12 november 2015 Caballero Fabriek, Den Haag

Ferry Koper Guus Schrijvers

Programmaoverzicht 13.00 Ferry Koper & Guus Schrijvers 13.02 Blok 1 olv Guy Schulpen 14.40 Kleine Pauze 14.45 Interview AIG 15.00 Blok 2 olv Jolande Sap 16.40 PAUZE 17.00 Blok 3 Kamerleden 18.00 Borrel & Pledge ondertekening

Guy Schulpen

Blauwe zorg

Knelpunten

Financiering

Versnippering Kaljouw; 2400 beroepen en 1800 opleidingen

Huber Positieve gezondheid

Marktwerking

Bestuurlijk gedrag Golden Circle why how wha t Simon Sinek

Bestuurlijk gedrag

Machteld Huber Het nieuwe concept van gezondheid & de uitwerking naar Positieve gezondheid

Het nieuwe concept van Gezondheid & de verdere ontwikkeling naar Positieve gezondheid Preventieconferentie 12 November 2015 Dr. Machteld Huber

VISIE OP (BETAALBARE) ZORG IN DE TOEKOMST VAN ZZ NAAR GG GGZ Ziekenhuis Care Tweede lijn Met zorgadvies Geïntegreerde eerste lijn Lage drempel, dichtbij huis Geïntegreerde eerste lijn Zelfmanagement Nu Zelfmanagement (ehealth & preventie) Straks Bron: Menzis, Bas Leerink, Raad van Bestuur

NAAR RESILIENT SYSTEMS VOLGENS HET ADAPTATIEMODEL! Controle model gangbare benadering Adaptatie model resilience benadering Focus op probleem Variatie uitschakelen Continue monitoring Direct ingrijpen Statisch evenwicht Focus op systeem Variatie benutten Zelfregulatie stimuleren Indirect sturen Dynamisch evenwicht (Ten Napel et al., 2006; WUR/LBI)

HEALTH OF GEZONDHEID IS NOG STEEDS GEDEFINIEERD VOLGENS DE WHO-DEFINITIE VAN 1948: A state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the absence of disease, or infirmity. Sindsdien vaak bekritiseerd, maar nooit gewijzigd.

Parelfilmpje http://youtu.be/enivjptxju0

ALS GENERAL CONCEPT IS VOORGESTELD: Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges of Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven

HET VERVOLGONDERZOEK ZonMw gaf opdracht om het draagvlak te toetsen van: Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges en een stap te zetten naar operationalisering.

IN TOTAAL WERDEN 7 GROEPEN BELANGHEBBENDEN BENADERD: 1. Patiënten 2. Behandelaars 3. Beleidsmakers 4. Verzekeraars 5. Public Health actors 6. Burgers 7. Onderzoekers In een kwalitatief en een kwantitatief onderzoek.

KWALITATIEF ONDERZOEK In 50 semi-gestructureerde interviews en focusgroepen werd gevraagd: 1. Wat vindt u van het concept van gezondheid, positief zowel als negatief? 2. Wat zijn voor u indicatoren van gezondheid? 3. Vallen deze indicatoren onder het concept, of juist niet?

RESULTATEN KWALITATIEF ONDERZOEK Het oordeel over het concept: Positief: De mens staat centraal, niet de ziekte. Ik voel mij als patiënt in mijn kracht aangesproken, in plaats van in mijn zwakte. Ik heb naast mijn ziekte ook nog een heel stuk gezondheid en dát wordt hiermee aangesproken. Het benadrukt het potentieel.

