bedingen voorkomen die niet voorkwamen in de ontwerpovereenkomst dan zijn deze ook nietig. Inperking in hoofde van de gever op de manier waarop hij de contracten wil sluiten. 3 e commerciële toepassing Verkoopsweigering Boycotactie : verschillende entiteiten spreken af dat ze niet meer zullen leveren aan een andere entiteit. o In principe is dit verboden want dit drijft een entiteit van de markt. o Dit is toegestaan als het is om perfect geldige regel af te dwingen vb. Een aantal groothandelaars van geneesmiddelen, één ervan was groothandelaar en kleinhandelaar (verkocht dus ook aan publiek) X & Y besluiten Z als kleinhandelaar te boycotten. Waarom? Omdat Z geneesmiddelen verkocht aan klanten aan lagere prijzen omdat hij zowel groot als kleinhandelaar was. De geneesmiddelen die X en Y hadden en Z niet gingen ze niet meer leveren zodat hij ze niet meer kon verkopen. Hier hebben ze het toegestaan omdat X & Y een nobel doel hebben met hun boycotactie. Ze wilden ervoor zorgen dat andere apotheken een levensvatbaarheid inkomen konden behouden (voor discussie vatbaar, want apothekers verdienen vrij veel) (On)eigenlijke verkoopsweigering o eigenlijke: ik ben een onderneming en ik weiger te verkopen aan mensen met een bril (zonder vooraf bestaande overeenkomst) o wat is het uitgangspunt? In principe geldig want contractuele vrijheid, men is vrij om al dan niet te contracteren met iemand. Men is vrij behalve voor de beperkingen in de wet (bv nondiscriminatie) o vb. We gaan naar oude markt in Leuven, in een café, wanneer we naar buiten gaan komen er twee zwarte mensen binnen. De buitenwipper zegt nee het is ene privéfeest (wat niet het geval was) dit was dus een schending van de non- discriminatie wetgeving o Er zijn natuurlijk nog andere uitzonderingen: bankdienst (elke persoon heeft recht op 1 zichtrekening)/ schending van mededingingswetgeving misbruik van machtspositie/ o!!in WMPC hebben we een algemene bepaling die gedragingen/ praktijken verbiedt die in strijd zijn met de eerlijke handelsgebruiken en waardoor belangen van andere onderneming kunnen worden geschaad (95) Dit is een norm waar een onderneming slachtoffer wordt van weigering zich op zou kunnen beroepen. ( dit is niet eerlijk ) Maar hier speelt de theorie van de beperkende werking van de mededingingswetgeving Cassatie zegt dat wanneer een bepaalde praktijk aan deze wetgeving is getoetst en we komen tot de vaststelling dat deze praktijk niet in strijd is met de wetgeving dan kan deze niet meer verboden worden op basis van artikel 95 van WMPC. Vb. Onderneming heeft machtspositie en weigert te contracteren met andere onderneming die goederen wil nemen. We gaan nagaan of er misbruik is. Ja à verboden, Neen er is geen misbruik en dan is er ook geen schending van
mededingingsrecht. Kunnen we dan 95 nog inroepen? Cass zegt dat dit niet meer kan. Is de gedraging conform aan mededingingsrecht dan geen 95 tenzij het oneerlijk is voor een andere reden dan mededingingswetgeving. o o Misbruik van recht: u voer praktijken uit op kennelijk onredelijke wijze oneigenlijke: er bestaat al een contract/ overeenkomst voor de weigering. Dit is een contractuele wanprestatie. vb. Concessieovereenkomst: concessiegever geeft aan houder het recht om goederen af te nemen en verder te verkopen aan cliënten (Mercedes) Ineens besluit Mercedes niet meer te leveren aan de houder, dit is een miskenning van het contract (uitvoering of per equivalent) Exclusiviteitscontracten 2 ondernemingen en B krijgt het recht om bij A bepaalde goederen aan te kopen, maar B mag deze goederen enkel bij mij kopen. Dit beperkt de economische vrijheid. dit mag alleen als het beperkt is in de tijd.!! Concessie: Belgische concessiegever, hij geeft aan concessiehouder A het recht om goederen te verkopen in Vlaanderen; concessiehouder mag mijn goederen verkopen in Brussel en Wallonië, C in Duitsland en Kees in Nederland. Via dit mechanisme kan je markten creëren (exclusief voorbehouden aan bepaalde ondernemingen) Kan dat en hoever mag je gaan? o Dat kan niet want in strijd met interne markt (in bepaalde mate) inbreuk op principe van vrij verkeer o Er bestaat een groepsvrijstelling voor verticale overeenkomsten (op verschillende niveaus ) die zegt dat als u aan bepaalde voorwaarden voldoet dan bent u conform aan mededingingswetgeving verdeling van markten? Onderscheid actieve en passieve verkoop: we mogen dus op actieve wijze verbieden aan A dat ze geen reclame mogen maken aan de andere zones, maar ze mogen niet verbieden dat als A een spontane klant krijgt uit een andere zone dat hij deze mag aanvaarden. (inperking) Het