DNB magazine #2 2015 Geldschepping Zin op de Zuidas
Redactioneel Geld & geluk Door Flore Kraaijeveld Geld maakt niet gelukkig, gelukkig maken wij wel geld. Met het eerste gedeelte van dit centralebankgezegde zal niet iedereen het eens zijn. Het tweede gedeelte staat als een paal boven water. Zo werkt DNB mee aan een grootschalig programma voor de aankoop van obligaties en andere waardepapieren. Hiermee wordt ruim duizend miljard in de economie gepompt. Met dit aankoopprogramma beoogt de ECB haar inflatiedoelstelling te bereiken. Hoe dit in z n werk gaat, leest u in dit nummer. DNB maakt ook letterlijk geld. Nieuwe biljetten worden in omloop gebracht en oude, vieze en beschadigde biljetten worden vervangen. Uit recent onderzoek blijkt dat er nog steeds grote behoefte is aan contant geld; meer dan de helft van de betalingen is nog contant. Hoewel de kans erg klein is dat iemand een vals biljet in handen krijgt, is het belangrijk om biljetten altijd te controleren op echtheidskenmerken zoals het watermerk. Daarvoor biedt DNB u een handig hulpmiddel: de nieuwe app Echt of Vals. Tenslotte: maakt geld gelukkig? Daarover verschijnt jaarlijks wel een onderzoek, met telkens een andere uitkomst. Wij zijn in ieder geval gelukkig dat we geld mogen maken voor het eurogebied. 2
Inhoud 6 Geldschepping: DNB participeert in grootschalig aankoopprogramma 10 Stakeholders over het toezicht 14 Zin op de Zuidas. Ruben van Zwieten & De Nieuwe Poort 4 Banktueel 9 Wereld in cijfers 13 Nieuwe app: Echt of Vals 16 DNB: nationale resolutieautoriteit 17 De mensen van het Frederiksplein: Kim Gunnink 18 Kunstpodium: Jean-Babtiste Maitre 20 In Beeld
Banktueel Nog veel contant We betalen vaker contant dan we zelf denken, zo blijkt uit recent DNB-onderzoek. Zeven van de tien mensen zeggen liever met de pinpas te betalen dan contant. In de praktijk gaat echter 53% handje contantje en 39% met de pinpas. De macht der gewoonte lijkt een verklaring te bieden. Ouderen zijn immers lang gewend geweest om alles cash te betalen. Ook hebben veel mensen, jong én oud, zich de gewoonte eigen gemaakt om kleine bedragen cash af te rekenen, omdat voor deze pinbetalingen vroeger extra kosten in rekening werden gebracht. Bovendien blijken mensen eerder geneigd om contant te betalen als ze veel geld op zak hebben. Wim Kuijken: voorzitter raad van commissarissen Wim Kuijken (1952) is per 1 juni 2015 benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen van DNB. Hij neemt het voorzitterschap over van Alexander Rinnooy Kan, die voor D 66 in de Eerste Kamer komt. Kuijken is al een paar jaar commissaris van overheidswege. Deze commissaris vormt de verbindingsschakel tussen DNB en de minister van Financiën. Kuijken is econoom en werkte onder meer als secretaris-generaal op de ministeries van Verkeer en Waterstaat, Algemene Zaken en Binnenlandse Zaken. Nu Kuijken het voorzitterschap op zich neemt, wordt een nieuwe commissaris van overheidswege benoemd. 4
Nieuw Bezoekerscentrum Het Bezoekerscentrum van De Nederlandsche Bank wordt vernieuwd. Van binnen én van buiten. Het Bezoekerscentrum verhuist naar een groter gebouw aan de Sarphatistraat en zal eind september haar deuren openen. Doel van het Bezoekerscentrum is om het publiek kennis te laten maken met het werk van DNB. Er is van alles te zien en te beleven: tentoonstellingen, films en games. Ook zijn er rondleidingen te boeken voor groepen. Bijvoorbeeld voor scholieren vanaf 16 jaar en beleggingsclubs. Afgezien van deze groepsbezoeken kunnen ook individuele belangstellenden langskomen om een kijkje te nemen in de keuken van DNB. Dat kan op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur. Toegang is gratis.
