Alles wat u moet weten over diarree bij kalveren
Er sterven meer jonge kalveren aan diarree dan aan alle andere ziekten samen Neonatale diarree vormt een grote bedreiging in de eerste weken van het leven van een kalf. Meer dan de helft van alle dode kalveren is het gevolg van neonatale diarree (zie "Oorzaken van sterfte onder kalveren" op deze pagina). Een goed preventieprogramma kan de gevolgen van diarree bij kalveren aanzienlijk reduceren. Achtergrondkennis is daarom onmisbaar. Oorzaken van diarree bij kalveren: infecties en onjuiste voermethoden Neonatale diarree kan worden veroorzaakt door infecties, onjuiste voermethoden of een combinatie van beide. Infecties die een rol kunnen spelen, zijn bacteriën, zoals E-coli, salmonella en clostridium, virussen, zoals het rotavirus en coronavirus, en parasieten, zoals cryptosporidium en coccidia. Voorbeelden van onjuiste voermethoden zijn het gebruik van kwalitatief mindere kunstmelk, het voeren op een verkeerde temperatuur of op onregelmatige tijdstippen en het onjuist plaatsen van de voeremmer. Door onjuiste voermethoden zijn kalveren kwetsbaarder voor besmettelijke organismen. De onjuiste voermethoden kunnen echter ook zelf leiden tot diarree. Wanneer diarree leidt tot uitdroging, kan dat de dood van een kalf betekenen Kalveren die last hebben van diarree, verliezen veel vocht via hun mest. Daardoor drogen ze uit en wordt de balans tussen zuren en basen verstoord. Het kalf gaat uiteindelijk dood aan de gevolgen van de uitdroging, niet aan de infectie zelf. Uitdroging wordt uitgedrukt als het percentage van het lichaamsgewicht dat verloren gaat in de vorm van water. Hoe ernstiger de uitdroging, hoe ernstiger de symptomen: Oorzaken van sterfte onder kalveren Verschillende uitdrogingsfases Gewrichten/ navel 2% Trauma 2% Anders 12% Ademhaling 21% Onbekend 10% Diarree 53% % van de lichaamsvloeistoffen verloren 0% 3% 6% 9% 12% Het kalf is een beetje lusteloos Het kalf is lusteloos, maar staat nog wel op zijn poten; de bek en neus zijn droog en de ogen zijn ingevallen Het kalf is erg lusteloos, kan niet meer staan en heeft koude oren en poten Het kalf ligt op zijn zij en kan bijna niet meer bewegen Dood 2 Farm-O-San l Rediar
Herken de symptomen van diarree en uitdroging Uitdroging kan zeer snel leiden tot de dood. Het is daarom belangrijk om diarree en de symptomen van uitdroging te herkennen. Controleer uw kalveren minstens twee keer per dag en voer direct Farm-O-San Rediar, wanneer er sprake is van diarree en/of uitdroging. Vroegtijdige toediening van Farm-O-San Rediar vergroot de overlevingskansen van uw kalveren. Droge neus Een gezond kalf heeft een natte neus; de neus van uitgedroogde dieren wordt droog en bleek. Ingezonken ogen De ogen staan ingezonken en zijn niet helder meer. Oren De oren staan niet langer naar voren en omhoog. Gebrek aan eetlust Het kalf drinkt slecht en laat de melk staan. Waterige mest Wanneer de uitdroging zich razendsnel ontwikkelt, kan het kalf al uitgedroogd zijn voordat u dit aan de mest kunt zien. Wanneer de diarree blijft aanhouden, produceren de kalveren echter dunne mest en hebben een natte staart. Rectale temperatuur Wanneer de diarree het gevolg is van een infectie, kunt u in een vroegtijdig stadium een hoge rectale temperatuur waarnemen. Wanneer de toestand verslechtert, zal de temperatuur afnemen en zelfs lager zijn dan normaal. Een lichaamstemperatuur van meer dan 39,5 C duidt op koorts. De lichaamstemperatuur van een kalf met diarree kan razendsnel dalen tot onder de 38 C. Diarree en uitdroging herkennen Ingezonken ogen Droge neus De oren staan niet meer vooruit en omhoog Dunne tot waterige mest Natte staart Het kalf wil niet drinken Hoge rectale temperatuur in vroeg stadium (temperatuur neemt af naarmate uitdroging toeneemt) 3 Farm-O-San l Rediar