bezitten van een website betekent niet dat u op actieve wijze reclame maakt. Hoofdstuk 2: Onderneming Als subject: als geadresseerde van rechtsregelen Als object: verhouding tussen de verschillende personen die betrokken zijn in een vennootschap. (verschillende organen, bestuur comité, ) Onderneming als subject Men gaat hier bv ook rekening houden met de belangen van de verschillende personages (werknemers, schuldeisers, ), dus ook ruimer dan de belangen van het vennootschap Hoe wordt onderneming gedefinieerd? Verschillend, afhankelijk van de wetgeving. Definitie voorzien in de slides: elke zelfstandige en duurzame organisatie die met behulp van mensen (werknemers) en middelen (uitrusting) die erop gericht is goederen te produceren
distribueren en dit mits een betaling van adequate vergoeding (die moet minstens voldoende zijn om de kosten te denken en eventueel ook een winst te genereren) door afnemers. De winst is dus geen criterium dat Van Gerven beschouwd om als onderneming gedefinieerd te kunnen worden. Onderneming is ruimer dan handelaar. Ondernemingsraad (niet examen) Entiteit paritair samengesteld, meer dan 100 werknemers Geeft ook een definitie die niet veel voor te stellen heeft Beter zou zijn: technische entiteit die een economische activiteit uitvoert Boekhoudwet (niet examen) Zeer ruime definitie en de koning kan het toepassingsgebied nog verder gaan uitbreiden (voorzien door de wet). Er is weer geen sprake van winst Europees mededingingsrecht Onderneming wordt niet gedefinieerd maar het is wel duidelijk geworden wat het is op basis van wat het hof van justitie gezegd heeft. Ongeacht natuurlijke persoon, juridische persoon, Het enige wat telt dat de eenheid een economische activiteit uitvoert Wat is een economische activiteit? Goederen of diensten aanbieden op de markt. a) Overheidsondernemingen a. Economische activiteit vs. specifieke overheidstaken i. Arrest Eurocontrol, is Eurocontrol een onderneming voor mededingingsrecht? Nee, want uitoefenen van taak die een typische overheidstaak is. De organisatie van het luchtruim is een typische overheidstaak. Ze stond ook in voor de inning van taksen, dat kan de analyse niet beïnvloeden want Eurocontrol legde die niet vast, maar wel de overheid van de verschillende staten ii. Selex sistemi, men stelde vast dat Eurocontrol verschillende activiteiten verrichtte: organisatie luchtruim, ontwikkelen technische normen en ook bijstand verlenen aan lidstaten in kader van openbare aanbestedingsprocedures, een soort van consulting op juridisch en technisch vlak. Gerecht van eerste aanlegt zegt dat wanneer overheidsonderneming verschillende activiteiten uitoefent dan moet je activiteit per activiteit afzonderlijk bekijken of het gaat over een overheidstaak of een economische activiteit. Bevestigd door hof van justitie, wordt vandaag zowel in mededingingsrecht als marktpraktijken. Onderzoek en ontwikkeling is in dit geval geen economische activiteit want onderzoek werd verricht om gratis te kunnen gegeven aan de staten, ze werden niet op de markt gebracht. De consulting werd wel als economische activiteit gezien. Dus voor de bijstand werd Eurocontrol wel als een onderneming gezien. iii. Ambulanz Glückner, is vervoer van zieken een economische activiteit? Hof van justitie zegt ja dus de entiteit werd als onderneming beschouwd. b. Moeders en dochters
i. Handelingen die gesteld worden door dochteronderneming kunnen die toegekend worden aan moederonderneming. Kunnen de 2 als 1 entiteit worden beschouwd? 1. Je moet nagaan of M een woord in te brengen heeft bij het stipuleren van het beleid van dochteronderneming en heeft ze daar effectief gebruik van gemaakt? 2. Als M 100% in handen heeft van D dan gaan we (weerlegbaar)vermoeden dat er voldaan is aan deze 2 voorwaarden 3. Als M minder dan 25 % in handen heeft dan vermoeden we dat er niet voldaan is aan de 2 voorwaarden. c. Handelsagenten i. Vb. CH koopt goederen bij CG om ze vervolgens verder te verkopen. De CH wordt dus eigenaar van de goederen Er is voorzien dat het absoluut verboden is aan de CG om op te leggen aan de CH aan welke prijs deze het product moet verkopen. Deze clausule treft het hele contract. CH en CG worden als 2 verschillende ondernemingen beschouwd. ii. Vb. Principaal maakt gebruik van handelsagent om zijn goederen te verkopen. Mag de principaal aan de HA zeggen aan welke prijs hij de goederen moet verkopen? Ja, aan de HA mag dat gezegd worden, waarom? Hij is een vertegenwoordiger hij treedt op in de naam van de principaal; hij is het verlengstuk van de principaal. Ze vormen samen één geheel. Belgische