Geldschepping: DNB participeert in grootschalig aankoopprogramma DNB koopt elke maand voor ruim EUR twee miljard aan obligaties van de Nederlandse staat. Een kijkje achter de schermen. Door Marijke Hoogendoorn In dit grootschalige programma werkt de Europese Centrale Bank (ECB) nauw samen met de nationale centrale banken van de eurolanden. Zij kopen staatsobligaties en obligaties van een aantal nationale ontwikkelingsbanken en Europese instellingen, en bovendien ook nog andere waardepapieren als covered bonds. Zo wordt in totaal EUR 1.140 miljard in de economie gepompt. Een enorm bedrag. Economen spreken dan ook van Quantitative Easing (QE); kwantitatieve verruiming oftewel een uitbreiding van de geldhoeveelheid. Hiertoe besloot de ECB eind januari vanuit de verwachting van een langdurig lage inflatie in het eurogebied. Dat raakt de ECB in hart en nieren. Haar missie is immers prijsstabiliteit: een inflatie van net onder, maar dichtbij de 2% op jaarbasis voor de middellange termijn. Met dit aankoopprogramma beoogt de ECB haar inflatiedoelstelling te bereiken. Voornemen is dit programma tot en met september 2016 uit te voeren. In totaal wordt voor EUR 60 miljard per maand aangekocht door DNB, de ECB en de andere centrale banken van het eurogebied. Dealers In de dealingroom van DNB is een team dagelijks bezig met de aankopen en het bekijken van de effecten daarvan op de financiële markten. De dealers handelen via een elektronisch platform of via telefonisch contact met bancaire tegenpartijen. Zij vergelijken de aangeboden prijzen en selecteren dan een aantal tegenpartijen om te onderhandelen over 6
prijs en hoeveelheid. Natuurlijk kunnen noch mogen de DNB-dealers alles kopen. Er zijn tal van afspraken gemaakt. Deze operatie vraagt uiteraard om een goede afstemming met de andere centrale banken. Daarbij heeft de ECB de coördinatie en koopt iedere centrale bank de staatsobligaties van het eigen land. Hoeveel? Dat wordt bepaald op basis van het aandeel van het land in het Eurosysteem. Voor Nederland is dat 5,7%. Dat betekent dat DNB elke maand voor ruim EUR twee miljard obligaties van de Nederlandse staat koopt. Daarnaast koopt de ECB in veel beperktere mate Nederlandse staatsobligaties. Voorwaarden Voor de aankoop gelden meerdere voorwaarden. Allereerst is er het verbod op monetaire financiering van overheden. Daarom koopt DNB de staatsobligaties niet rechtstreeks van uitgevende overheden, maar van andere partijen zoals banken, pensioenfondsen, verzekeraars en andere beleggingsinstellingen. Ook streven de centrale banken ernaar de marktwerking en prijsvorming in de markt voor staatsobligaties zo veel mogelijk te behouden. Mede daarom kopen zij obligaties verspreid over verschillende looptijden van twee tot dertig jaar en wordt slechts een beperkt deel van een individuele obligatie-uitgifte gekocht. De nationale centrale banken dragen zelf het risico van eventuele verliezen op hun eigen aankopen, die 80% van het totaal uitmaken. De eventuele verliezen op de resterende 20% dragen de eurolanden gezamenlijk. Voorts zijn er meerdere kredietwaardigheidseisen voor alle aankopen. Die eisen gelden ook voor het onderpand dat banken moeten inleggen als ze krediet bij de ECB aanvragen, zodat de risico s voor de centrale banken beperkt blijven. Dit betekent in de praktijk dat het Eurosysteem geen Grieks staatspapier koopt. Geldpomp Het programma ligt op koers. Voor de korte termijn is het idee dat er meer