Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014
Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario s 6. Conclusies en aanbevelingen
Groei aantal banen en vestigingen (2009-2013) Aantal banen Aantal vestigingen
Demografisch
Aandeel sector in totaal aantal banen (2011)
Toename aantal banen per sector (2000 2010)
Marktruimte detailhandel NHN
Marktruimte detailhandel MRA
Werkgelegenheid op bedrijventerreinen PNH (2005-2012)
Uitgiften bedrijventerreinen PNH (1998-2012, ha per jaar)
Ontwikkeling glasareaal PNH (2000-2013)
Ontwikkeling glasareaal per cluster (2000-2013)
Randvoorwaarden toerisme aanwezig
Ontwikkeling banen toerisme (2000-2010)
SWOT Economie West-Friesland Strength Weakness -Veelzijdig en relatief groot aandeel MKB -Agribusiness behoort tot internationale top -Cluster Leisure heeft stevig fundament met water en historische steden -Bouwsector belangrijke werkgever -Stedelijke economie van Hoorn en Enkhuizen Opportunity -Sector health is groeimarkt -Vergroten innovatiekracht MKB -Duurzaamheid als innovatiemotor Bouw -Centrale ligging tov MRA en Flevoland -Aantrekken toerisme door betere samenwerking partijen - Ontbreken HBO-instelling -Zwak imago (perifere ligging) -Leisure is kleinschalig en versnipperd -(Kennis)infrastructuur niet optimaal -Bouw kent structurele problemen -Onaantrekkelijk voor werknemers van buiten de regio Threat -Kwantitatief en kwalitatief tekort beroepsbevolking (vergrijzing en onvoldoende aansluiting onderwijs op wensen bedrijfsleven) -Imago Agribusiness voor hoger opgeleiden -Magneetwerking Metropoolregio, met name voor hoger opgeleiden
Trends en ontwikkelingen (economie) Toenemend economisch belang steden met aantrekkingskracht op jongeren en hoogopgeleiden. Combinatie van vergrijzing en braindrain leidt tot tekort aan hoogopgeleid personeel en vakkennis. Globalisering leidt tot toename concurrentie maar biedt ook veel kansen
Trends en ontwikkelingen detailhandel schaalvergroting en vergroving, internet, uitval zwakkere centra, branchevervaging.
Trends en ontwikkelingen health toename vraag, decentralisatie, bezuinigingen, efficiency en clustering.
Trends en ontwikkelingen agribusiness minder bedrijven, schaalvergroting, efficiency, duurzame energie, internationale concurrentie.
Trends en ontwikkelingen Leisure Leisure: groeiende markt, meer variatie en clustering, opkomst citymarketing (en regio s).
Trends en ontwikkelingen (ICT) Digitalisering en opkomst smartphone: producten a mouse click away. Integratie van bedrijfsprocessen en informatiesystemen. Verandering productieprocessen en ruimtebeslag Do It Together en Open Source: van hebben naar gebruik maken van ICT + Duurzaamheid = Smart Cities, slimme netwerken en koppelingen van functies
Trends en ontwikkelingen (Duurzaamheid) De Groene Race: bedrijven steeds meer belang bij een duurzame productieketen Veranderende vraag van de consument Verduurzaming van de economie heeft consequenties voor de ruimtelijke inrichting van stad en land
Prognose werkgelegenheid
Prognose sectorale ontwikkeling Sector Zorg Leisure Bouw Logistiek / industrie Detailhandel Agri-sector Werkgelegenheid Groei aantal banen Groei aantal banen Sector als geheel is beperkt in omvang Lichte groei na crisis Afname aantal banen Afname aantal banen Afname aantal banen Hoorn en Stede Broec neutraal Toename van omzet
Scenario 1 Innovatief Stagnatie Groei Autonome groei Traditioneel
Autonome groei Omvang economie Groei met name door profijt MRA en Flevoland Type economie Welvaart Bereikbaarheid Traditioneel focus op bouw en traditionele agribusiness. Zorg groeit door vergrijzing en Leisure door toegenomen bestedingen (van toeristen MRA). Toenemende welvaart en toenemende bestedingen. Meer uitgaven aan vrije tijd en consumptie-artikelen Congestie richting MRA neemt toe. Functie regio West-Friesland blijft een woonregio Duurzaamheid ICT Beperkte integratie in de economie. Bedrijven volgen wettelijke norm. Stijgende energieprijzen. Bedrijven volgen ontwikkelingen op het gebied van ICT, maar investeren niet zelf in R&D.