kartelwetgeving/ WMPC/ WB. Eco. R. Centrale criterium: economische activiteit! valt min of meer samen met de rechtspraak van hof van justitie Arrest: orde van Vlaamse balies verbiedt geïntegreerde samenwerkingen tussen advocaten en andere vrije beroepen, want in strijd met deontologische regels van advocaat. Dit regelement zou beschouwd moeten worden als besluit van een ondernemingsvereniging. dit zou in strijd zijn met het mededingingsrecht. Wat is het eerste argument? wij zijn geen onderneming maar wij zijn een beroepsorde Cass zegt dat er eerst moet gekeken worden of een advocaat een onderneming is om te weten of balie onderneming is. In arrest wouters was al besloten dat advocaat een onderneming is dus de orde van Vlaamse balies is een ondernemingsvereniging. Het is niet nodig dat u een economische activiteit uitoefent, het volstaat dat u ondernemingen verenigt. Het verbod beperkte te ver het mededingingsrecht. Hetzelfde doel kon ook bereikt worden door minder ingrijpende maatregelen. (Chinese walls bv) à proportionaliteitstoets WMPC Vzw s, ziekenhuizen vallen onder deze Zij die taken van openbaar belang verrichten vallen niet onder toepassing van wmpc 1. Distributienetbeheerders: onderneming volgens wmpc? Tecteo zei nee, hof zei dat dit geen typische overheidstaak is. Elke entiteit zou dit kunnen doen, het is een gewone economische activiteit. 2. Kunnen ziekenfondsen als onderneming worden beschouwd? Activiteiten van ziekenfondsen salamiseren (opsplitsen). Wat doen zij? Belangrijke taak in de ziekteverzekering à openbaar belang, organiseren reizen, taalkampen, bieden
hospitalisatieverzekeringen à niet openbaar belang dus voor deze activiteiten zijn zij wel een onderneming. Vrije beroepen Voorlopig is de uitsluiting vernietigd in wmpc dus deze wet is van toepassing op alle vrije beroepen. Wat brengt de toekomst? Wat gaat de wetgever doen? Men heeft er voor geopteerd een afzonderlijk boekdeel in te steken voor de bescherming tegen de vrije beroepen. er zal weinig marge zijn voor inhoudelijk verschillende regelen (als ze relevant zijn) art 95 was bv niet van toepassing voor vrije beroepen Er zal ook een nieuwe definitie komen voor vrije beroep oefenaars. Apotheker Waarom belangrijk? Men verkoopt niet alleen geneesmiddelen maar ook producten die men in andere winkels kan verkrijgen. We gaan dus zijn activiteiten opsplitsen om te zien voor welke activiteiten hij een onderneming is dus voor welke hij onder boek 6 zal vallen. Onderneming als object Ondernemingsbelang is niet hetzelfde als het belang van de aandeelhouders. Dit komt tot uiting in een bepaald aantal zaken/teksten zaak de blauwe hand: feitelijke vennootschap en er is een familievete, de ene groep wou dat de vennootschap werd vereffend de andere groep wou dat er een andere leider werd aangesteld. Rechter van koophandel te Antwerpen weigert de 1 e vraag. Motivatie: wij kunnen niet gaan tolereren dat een vennootschap die het commercieel gezien goed doet en waar 200 werknemers te werk wordt gesteld wordt vereffend omdat er een ruzie is binnen de aandeelhouders. Men houdt niet alleen rekening van de belangen van de aandeelhouders maar ook van die van de werknemers zaak Freuhauf: vennootschap fh France; de aandelen ervan waren voornamelijk in handen van Amerikaanse moederonderneming; nieuw contract voor levering van wagens aan Chinese entiteit; het bestuur wordt onder druk gezet door Amerikaanse meerderheidsaandeelhouder om dat contract te verbreken. De CEO zegt nee en stapt op, het bestuur wil er zelf toe overgaan. Wat is het probleem als je zo n contract verbreekt à verbrekingsvergoeding. In het bestuur was er de minderheid die er ook tegen waren en zij stappen naar de rechter om een voorlopig bewindvoerder die belast wordt met de uitvoering van dat contract. Wij zien wel dat de meerderheid een bepaalde beslissing wil maar de belangen van de minderheid is toch belangrijker dan de belangen van de meerderheid. De vergoeding zou het einde van de onderneming kunnen betekenen en dit zou het einde voor 600 werknemers betekenen. Moest de aandeelhouder (am) nog voorgesteld hebben de vergoeding te betalen dan was het anders geweest. Code Buysse: ondernemingsbelang niet gelijk aan eigen belang Recente wetgeving Benoeming voorlopig bewindvoerder: Dit gebeurd wanneer het niet goed gaat binnen een vennootschap. dit is een mogelijkheid ontwikkeld door de rechtspraak, kan gebaseerd worden op art 584 (kortgeding) het moet dus dringend zijn. Er zijn nog andere teksten die voorlopig bewindvoerder gebruiken Vb. voor de reclame die ervoor gemaakt moet worden Wanneer nodig?