geld in de economie wordt gepompt. Met iedere transactie komen meer staatsobligaties op de balans van de centrale bank en krijgt de verkopende partij, bijvoorbeeld een pensioenfonds, geld op deposito bij de bank. Zo nemen de kasreserves en de deposito s op de balans van de bank toe. Dit extra geld gebruiken verschillende partijen op hun beurt weer voor het aankopen van andere financiële activa. Zo heeft het grootschalige aankoopprogramma een neerwaarts effect op de rentes over een breder front. En dat betekent dat bedrijven en huishoudens weer meer kunnen investeren en besteden. Dat geeft de economie een extra impuls en daarmee komt de inflatiedoelstelling van de ECB weer meer in zicht. Benieuwd hoeveel er is gekocht? De ECB publiceert dit elke maandag op www.ecb.europa.eu. 8
Wereld in cijfers Economie eurogebied in opmars De economie van het eurogebied groeide in het eerste kwartaal van 2015 met 0,4% ten opzichte van het kwartaal daarvoor. De meeste Europese landen lieten een economische groei zien. Vooral Spanje en Frankrijk groeiden hard, met 0,9% respectievelijk 0,6% ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De Nederlandse economie groeide gemiddeld met 0,4%. De economieën van België en Duitsland groeiden beide met 0,3%. Economische krimp was er in Estland, Litouwen, Finland en Griekenland. Finland en vooral Griekenland zijn al langer in de min, maar in het eerste kwartaal was de krimp zeer klein: de Finse economie kromp met 0,1%, de Griekse met 0,2%. Bron: CBS
Stakeholders over het toezicht Stakeholders gaven in een enquête hun mening over DNB. Met de resultaten wil DNB haar toezicht versterken. Door Cees van Lotringen De laatste jaren wil de toezichthouder de blik meer naar buiten richten en de buitenwereld binnenhalen. Dat heeft onder meer geleid tot een jaarlijkse stakeholderanalyse: een onafhankelijk onderzoek onder leiding van professor dr. Cees van Riel van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Daarbij wordt een enquête gehouden onder de stakeholders van DNB, zoals banken, pensioenfondsen, verzekeraars en trustkantoren. In totaal hebben dit keer 259 mensen de enquête ingevuld. Vervolgens zijn aan de hand van de enquêteresultaten 17 verdiepende gesprekken gevoerd. Onder meer met bestuurders van grote instellingen, koepelorganisaties, het ministerie van Financiën en de Autoriteit Financiële Markten. Met de verschillende onderzoeksbevindingen wil DNB haar toezicht versterken. Resultaten Uit het onderzoek komt naar voren dat de stakeholders de indruk hebben dat de toezichthouder meer openstaat voor dialoog. Zo organiseert DNB vaker bijeenkomsten voor de instellingen en daarbij is er meer ruimte voor gesprekken. Positief zijn de ondervraagden ook over de grotere alertheid waarmee DNB toeziet op integriteitsaspecten binnen de financiële instellingen. Verder vinden de ondervraagden dat DNB goed op de hoogte is van de ontwikkelingen binnen de sector. Tegelijkertijd zijn er verbeterpunten. Zo vinden de stakeholders dat de communicatie wel wat moderner en aansprekender kan. En als de toezichthouder risico s signaleert, dan zien de stakeholders graag dat die meer toelichting geeft en ruimte vrijmaakt voor bespreking. Daarnaast wensen ze dat DNB meer inzicht geeft in de effecten en de resultaten van het toezicht. Ook willen de stakeholders dat de toezichthouder duidelijker aangeeft aan welke verwachtingen ze moeten voldoen. Onze stakeholders willen nu veel meer met ons in gesprek gaan over de toekomst van de financiële sector. Dat is de unanieme conclusie van Henk Korthorst, Margot Aelen en Sanne Peeters, die vanuit DNB de verdiepende gesprekken op zich namen. Die wens vloeit voort uit de 10
