- 1 provinsje fryslân provincie fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 te 1 1 Leden van Provinciale Staten www.fryslan.nl provincie@fryslan.nl www.twitter.com/provfryslan Leeuwarden, 4 oktober 2016 Verzonden, 06 OKT zoi Ons kenmerk : 01354831 Afdeling Complexe Infra Projecten Behandeld door S. Hofstra, 06-52046001 Uw kenmerk Bijlage(n) 1 (Beantwoording kamervragen terzake) 2 (Brief van Nije Daam aan de FNV) Onderwerp : Melding FNV van 22 juni ji. m.b.t. Wet Aanpak Schijnconstructies Geachte Statenleden, Inleiding Op 22 juni 2016 ontving de provincie Fryslân een brief van de FNV inzake een aansprakelijk heidstelling op basis van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS). In de brief werd m.n. de Bouwcombinatie Nije Daam (van deelcontract Midden 2 van het project De Centrale As) erop aangesproken dat om. de wettelijke regels en cao-afspraken niet zouden worden nageleefd. In het kader van de WAS (ketenaansprakelijkheid) is de Provincie, als opdrachtgever, per 22 juni 2017 (een jaar na de brief) aansprakelijk voor de gevolgen van eventuele misstanden. Daarnaast wil de Provincie vanuit een maatschappelijke optiek, als opdrachtgever niet geassocieerd worden met misstanden en schijnconstructies. N.a.v. de brief van de FNV is de aannemer om opheldering gevraagd en is onderzoek gestart. In deze brief willen we u informeren over de stand van zaken hiervan. Kamer- en Statenvragen N.a.v. de FNV-brief heeft de PvdA TK-fractie op 12juli j.l. kamervragen gesteld. De strekking van de beantwoording is dat de Minister het buitengewoon lastig vindt zich een oordeel te vormen over de door de FNV gedane beweringen (zie bijlage 1). De Minister ziet voorlopig geen (verdere) actie voor zichzelf. Zowel de SP-als de PvdA-Statenfractie hebben in de afgelopen weken vragen gesteld aan GS. Deze vragen hebben wij inmiddels beantwoord met de mededeling dat onder zoek in dat verband is gestart en dat PS op de hoogte wordt gehouden van de vorderingen. /3- Ons kenmerk: 01354831
De WAS in de DCA-contracten De WAS is op 1 juli 2015 ingegaan. Het contract Midden 2 van DCA is van een eerdere datum. De WAS geeft een wijd vertakt netwerk van wijzigingen in meerdere wetten en regelgeving. Gelet op de korte tijd dat de wet nu werkzaam is, is er nog geen jurisprudentie en zijn er weinig voor beelden elders hoe met de wet om te gaan. De wet vermeldt dat de opdrachtgever (in dit geval de Provincie) in laatste instantie (aan het einde eind van de keten) een rol heeft en niet aan het begin, In de wet is de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (l-szw) aangewezen als handhavende instantie. De Provincie heeft binnen de WAS geen handhavende bevoegdheden. Proces van het onderzoek door GS en voorlopige bevindingen Juist vanwege de maatschappelijke verantwoordelijkheid die het college ervaart, is een onder zoek gestart naar de vermeende misstanden. Het college heeft opdracht gegeven aan de dienst om inzicht te geven in deze materie en hieromtrent te rapporteren. Dit onderzoek is nog niet afge rond; wij delen met u de stand van za ken op dit moment. Er is sprake van drie separate onderzoekslijnen 1.Onderzoek door de dienst Eigen onderzoek in het kader van het reguliere contractbeheer levert op dat uit de documenten terzake (w.o. het register zelfstandige hulppersonen) niet kan worden vastgesteld dat er sprake is van onregelmatigheden. 2.Onderzoek Bouwcombinatie Nijedaam Aan Nije Daam is (schriftelijk) het verzoek gedaan om onderzoek te doen naar de beweringen in de FNV-brief. Nijedaam (Burgummerdaam, de geadresseerde in de brief) heeft haar bevindingen verwoord in een brief aan de FNV (zie hiervoor de bijlage 2). Met een beroep op de Wet Bescherming Persoonsgegevens, heeft de Bouwcombinatie ons de bevindingen en het onderliggende dossier geanonimiseerd ter hand gesteld. Deze bevindingen zijn nu voorzover mogelijk extern getoetst. Verder heeft Nijedaam zich voor wat betreft het doorcontracteren in de keten (zoals van Teakema naar ESP) laten adviseren door het bureau VRO (het onderzoeksbureau dat ons vorig jaar heeft bijgestaan bij de misstanden die destijds door FNV zijn gemeld). Dat heeft geleid tot de conclusie dat hier ruimte is voor verbetering en optimalisatie; dat was dus niet goed geregeld. De verbetering heeft betrekking op het inbouwen van de voorwaarden uit de WAS in het doorcontracteringsproces. Inhoeverre hierbij sprake is of is geweest van misstanden wordt niet duidelijk uit het onderzoek van de aannemer. Hier zal nader onderzoek naar gedaan moeten worden. 