Uitzonderlijke en subsidiaire(het is niet mogelijk het op een andere manier recht te trekken) maatregel!! (op examen zetten) Men gaat vragen aan een rechter om iemand aan te stellen die vreemd is aan de vennootschap om het beleid van de vennootschap te regelen. In het belang van de onderneming gaat de rechter zich ermee moeien (wat hij normaal gezien niet doet) afwezigheid of gebrek in werking van organen (iemand sterft, ) twee even belangrijke organen staan steevast tegen elkaar misbruik van meerderheidsaandeelhouders zaken: Tonton tapis: een voorlopig voerder wordt aangesteld voor bedrijf in moeilijkheden, vandaag niet meer zo belangrijk, want er bestaat nu de WCO Alfabetagamma: de vennootschappen hadden een nauwe band met persoon die beschuldigd was van fraude. Ze moesten veel geld aan de fiscus; het geld dat ze hadden waren liquiditeiten en konden gemakkelijk worden verplaatst naar het buitenland. De fiscus wou dus een voorlopig bewindvoerder zodat deze gelden niet verplaatst konden worden zolang er geen besluit genomen was door de rechter. Het bewind werd hier door een derde (schuldeiser) aangevraagd. Uit deze zaak blijkt dus dat ook derden dit mogen vragen mits ze er een belang bij hebben!! Wie zou nog zo n belang hebben? De werknemers, persoon die zich borg heeft gesteld voor zo n vennootschap. De taak van deze bewindvoerder moet zo beperkt mogelijk zijn dat enkel het ondernemingsbelang vervuld wordt. 7/10/2013 Mededingingsrecht; Dirk Vandermersch sowieso een vraag op het examen, wat te kennen is staat op de slides. Sinds 6 september 2013 heel nieuwe autoriteit. Norm is zeer algemeen geformuleerd in de wet Het eerste deel van art IV is de verbodsbepaling, het deel erna zijn voorbeelden. Er zijn uitzonderingen op de verbodsbepaling Belangrijke voorwaarde voor uitzondering: het moet ten goede komen aan de gebruikers (belang van deze laatste) Wat nieuw is, het verbod ten aanzien van natuurlijke personen. Niet alleen onderneming kan boete krijgen, ook de ondernemer die de fout maakt kan persoonlijk een boete krijgen. 2 e verbod: misbruik van machtspositie (paragraaf 2) ten nadele van andere onderneming of consument 3 e grote luik: concentraties van andere ondernemingen (is geen verbod!) dit moet ontoelaatbaar verklaard worden; het verbod is pas van toepassing als het verklaard geweest is door de mededingingsautoriteit. het nationaal mededingingsrecht is een kopie van het Europees recht, vele landen hebben er een kopie van gemaakt. 1.1. Het marktmodel Ligt ten gronde van elk politiek systeem (de beste manier om de middelen efficiënt aanwijzen aan de bevolking)
Je kan dit op verschillende manieren doen: planeconomie (vb. Sovjet) overheid beslist wat er wordt uitgedeeld en aan welke prijs. Markteconomie: op de meest efficiënte manier Theorie van de onzichtbare hand: de ondernemingen zullen de voordeligste producten (zij die het meest opbrengen) gebruiken en de consument zal degene kiezen die hem het voordeligst uitkomst op financieel vlak Gemengde economie: werking van de markt plus tussenkomst van overheid, die gaat reguleren waar het mogelijk is. Hoe lager de prijs, hoe meer consumenten zullen kopen. Hoe hoger de prijs, hoe meer de aanbieders zullen aanbieden. Minder efficiënte ondernemingen kunnen dan ook verkopen. Ideale prijs is het snijpunt. Groen = consumentensurplus/ Blauw = producenten surplus. Als de prijs niet B/E is dan zal er afgehaakt worden langs één van de twee kanten. Hoe kunnen we zorgen dat prijsniveau op E ligt? Marktvormen Volkomen concurrentie Er is zeer weinig transparantie, mensen weten niet altijd wanneer prijzen zakken of stijgen. Niet iedereen kan van de ene dag op de andere bakker worden en de producten zijn niet allemaal inwisselbaar. in effectieve