agendapunt 3.a.4 1043046 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden ERFPACHTOVEREENKOMST RIOOLGEMAAL BIJDORP Portefeuillehouder Wiegman, A.G. Datum 22 januari 2013 Aard bespreking Besluitvormend Afstemming BDV/FIN BDV/JVI Bijlagen 4 Zaaknummer 30626 Gremia Datum Aard Advies/ Parafering besluit PFO Wie 07-01-2013 Gewijzigd akkoord Geparafeerd door: Korte, J.D. de D&H 22-01-2013 Conform Geparafeerd door: Bos, J.L. Korte, J.D. de Gevraagd besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 22-01-2013 I. Te besluiten tot afkoop van de erfpacht voor een periode van 50 jaar voor rioolgemaal Bijdorp in Schiedam. II. De brief aan de gemeente Schiedam inzake de erfpachtovereenkomst rioolgemaal Bijdorp, ons kenmerk 1047798 waarin aan de gemeente wordt voorgesteld artikel 27a van de Algemene erfpachtvoorwaarden Schiedam 2004 te schrappen, vast te stellen. III. De erfpachtovereenkomst rioolgemaal Bijdorp aan te gaan onder de voorwaarde dat artikel 27a uit de Algemene erfpachtvoorwaarden Schiedam 2004 (AV 2004) wordt geschrapt. Besluit College van Dijkgraaf en Hoogheemraden 22-01-2013
Erfpachtovereenkomst rioolgemaal Bijdorp 1. Probleemstelling - context In 1992 is een overeenkomst getekend tussen het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Schiedam om de overdracht van het eigendom, het beheer en de exploitatie van rioolgemaal Bijdorp en de persleiding van de gemeente naar het hoogheemraadschap te regelen. De uitgifte in erfpacht van het perceel waarop gemaal Bijdorp is gelegen, heeft echter tot op heden nog niet plaatsgevonden. 2. Beoogd effect - Zeggenschap (over gemaal Bijdorp) geregeld door middel van erfpacht. - Vereenvoudiging onderlinge verrekeningen tussen Delfland en Schiedam. - Meer grip op de aanvoer van afvalwater vanuit riooleindgemaal Bijdorp naar RWZI De Groote Lucht wat kan leiden tot een hogere efficiency op de RWZI. - Kostenbesparing op de jaarlijkse exploitatielasten. Verwachting is dat op korte termijn de jaarlijkse onderhoudskosten met 10 15 % kunnen dalen (ofwel 15.000 20.000 euro per jaar). Op langere termijn zijn wellicht nog grotere kostenbesparingen haalbaar. - Verhoging van de kwaliteit van het onderhoud aan het gemaal. 3. Kernboodschap Delfland neemt de grond onder het gemaal Bijdorp in Schiedam in erfpacht en verrekent de kosten inzake dit gemaal met Schiedam. Daartoe is een erfpachtovereenkomst tussen de gemeente Schiedam en Delfland opgesteld. Delfland neemt per 1 januari 2013 het (feitelijk) beheer en onderhoud alsmede de bediening van riooleindgemaal Bijdorp over van IRADO. Dit in tegenstelling tot onderdeel B.1. van de overeenkomst uit februari 1992, waarin was geregeld dat de gemeente verantwoordelijk bleef voor het beheer en onderhoud. Nadat het gemaal geheel in eigendom van en beheer is bij Delfland zullen er geen jaarlijkse verrekeningen meer plaatsvinden tussen Delfland en Schiedam met betrekking tot de exploitatiekosten (zoals deze waren geregeld in onderdeel D van de overeenkomst van 1992). 4. Historie - eerdere besluitvorming In 1992 is een overeenkomst gesloten tussen het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Schiedam. In deze overeenkomst is de overdracht van het eigendom, het beheer en de exploitatie van rioolgemaal Bijdorp en de persleiding van de gemeente naar het hoogheemraadschap geregeld. In 2006-2007 heeft Delfland ter waarde van 3.100.000,- geïnvesteerd in gemaal Bijdorp, omdat de pompinstallatie was verouderd en de capaciteit moest worden vergroot. Begin 2008 was deze renovatie klaar. Over de kosten voor de grote aanpassing heeft tot op heden nog geen verrekening met Schiedam plaats gevonden. Delfland heeft het beleid om het volledige eigendom en beheer van de eindgemalen over te nemen. Ter reductie van de onderlinge verrekeningen wordt daarbij de benadering gehanteerd dat de kosten verbonden aan stichting en exploitatie van de riooleindgemalen en