3.Onafhankelijk onderzoek Steens & Partners Om aan de ene kant volledige objectiviteit te betrachten en anderzijds voldoende deskundig heid te organiseren, is Steens & Partners (Accountants en Adviseurs te Rotterdam) gevraagd om als deskundige een onafhankelijk onderzoek ter toetsing van de bevindingen van Nijedaam in te stellen. De voorlopige bevindingen geven aanleiding de conclusies uit de brief van Burgummerdaam te onderschrijven. Dat betekent ook dat de twee gevallen welke in de brief van de FNV in de bijlagen zijn geduid zijn opgelost; dit was overigens voor 22 juni (datering brief FNV) het geval. Daarnaast zijn tot op heden geen misstanden geconstateerd. Het is ook onze wens om in gezamenlijkheid met zowel Burgummerdaam als de FNV het vervolgonderzoek ter hand te nemen. Dan kunnen de punten, welke nu vrij algemeen in de brief van de FNV van 22 juni zijn verwoord, alsnog beter en specifieker worden onderzocht. -2 / 3- Ons kenmerk: 01354831
Verdere gezichtspunten De keten(s) FNV heeft gevraagd de diverse ketens in beeld te brengen, welke van toepassing zijn bij de reali sering van De Centrale As. Afhankelijk van de fase van het werk, de aard van de werkzaamhe den, is er sprake van meerdere en steeds wisselende ketens; m.a.w. er is sprake van een veel voud van ketens. De aannemer moet deze ketens in het oog houden en controleren. In ons vervolg onderzoek zullen wij ons richten op de in de FNV-brief beschreven keten. Daarbij gaat het om de keten: Nijedaam-Burgummerdam-VanNoordenne-Teakema-ESP(vlechtwerken)-werknemers/zzpers. Veiligheid De dienst (projectorganisatie) voert, in overleg met alle partijen in het bouwproces van de Centrale As, een actief veiligheidsbeleid. Niet alleen de aannemers, maar ook de hulpdiensten en wegbeheerders zijn hierbij betrokken. Onderzoek wijst uit dat we geen structureel onveilige situa tie zijn tegengekomen; daarbij gaat het dus om veiligheid/onveiligheid in het directe bouwproces. Met betrekking tot onveiligheid welke voortvloeit uit lange reistijden, is sprake van een situatie dat deze gecompenseerd wordt door kortere werktijden zo heeft de aannemer laten weten. Verificatie op deze mededeling heeft nog niet plaatsgevonden. Onderzoek I-SZW Hoewel ons bekend is dat ook l-szw onderzoek doet is ons niet bekend wat daarvan de stand is en of zij onregelmatigheden hebben geconstateerd. Zodra hun bevindingen openbaar worden zullen we u daarvan in kennis stellen. Vervolgproces Zodra de bevindingen integraal zijn getoetst door Steens & Partners als onafhankelijke derde zullen wij u nader berichten. Hoogachtend, loco-voorzitter A. secretaris Ons kenmerk: 01354831
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3132 Vragen van de leden Kerstens,.Jacobi en Monasch (allen PvdA) aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het bericht «Grote misstanden bij aanleg friese autoweg ) (ingezonden 24juni 2016). Antwoord van Minister Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 12juli 2016). Vraag 1 Heeft u kennisgenomen van het bericht ((Grote misstanden bij aanleg friese autoweg»? 