Optimale inzet van WKO Ir. Henk Broekhuizen, Installect Advies Inhoud Kenmerken en varianten open bronsystemen Specifieke voordelen bronsystemen Optimalisatie van kosten en baten Conclusies 1
Specifieke voordelen van WKO-systeem Koelapparaat met laag elektrisch aansluitvermogen Koelapparaat die geen geluid maakt Koelapparaat met weinig ruimtebeslag/constructief weinig eisen Eenvoudig koelapparaat Zeer grote bufferfunctie [energie en water] Doubletten Jaarbeurs Utrecht Beatrixgebouw koelvermogen 17000 kw Gebouw opp. 220.000 m2 Plaatje IF-Technology 2
Kostenoptimalisatie Streven naar laag brondebiet Hoogwaardige inzet bron, goedkopere opties voor piek Extra inzet bron voor andere functies Combineer systemen waar mogelijk Pas standaardsystemen toe en eis outputgarantie Kwantificeer de specifieke voordelen in euro s. 3
Brondebiet tegen bronkosten (indicatief) Kostenoptimalisatie brondebiet warmtepomp Met 100% capaciteit van de warmtepomp Bron x m 3 /uur Besparing/reductie 45% Investering 100 Terugverdientijd langer Met 50% capaciteit van de warmtepomp Bron x/2 m 3 /uur Besparing/reductie 40% Investering 65 Terugverdientijd korter Voor koeling kan idem redenering opgezet worden 4
Optimalisatie temperaturen gebouwinstallatie gekoeld water Warmtewisselaar grondwater Referentie Minder koeling Lagere retourtemp Idem brondebiet Zelfde koelcapaciteit Lagere retourtemp Groter brondebiet Energie koeling [Q] is volgens de formule alsvolgt te berekenen: Q = volumestroom x dichtheid x warmte-inhoud x temperatuurverschil Dichtheid en warmte-inhoud zijn nagenoeg vaste gegevens van water. Bij lagere retourtemperatuur minder koeling. Bij idem koelcapaciteit bij lagere retourtemperatuur meer brondebiet nodig. De retourtemperatuur bronwater wordt primair bepaald door de gebouwinstallatie!! Bij groter temperatuurverschil gebouw ook minder waterverplaatsing grondwater m 3 /uur en m 3 per jaar nodig. Kansen bij inzet bron voor brand/sprinkler Waterleidingbedrijven willen geen sprinkleraansluiting leveren en/of vragen hoge vergoedingen.[5-40 k per jaar] Geen leveringsplicht Extra benutting bron verhoogd rentabiliteit Voorkomen van grote opslagtanks. Bodem is groot buffer. Lokale oplossing. 5
Standaard sprinklerinname Op drinkwaternet Open water Voorraad vat Reinwater kelder Eerste twee: beperkingen capaciteit Laatste twee: veel ruimtebeslag, hoge bouwkundige kosten, bezwaren esthetica maaiveld Sprinkler met monobron Sprinklerwater 110 m3/uur Energieopslag 25 m3/uur Voorbeelden: Van der Valk hotels RAI, Camping Sport de Wit De La Mar Theater Rabo St Oedenrode etc. 6
Aandachtspunten bij inzet bron voor sprinkler Vanaf april 2008 standaard certificeerbaar onder specifieke kwaliteitseisen [Memorandum 66a] Kwaliteitseisen boringen; geen spoelboring, NVOE eisen etc. Goede selectie van pompen; curvedekkend, aanloopstromen, eisen frequentieregelaars etc. Nog geen standaardkunstje; nog beperkte ervaring Aandacht voor waterkwaliteit en testbedrijf Projecten met sprinklerbronnen 240 m3/h In doubletten 100 280 m3/h 280 m3/h In 2x mono 40 180 m3/h In mono 30 240 m3/h Houten 70m3/h in mono 25 In 2 x mono 25 Ridderkerk 80m3/h Blijdorp 82 m3/h Hoofddorp 120 m3/h In mono 50 2x 45 m3/h In 2x mono 20 140 m3/h 2 x mono 50 Amsterdam Vetterstraat 80 m3/h In mono 50 Heemskerk 80 m3/h In mono 50 Sint Oederoden 80 m3/h In mono 20 7
Systeemoptimalisaties => kostenvoordeel Combineren van verschillende typen gebruikers op één systeem. [ bv woningbouw met een datacenter] Energiebalans op locatie [ondergrondse! uitwisseling] Inzet gaswarmtepomp; kleinere bron, minder energie uit bron en hoge temperatuur verwarming voor tapwater mogelijk van de motor [woningbouw en zorg] Energiebalans op locatie EBL? Systemen hebben eigen vergunning met eisen voor thermische balans. Ze mogen[!] compenserende overschotten met elkaar uitwisselen. Hiermee kunnen regeneratie kosten worden beperkt, PER verhoogd, met behoud van overall balans. Praktijkvoorbeeld: WKO s kantoor Grasweg en Overhoeks Amsterdam 8
Collectieve of individuele WKO met regie Collectief Individueel Eén opdrachtgever meer gebouwen + -/+ Fasering in project - ++ Risico desinvestering groot niet Flexibiliteit - + Afhankelijkheid derden -- + Bewezen ervaring/bewezen systeem -/+ + Betrokkenheid ondernemer/afnemer -/+ + Maximale benutting bodem +/- + Besluitvorming en overheadkosten - + Uit rapport gemeente Amsterdam december 2009: - Gemeente moet mogelijk risico dragen en garantiestelling doen voor collectieve systemen. (??HJB) Conclusies Goede keuze type bronsysteem, minimaliseer brondebiet => maximale benutting van de bodem Maximaal gebruik maken van de bron (benuttingsgraad en inzet voor andere functies) Stem af en combineer waar mogelijk systemen met buren Overheid niet voorschrijvend, risicodragend maar faciliterend Zorg voor eenvoud in techniek en organisatie. 9
Optimale inzet van WKO Minder ambitie leidt tot meer succes. betere systemen en meer CO 2 reductie Ir. Henk Broekhuizen, Installect Advies 10