markten heeft men schaalvoordelen nodig (praktisch) nodig voor innovatie. De theorie verschilt sterk van de realiteit. Mededingingsrecht komt dus tussen om te proberen de beste prijs te behalen. Monopolie Eén bedrijf heeft de monopolie en legt de prijs op (vb. Microsoft) Leidt tot lage economische efficiëntie Dit kan worden aangevallen door andere bedrijven tenzij het over een wettelijke monopolie gaat (NMBS) Microsoft krijgt wel concurrentie (Apple, Android) ze zijn wel nog marktleiders maar ze moeten opletten. Monopolistische concurrentie Er is een geringe overwinst, met dat er verschillende monopolies zijn Ze gaan elkaar kopiëren Er is toch al een productdifferentiatie Oligopolische concurrentie Verschillende aanbieders bieden diensten aan (mobiele telefonie; tvaanbieders; ) Er zijn zeer weinig aanbieders De dienstverlening gaat beter zijn Er gaat een betere innovatie zijn. Marktfalen = de markt werkt niet goed waarom? (slides) ze spreken prijzen af de overheid geeft subsidies onderneming die niet onderhevig is aan milieuwetgeving dus schade creëert één partij heeft alle info en andere niets, je hebt geen zicht op wat de beste oplossing is (vb. Ziekenhuis) Antwoord?
Men gaat de markt/ sectoren reguleren Het mededingingsrecht probeert tussen te komen voor het eerste problemen. Elk beleid geeft als gevolg dat er politieke keuzes moeten gemaakt worden. Totale welvaart of consumentenwelvaart? 1.2. Oogmerk van het mededingingsrecht Men gaat aanvaarden dat er bepaalde storingen zijn (producenten surplus), op voorwaarde dat het netto effect van de praktijk minstens neutraal moet zijn, het mag geen schade aanbrengen aan de consumenten en liefst toch voordeel. Er moet altijd een minimum aan gezonde concurrentie bestaan. We zijn beter af met 3+ 1 dan 3+ 2 3 grote gebieden (zie begin) de mogelijkheid die de overheid heeft wanneer er sprake is van abnormale prijzen. B. wetgeving copy paste van Europese wetgeving Wanneer is wie bevoegd? Primauteit van Europees Recht Vanaf het een grensoverschrijdend geval is dan sowieso Europees; als Europese commissie zegt dat het een kartel is binnen een land dan kan dit land niet zeggen dat het niet zo is. Als de zaak het hele grondgebied betreft of grensoverschrijdend is dan moet het nationaal plan eerst goedgekeurd worden door het Europees recht. De betrokken markt Welke zijn de producten, hoe groot is de markt? Er moet een economische analyse zijn van de markt Prijselasticiteitstest: gaan ze blijven of afhaken van de prijs, als ze afhaken van iphone en naar Samsung gaan dan blijven ze in dezelfde markt. Basis telefoons worden duurder dan kunnen die in dezelfde markt komen als de goedkope smartphones. Markt voor kledij? Niet alles kan samen maar H&M, Zara, Bershka kunnen in dezelfde markt gestoken worden. Geografische markt: filmsector: de studio s brengen films op de markt en maken afspraken met de bioscopen. De studio s zitten in de nationale markt en onderhandelen met bioscoopbeheerders à dit is een nationale markt; het vertonen van de films aan de consumenten à lokale markt De prijzen zullen dus van lokale markt tot lokale markt afhangen; op nationaal niveau is er meer gelijkheid; op lokaal niveau kunnen de prijzen verschillen (Carrefour; pompstations, ) Alles draait om marktmacht: in een perfect functionerende markt heeft niemand macht, niemand kan de prijs verhogen In de praktijk is dit niet het geval. Vb. Ipad per GB schijf hoger betaal je 100 euro meer terwijl zo n kaartje maximum 10 euro kost; Apple heeft dus een bepaalde marktmacht. Hoe kan je weten of een onderneming macht heeft? Kijk dan naar de marktaandelen, zijn de concurrenten sterk, zijn de afnemers sterk, hoe hoog zijn de toetredingsdrempels,? Wanneer heeft een bedrijf machtspositie?