Voorkomen is beter dan genezen. Diarree kan worden voorkomen door maatregelen te nemen die de weerstand en immuniteit van het kalf verhogen en de infectiedruk verlagen. De immuniteit en weerstand van het kalf verhogen Biest Start direct na de geboorte van een kalf met biest. Zorg dat u in de eerste paar dagen na de geboorte genoeg biest van hoge kwaliteit voert. Kwalitatief hoogwaardige (kunst-)melk Voer een kwalitatief hoogwaardige (kunst-)melk. Volg de aanbevelingen van de producent om uw kalf voldoende te voeren. Temperatuur van de melk Voer biest op de juiste temperatuur, van 39 tot 41 C. Voerschema Voer de kalveren twee of drie keer per dag en houd altijd een vast tijdstip aan. De infectiedruk verlagen Individuele huisvesting Kalveren die een milde infectie hebben opgelopen, kunnen andere kalveren infecteren. Geef de kalveren daarom tijdens de eerste twee weken van hun leven een eigen ruimte. Voervolgorde Zelfs de mest van gezonde kalveren bevat kleine hoeveelheden besmettelijke organismen. Deze hoeveelheden nemen toe naarmate de kalveren ouder worden. Voer uw jonge kalveren als eerste om te voorkomen dat u infecties van oudere kalveren op jongere kalveren overdraagt. Scheid zieke kalveren Kalveren met diarree verspreiden grote hoeveelheden besmettelijke organismen. Scheid de zieke kalveren daarom van de gezonde kalveren. Hygiëne Overweeg een all in all out systeem en maak de hokken na iedere ronde schoon. Na het schoonmaken van de hokken dienen ze ontsmet te worden. Zorg voor goede ventilatie Onjuiste ventilatie vergroot de kans op uiteenlopende gezondheidsproblemen, waaronder diarree. 4 Farm-O-San l Rediar
Farm-O-San Rediar: Een razendsnelle oplossing! Farm-O-San Rediar is een dieetvoeder voor kalveren. Het product bevat elektrolyten, suikers en buffers die de wateren elektrolytenbalans herstellen. Daardoor krijgen kalveren die last hebben van diarree meer energie. Farm-O-San Rediar bevat daarnaast een probioticum dat het bacteriële evenwicht in de darmen ondersteunt. Rediar vormt een gel in het spijsverteringsapparaat van het kalf. Deze gel beschermt de darmwand en verbetert de mestconsistentie snel. Uitstekende gelvorming met Farm-O-San Rediar De gelvorming van Farm-O-San Rediar werd vergeleken met de gelvorming van een ander product. Tijdens de test werden de oplossingen aangemaakt met lauw water. Zoals op de onderstaande foto's is te zien, vormt Farm-O-San Rediar een echte gel. Farm-O-San Rediar (links) vormt een betere gel dan het andere product (rechts). 5 Farm-O-San l Rediar
Het belang van kwalitatief goede biest Voerprotocol voor biest 1 Geef het kalf direct na de geboorte voldoende biest Melk de koe direct na de geboorte en controleer de kwaliteit van de biest Zorg dat het kalf binnen 12 uur na de geboorte in totaal minimaal 6 liter biest krijgt: - Geef het kalf binnen 1 uur na de geboorte 4 liter kwalitatief goede biest - Geef binnen 8 tot 12 uur daarna opnieuw biest Diarree voorkomen Voer tijdig genoeg biest van hoge kwaliteit 2-3 x Voer twee tot drie keer per dag HOGE KWALITEIT Gebruik hoge kwaliteit kunstmelk Zorg voor schone, individuele hokken 39-41 o C Voer op de juiste temperatuur Scheid zieke kalveren van gezonde kalveren 2 3 Zorg dat de biest van goede kwaliteit is Reinig de uier zoals gewoonlijk Controleer de kwaliteit van de biest met een biestmeter (densimeter of refractometer) Voer geen biest met stolsels of biest van koeien die een antibioticakuur hebben gehad Voer eerst de jongste kalveren, daarna de ouderen Desinfecteer de omgeving regelmatig Zorg voor goede ventilatie Voer de biest op de juiste manier Gebruik een fles met een speen Zorg dat de biest 39 tot 