AvdS BRENGT WERK & INSPIRATIEBEZOEK AAN LONDEN 31 mei 2 juni 2012 Als geen ander weet de Academie van de Stad het nuttige met het aangename te combineren. Graag brengen we u een verslag van onze reis naar Londen, als kijkje achter de schermen en om de plezierige ervaringen en opgedane kennis met u te delen. Uitgangspunt van de trip was om als team het succes van het afgelopen jaar te vieren en tegelijk inspiratie op te doen door 'Best Practises', oftewel interessante organisaties, te bezoeken. Zoals u hierbij kunt lezen en zien, zijn we voor beide geslaagd en kwamen we met een dosis nieuwe energie en ideeën thuis om met liefde verder te bouwen aan de (Academie van de) Stad. Donderdag 31 mei Enthousiast begonnen we al in de lobby van Schiphol met een pptpresentatie om meer te horen over de achtergrond van de 10 organisaties die we gingen ontmoeten: Shoreditch Trust, Waterhouse Restaurant, Locality, Selby Trust, Education Today, 5E Ltd, Kurdish Housing Association, Equals Training CIC, Peoples Supermarket en Social Enterprise UK. Vervolgens kreeg ieder teamlid een vrolijke verantwoording zoals AvdS- vertegenwoordiger, wegwijzer, teamverzorger en notulist. Geen vervoermiddel werd geschuwd, dus gingen we op pad met het vliegtuig, de metro, trein, bus, taxi en vooral te voet... Waterhouse Restaurant LONDON BABY! Na een voorspoedige vlucht, het geautomatiseerd inchecken in het hotel en het wennen aan het immense undergroundsysteem starten we ons inspiratiebezoek met het diner bij het Waterhouse restaurant. Het Waterhouse restaurant maakt onderdeel uit van Shoreditch Trust en ligt redelijk afgelegen in de wijk Hackney. Dit ecologisch restaurant is ook een opleidingsplaats voor lokale bewoners om een baan in de horeca mogelijk te maken. De ambiance is er warm en sfeervol. We krijgen een grote ronde tafel en worden bediend door een uitermate vriendelijke en bekwame dame. Wat voor superopleiding wordt hier gegeven aan de lokale bewoners 1
en kan ze bij ons komen werken? Ze blijkt een van de professionals te zijn op een avond dat er alleen trainees in de keuken staan en niet in de bediening. Het eten is verrukkelijk, we krijgen een introductie over het restaurant en Shoreditch Trust, lachen veel en met deze start kan het bezoek al niet meer stuk. Shoreditch Trust Een korte toelichting op het werk van de Shoreditch Trust. Shoreditch Trust is in 2000 opgericht om de oorzaken van achterstand in achterstandswijken in Shoreditch (Hachney) aan de kaak te stellen en ongelijkheid en isolement te doorbreken door activiteiten op te zetten die individuen, families en gemeenschappen de kans geven om hun mentale, fysieke en sociale welzijn te verbeteren. De programma's die Shoreditch Trust draait zijn: Skills for life: (werk)training voor jongeren en volwassenen met afstand tot de arbeidsmarkt. Enriched living and learning: kwaliteit van leven omhoog voor communities door festivals, kunst, cultuur en literatuur voor kinderen en volwassenen. Social enterprise: actieve deelname in debat en beleidvorming op gebied van social enterprise. Community investment: Investeren in mensen in de gemeenschappen zorgt voor verandering. Affordable workspace: ontwerpen, ontwikkelen en managen van betaalbare werkplekken in partnerschip met ontwikkelaars, lokale overheid en stakeholders. Physical regeneration: ontwikkelen van samenwerking tussen bewoners en (land/huis)eigenaren waardoor gemeenschappen meer invloed krijgen in hun woonomgeving. Environmental innovation: aandacht voor duurzaamheid in energie, afval en recycling. Shoreditch healthy living centre: Spa, public health programma's, therapie en training. Waterhouse conference centre: Ecoconferencing duurzame klimaatneutrale ruimtes om te vergaderen. Waterhouse restaurant: duurzaam ecologisch restaurant met trainingsprogramma's in horeca en catering. Vrijdag 1 juni Selby Trust Many Cultures, One Community Het eerste werkbezoek van de vrijdagmorgen vond plaats bij de Selby Trust. Gevestigd in een groot, eigenlijk al opgegeven schoolgebouw, heeft de gemeenschap van Tottenham een thuisbasis gevonden voor hun community services en activiteiten. We worden ontvangen door Sona Mahtani, Chief Executive van de Trust. In de praktijk betekent dit dat zij de dagelijkse aansturing van het pand en al haar gebruikers verzorgt. 2