snelle ontwikkelingen op tal van terreinen: aangescherpte regelgeving, veranderend klantgedrag en technologische innovaties. Die grijpen in op de strategie, het bedrijfsmodel en de cultuur van de instellingen. Alle reden voor instellingen om die continu te wegen en heroverwegen. Tone of voice Uit de stakeholderanalyse blijkt tevens een sterke behoefte aan meer tekst en uitleg van DNB over haar toezichtstrategie. Er leven veel vragen. Wat doe je? Waarom? Wat levert het op? zegt Peeters. Meer transparantie zorgt voor meer begrip. Als de toezichthouder meer duidelijkheid geeft over haar verwachtingen, kunnen de stakeholders daarop beter anticiperen. Wat communicatie betreft, ervaren de stakeholders een verschil tussen het gesproken en het geschreven woord. Dat schept verwarring. Zij hadden naar hun idee een prettig gesprek gevoerd, maar vervolgens valt er een formele, sterk juridisch getinte brief op de deurmat. Zo n formele brief hoort erbij. Maar het grote verschil in tone of voice schept weleens verwarring, stelt Aelen. Daar werken we aan, bijvoorbeeld met trainingen voor toezichtcollega s. Het nieuwe Europese toezicht vanuit Frankfurt is nog wennen. Het bankentoezicht van de Europese Centrale Bank (ECB) ging afgelopen november van start en roept nog veel vragen op. Korthorst: Er is behoefte aan meer duidelijkheid over het Europese bankentoezicht en hoe de taakverdeling tussen de ECB en DNB in de praktijk nu precies uitwerkt. Daarom heeft DNB nu het voornemen om een seminar voor banken te organiseren. Transparantie Speerpunt in het beleid is transparantie. DNB is permanent bezig om de grenzen daarvan te verleggen, zoals president Klaas Knot bij de Machiavelli-lezing van 2013 heeft gezegd: Wij willen de ruimte die onze wettelijke bevoegdheden bieden optimaal benutten. En waar deze knellen en wellicht niet meer van deze tijd en opportuun zijn, ook ter discussie stellen. Hij voegde eraan toe dat DNB iedere keer weer het grote publiek in klare taal moet uitleggen wat onze taken zijn en wat wél en wat niet van ons verwacht mag worden. Zo doet DNB themaonderzoeken, waarbij ze een specifiek risico onder de loep neemt bij een selectie van instellingen. Waarom de toezichthouder dat nu precies doet, en waarvoor, dat is de stakeholders niet altijd even duidelijk. Daarom wil DNB voortaan dat er minstens drie communicatiemomenten zijn bij elk onderzoek. Ten eerste om het onderzoek aan te kondigen, vervolgens een update over de voortgang en tot slot een duidelijk verslag van de belangrijkste bevindingen. Al met al biedt het stakeholdersonderzoek waardevolle aanknopingspunten om ons toezicht te versterken. We zien dat de instellingen met grote openheid hun mening geven over het toezicht. Dat waarderen we enorm. 12
Nieuwe app: Echt of Vals? Met de nieuwe app Echt of Vals van DNB kunt u controleren of een eurobiljet echt is. U legt het biljet onder de camera van uw smartphone om het te scannen en dan ziet u direct het resultaat: echt of niet. De app is nu alleen beschikbaar voor de iphone 5 of hoger. Een app voor Androidtelefoons volgt nog. De app is een hulpmiddel. Biljetten zijn ook vrij simpel te controleren op echtheidskenmerken, zoals het watermerk en de voelbare inkt.