1 Antwoord 1 Ja. Vraag 2 Hoe beoordeelt u de jn bedoeld bericht door FNV Bouw gedane beweringen omtrent stelselmatige onderbetaling van werknemers als ook het door meerdere werkgevers niet voldoen aan andere cao-verplichtingen bij de aanleg van ((De Centrale As» in de provincie Friesland? Antwoord 2 Het is voor mij buitengewoon lastig om mij een oordeel te vormen over de door de FNV gedane beweringen t.a.v. onderbetaling door partijen die bij de aanleg van ((De Centrale As» zijn betrokken. Cao-partijen zullen zelf onderzoek moeten doen naar de vermeende onderbetaling. Cao-partijen kunnen wel, wanneer er een gegrond vermoeden is dat een of meer bepalingen niet worden nageleefd, de Inspectie SZW verzoeken om een onderzoek te doen o.g.v. artikel 10 wet Avv. Als er uitzendarbeid verricht wordt, kunnen sociale partners daarnaast de Inspectie SZW vragen onderzoek te doen naar naleving van de loonverhoudingsnorm als bedoeld in artikel 8 Waadi. Sociale partners doen verzoeken op grond van dit artikel bij vermoedens van niet-naleving van de cao-voorwaarden in de uitzendbranche. Wanneer uit onderzoek blijkt dat de beweringen van de FNV juist zijn, dan vind ik dit wel een ernstige zaak. Ik hecht grote waarde aan het tegengaan van schijnconstructies waaronder de onderbetaling van werknemers en het niet naleven van de cao. 1 http://www.rtl nieuws.nh/nederiand/grote-misstanden-bij-aaneg-friese-autoweg ah-tk-201 520 16-3132 s-graenhage 2016 Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 2016, Aanhangsel
Vraag 3 Welke stappen dienen (overheids-) opdrachtgevers naar uw mening te doorlopen c.q. welke acties dienen zij te ondernemen voorafgaande en tijdens een proces van aanbesteding als ook gedurende de daaropvolgende uitvoering van de werkzaamheden om zich naar uw mening te kwalificeren als een goed opdrachtgever? Antwoord 3 De wet geeft alle schakels in een keten een aansprakelijkheid opdat opdracht gevers en opdrachtnemers aan werknemers het verschuldigde loon betalen. Het is aan de opdrachtgevers om hieraan invulling te geven. Welke maatrege len er moeten worden genomen hangt sterk af van de sector waarin wordt gewerkt, de opbouw van de keten, etc. Ook tijdens de uitvoering van een project kan een opdrachtgever bijvoorbeeld via steekproeven of audits nagaan of de uitvoering volgens de afspraken verloopt. Het oordeel of een opdrachtgever kwalificeert als een goed opdrachtgever is niet aan mij maar is eventueel ter beoordeling aan de rechter. Vraag 4 Bent u van oordeel dat de overheid ook in haar rol als opdrachtgever een voorbeeldfunctie heeft (zulks onder het motto «practice what you preach»)? Antwoord 4 De overheid dient zich als een goed opdrachtgever te gedragen en op hem rusten dezelfde verantwoordelijkheden als op private opdrachtgevers. Deze verantwoordelijkheid komt ook tot uitdrukking in de regels die in acht moeten worden genomen bij aanbesteding door overheden zoals opgenomen in de aanbesteding swet. Vraag 5 Bent u van oordeel dat de opdrachtgevers in dezen (de provincie Friesland als ook een aantal Friese gemeenten) zich hebben gedragen zoals van goede opdrachtgevers mag worden verwacht? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet? Antwoord 5 Dit is voor mij moeilijk te beoordelen. Allereerst zal uit onderzoek moeten blijken in hoeverre de beweringen van de FNV juist zijn. Als dat het geval is, dan zullen werknemers een loonvordering moeten instellen bij hun eigen werkgever. Als deze niet slaagt, dan kunnen de werknemers o.g.v. artikel 616a BW boek 7 zowel de eigen werkgever als diens opdrachtgever tegelijkertijd aansprakelijk stellen voor de voldoening van het verschuldigde loon. Als ook deze actie niet slaagt, dan kunnen werknemers de hogere schakels aanspre ken. Zie artikel 616b BW boek 7. Uiteindelijk kan ook de hoofdopdrachtgever worden aangesproken. Dit, zo blijkt uit genoemd artikel, is in dit geval de provincie Friesland. De hoofdopdrachtgever kan natuurlijk ook zelf actie ondernemen en samen met alle schakels in de keten orde op zaken stellen. Uit een publicatie van de provincie Friesland blijkt dat deze daarmee al een aanvang heeft gemaakt. 