bijbehorende persleidingen naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie voor rekening zijn van het waterschap. Het overnamepunt is de ontvangstkelder van het eindgemaal. Op 18 januari 2012 heeft een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen Delfland en Schiedam waarin met Schiedam is overeengekomen dat de gemeente 300.000,- bijdraagt aan de kosten voor de renovatie van gemaal Bijdorp in 2007. In intensief overleg tussen de gemeente Schiedam en Delfland (in het najaar van 2012) zijn de bepalingen in de erfpachtovereenkomst afgestemd en is een compromis gevonden hoe het e.e.a. juridisch in de artikelen is verwoord. Eén geschilpunt rest nog en heeft betrekking op artikel 27a van de Algemene erfpachtvoorwaarden 2004 van Schiedam. Op 23 november 2012 heeft een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen Delfland en Schiedam waarin met Schiedam is overeengekomen dat Delfland de canon zal afkopen voor een periode van 50 jaar voor een bedrag van 133.950,-. Voor een volledige overdracht van gemaal Bijdorp van Schiedam naar Delfland zijn (samenvattend) nu de volgende afspraken gemaakt met Schiedam: - Schiedam draagt (alsnog) 300.000,- bij aan de kosten voor de renovatie van gemaal Bijdorp in 2007. - Delfland krijgt het volledige eigendom van het riooleindgemaal Bijdorp. Daartoe wordt een recht van erfpacht gevestigd op het perceel, gelegen aan de Schiedamseweg 210-212 te Schiedam. De canon daarvoor wordt door Delfland in eens afgekocht voor een periode van 50 jaar. - Per 1 januari 2013 gaat het (feitelijk) beheer en onderhoud alsmede de bediening over van IRADO naar Delfland. Dit in tegenstelling tot onderdeel B.1. van de overeenkomst uit februari 1992, waarin was geregeld dat de gemeente verantwoordelijk bleef voor het beheer en onderhoud. - Nadat het gemaal geheel in eigendom van en beheer is bij Delfland zullen er geen jaarlijkse verrekeningen meer plaatsvinden tussen Delfland en Schiedam met betrekking tot de exploitatiekosten (zoals deze waren geregeld in onderdeel D van de overeenkomst van 1992). 5. Regelgeving en Beleid Beleid ten aanzien van overname volledig beheer riooleindgemalen In de Memorie van Toelichting op de Waterwet van 4 oktober 2006 wordt opgemerkt dat het openbaar vuilwaterriool doorloopt tot het zogenaamde overnamepunt waar het door de kwaliteitsbeheerder gebruikte zuiveringtechnische werk aanvangt. Op basis van deze omschrijving ligt het in de rede dat het riooleindgemaal aan te merken is als overnamepunt. Daarnaast gaat de Vierde Nota Waterhuishouding ervan uit dat transportleidingen en riooleindgemalen onder het zuiveringsbeheer van de waterschappen vallen. Regelgeving m.b.t. Waardering, activeren en afschrijven Ten aanzien van de afkoopsom van de canon voor een periode van 50 jaar, ter hoogte van 133.950,-. Aangezien het geen eeuwigdurende erfpacht betreft maar een tijdelijke afkoop voor een periode van 50 jaar, wordt het afkoopbedrag op de balans als vooruitbetaalde kosten opgenomen en wordt er jaarlijks, gedurende de gehele looptijd van 50 jaar, een gelijk bedrag als kosten ten laste van de exploitatie gebracht. Ten aanzien van de eenmalige financiële bijdrage (à 300.000,- ) van Schiedam aan de renovatie van gemaal Bijdorp. Waterschapsbesluit Hoofdstuk 4 (De beleidsvoorbereiding en de verantwoording) - paragraaf 6 (Waardering, activeren en afschrijven) - artikel 4.65 lid 1 en 2 m.b.t. bijdrage van derden aan investeringen. In lid 2 wordt bepaald dat bijdragen van derden die in directe relatie staan met een actief op de waardering daarvan in mindering worden gebracht. 2