De Selby Trust benoemt voor zichzelf vijf aan elkaar gerelateerde functies; aansturen van het Selby Center als locatie voor ondernemers en bewoners, ondersteunen van ontwikkelingspartnerships, inzetten op economische ontwikkeling van de gemeenschap, veiligheid en milieuontwikkeling. Selby Trust wil van het Selby Center graag een zogenaamde green hub maken, volledig draaiend op groene energie met een zo beperkt mogelijke carbon footprint. Voor de mensen die aan het roer staan van de Selby trust is het creëren van een gezonde omgeving en goede atmosfeer het meest belangrijk. De Selby Trust is daarnaast een van de meest succesvolle trusts in Londen. Op dit moment is 70% van hun inkomsten zelf gegenereerd en niet afkomstig van overheidssubsidies. Het pand speelt hier een grote rol in omdat het mogelijkheden creëert tot exploitatie. Vanuit dit gegeven streven ze ernaar nu zelf seed capital beschikbaar te kunnen stellen aan bewoners in de gemeenschap met een ondernemend idee en een goed business plan. Sona Mahtani (chief executive Selby) geeft introductie Education Today is een organisatie die op ons verzoek was uitgenodigd in het Selby Center om te vertellen over hun succesvolle activiteiten met jongeren en ondernemerschap. Ze hebben een programma dat GRADE heet (Get Real And Do Education), maar in de straattaal voor jongeren ook 'drugs' betekent. Ze werken met vijf communityorganisers die een belangrijke rol spelen in het opzoeken van jongeren in communities om met hen te werken aan nieuwe uitdagingen, waaronder het starten van een eigen onderneming. Ze krijgen training op het gebied van businessstartup, financiën, ict, en ook zijn er jobclubs, sport en nagelhaarbeauty activiteiten. Voorbeelden zijn: een aantal jongeren die een TVzender hebben opgezet, een meisje dat een bordspel voor kinderen ontwikkeld heeft om gaandeweg een nieuwe taal te leren (bijv. engspaans), en een sport tijdschrift voor jongeren. Education Today probeert in te spelen op de 'gap' die zij zien tussen overheid, community en ondernemerschap, waarbij ze als uitgangspunt hanteren de kosten van overheidsservices te verlagen door tijdsbesparing en nieuwe verbindingen te leggen. Recycling en preventie hebben daarbij als thema's grote aandacht. Onderdeel van het bezoek aan Selby was vervolgens een tour door het pand, waar dagelijks 1500 mensen komen, langs een aantal van de ondernemers die in het pand gevestigd zijn. De eerste onderneming was een job center 5E ltd., waar mensen uit de gemeenschap van Tottenham en omgeving die zonder baan zitten terecht kunnen voor bijscholing en nieuwe arbeidsmogelijkheden. Zij zijn erg succesvol in hun aanpak en werken op contractbasis voor de overheid vanuit het principe 'eerst leveren, dan betalen'. We hebben ook kennis gemaakt met een Kurdische Woningcorporatie, Kurdish Housing Association. Een kleine organisatie met ongeveer 144 woningen in hun beheer. Omdat het tijdig ontvangen van de huur in deze buurt één van de grootste uitdagingen is (in verband met hoge werkeloosheid en multiprobleem huishoudens) heeft de woningcorporatie besloten om hun huurders te helpen met hun toekomstperspectief om op die manier te zorgen dat ze weer op tijd hun huur kunnen betalen. Deze maatschappelijk verantwoorde manier van beheren maakt de KHA vooruitstrevend binnen Londen met een persoonlijke en directe aanpak. De derde en laatste onderneming waar we even mochten binnenvallen was een organisatie die trainingen organiseert voor mensen met een beperking (zowel fysiek en/of mentaal) om ze te helpen economische en sociale barrières te overwinnen. We waren getuige van een telefoongesprek met de essentiële vraag of beleid er is om mensen te helpen of dat mensen moeten passen binnen het beleid. De passie en drive van de oprichtster van Equals Training CIC kwam duidelijk naar voren en maakte indruk. 3
Locality Communities ambitious for change v.l.n.r. Glenn (locality), Rob (Education Today) en Merel en Myrna (AvdS) Tijdens het werkbezoek aan de Selby trust was er ook een vertegenwoordiger van Locality aanwezig. Glenn Arradon, ontwikkelingsmanager van het enterprise team, gaf ons een uitgebreide presentatie over de organisatie en de ontwikkelingen van trusts in de UK. Iedere vraag die bij ons opkwam kon hij enthousiast beantwoorden met een volgende sheet uit zijn powerpoint presentatie, wat een grappig effect had op de levendige dynamiek in onze uitwisseling. Locality is een nationale netwerkorganisatie voor communitygedreven organisaties, die als uitgangspunt