2 Vraag 6 Bent u van mening dat de diverse overheden die als opdrachtgever (kunnen) optreden voldoende geïnformeerd zijn over en voorbereid zijn op de verantwoordelijkheden die de Wet Aanpak Schijnconstructies voor hen meebrengt in die rol als opdrachtgever (zoals gevraagd in de motie Kerstens van 2 juli 2015, Kamerstuk 17 050 nr. 515)? Op welke wijze monitort u dat? Wanneer breekt voor u het moment aan dat u concludeert dat extra actie in dezen noodzakelijk is (in aanvulling op hetgeen u ter uitvoering van de hiervoor bedoelde motie bij schrijven van 12 januari 2016, Kamerstuk 34 108 nr. 24, ter kennis van de Kamer heeft gebracht)? 2 http://www.decentraleas.ni/nieuws-en-publicaties/actueel/onderzoek-naar-vermeende misstanden-de-centrale-as Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 2016, Aanhangsel 2
Antwoord 6 Zoals ik mijn reactie op motie Kerstens heb aangegeven zijn er een aantal initiatieven genomen om lagere overheden, de VNG en het lpo te informeren over de gevolgen van de Wet Aanpak Schijnconstructies, in het bijzonder de ketenaansprakelijkheid. De VNG heeft hiervoor zelf eigen voorlichtingsmateri aal ontwikkeld. Het is nu nog te vroeg om een oordeel te geven of deze initiatieven voldoende resultaat hebben gehad. Zoals ik eerder heb aangege ven zal de WAS worden gemonitord. Ook in de monitor en evaluatie zal specifiek aandacht besteed worden aan de verantwoordelijkheden van lagere overheden vanwege de inwerkingtreding van de WAS. In mijn brief van 12 januari 2016k heb ik u hierover reeds geïnformeerd. Er is voor mij thans geen aanleiding om nieuwe initiatieven te nemen, zeker omdat de provincie Friesland al bezig is om orde op zaken te stellen. 3 Vraag 7 Bent u ook van mening dat opdrachtgevers aan de vakbond inzage dienen te verstrekken in «de keten van onderaanneming» die bij het uitvoeren van de door hen uitbestede werkzaamheden wordt ingeschakeld, zodat controle op de naleving van wet en cao door de vakbond c.q. nalevingsinstituten van cao-partijen effectiever kan plaatsvinden? Zo nee, waarom niet? Antwoord 7 In artikel 616e BW boek 7 is bepaald dat iedere schakel verplicht is de naamen adresgegevens te verstrekken van de naast hogere en naast lagere schakel en de hoofdopdrachtgever. Op deze wijze is controle op de naleving van wet en regelgeving en de cao gegarandeerd. Kamerstuk 17050, nr. 515 Kamerstuk 34 108, nr. 24 Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 20 16, Aanhangsel 3
Burgummerdaam vat. mobilis (TBI j,j.dey -1ji.4l Bestaande uit: Moblils B.V. Landdrostlaan 49 7327OMApedoom FNV Regiokantoor Noord T.a v Mevr M. Pasman en H. Tienkamp Postbus 20175 oz HD Apeldoorn Postbus 11025 telefoon 055. 53822 22 9700 CA Groningen Pax 055. 538 2244 Onderwerp Mededeling ex art 7616a 6W Geachte dames Pasman en Tienkamp, In uw brief van 22 juni 2016 stelt u mogelijke misstanden op het werk De Centrale Datum As aan de orde. U refereert aan de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) 30-08-2016 Voor wij verder ingaan op uw schrijven, willen wij (nogmaals) benadrukken dat Burgerdaam kr v.o.f. (ode Combinatie ) en haar vennoten J.J. de Vries BV. en Mobilis BV., er veel waarde 1 relsrantrn aan hechten dat geldende wet- en regelgeving, cao s, veiligheidsvoorschriften e.d te allen tijde worden nageleefd door ons, maar ook NRDITIHcas\7 door de door ons ingeschakelde uitzendbureaus en onderaannemers. Wij zijn ons Project zeer bewust van de verantwoordelijkheid die wij dragen ten opzichte van onze Centrale as stakeholders, niet in de laatste plaats ten opzichte van alle betrokken werknemers Behandeld dear en blijven daarover graag met het FNV in gesprek P.M van Krimpen Blad In uw schrijven suggereert u dat het door ons ingeschakelde uitzendbureau Unique 1 van 3 B V. h o d n. Technicum ( Technicum ) in gebreke is gebleven met betalingen van het verschuldigde (cao-)loon. Uit uw schrijven kunnen wij echter niet opmaken of, en zo ja, welke werknemers u precies vertegenwoordigt. Wèl hebben wij van uw collega mevrouw L. Spits-Katoele een tweetal brieven ontvangen ten aanzien van haar cliënten de