RESULTATEN KWALITATIEF ONDERZOEK Het oordeel over het concept: Negatief: Is hiermee iemand met een chronische ziekte, die uitstekend is aangepast, maar zich ellendig voelt, opeens gezond? Wat betekent dit voor vergoedingen: hoe beter aangepast, hoe minder? Waar blijft de ziekte met deze omschrijving? Kan iedereen dit wel? Grote groepen ontberen de noodzakelijke basale gezondheidsvaardigheden die hiervoor nodig zijn. Is er wel aandacht voor de sociale omgeving of moet iedereen het zelf maar uitzoeken? En

ADVIES Neem gezondheid niet als doel op zich, maar als middel, namelijk opdat iemand zijn/haar ding kan doen

RESULTATEN KWALITATIEF ONDERZOEK Indicatoren van gezondheid: In totaal werden 556 indicatoren voor gezondheid verzameld. Deze werden gecategoriseerd in een consensus proces i.s.m. het NIVEL. Resultaat: 6 Hoofddimensies van gezondheid, gedifferentieerd in 32 Aspecten

RESULTATEN KWALITATIEF ONDERZOEK De 6 Hoofddimensies van gezondheid: Lichaamsfuncties Mentale functies en -beleving Spiritueel-existentiële dimensie Kwaliteit van leven Sociaal-maatschappelijke participatie Dagelijks functioneren

Hoofddimensies van gezondheid en bijbehorende Aspecten: Lichaamsfuncties Medische feiten Medische waarnemingen Fysiek functioneren Klachten en pijn Energie Mentaal welbevinden Cognitief functioneren Emotionele toestand Eigenwaarde/zelfrespect Gevoel controle te hebben/ manageability Zelfmanagement/eigen regie Veerkracht/resilience & SOC Spiritueel-existentiële dimensie Zingeving/ meaningfulness Doelen/ idealen nastreven Toekomstperspectief ervaren Acceptatie

Hoofddimensies van gezondheid en bijbehorende Aspecten: Kwalteit van leven Sociaal-maatsch. Participeren Dagelijks functioneren Welbevinden Geluk beleven Genieten Ervaren gezondheid Lekker in je vel zitten Levenslust/balans Sociale en communicatieve vaardigheden Sociale contacten Betekenisvolle relaties Geaccepteerd worden Maatschappelijke betrokkenheid Betekenisvol werk Basis ADL Instrumentele ADL Werkvermogen Health literacy NB: Het gaat hier om indicatoren, die bottom up verzameld en geformuleerd zijn. Veel patiënten spraken uit dat het voor hen hier ook om determinanten ging.

KWANTITATIEF ONDERZOEK Vraag: Hoe denken de stakeholders hierover? Een survey vragenlijst werd voorgelegd aan de zeven stakeholder domeinen. De respons bedroeg 1938 reacties: 643 Behandelaren - artsen, fysiotherapeuten, verpleegkundigen & verzorgenden (panels) 575 Patiënten (panel) 430 Burgers (panel) 106 Onderzoekers 89 Gezondheidsvoorlichters 80 Beleidsmakers 15 Verzekeraars > Over het algemeen werden de positieve en negatieve oordelen gedeeld. > Op de vraag in hoeverre de 32 aspecten deel uitmaken van gezondheid werd geantwoord:

RESULTATEN KWANTITATIEF ONDERZOEK Beeld: Groot verschil tussen stakeholder groepen, voor alle dimensies buiten het fysieke domein.

RESULTATEN KWANTITATIEF ONDERZOEK Beeld: Verpleegkundigen scoren vrijwel gelijk aan patiënten; artsen scoren significant anders dan patiënten en fysiotherapeuten scoren daar tussenin. Beeld: Het hebben van een academische opleiding brengt met zich mee, dat mensen veel smaller oordelen. Beeld: Met het toenemen van de leeftijd scoren mensen hoger en breder. Beeld: Het zelf ervaring hebben met ziekte is de sterkst beïnvloedende factor om gezondheid breder te gaan beoordelen.

CONCLUSIES: Aanbevolen: Onderscheid de smalle opvatting, nl. gezondheid als afwezigheid van ziekte van de brede opvatting over gezondheid. Daarom introduceer ik voor de brede opvatting het begrip: Positieve gezondheid, met zes dimensies. Aanbevolen: Visualiseer de zes hoofdimensies. Daarom het spinnenweb-diagram!