Kartelverbod = verbod voor restrictieve afspraken en afgestemde gedragingen Hoe komt mededingingswet tot naleving? Consument stapt naar rechter om hem ertoe te dwingen de ondernemingen te doen stoppen; consument of concurrent dient klacht in tegen BMA en deze voert een onderzoek uit. Resulteren in staking en/of boete Je moet altijd met 2 zijn om een kartel te zijn onderling afgestemde feitelijke gedragingen = 2 ondernemingen nemen dezelfde gedragingen maar hebben geen overeenkomst gesloten. overeenkomst definitie hof van justitie: er moet niet echt sprake zijn van een echt akkoord; het kan samengaan op een andere manier; 2 vertegenwoordigers komen elkaar toevallig tegen, klagen over dure prijzen en de ene zegt dat hij gaat verhogen, de andere reageren niet maar geven wel door dat A gaat verhogen, misschien moeten wij ook verhogen. De loutere mededeling van de ander is genoeg om een kartel te vormen. Er moet gewoon bewezen worden dat er een vergadering is geweest, dat dit gezegd is geweest en dat de concurrenten aanwezig waren. Het enige dat je kan doen om daar aan te ontsnappen is laten notuleren door een advocaat dat je daar niet aan deelneemt. onderlinge afgestemde gedragingen het hof zegt dat een onderneming niet op een eiland leeft, ze past zich aan aan haar concurrenten. Ze spelen in op elkaar. Hier verneem je de informatie door de markt in de gaten te houden; op basis van wat je leert pas je jouw gedrag aan, perfect legaal; je ziet vaak dat er een soort parallel gedrag; gewoon parallel gedrag is geen inbreuk. Indien men contact gehad heeft met de concurrenten dan wordt er aangenomen dat het parallellisme het gevolg is van het contact dat er gehad is. Het is zeer gevaarlijk voor concurrerende ondernemingen om met elkaar te praten. strekken tot beperking doelinbreuk: vaststellen van een bepaald element ; men kan zich niet inbeelden dat er een ander doel is dan zijn eigen winst te verhogen. Er moet niet bewezen worden dat deze prijs effectief gevolgd worden ; de afspraak is voldoende om inbreuk vast te stellen; degene die het niet heeft uitgevoerd ontsnapt er niet aan, hij zal wel een lagere boete betalen. leiden tot aantasting ze zijn niet gemaakt om mededinging te beperken maar kunnen er wel tot leiden; hier moet het dus wel bewezen worden dat de afspraak gevolgd is. De aantasting moet merkbaar zijn. (geen rekening gehouden met 2 kleine bakkers maar wel de Vlaamse bakkersfederatie > voldoende ingezet en met gevolg) De bakkersfederatie gaf een formule voor de prijs te regelen en dit is veroordeeld geweest. Wanneer is het merkbaar? EC zegt dat als het onder 10% zit dan houden we er ons niet mee bezig. (geldt niet als het over hardcore beperking gaat) Uitzondering: indien het over efficiëntie gaat. Men moet zich niet te veel illusies maken over deze uitzonderingen, die deur staat maar op een kiertje; bewijslast ligt bij ondernemingen en dit is zeer moeilijk te bewijzen. Vb. Groot project moet worden uitgevoerd, 2 aannemers gaan er samen aan werken maar men voelt aan dat ze het samen wel kunnen doen. Dit is gebaseerd op zelfevaluatie van ondernemingen; dit is procompetitief. Dit moet zelf ingeschat worden en het is op eigen risico. Groepsvrijstellingen kunnen aangenomen worden: vb. gezamenlijk onderzoek, De voordelen halen het op de nadelen. Als de werkovereenkomst voldoet aan bepaalde voorwaarden dan ben
je vrijgesteld van de uitzonderingen. Op Belgisch niveau bestaan er geen groepsvrijstellingen maar de Europese vrijstellingen zijn wel van toepassing in het Belgisch mededingingsrecht. Verboden beperkingen Horizontaal = tussen ondernemingen op zelfde niveaus Verticaal = in distributieovereenkomsten zien we dit vaak: je mag enkel Sony verkopen; we willen u aanstellen als verkoper maar enkel in een bepaalde regio, in een andere regio mag u niet voor ons verkopen. Hardcore beperkingen = een lijst die bestaat (niet zo terug te vinden, wel in groepsvrijstellingen) Verticale prijsbinding = je moet het aan 120 verkopen terwijl je het aan 100 gekocht hebt. (EC dat er MISSCHIEN toch in elke gevallen een uitzondering gemaakt mag worden vb. McDonalds, Pizza hut, Quick, ) Territoriale beperkingen: zaak Duitsland/Nederland autoverkoop; ze mochten niet meer aan de Duitsers verkopen; ze vonden belastende emails dat dit niet kon; de Nederlands CEO had gezegd they are playing with our balls. Dit