Zin op de Zuidas Hartje Zuidas biedt De Nieuwe Poort een unieke plek voor ontmoeting, bezinning en inspiratie. Een gesprek met initiatiefnemer Ruben van Zwieten. Door Eduard van Holst Pellekaan Midden tussen de torens van financieel Amsterdam biedt De Nieuwe Poort 1.400 vierkante meter met programma s voor reflectie, horeca en werkplekken. Een initiatief van predikant-ondernemer Ruben van Zwieten. September 2013 gingen de deuren voor het eerst open. We heffen niet de moraliserende vinger om bankiers nog eens flink de oren te wassen, zegt Van Zwieten. Maar we proberen wel de juiste vragen te stellen. Waarom doe je wat je doet? In welke wereld leef je? De jouwe, of bestaat er ook een wereld die van ons is? Moet je cynisch zijn over de opnieuw benoemde kernwaarden in de financiële sector of moet je de jonge generatie bankiers juist inspireren om die waarden concreet te maken? Meesterpreek De Nieuwe Poort nodigt topmannen en -vrouwen uit de zakelijke en publieke sector uit om te reflecteren op werk en samenleving. Zij houden op drie dinsdagen in de maand rond lunchtijd de Meesterpreek in de Lunchbreak. Een van de eerste bestuurders die inging op onze uitnodiging was voormalig DNB-directielid Joanne Kellermann, vertelt Van Zwieten. Er is enige moed nodig om zo n preek te houden. We vragen ze om plaats te nemen in een oud kanseltje en dan moeten ze niet de standaard corporate story geven, maar hun eigen, persoonlijke visie. En dat in exact twintig minuten. Want veel meer pauze heeft de werkende Zuidasser natuurlijk niet. De Zuidasser De Nieuwe Poort wil een plek zijn waar iedereen elkaar kan ontmoeten. Jonge professionals ontmoeten hier senioren, topadvocaten geven gratis juridisch advies aan daklozen en vluchtelingen, met studenten en buurtbewoners lezen we gezamenlijk de grote denkers van toen en nu. Iedereen kan langskomen voor een kop koffie, om te studeren of om te vergaderen. Ook aan de échte Zuidasser is gedacht. We hebben nu het programma Young Financials Dialogen. Daar komt de nieuwe generatie bankiers, fiscalisten, accountants en jonge DNB-medewerkers bijeen rond de kernwaarden dienstbaar, betrokken, betrouwbaar, integer en ambitieus. Om hen te inspireren, halen we topsprekers als Piet Hein Donner en Willemijn Verloop naar De Nieuwe Poort. En dat slaat aan. We merken dat er veel behoefte is aan momenten van reflectie in een prettige en veilige omgeving. Zeker in deze tijd van snelle en ingrijpende maatschappelijke veranderingen. 14
Ruben van Zwieten Ruben van Zwieten (Ermelo, 1983) studeerde theologie en rechten in Leiden. Was praeses van studentenvereniging Minerva en ondernemer met een eigen bedrijf. Richtte in 2008 Stichting Zingeving Zuidas op. Is veelgevraagd spreker op congressen en symposia. Treedt regelmatig op in de media en is columnist bij Het Financieele Dagblad.