PIJLERS VOOR POSITIEVE GEZONDHEID Medische feiten Medische waarnemingen Fysiek functioneren Klachten en pijn Energie Basis ADL Instrumentele ADL Werkvermogen Health literacy Cognitief functioneren Emotionele toestand Eigenwaarde/zelfrespect Gevoel controle te hebben/manageability Zelfmanagement/eigen regie Veerkracht/resilience & SOC Zingeving/meaningfulness Doelen/idealen nastreven Toekomstperspectief ervaren Acceptatie Sociale en communicatieve vaardigheden Sociale contacten Betekenisvolle relaties Geaccepteerd worden Maatschappelijke betrokkenheid Betekenisvol werk Welbevinden Geluk beleven Genieten Ervaren gezondheid Lekker in je vel zitten Levenslust/balans

ESSENTIE: Geen externe norm! Eigen beoordeling van de persoonlijke situatie. Er ontstaat een gezondheidsoppevlak Vraag: zou u wat willen veranderen? Toekomst: doorklikken naar E-health adviezen. De score (het gezondheidsoppervlak ) zou als volgt kunnen veranderen:

PIJLERS VOOR POSITIEVE GEZONDHEID

PIJLERS VOOR POSITIEVE GEZONDHEID DE SCORE ZOU ZO KUNNEN VERANDEREN

PIJLERS VOOR POSITIEVE GEZONDHEID

HOE NU VERDER? Gezondheid als middel tot.. Opdat iemand kan doen wat hij/zij écht belangrijk vindt! Daarom Motivational interviewing!

MOTIVATIONAL INTERVIEWING Leefstijlverandering bij mensen met lage SES lukt, als ze contact maken met wat voor hen écht belangrijk is. (Pauline Dekker en Wanda de Kanter) Overwinnen van een verslaving lukt alleen bij degene die contact maakt met voor hem/haar écht belangrijk is. Zingeving, leven vanuit wat voor een mens écht belangrijk is, is de kracht waarop mensen een concentratiekamp overleven. (Viktor Frankl) Conclusie: Zingeving is de sterkste gezondmakende factor!

BEGELEIDING MOET OP MAAT ZIJN! NIET IEDEREEN HEEFT DEZELFDE VERMOGENS

WAT IS NODIG? Ontwikkelen van een gevalideerd Meetinstrument scoringsinstrument Positieve gezondheid, voor individueel gebruik, als gesprekstool en voor landelijke monitoring door de GGD s. VGZ financiert t.b.v. algemeen nut! Ter coördinatie is opgericht: Stg. Institute for Positive Health (IPH) VGZ tekende contract met IPH

HOE GAAT HET VERDER? Handelingsperspectieven verzamelen, aansluitend bij de zes hoofddimensies van het Scoringsinstrument, als e-health. Zorgmedewerkers scholen in Motivational interviewing Wanda de Kanter is betrokken. Zorgmedewerkers coachen in Positieve gezondheid, van een ziektegerichte naar een eigen kracht-gerichte benadering. Coaching van medewerkers in zorgen dat i.p.v zorgen voor. Modules ontwikkelen voor HRM, bedrijfsgezondheidszorg en verzekeringsgeneeskunde. Onderwijsvormen ontwikkelen: beroepsonderwijs én basisonderwijs. Evaluatie onderzoek is belangrijk! E.e.a. vanuit het nieuwe Institute for Positive Health!

TOT SLOT: Positieve gezondheid Van preventie van ziekte naar veerkrachtig en betekenisvol leven, in een gezondheidbevorderende omgeving!

Dank voor uw aandacht!

Jacqueline van Riet Petra van Wezel Overvecht Gezond

Gezondheid in de wijk Integrale aanpak Overvecht medisch en sociaal Preventieconferentie 2015 Jacqueline van Riet Petra van Wezel

Resultaten aanpak Overvecht Toename beweegnorm volwassenen Afname overgewicht bij kinderen Beter ervaren gezondheid Aantrekkelijke werkomgeving voor professionals Aanspreekbare organisatie geïntegreerde eerste lijn in de wijk Zorggebruik Overvecht: trendbreuk daling 4% 150 100 50 0 50 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 normale consulten lange consulten ANW consulten farmacie (ddd) fysiotherapie ziekenhuisgebruik (gewogen dbc's) 100 Bron: Zilveren Kruis/Achmea