is een non starter in Europa!! Horizontale beperkingen kunnen ook positieve aspecten hebben! Ook negatieve Men moet telkens nagaan of er sprake is van een inbreuk op de mededingingswet, verschillende stappen volgen. Apotheker: garantie van dienstverlening, geen inbreuk. Meeste kartelonderzoeken zijn een gevolg van het klikken van iemand. In de meeste gevallen aarzelt men niet meer op dit vlak, want de eerste die de zaak verklikt krijgt volledige vrijstelling, 2 e nog 50% vrijstelling, Zelfde analyse voor verticale beperkingen als die van de horizontale. Volgende slide: voorbeeld van analyse Toegangsvergoedingen: meer betalen om aan het hoofd van een rayon te staan Categoriemanagementovereenkomsten: welke producten moeten we hebben om het best te verkopen, maar dit kan problemen veroorzaken voor de andere verkopers van producten. (Nestlé en andere chocolademakers) Inbreuken door natuurlijke personen De personen die het gedaan hebben en die het wisten gaan in de toekomst ook boetes kunnen krijgen. Tot nu toe was het alleen het bedrijf dat de boete krijgen. 5. Misbruik van machtspositie Het gaat hier altijd over 1 onderneming en maakt gebruik van te hoge prijzen. Het is niet verboden om een machtspositie te hebben. Bepaalde dingen zijn niet verboden voor ondernemingen die geen machtspositie hebben maar wel voor de ondernemingen die wel een machtspositie hebben. Vb. Kortingstarieven. In de wet staan er een aantal voorbeelden (excessive pricing, ) (rest van notities op slides)
14/10/2013 Bezetting, productie en verkoop in eigen beheer Bedrijfsbezetting: de hypothese waarin de werknemers die het niet eens zijn met het beleid; zij gaan over tot het bezetten van de onderneming. Kan dit in bepaalde omstandigheden rechtmatig zijn? In pcp niet, want inbreuk op vrijheid van handel, ondernemen in hoofde van die onderneming; inbreuk op grondwet In welbepaalde omstandigheden gaat men dit toch toelaatbaar maken; gerechtvaardigd door een rechtmatig belang en hierbij denken aan de belangen van de werknemers. 1) De meerderheid van de werknemers moet er mee akkoord zijn om d 2) Het voordeel dat ze eruit halen moet groter zijn dan het nadeel dat aan derden wordt berokkend 3)? Wanneer gerechtvaardigd? Als er een beslissing ondernomen wordt om bv een winstgevende onderneming direct te sluiten (dan heeft staking geen zin) Indien het bedrijf virtueel failliet is dan is de bezetting niet gerechtvaardigd want dan is de schade voor de derden veel groter. Arrest: Jeans Levis Niet alleen bezetting, de werknemers waren ook verder gegaan met de productie en verkoop in eigen beheer; eigen aan deze zaak is dat de rechter tot de overtuiging komt dat deze bezetting gerechtvaardigd kan zijn in het belang van de werknemers; in het bijzonder omdat werd geoordeeld dat dit noodzakelijk was voor de continuïteit van de onderneming, zodat deze niet teloor ging; in casu was deze wel problematisch omdat de werknemers geen inschrijving hadden genomen in het handelsregister. Ze moesten in overeenstemming zijn met alle regels die voorzien zijn in dit geval; het bezetten is geen vrijkaart voor deze verplichtingen Arrest: Carnoy De werkgevers hebben het bedrijf bezet; ze hebben gezegd dat het niet toelaatbaar was, omdat het bedrijf haar verplichtingen niet meer kon vervullen ten aanzien van derden. Toebedeling van het ondernemingsvermogen Wie is de eigenaar van de gebouwen, de gelden,? De vennootschap is de eigenaar; het is niet omdat we aandelen hebben in een vennootschap dat we ook medeeigenaar worden van deze dingen. De aandeelhouders gaan wel een aantal indirecte rechten hebben met betrekking tot het vermogen van de NV: Recht op dividend (als de winst wordt uitgekeerd), als de vennootschap wordt vereffend dan heeft hij recht op een deel van het liquidatiecijfer. De dividenden kunnen ook deels aan bestuurders (toekennen van aandelenopties) en werknemers (werknemersparticipaties) worden toegekend. Men gaat aan werknemers deel van winst toekennen, waarom? Wat wil men daarmee bereiken? Om ze te motiveren om harder te werken, men gaat de collectiviteit van de werknemers stimuleren. Hoe is die regeling tot stand gekomen? Omwille van het feit dat de rechtspraak duidelijk had gemaakt dat er problemen bestonden m.b.t. de vraag of het toekennen van winstbewijzen kon beschouwd worden als loon (dan is de RSZ er direct bij om te innen!)?