41 C is Klem het kalf tussen uw knieën en stop de speen in de bek 4 Slechte kwaliteit biest Geef geen biest van koeien: - Die ziek zijn - Die minder dan 3 weken droog hebben gestaan - Die grote hoeveelheden biest lekken voor ze kalven - Die na de eerste melkmaal meer dan 10 liter biest geven 5 Alternatieve oplossingen wanneer de koe niet genoeg biest van hoge kwaliteit geeft Gebruik ingevroren biest: - Leg een voorraad aan met biest van oudere koeien - Vries de biest in op -18 C - Gebruik platte plastic bakjes Gebruik als biestvervanger/aanvulling Farm-O-San Colostrum 6 Farm-O-San l Rediar
Gebruiksaanwijzing voor Farm-O-San Rediar Preventief gebruik Farm-O-San Rediar moet worden gebruikt wanneer er sprake is van eventuele uitdroging. De kalveren kunnen dan gewoon melk blijven drinken. Farm-O-San Rediar kan door de melk worden verstrekt. Eventueel kan tussen de voerbeurten water met Rediar worden verstrekt. Aanbevolen dosis voor matige diarree: Blijf gewoon (kunst-)melk voeren en voeg 25 gram Farm-O-San Rediar per liter toe. Wanneer Farm-O-San Rediar aan de melk wordt toegevoegd, dienen de kalveren vrije toegang te hebben tot drinkwater (eventueel verrijkt met elektrolyten). Voorbereiding Farm-O-San Rediar mengen met melk Maak de melk op de gewone wijze klaar Meng 25 gram Farm-O-San Rediar per liter melk en voer daarna het kalf Voerinstructies voor ernstige diarree Wanneer er sprake is van ernstige diarree, moeten er één of twee voerbeurten met melk worden overgeslagen. Aanbevolen dosis voor ernstige diarree: Sla één of twee voerbeurten met melk over en maak een oplossing met 50 gram Farm-O-San Rediar per liter water klaar. Verstrek 2-3 liter Rediar oplossing. Na het hervatten van de gewone melkvoeding: Voeg 25 gram Farm-O-San Rediar per liter melk toe. Stap geleidelijk weer over op melk door gedurende 2 dagen 3 keer per dag 1,5 tot 2 liter melk te voeren. Wanneer Farm-O-San Rediar aan de melk wordt toegevoegd, dienen de kalveren vrije toegang te hebben tot drinkwater (eventueel verrijkt met elektrolyten). Farm-O-San Rediar mengen met water Gebruik water met een temperatuur van circa 40 C Voeg 50 gram Farm-O-San Rediar per liter water toe Meng het poeder in het water en voer de oplossing direct aan het kalf; voorkom dat het mengsel te dik wordt 40 o C 7 Farm-O-San l Rediar
Farm-O-San Rediar: Een razendsnelle oplossing! Verlies geen kalveren aan diarree Kalveren kunnen neonatale diarree vaak zelf bestrijden. De infectie wordt dan zonder behandeling uitgebannen. Dat is echter niet het geval wanneer een kalf uitdroogt en last krijgt van acidose. Toch zal ook een opgeknapt kalf last houden van een negatieve energiebalans omdat hij tijdelijk onvoldoende melk heeft gehad. Daarom moeten kalveren met diarree worden bijgevoerd met een product dat de water- en elektrolytbalans stabiliseert en dat hun energiebalans herstelt. Farm-O-San Rediar: voorkomen is beter dan genezen Farm-O-San Rediar is een dieetvoeder voor kalveren. Het product bevat veel elektrolyten, suikers en buffers die de water- en elektrolytenbalans herstellen en het kalf energie geven. Farm-O-San Rediar bevat daarnaast een probioticum dat het bacteriële evenwicht in de darmen ondersteunt. Rediar vormt een gel in het spijsverteringsapparaat van het kalf. Deze gel beschermt de darmwand en verbetert de mestconsistentie snel. Farm-O-San Rediar is úw krachtige bondgenoot wanneer u snel actie moet ondernemen. Andere producten voor herkauwers Farm-O-San Rediar is een aanvullend dieetvoeder voor kalveren van maximaal 6 maanden. Het dieetvoeder stabiliseert de water- en elektrolytbalans en ondersteunt de fysiologische spijsvertering wanneer er sprake is van spijsverteringsstoornissen (diarree). www.farmosan.nl/rediar