Kern van de aanpak.anders werkende professionals te karakteriseren als: generalistisch coachend verbinding met volksgezondheid Bron: Evaluatie onderzoek in Utrecht en Amsterdam Noord (Universiteit van Amsterdam)

Nieuwe fase: van pionieren naar duurzame borging Vraagstukken Context verandering: impact transities, toename gezondheidsverschillen Bestuurlijke en financiële borging Doorontwikkeling infrastructuur gezonde wijk Opschalen en verspreiding

Mantelzorg / Vrijwilligers / Buddy s medisch aanbod Bewoner welzijns aanbod ggz aanbod leefstijl aanbod Zorgdragen voor eigen gezondheid ICT / Telecommunicatie

Gezondheidsverschillen Utrecht 2 chronische ziektes 37% geen dagbesteding 12% ernstig eenzaam 7% moeite met rondkomen 29% matig/slecht ervaren gezondheid 22% Overvecht 54% 22% 14% 38% 33% Bron: VMU 2014, GG&GD

Vraagstukken in de spreekkamer Leveren we zinvolle en doelmatige zorg? Wordt de juiste zorg op de juiste plek geboden? Zijn we niet steeds bezig met pleisters plakken? Is onze focus op ketenzorg wel zo zinvol? Zijn onze inspanningen de juiste in verhouding tot de gezondheidsproblemen die mensen werkelijk ervaren?

Mantelzorg / Vrijwilligers / Buddy s medisch aanbod ggz aanbod leefstijl aanbod Kwetsbare bewoner welzijns aanbod Glijbaan van ongezondheid ICT / Telecommunicatie

welzijns aanbod Mantelzorg / Vrijwilligers / Buddy s medisch aanbod ggz aanbod leefstijl aanbod Kwetsbare bewoner Glijbaan van ongezondheid ICT / Telecommunicatie

Onze analyse 20% populatie met slecht ervaren gezondheid en stapeling van problemen grootste risico s op iatrogene gezondheidsschade is het meest kwetsbaar voor de tekorten van een gefragmenteerd zorgsysteem én grootste kans op (gezondheids)winst 20%

Samenwerking huisartsenpraktijk en buurtteam sociaal

Succesfactoren Medisch leiderschap huisartsen: gezondheid centraal Route: hervorming basiszorg (medisch en sociaal) Focus op de bewoners met de hoogste risico s Schaal: wijk Commitment van cliënten en professionals, praktijkhouders, managers en bestuurders Ondersteuning van gemeente en zorgverzekeraar Competentieontwikkeling in samenwerken

Methodiek 4D MODEL Professional Jacqueline van Riet & Nikki Makkes, Stichting Overvecht Gezond

Scholing en platform voor professionals www.stichtingvolte.nl

Bewonersportaal

Barrieres wat is nodig? Draagvlak voor deze methodiek en implementatie Ander evaluatieonderzoek hoe aansluiten bij de praktijk in de wijk? Financiering van ziektezorg naar zorg voor gezondheid Impact transities taskforce gezondheidsverschillen

Mark Lenssen 2 wijken en 1 budget

Blauwe Zorg in de Wijk Presentatie Preventiecongres Den Haag, 12 november 2015

Binnen proeftuin Blauwe Zorg werken VGZ, ZIO, AzM en Huis voor de Zorg samen aan innovatieve zorgprojecten Medisch specialistisch consult in de wijk (stadspoli s) Samenwerking voorschrijver apotheker zorgverzekeraar Aandeel dure cholesterolverlager s Doelstelling ultimo 2015 Q2 2013 Q4 2013 Q4 2014 jan feb 2015 maa apr mei jun jul aug 2015 2015 2015 Op weg naar een nieuwe GGZ Contractering via zorggroep POH GGZ Basis GGZ Specialistische GGZ Huisarts 11/26/2015 36

Voorbereiding van de wijkpilot Blauwe Zorg in de wijk Maastricht Noordoost is gestart Ruim 15.000 inwoners, 8.500 huishoudens (12% van gemeente Maastricht ) 2 huisartsenpraktijken 13% niet westerse allochtonen 76% huurwoningen, waarvan 2/3 in bezit van woningbouwcorporatie 11/26/2015 37