DNB: nationale resolutieautoriteit Sinds 1 januari 2015 heeft DNB er een nieuwe taak bij: die van nationale resolutieautoriteit. Door Maarten van der Schaaf Sinds november 2014 is er Europees bankentoezicht. Hoewel het toezicht op de banken in het eurogebied daarmee is versterkt, kan een bank nog altijd failliet gaan. Wat dan? Om de problemen die door bankfalen ontstaan zo goed mogelijk af te handelen en op te lossen, is er per 1 januari 2015 ook een Europees resolutiemechanisme. Daarvoor is een Europese resolutieautoriteit opgericht en in elk euroland een nationale resolutieautoriteit. Voor Nederland is dat DNB. Maatregelen in de problemen raakt. Deze resolutieplannen worden in overleg met de banken opgesteld. In deze plannen wordt uitgegaan van soms vergaande maatregelen, zoals het opsplitsen van de bank of de verplichting dat aandeelhouders en crediteuren meebetalen aan de financiële schade. Zodra het resolutieplan klaar is, wordt de afwikkelbaarheid van de bank getoetst door de nationale resolutieautoriteit. Wanneer daaruit blijkt dat er binnen de bank (juridische) belemmeringen bestaan waardoor het resolutieplan niet geloofwaardig kan worden uitgevoerd, kan de nationale resolutieautoriteit banken dwingen om die belemmeringen weg te nemen. De minister van Financiën heeft DNB aangewezen als nationale resolutieautoriteit, omdat deze verantwoordelijkheid goed aansluit bij de taken en deskundigheid van DNB. Als nationale resolutieautoriteit maakt DNB voor elke grote Nederlandse bank een gedetailleerd, individueel plan voor het geval dat deze bank Europa De nationale resolutieautoriteiten van de eurolanden werken nauw samen met de Europese resolutieautoriteit in Brussel. Terwijl de Europese resolutieautoriteit zich voornamelijk richt op de grote instellingen met grensoverschrijdende activiteiten, zijn de nationale resolutieautoriteiten in eerste instantie verantwoordelijk voor de kleinere banken. De nationale en Europese resolutieautoriteiten hebben een gemeenschappelijk doel: de kans zo klein mogelijk maken dat de belastingbetalers hoeven op te draaien voor falende banken en voorkomen dat private spaartegoeden, de kredietverlening aan bedrijven en de algehele financiële stabiliteit in Europa in gevaar komt. Om de onafhankelijkheid van de autoriteit te waarborgen, heeft de nationale resolutieautoriteit een aparte divisie binnen DNB met een eigen begroting. De autoriteit valt onder de verantwoordelijkheid van DNB-directielid Frank Elderson. 16
De mensen van het Frederiksplein Vijandige actoren Medewerkers in de schijnwerpers. Deze keer Kim Gunnink. Zij is expert cyberdreigingen in de financiële sector. Door Kim Bogers Wat houdt jouw werk in? Samen met mijn collega s monitor ik de nationale en internationale ontwikkelingen op het gebied van cyberdreigingen. We zijn met name geïnteresseerd in de werkwijzen van de cyberaanvallers. Wat doen ze? Hoe doen ze dat? En waar moet de financiële sector op letten? Veel mensen denken bij cyberaanvallen meteen aan IT-aangelegenheden, maar de grootste risico s liggen op het sociale vlak. Vaak begint een aanval met een simpel mailtje waarmee de ontvanger wordt misleid om op een link te klikken of een bijlage te downloaden. De schade door fraude met internetbankieren daalt sinds 2013. Richten criminelen zich nu op andere doelen? Ja. Criminelen merken dat ze minder succes hebben bij consumenten. Ze richten zich daarom op grote financiële instellingen, waarbij ze in één klap hun slag kunnen slaan. In Nederland is dit nog niet gebeurd, maar onze banken zijn zich wel degelijk bewust van deze cyberdreiging. Ze wisselen informatie uit en waarschuwen elkaar als dat nodig is. Overigens, ook nationale centrale banken als DNB zijn een interessant doelwit. Informatie is tegenwoordig het nieuwe goud. Wat doet DNB om zichzelf tegen cyberdreigingen te beschermen? DNB onderneemt actie op vijf punten: preventie, detectie, respons, herstel en evaluatie. Bij preventie en detectie draait het om bewustwording. Want als mensen zich bewust zijn van de aanvalsmethoden kunnen ze daarop acteren. En daarvan, als ze er onverhoopt zijn ingetrapt, melding maken. Een groter bewustzijn maakt mensen en organisaties weerbaarder. Het management moet het goede voorbeeld geven en zorgen dat alle medewerkers het belang ervan inzien. Wat fascineert jou op dit gebied? Het fascineert me om te zien dat cyberaanvallers er vroeg of laat steeds weer in slagen om mensen te verleiden. Ondanks de vele waarschuwingen. De uitdaging voor ons is ervoor te zorgen dat mensen zich niet meer laten verleiden.