6. Financiën De afkoop van de erfpacht betreft in dit geval niet een eeuwigdurende, maar tijdelijke afkoop voor een periode van 50 jaar. De kosten voor de afkoop (zijnde 133.950,-) worden daarom gezien als vooruitbetaalde kosten. Dit betekent dat het volledige bedrag in 2013 op de balans als vooruitbetaalde kosten wordt opgenomen en er jaarlijks, gedurende de gehele looptijd van 50 jaar, een gelijk bedrag als kosten ten laste van de exploitatie wordt gebracht. Dit is afgestemd met de accountant. Coderingsnummers De codering voor de vooruitbetaalde kosten op de balansrekening is: Nummer : 103220 Omschrijving : VBK Erfpacht Bijdorp 2013-206 Ingangsdatum : 1 januari 2013 De codering voor het jaarlijkse 1/50ste deel van de afkoopsom dat ten laste komt van de exploitatiebegroting van team pca is: 100071 Beheer transportstelsels Zuid 430410 Huren en andere rechten 65212 Rg. Schiedam 1230 Beheer transportstelsels zuid Overige financiële aspecten De van Schiedam te ontvangen bijdrage aan de kosten voor de renovatie van gemaal Bijdorp in 2007, ter hoogte van 300.000,- zal in mindering worden gebracht op het activum gemaal Bijdorp. Hierdoor dalen de kapitaallasten gedurende de resterende looptijd. De exploitatiekosten voor het jaarlijkse beheer en onderhoud van gemaal Bijdorp door Delfland worden ten laste gebracht van de exploitatiebegroting. Kosten en baten We gaan ervan uit dat Delfland het gemaal goedkoper kan beheren en onderhouden dan de kosten die Delfland nu betaalt voor de werkzaamheden van IRADO. De huidige kosten voor het onderhoud aan gemaal Bijdorp door IRADO liggen in de orde grootte van 135.000,- per jaar, bestaande uit ca. 80.000,- voor energie en 55.000,- voor het dagelijks beheer en onderhoud. De verwachting is dat Delfland het dagelijks beheer en onderhoud kan uitvoeren voor bedrag van ca. 35.000,- per jaar. Dit is een reële inschatting op basis van de ervaring van Delfland met het beheer van vergelijkbare gemalen in het beheergebied. Tegenover de potentiële besparing van ca. 20.000,- per jaar staan de kosten voor de afkoop van de erfpachtcanon ter grootte van 2.679,- per jaar. 7. Duurzaamheid Door het in eigen beheer nemen van het eindgemaal Bijdorp kan het beheer en onderhoud op een goedkopere en duurzamere wijze worden uitgevoerd. Ook kan Delfland daarmee de aanvoer naar de RWZI beter reguleren wat een positief effect kan hebben op milieu en duurzaamheid (minder vuiluitworp, minder energie- en/chemicaliënverbruik). 8. Organisatorische en personele consequenties Delfland krijgt een extra object te beheren wat extra inspanning meebrengt. De inschatting is dat deze extra werkzaamheden met de beschikbare bezetting kunnen worden uitgevoerd. 9. OR/GO N.V.T. 10. Risico- en beheersmaatregelen We gaan ervan uit dat Delfland het gemaal goedkoper (en beter) kan onderhouden dan de kosten die Delfland nu betaalt aan de gemeente Schiedam voor de werkzaamheden van IRADO. Dit is een reële inschatting op basis van de ervaring van Delfland met het beheer van 3
vergelijkbare gemalen in het beheergebied. De tijd zal moeten leren of Delfland inderdaad in staat blijkt om efficiënter en doelmatiger het gemaal te beheren en te onderhouden. Doordat Delfland echter zelf de regie voert en de werkzaamheden uitvoert heeft Delfland daar volledige grip op. 11. Communicatie (in- en extern) N.V.T. 12. Bekendmaking en vervolgprocedure N.V.T. 13. Bevoegd orgaan D&H 14. Toelichting Voorgeschiedenis In 1992 is een overeenkomst getekend tussen het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Schiedam. In deze overeenkomst is de overdracht van het eigendom, het beheer en de exploitatie van rioolgemaal Bijdorp en de persleiding van de gemeente naar het hoogheemraadschap geregeld. Zoals onder punt 3 op pagina 2 van die overeenkomst uit 1992 is vermeld heeft Delfland het riooleindgemaal in 1990 van Schiedam gekocht voor een bedrag van Hfl. 4.230.178,- (gulden) zijnde 80,9% van de totale stichtingskosten van het gemaal dat in 1983 is gerealiseerd. Daar boven op is rente betaald voor de periode 1983 1990 (wegens de latere afrekening) en zijn de exploitatiekosten over de jaren 1983 1989 verrekend. Derhalve