Doelstelling wijkpilot: vergroten van positieve gezondheid in de vier wijken Positieve Gezondheid Twee belangrijke randvoorwaarden Dagelijks functioneren Soci-maatsch. Participeren Lichaamsfuncties 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Mentaal welbevinden Spirituele dimensie 1. Ontschotting tussen functies: Generalisten in plaats van specialisten Geen gedetailleerde indicatiestelling vooraf 2. Ontschotting in financiering: Geld volgt behoefte Eén virtueel budget zonder deelplafonds Kwaliteit van leven 11/26/2015 38

Binnen twee pijlers vindt de daadwerkelijke beweging plaats Bevorderen positieve gezondheid Werkgroep werkt aan plan van aanpak dat begin 2016 gereed is 1. huis Burger aan zet 2. Professional aan zet Ontschotting van financiering (randvoorwaarde) 11/26/2015 39

Pilot gaat, waar mogelijk integreren met lopende initiatieven voorbeeld Wittevrouwenveld Bron: Riëlle Schols, opbouwwerker Trajekt 11/26/2015 40

Initiatieven gaan themagericht ondersteund worden en met een persoonsgericht campagne onder de aandacht gebracht Clustering en prioritering van nieuwe en bestaande initiatieven rondom thema s Mogelijke thema s Persoonsgericht campagne ondersteund door NPP Alles is Gezondheid Goed voorbeeld doet volgen Ontmoeten Toekomstbestendige sociaalfysieke infrastructuur Onder de aandacht brengen van bestaande initiatieven (b.v. aan de hand van fiets /wandeltocht) Bewegen Mantelzor g Gezond eten Eenzaamheid. TV serie Bianca in de buurt 41 Veiligheid Financiële huishoudin g 11/26/2015

Bestuurders én professionals zijn beiden aan zet Workshops met professionals gehouden met als voorlopige prioriteiten: Professionals Vermindering en vereenvoudiging van onderlinge afstemming (istatements, continuïteit in personeelsbezetting, eenvoudige informatie uitwisseling) Verbetering afstemming tussen eerstelijn/welzijn/fact bij EPA Toekomstbestendige sociaalfysieke infrastructuur Bevestiging van noodzaak tot ontschotting tussen functies en binnen financiering Bestuurders Rondje langs bestuurders gemaakt (V,V&T, welzijn, woningbouwcorporatie): Concept Manifest onder discussie Bestuurlijke medewerking en inzet van medewerkers toegezegd 11/26/2015 42

Ontschotting van financiering zal (in eerste instantie) aan de hand van een virtueel budget ingevuld worden Geen gedetailleerde indicatiestelling vooraf, wel budgetbeheersing op wijkniveau Mogelijk maken van overheveling tussen domeinen indien noodzakelijk Commissioning Board (b.v. huisarts, wvp, WMO, burger) Opdracht aan hoofdbehandelaar / casemanager (primus inter pares).... Burger.. Zorgverzekeringswet WLZ Sociale Domein Randvoorwaarde: geen budgetgaranties voor individuele aanbieders Mogelijke overhevelingsinstrumenten: Innovatiebeleidsregels Social Impact Bonds De wil om het mogelijk te maken.. Betalingen aan zorgaanbieders via reguliere inkoopafspraken 11/26/2015 43

Samenvatting van (mogelijke) knelpunten Draagvlak bij bestuurders: medewerking van bestuurders, ook indien niet in belang van individueel bedrijf Moreel appèl aan de hand van Manifest Volle spotlight op de pilot met behulp van landelijke communicatie Comfort tijdens transitieperiode b.v. faciliteren onderlinge overname van personeel indien van toepassing Ontschotting tussen functies (generalisten in plaats van specialisten) Beheersing van totale wijkbudget zonder gedetailleerde indicatiestelling vooraf Verantwoording van inzet generalisten achteraf richting de financiers Ontschotting van financiering (virtueel wijkbudget) Instrumenten / regelingen t.b.v. overheveling van budgetten tussen domeinen Zvw, WLZ en gemeentelijk domein (WMO, jeugd, participatie) 11/26/2015 44

Chantal Walg Corné van Asten Van Pion naar Pionier

Guy Schulpen Overzicht gesignaleerde barrières

Barrières werkveld

Samenvattend Draagvlak; is er urgentie voor gezondheid? Bestuurders Hulpverleners Burgers Financiers Ontschotten? Investeren of besparen? Wanneer is dit geslaagd? Gezondheid? Geld? Functioneren?