Arrest: Agfa Gevaert: loonstop die beslist werd door de Belgische overheid, men laat dus niet meer toe dat er loonsverhogingen mogen toegekend worden. dit bedrijf wil haar werknemers stimuleren: ze kregen winstbewijzen (van 2 tot ) Als ze winst maakten dan ging ze over tot uitkeringen van dividenden aan de werknemers, RSZ zei dat het loon was; Op niveau van beroep wordt besloten dat deze niet als loon worden beschouwd; ze zijn verschuldigd op basis van de vennootschapswetgeving (uitkering van dividend) en daarbij het is ook niet zeker dat er winst wordt gemaakt en zelfs indien er winst wordt gemaakt worden deze niet altijd uitgekeerd, kunnen ook gebruikt worden om verliezen van vroeger recht te zetten. à Zij verkrijgen deze dividenden omdat ze de hoedanigheid van werknemer hebben Cass zegt dat het een tegenprestatie is voor het uitvoeren van werk en dus het is loon; het verandert er niets aan dat deze verschuldigd zijn op basis van vennootschapswetgeving. Arrest: Colruyt: kapitaalaandelen werden toegekend aan personeel (omdat er kapitaalverhoging is) Kan dit als loon beschouwd worden? Arbeidshof zegt nee, (innovatieve redenering) men moet nagaan of degene die de aandelen gaat toekennen (of werkgever) daadwerkelijk de kost of de last draagt. Dat is determinerend voor het hof. Wie is de werkgever binnen een vennootschap? Hier raad van bestuur, draagt hij de last van deze kapitaalaandelen? Nee, deze worden gedragen door de aandeelhouders. Cassatie volgt weer niet: wat u doet is volkomen artificieel; als iemand werknemer is dan is hij dit van de vennootschap en niet raad van bestuur, er mag geen onderscheid gemaakt worden; M.a.w. vennootschap is werkgever, hij draagt ook de last en dus moet de gratis toekenning beschouwd worden als loon. Sociale zekerheidsbijdragen moeten betaald worden Tweede element in deze zaak: Colruyt bood aan om in te tekenen met een prijsreductie (i.p.v. 20 17 bv) Kan dit als loon beschouwd worden? Cass zegt dat de aandelen onverhandelbaar zijn gedurende een periode van 5 jaar, ze kunnen pas 5 jaar later verkocht worden; die prijsreductie kan je beschouwen als een vergoeding voor de onverhandelbaarheid van deze aandelen dus moet niet als loon gezien worden; dit zeer lucratief mechanisme wordt nog steeds toegepast door Colruyt. Het maakt duidelijk dat er heel wat discussie is wat betreft de werknemersparticipaties. Er wordt door de overheid opdracht gegeven aan een commissie om dit in detail te bekijken; dit leidt tot het opstellen van het Pepperrapport (o.l.v. Paul de Grauwe) Wat op de slide staat i.v.m. dit rapport moet niet gestudeerd worden, het komt terug in de wetgeving. De beslissing om ze te laten participeren wordt besloten door de onderneming zelf, ze moeten vrij zijn om zelf te kiezen of ze daar in stappen; als ze daar aan deelnemen dan moet er overleg zijn met de werknemers, bestuurders, ; het moet een collectief karakter hebben; komt niet in plaats van loon, het moet er bovenop komen; Wet betreffende werknemersparticipaties Toepassingsgebied: niet iedereen kan instappen in dit systeem; wanneer een onderneming wordt gevoerd door een natuurlijk persoon dan kan deze persoon geen beroep doen op dit systeem. Enkel voor personen die verbonden zijn door een arbeidersovereenkomst. Dit kan niet worden verstrekt aan zelfstandige personen die binnen een onderneming een taak vervullen ( = 2 inperkingen).