heeft Delfland in augustus 1990 in totaal Hfl. 8.800.000 (gulden) betaald aan Schiedam, waarmee het economisch eigendom van het gemaal is verkregen. De uitgifte in erfpacht van het perceel waarop het gemaal is gelegen, conform de overeenkomst uit 1992 onder A, heeft tot op heden nog niet plaatsgevonden. Het is onduidelijk waarom die afspraken uit de overeenkomst van 1992 tot op heden nog niet volledig zijn geïmplementeerd en notarieel zijn vastgelegd. In de formele (archief)stukken is daar geen motivatie voor gevonden. In 2006-2007 heeft Delfland ter waarde van 3.100.000,- geïnvesteerd in gemaal Bijdorp, omdat de pompinstallatie was verouderd en de capaciteit moest worden vergroot. Begin 2008 was deze renovatie klaar. Tot op heden wordt het gemaal door de gemeente Schiedam onderhouden. In het verleden werd dat het Schiedamse bedrijf ONS uitgevoerd. Na het ontstaan van IRADO (een nieuwe N.V. tussen ONS Milieu en Stadsreiniging Vlaardingen) in 2000 heeft Schiedam als opdrachtgever deze opdracht verstrekt aan IRADO. Conform de overeenkomst van 1992 worden de exploitatiekosten voor het gemaal verdeeld op basis van de volgende verdeelsleutel: 19,1% voor rekening van gemeente Schiedam en 80,9% voor rekening van Hoogheemraadschap Delfland. Motivatie voor afkoop ineens In de overleggen met Schiedam zijn drie opties besproken met betrekking tot de volledige overname van het gemaal. Deze opties met de daarbij getrokken conclusie zijn: 1. Delfland koopt het betreffende perceel waarop het gemaal Bijdorp staat van de gemeente Schiedam. 2. Delfland betaalt jaarlijks de verschuldigde canon aan Schiedam. Dit bedrag bedraagt voor het betreffende perceel met een oppervlak van 705 m 2 7.367,25 per jaar (prijspeil 2012). De hoogte van deze canon wordt elke 10 jaar herzien. 3. Delfland koopt de canon in eens af voor een periode van 50 jaar. Deze afkoopsom bedraagt voor het betreffende perceel 133.950,-. 4
Optie 1 valt af omdat het kopen van het perceel door Delfland voor de gemeente Schiedam onbespreekbaar is. Indien wij de canon jaarlijks zouden betalen (optie 2) zou Delfland over een termijn van 50 jaar 368.362,50 aan canon betalen (50 x 7.367,25). Daarbij is nog geen rekening gehouden met indexeringen van de canon gedurende de looptijd. Daarbij is echter ook geen rekening gehouden met rente en inflatie. Uitgaande van een discontovoet van 2,5% komt de netto contante waarde van de jaarlijkse canon over 50 jaar uit op ca. 209.000,--. Afkoop ineens kost nu 133.950,- en is dus financieel gunstiger. Vandaar dat voor optie 3 is gekozen. Juridische aspecten van de erfpachtovereenkomst De juridische kant betreft de inhoud van de erfpachtovereenkomst tussen Schiedam en Delfland. In intensief overleg tussen de gemeente Schiedam en Delfland zijn de bepalingen in de overeenkomst afgestemd en is een compromis gevonden hoe het e.e.a. juridisch in de artikelen is verwoord. Hoewel niet al onze tekstvoorstellen volledig zijn gehonoreerd, door een blijvend verschil van inzicht op bepaalde punten, kunnen wij akkoord gaan met de tekst zoals die nu is opgenomen. Op één punt is nog wel door Delfland bezwaar gemaakt, te weten de strafmaatregel in artikel 27a uit de algemene voorwaarden (AV2004) van Schiedam dat bepaalt dat het wegneemrecht van Delfland vervalt in het geval de erfpacht (eenzijdig door de gemeente) wordt beëindigd. Dit artikel treedt in werking als Delfland tekortschiet in de nakoming van elke van de uit de overeenkomst voortvloeiende verplichting. Dit artikel is niet redelijk aangezien Delfland het gemaal heeft bekostigd. De gemeente lijkt dit artikel niet te willen schrappen. Redenen om hier als Delfland geen breekpunt van de te maken zijn: A) Als Delfland netjes haar afspraken uit de overeenkomst nakomt treedt dit artikel nooit in werking. B) Omdat wij de canon voor 50 jaar afkopen is het risico dat wij de canon niet betalen ook