Scenario 2 Stagnatie Innovatief Digitale en duurzame innovatie Groei Traditioneel
Digitale en duurzame innovatie Omvang economie Type economie Welvaart Bereikbaarheid Functie regio Duurzaamheid ICT Groei op eigen kracht door innovatie, kennisontwikkeling en kennisvalorisatie. Innovatief / kennis traditionele clusters als de bouw blijven aanwezig maar andere clusters nemen hoofdrol over: hightech agribusiness & health. Sterke toename welvaart en bestedingen. Meer uitgaven aan vrije tijd en consumptie-artikelen. Groei bedrijven en bevolking heeft positief effect op voorzieningencentra. Congestie binnen de regio neemt toe. Belang openbaar vervoer wordt groter Verschuiving van woonregio naar werkregio. Innovatie bedrijven trekt ook jongeren en hoger opgeleiden aan. Volledige integratie in de economie. Duurzame energie en kennis zijn exportproduct van de regio Innovaties op het gebied van ICT worden benut in de groeiende economie.
Scenario 3 Innovatief Stagnatie Groei Stagnatie Traditioneel
Stagnatie Omvang economie Type economie Welvaart Bereikbaarheid Functie regio Duurzaamheid ICT Stagnatie Economische stilstand in de MRA heeft ook invloed op West-Friesland. Geen nieuwe ontwikkeling van binnenuit. Traditioneel traditionele sectoren als de bouw krijgen het moeilijk door afname bouwactiviteiten. De zorg zal door vergrijzing wel toenemen. Het Agribusiness-cluster is sterk afhankelijk van internationale bulkvraag en concurrentie. Afname welvaart en bestedingen. Minder uitgaven aan vrije tijd en consumptie-artikelen. De middelgrote voorzieningencentra en het toerisme krijgen het zeer moeilijk. Investeringen in nieuwe infrastructuur vallen stil. Congestie neemt niet toe. West-Friesland blijft een woonregio, en door de vergrijzing zal dit meer en meer aan zorg gekoppeld zijn. Zeer beperkte integratie in de economie. Door de lage energieprijzen is er ook geen driver van buiten af. Bedrijven volgen ontwikkelingen op het gebied van ICT, maar investeren niet zelf in R&D.
Scenario 4 Digitale en duurzame acceptatie Innovatief Stagnatie Groei Traditioneel
Digitale en duurzame acceptatie Omvang economie Type economie Welvaart Bereikbaarheid Stagnatie Wel beperkte groei van lokale bedrijven en werkgelegenheid door regionale oriëntatie. Innovatief / kennis Nieuwe ontwikkelingen elders worden overgenomen door de regio. Verschuiving sectorale opbouw naar duurzame agribusiness & health en ecotoerisme. Afname bestedingen, maar welvaart krijgt een andere betekenis. Vrije tijdsbesteding en consumptie zijn regionaal georiënteerd. De voorzieningencentra kunnen daardoor in de huidige omvang overleven. Openbaar vervoer krijgt een groter aandeel. Functie regio Duurzaamheid ICT Door groei van de lokale werkgelegenheid vindt een verschuiving plaats van woonregio naar een meer gemengde regio met ook kleinschalige leisure. Volledige integratie in de lokale economie. Duurzame innovatie is het regionale antwoord om met economische stagnatie om te gaan. De regio is in grote mate zelfvoorzienend met duurzame energiebronnen. Innovaties op het gebied van ICT worden overgenomen in de regionale economie.
Toetsing scenario s Wat is het meest waarschijnlijke scenario bij ongewijzigd beleid? Aanpak: 1. Trends en ontwikkelingen, prognoses en bestaand beleid. 2. Thema-gewijs consequenties voor W-Friesland in kaart gebracht. 3. Meest waarschijnlijke scenario
W-Friesland bij bestaand beleid Omvang economie Stagnatie tot lichte groei Type economie Welvaart Traditioneel - de natuurlijke en sectorale randvoorwaarden voor duurzame innovatie zijn aanwezig; echter (kennis)interacties en hoogopgeleide arbeidskrachten ontbreken. Weinig verandering Bereikbaarheid? - Sterk afhankelijk van prioriteiten Rijk en provincie Functie regio Duurzaamheid ICT W-Friesland blijft een woonregio, belangrijkste cluster wordt Agribusiness. Leisure en zorg groeien, maar blijven kleinschalig. Eenzijdige afhankelijkheid van MRA wordt versterkt. Beleidsmatige focus is aanwezig, maar zal in de praktijk lastig op gang komen. Digitale innovatie zal volgend zijn aan ontwikkelingen elders, de voedingsbodem en randvoorwaarden ontbreken.
Meest waarschijnlijk Innovatief Stagnatie Groei Traditioneel
Aanbevelingen economische strategie West Friesland Ruimtelijk-economisch Procesmatig
Maak het verschil!
Seed Valley
Cultuurhistorisch toerisme Waterrecreatie
Gezondheid en Zorg
Focus Invloed overheid op economie is beperkt Voor gehele bedrijfsleven focus op optimale ruimtelijkeconomische randvoorwaarden Zowel fysiek als niet fysiek Stimuleringsbeleid selectief inzetten op specifieke clusters of sectoren
Aanbevelingen vervolgproces 1 Ambitie 2 Visie en strategie 3 Uitvoeringsprogramma