heeft dat in elke gemeenschap mogelijkheden zijn. Locality helpt mensen bij het opzetten en leiden van op de gemeenschap gerichte organisaties en ondersteunt bestaande organisaties door het stimuleren van kennisdeling. Daarnaast is Locality de organisatie die direct in contact staat met nationale en lokale overheden om de belangen van de hele community beweging te vertegenwoordigen. Glenn benadrukte dat het bezit van onroerend goed van groot belang is voor het slagen van gemeenschap gedreven organisaties (Community Enterprises). Met dit bezit kan inkomen vergaard worden en kunnen investeringen worden terugverdiend, wat weer ten goede kan komen aan de gemeenschap. Daarnaast verkrijgen veel Community Enterprises inkomen via contracten die met de lokale overheid worden afgesloten, bijvoorbeeld op het gebied van beheer van de openbare ruimte en onderhoud van gebouwen. Veel van de lokale organisaties zijn niet geheel zelfvoorzienend. Het onroerend goed is vaak een gift van de lokale overheid en daarnaast worden ook subsidies verkregen. Doordat de overheid zich de laatste jaren steeds meer terug trekt, wordt het voor veel lokale organisaties lastiger om te overleven. Toen was ons bezoek aan Selby Center helaas tot een einde gekomen en moesten we deze inspirerende plek weer verlaten. Op de laatste vraag hoe de Selby Trust zo succesvol kan zijn, zegt Sona dat passie en leiderschap zeer belangrijke factoren zijn. Daarnaast geldt het motto: Permanently being unselfish. 4
The People s Supermarket For the people, by the people De middag bracht ons naar The People s Supermarket (TPS) in Central London. Aan de Lamb s Conduit Street bezochten wij een kleine supermarkt, waar kleurrijke groenten, mooie broden en fairtrade producten de schappen vulden. Achterin de winkel bevindt zich The People s Kitchen, waar met de beschikbare producten van de dag soepen, salades, quiche s en broodjes worden bereid. We werden ontvangen door Jessica, één van de medewerkers van TPS. Onder het genot van een heerlijke lunch, luisterden wij hoe zij met overgave de visie van de supermarkt op ons overbracht: het creëren van een commercieel duurzame sociale onderneming die haar groei en rendementsdoelstellingen behaalt en tegelijkertijd voldoet aan haar waarden gebaseerd op de gemeenschapszin en sociale cohesie. De stedelijke gemeenschap wordt betrokken doordat leden 20% korting krijgen op hun aankopen als zij zich maandelijks 4 uur actief inzetten voor de supermarkt. De vele gele Tshirts die zich tijdens ons bezoek bezig hielden met onder meer administratie, kassa, keuken en voorraad getuigden van het succes hiervan. In de bevoorrading van de winkel houden de medewerkers sterk rekening met de herkomst van de producten: zoveel als mogelijk fair- trade, biologisch en lokaal geproduceerd. Kromme komkommers (we leerden dat rechte komkommers gekweekt worden door ze in glazen buisjes te laten groeien), lokale bieren en kropsla uit een stadstuin in Central London, en dat alles tegen zeer redelijke prijzen, waarbij het gezonde alternatief goedkoper is dan het commercieel bekende product (dus CocaCola is duur en de ecologische versie is veel goedkoper, fabrieksbrood is duurder dan eigen gebakken brood met verse ingrediënten). Zo kunnen mensen met een kleine beurs toch kiezen voor gezonde producten. The People s Supermarket heeft momenteel ruim 1000 leden, waarvan er 450 zich maandelijks inzetten in de winkel. Voor een zekere basis zijn er 20 mensen in dienst, zodat de kassa s altijd geopend kunnen blijven en inkomsten zijn gegarandeerd. Er was een grote openheid over de beperkingen en moeilijkheden die het bedrijf ook kent. Zo bleek het niet mogelijk alleen op vrijwilligers te draaien, maar zijn betaalde krachten onontbeerlijk voor de continuïteit en is er recent besloten om toch tijdelijk sigaretten te verkopen om financieel te kunnen overleven. De sociale onderneming, opgezet in 2010, zal naar verwachting in 2012 voor het eerst winst maken en haar schulden vereffenen. 5