heer.j. Staaf en de heer M. van der Veer. Wij hebben begrepen dat Technicum de loonbetaling aan deze werknemers inmiddels heeft gecorrigeerd, waarmee een mogelijke hoofdelijke aansprakelijkheid op grond van de WAS, niet meer aan de orde is. Uw brief van 22 juni 2016 heeft echter een meer algemene strekking en heeft naar wij begrijpen geen betrekking op specifieke werknemers van Technicum, danwel de andere bij naam genoemde uitzendbureaus en onderaannemers. Vanwege het feit dat niet duidelijk is welke werknemers van Technicum u (nog meer) op het oog heeft, is het voor ons niet mogelijk om heel gedetailleerd in te gaan op uw vermoedens van mogelijke onregelmatigheden, Dat geldt evenzeer voor werknemers van de Slager Arbeidsbemiddeling B V (Slager ). Indien het vermoeden bestaat dat ten aanzien van bepaalde werknemers door onderaannemers (loon)verplichtingen niet worden nagekomen, dan zullen wij daar uiteraard onderzoek naar doen. Ingeval er misstanden worden geconstateerd, zullen wij onze onderaannemers daar op aanspreken. Vanwege privacy-regelgeving (Wet bescherming persoonsgegevens) is het niet mogelijk om zonder concrete aanleiding loongegevens van werknemers van onderaannemers op te vragen en/of met u te delen. Vanzelfsprekend ligt dat anders voor werknemers die door u worden vertegenwoordigd én zij ermee instemmen dat de loongegevens met u worden gedeeld. Dit gezegd hebbende, nemen wij uw schrijven uitermate serieus. Dit is aanleiding geweest om een onderzoek in te stellen.
mobilis TB j.j 1dey3,j Datum 30-06-2016 Raferaritio 2016-0256Ipkr 2 van 3 Uit ons onderzoek is echter niet gebleken dat op het werk sprake is van de door u gesuggereerde onregelmatigheden. In het navolgende zullen wij de door u e.e.a. puntsgewijs bespreken. Betaling van verschuldigd cao-loon - ebleken is dat voor de van Unique en Slager ingeleende werknemers gemiddeld 32,50 per uur vergoed wordt. Het bruto uurloon van deze werknemers bedraagt gemiddeld 1550. De uurtonen zijn conform de cao. - De aan Van Noordenne betaalde vlechtpnjs is marktconform. Wij hebben geen indicaties dat Van Noorddenne de cao-verplichtingen niet nakomt - Van andere onregelmatigheden bij betalingen van (cao-)loon is niet gebleken. Indien u concrete aanwijzingen hebt dat de cao niet wordt nageleefd, dan verzoeken wij u uw informatie met ons te delen. - Dat werknemers van onderaannemers dit niet ter sprake brengen, was ons niet bekend. Wij willen (nogmaals> benadrukken dat wij er voor staan dat alle werknemers dle worden ingezet op het werk, tenminste betaald worden conform de cao. Daarom treden wij graag in overleg met deze werknemers. Schijrizelfstandigheid en schljnconstructies - Ten aanzien van ZZPers voldoen wij aan alle wettelijke eisen. Met ZZPers wordt een zogenaamde modelovereerikomst gesloten en voorheen werd een VAR verklaring geëist. - Wij hebben geen aanwijzingen kunnen vinden van schijnconstructies. - Slager werkt overigens niet met ZZP ers. - De ingeschakelde uitzendbureaus en onderaannemers zijn NEN 4400-1 gecertificeerd. Deze NEN-norm stelt eisen aan de nakoming van verplichtingen uit arbeid, zoals aan de aangifte en afdracht van verschuldigde loonheffing, mzetbelasting, het administreren van identiteitsdocumenten ed. Veiligheid en gezondheid De naleving van geldende voorschriften en normen op het gebied van veiligheid en gezondheid, heeft voor ons hoge prioriteit. Om die reden passen wij de TBI veiligheidsrichtlijn toe op dit werk (zie: https://www.tbi,nllover-onslveiligheid). Wij herkennen ons dan ook niet In het beeld dat u schetst. Wij zouden u graag nader informeren over het door ons gehanteerde veiligheidsbeleid.
( Projectmanager Met vnendelijke groet, P.M. van Krimpen reactie met belangstelling tegemoet. Burgummerdaam v.o.f. Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd en zien uw De bevindingen uit onze onderzoeken, zouden wij graag met u bespreken. 3 van 3 mobilis ITBI j.j.deyri( 20i6-D256pkr R.f.rantIe 30-08-2016 Datum