Kunstpodium Jean-Babtiste Maitre Door Alexander Strengers Voorzitter Kunstcommissie The images you are seeing on television you are seeing over, and over, and over, and it s the same picture of some person walking out of some building with a vase, and you see it 20 times, and you think, My goodness, were there that many vases? Is it possible that there were that many vases in the whole country? Met deze onthutsende woorden reageerde Donald Rumsfeld op de massale plundering van het Iraakse Nationale Museum in Bagdad in 2003. De voormalige Secretary of State stelde dat de media de gevolgen van de Amerikaanse invasie in Irak schromelijk overdreven. Daarmee bagatelliseerde hij de enorme chaos die de zogenoemde Coallition of the Willing had teweeggebracht en gaf zo een totaal ander beeld van het gebeuren. Hoe beelden onbewust in ons collectieve geheugen terechtkomen, is een belangrijk thema voor kunstenaar Jean-Babtiste Maitre (Frankrijk, 1978). Hij zoomt in op belangrijke gebeurtenissen uit de meest recente geschiedenis; het eerste decennium van de 21e eeuw. In het werk The Looting of the Museum illustreert hij Rumsfelds perceptie van de plundering van het museum. Het oppervlak van het werk bestaat uit 2.160 filmbeelden. Samen goed voor drie minuten film. Het recent verworven werk van Maitre is een portret van Donald Rumsfeld en verbindt de commentator met de leegroof van het museum. The Looting of the Museum (r) 2014, Gemengde techniek op doek, 178x105cm Colofon DNB Magazine is een uitgave van De Nederlandsche Bank. Redactieadres: DNB Magazine Postbus 98, 1000 AB Amsterdam Westeinde 1, 1017 ZN Amsterdam Magazine@DNB.nl www.dnb.nl Hoofdredactie: Flore Kraaijeveld Eindredactie: Kim Bogers en Marijke Hoogendoorn Aan dit nummer werkten mee: ANP Photo, Martijn Barth, Rhonald Blommestijn (pag. 7 en 11), Eduard van Holst Pellekaan, Cees van Lotringen, Rob Meulemans, Henk Rougoor (pag. 13 en In Beeld), Maarten van der Schaaf en Alexander Strengers. Donald Rumsfeld with Chevron Pattern (l) 2014, Gemengde techniek op doek, 150x84cm Opvallend in het werk van Maitre is zijn materiaalkeuze. Hij schildert niet alleen op doek, maar net zo makkelijk op papier, gebruikt collagetechnieken of een printer, en bewerkt het doek met spuitverf, textielverf of pigmenten. Het resultaat in The Looting of the Museum laat zich aanzien als lange stroken film die in het doek zijn ingebed. In het portret gebruikt de kunstenaar abstracte patronen, waarvoor hij de inspiratie vindt in industriële tandwielen, zogenoemde Chevron patterns, en cirkels uit de boeddhistische cultuur. De kunstwerken zijn twee sterk verschillende werken. En tegelijkertijd onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de geschiedenis én in de kunstcollectie van DNB. Vormgeving en druk: Joh. Enschede (vormgeving) FMA (productie) Drukkerij De Bink (drukwerk) Abonnementen Een abonnement op DNB Magazine is gratis en uitsluitend schriftelijk of per e-mail aan te vragen. Adreswijzigingen en opzeggingen eveneens schriftelijk opgeven. Artikelen uit DNB Magazine mogen niet zonder toestemming van de redactie worden overgenomen.
In Beeld Geldschepping. De ECB en de nationale centrale banken pompen EUR 1.140 miljard in het financiële systeem. Dat moet een boost geven aan de economie. Foto Henk Rougoor.