Social Enterprise Coalition People, Planet, Profit Tijdens het laatste bezoek van Academie van de Stad werden we ontvangen door Celia Richardson van Social Enterprise UK (SEUK), in een mooi oud gebouw (Fire Station) naast de grote logge kantoren van de buren en naast PWC, waar ze actief mee samenwerken. De directeur Peter Holbrook legt zijn koptelefoon neer, schudt ons de hand en vertelt met een grote glimlach dat hij via skypemeetings bezig is om de Britse inzending te bepalen die Europees gaat meedingen naar: 'beste idee voor een innovatieve Social Enterprise' vanuit jongeren. Hij gaat vlug weer terug naar zijn gesprek en laat ons in goede handen bij Celia, die ons, naast en sterk verhaal, verwent met een schaal chocolaatjes waar de jongens in ons team geen genoeg van krijgen. Social enterprises (SE) zijn sociale ondernemingen die doormiddel van zaken doen, sociale problemen tackelen, de gemeenschap verbeteren en de omgeving beschermen. Een SE is geen label wat je een organisatie kan geven, maar heeft duidelijke criteria: Een sociale onderneming verdient geld door ruilen, dat kan het verkopen van goederen of services zijn Een sociale onderneming investeert de winst in de organisatie of in een sociale missie Een sociale onderneming heeft in haar kern, een hart voor de sociale missie Een sociale onderneming betaalt haar werknemers een waardig loon SEUK is de stem van alle 10.000 leden, waar het geloof in de kracht van sociale ondernemingen hen samen brengt. Voor SEUK is het belangrijk om een omgeving te creëren voor sociale ondernemingen waar ze kunnen groeien. Dit doen ze door onderzoek, ondersteuning in informatie, workshops, begeleiding, het bouwen van netwerken, werken aan strategische relaties met de overheid en alle sociale ondernemingen onder een paraplu brengen. Om ook ruimte te creëren voor innovatieve ideeën, betalen de grote sociale ondernemingen meer lidmaatschap aan SEUK. Daarnaast hebben ze de SE100 geïntroduceerd, een 'ranking' die inzicht geeft in de meest sociale ondernemingen van de UK. Celia vertelt dat de sector in de UK enorm groeiend is, er zijn meer dan 68.000 sociale ondernemingen, die 24 biljoen (klopt dat? hoe zit dat ook alweer met vertalen van dat soort getallen, moet niet miljard of miljoen zijn?) bijdragen aan de economie. Een van de belangrijkste reden naast de daling van de economie is dat mensen inzien dat duurzaamheid werkt en dat dit belangrijk is voor de toekomst. Ook bij de overheid is er in de laatste jaren een positieve ontwikkeling te zien, waar de naam Sociale Enterprise steeds vaker wordt genoemd, komt er bijvoorbeeld in 2013 'The Social Stock exchange'. SEUK heeft net een groot succes geboekt met de 'Social value bill', die is aangenomen in de landelijke politiek en zij blijft op dit niveau opereren om innovatief beleid voor te bereiden en campagnes en lobbys te voeren voor sociaal ondernemerschap. Voor SEUK liggen er nog genoeg 6
uitdagingen; hoe borg je dat sociale ondernemingen sociaal blijven en hoe zorg je ervoor dat goeie ideeën niet opgekocht worden door grote organisaties. Bijvoorbeeld asset lock, het vastleggen dat bepaald bezit alleen ten gunste van de community mag worden ingezet, is hierbij een belangrijke tool. Belangrijk voor de toekomst is onderwijs, daar kan een verandering plaats vinden waarin sociaal ondernemen steeds meer geïntegreerd is en misschien wel de markt gaat overnemen! London EYE Na ons bezoek aan Social Enterprise UK zat het inhoudelijke programma er op. Vol nieuwe inspiratie, ideeën en tegelijkertijd ook behoefte aan frisse wind door de haren, wandelden we richting de Thames. Daar lachte de indrukwekkende London Bridge ons toe. Enigszins uitgelaten gingen we op elke denkbare manier met elkaar op de foto voor de brug en liepen een stuk langs de rivier voor wat sightseeing. Na een gezellig diner in The Swan bij het beroemde Globe Theater, bleek er nog een verrassing in petto te zijn: een rit in het reuze reuzenrad bij London Bridge, de London Eye. Op 135 meter hoogte met een 360 gradenuitzicht over de stad en een glas champagne in de hand sloten we deze succesvolle dag gezamenlijk af. De volgende dag zou het team zich opsplitsen: een aantal zou naar huis vliegen en een aantal plakte er een toeristisch weekend London aan vast waarin we uit ons dak gingen op 'All night long' van Lionel Richie. De Academie van de Stad neemt deze Londense inspiratie mee in haar verdere ontwikkelingen voor de toekomst. Grote dank aan alle organisaties die ons zo hartelijk hebben ontvangen en rondgeleid! Voor meer informatie over de verschillende organisaties zie: www.waterhouserestaurant.co.uk www.equalstraining.com www.shoreditchtrust.org.uk www.locality.org.uk www.selbytrust.co.uk www.thepeoplessupermarket.org www.fivee.co.uk www.socialenterprise.org.uk www.kurdishhousing.org 7