klein. C) Tot slot is in de algemene overwegingen van de overeenkomst aangegeven dat de partijen zich jegens elkaar verplichten om binnen de context van met elkaar contracterende overheden, handelend voor een publiek belang, in redelijkheid met elkaar nadere afspraken maken over onvoorziene consequenties. We mogen er daarom vanuit gaan dat Schiedam niet bij het minste of geringste gebruik zal maken van dat betreffende artikel, maar eerst ons in de gelegenheid stelt de verplichtingen alsnog na te komen. Aan de andere kant geldt wel dat deze erfpachtovereenkomst als model voor nog drie andere overeenkomsten met betrekking tot oppervlaktewatergemalen die in erfpacht worden genomen. Daar zouden we dan ook dat risico lopen. Motivatie volledige overname van het operationeel beheer van het gemaal Er hebben zich wijzigingen voorgedaan in de landelijke inzichten omtrent de taakverdeling tussen gemeente en waterschap, met name waar het de afbakening van de wettelijke verantwoordelijkheden van gemeente en waterschap betreft. In de Memorie van Toelichting op de Waterwet van 4 oktober 2006 wordt opgemerkt dat het openbaar vuilwaterriool doorloopt tot het zogenaamde overnamepunt waar het door de kwaliteitsbeheerder gebruikte zuiveringtechnische werk aanvangt. Op basis van deze omschrijving ligt het in de rede dat het riooleindgemaal aan te merken is als overnamepunt. Daarnaast gaat de Vierde Nota Waterhuishouding ervan uit dat transportleidingen en riooleindgemalen onder het zuiveringsbeheer van de waterschappen vallen. Op basis daarvan heeft Delfland het beleid om het volledige eigendom en beheer van de eindgemalen over te nemen. Ter reductie van de onderlinge verrekeningen wordt daarbij de benadering gehanteerd dat de kosten verbonden aan stichting en exploitatie van de riooleindgemalen en bijbehorende persleidingen naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie voor rekening zijn van het waterschap. Het overnamepunt is de ontvangstkelder van het eindgemaal. Op grond van het bovenstaande gaat gelijk met de uitgifte in erfpacht van het perceel ook het beheer en onderhoud alsmede de bediening over van de gemeente Schiedam (cq. IRADO) over naar Delfland. Dit in tegenstelling tot onderdeel B.1. van de overeenkomst uit februari 1992, waarin was geregeld dat de gemeente verantwoordelijk bleef voor het beheer en onderhoud. 5
Vanaf dat moment voert Delfland zelf het beheer en onderhoud uit aan het gemaal en vinden er geen onderlinge verrekeningen meer plaats met betrekking tot de exploitatiekosten. De verwachting is dat de jaarlijkse exploitatielasten daarmee voor Delfland omlaag gaan. Onze inschatting is dat Delfland het gemaal goedkoper kan onderhouden dan het bedrag dat wij nu jaarlijks moeten bijdragen aan IRADO. 15. Bijlagen 1. Ondertekende overeenkomst tussen Schiedam en Delfland uit 1992. 2. Concept erfpachtovereenkomst uitgifte in erfpacht Gemaal Bijdorp, versie 3.0 d.d. 12-12-2012. 3. Algemene erfpachtvoorwaarden Schiedam 2004 (AV2004). 4. Brief aan de gemeente Schiedam inzake de erfpachtovereenkomst rioolgemaal Bijdorp, ons kenmerk 1047798, waarin aan de gemeente wordt voorgesteld artikel 27a van de algemene erfpachtvoorwaarden Schiedam 2004 te schrappen. 6
Alleen in te vullen indien het een VV-voorstel betreft ** = in te vullen door team Bestuur Kenmerk VV : ** Vergaderdatum : ** Beleidsveld : Gezuiverd Afvalwater Agendapunt : ** De Verenigde Vergadering van Delfland, gelezen het voorstel van dijkgraaf en hoogheemraden van **, kenmerk (kenmerk van het voorliggend VV-voorstel; dit betreft een voorstel van D&H aan VV); gelezen het positieve/negatieve advies van de commissie(s) Waterketen en Waterkeringen; overwegende dat: Gelet op: Besluit: Aldus besloten in de openbare vergadering van ** De Verenigde Vergadering voornoemd, de Secretaris, de Voorzitter, mr. drs. P.I.M. van den Wijngaart mr. M.A.P. van Haersma Buma