Jolande Sap

Jolande Sap Voorzitter NPHF Federatie voor Gezondheid

Gezondheid hoogste goed

Maar: ongezonde producten nog de norm

Van achter paleis van voor plaggenhut

Prikkels, regie en samenspel 96

Peter Snijders Paul Habets Pauline Terwijn Vitaal Vechtdal

Peter Snijders, Paul Habets, Pauline Terwijn Nationaal Preventie Congres 12 november 2015 98

ZORG, WELZIJN, PREVENTIE, ECONOMIE & COÖPERATIE 99

Gezondheid geeft regionale groei! 102

PREVENTIE 103

Korte Historie Ambities: Preventie leidend en de zorg toekomstbestendig maken Transitie en geen project Langdurend verbinden t.b.v. gemeenschap Vier programmalijnen Vroeg Erbij Gezonde werknemer Gezonde Gemeente Langer Vitaal

Evolutie Gezondheid(zorg) Machteld Huber : Gezondheid: het vermogen eigen regie te voeren, over fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven en zich aan te passen aan veranderde omstandigheden. Lichamelijk, mentaal, spiritueel Sociaal maatschappelijke positie / participatie Dagelijks kunnen functioneren Kwaliteit van leven 105

Preventie 1.0 infectieziektebestrijding => waterleiding & riolering Preventie 2.0 DM, COPD, HVZ, artrose => Gezonde leefstijl & leefomgeving

regionale verbinding van maatschappelijke domeinen 5499 5500 uur

Voor NL unieke samenwerking GEDACHTENGOED COÖPERATIE POLIS 108

Vitaal Vechtdal Polis Vitaal Vechtdal: drie eenheid Gedachten goed Regionale Partners Gemeenten Ommen, Hardenberg, Coevorden Huisartsen, Medrie Eerstelijnsaanbieders Saxenburgh Groep Onderwijs Werkgevers Vrieling Adviseurs Coöperatie Landelijke Partners Zilveren Kruis, ONVZ Ministerie van VWS Kennisinstituten Vilans, Optimedis en TNO 109

Voorwaarden Regionaal samenspel Landelijke open houding Stimuleren partnership in preventie Domeinen loslaten Geen concurrentie Meerjarige contracten Vitaliteit, zorguitkomsten en participatie als uitkomstmeting 110

Ambitie Coöperatie Vitaal Vechtdal: kanteling aanbod => vraag regionale focus als eenheid waarin burger zich weer herkent en verbonden voelt Nieuw paradigma; tevredenheid burgers als uitkomstmaat, financiële structuren aanpassen Aanhaken van andere partijen in de piramide: bank, woningbouw, landbouwsector. De transitie vergroten door veel initiatieven tegelijkertijd

Conclusies & Tips Gezondheid individu essentieel voor gezonde economie Zorg & welzijn horen anno 2015 bij elkaar in regio verband Langjarige preventie kansrijk vanuit 4 domeinen gezamenlijk De ambitie van BV NL op preventiegebied is onvolwassen en vereist krachtiger beleid vanuit tenminste 4 ministeries Regionale zorg & welzijnsconcept incl. preventie past niet bij gefragmenteerd jaar inkoopbeleid van concurrerende ZV s Burgercoöperatie voor samenhangende zorg en welzijn kan juiste tegenspel geven richting verzekeraars, gemeenten & zorg. 112

Coöperatie Vechtdal, gewoon vitaal leven

Leonie Voragen Annette Pietersen Laurent de Vries Nicole Hermans Thomas Plogh Jacqueline Baardman Henk Soorsma Reflectiepanel

Jolande Sap Guus Schrijvers Wrap up

KAMERLEDEN

Najaar 2016 Graag tot dan!