Oostende panoramazaal CC De Grote Post 29 mei 2015 Persmoment Brecht Vandekerckhove SumResearch Studiedag Ook de aangespoelden blijven! Woon- en zorgperspectieven van pensioenmigranten aan de Kust
Oostende panoramazaal CC De Grote Post 29 mei 2015 Persmoment Brecht Vandekerckhove atelier romain Studiedag Ook de aangespoelden blijven! Woon- en zorgperspectieven van pensioenmigranten aan de Kust
Persmoment Brecht Vandekerckhove atelier romain ruimtelijk ontwerp masterplanning integraal beleid Studiedag Ook de aangespoelden blijven! Woon- en zorgperspectieven van pensioenmigranten aan de Kust Oostende panoramazaal CC De Grote Post 29 mei 2015
Regionale woningmarkten West-Vlaanderen 4
Regionale woningmarkten West-Vlaanderen 5
Structuurvisie Zuid-Dijleland 6
Barco-site Kortrijk 7
Masterplan Bekaert, Zwevegem 8
Vergrijzing aan de kust: een aantal feiten
10 Vergrijzing in Vlaanderen Bevolkingsprognoses voor de leeftijdsgroepen 20-29 en 60+, 2000-2060
11 De kust: het buitenbeentje Aandeel 60-plussers in Vlaanderen anno 2014 Aandeel 60-plussers in Vlaanderen anno 2030
12 De kust vergrijst versneld Gif kustgemeenten 1990-2030 invoegen
13 De kust vergrijst versneld tekst
14 Oostende vergrijst versneld 2003 2013 2023 2030
15 De kust vergrijst versneld 1990-2030: < 60 jaar neemt af (-20.000), >60 jaar neemt toe (+60.000) 52% van de bevolking is ouder dan 56 jaar in 2030 Veroudering realiseert zich snel reeds vanaf 2020 in extreme vergrijzing
16 Waar komen de nieuwkomers vandaan? Waar trekken de kustverlaters naartoe? Migratiesaldo België naar kustgemeenten 56-65 jaar, 2010-2012
17 Waar komen de nieuwkomers vandaan? Waar trekken de kustverlaters naartoe? Migratiesaldo België naar kustgemeenten 19-26 jaar, 2010-2012
18 Waar heeft deze migratie een impact aan de kust? kaart Migratiesaldo relatie met het binnenland 56-65 jaar, 2010-2012
19 Samenvattend: de feiten Op weg naar extreme situaties Migratiedynamiek: Nieuwkomers vestigen zich in de zeedijkwijken Kustbewoners verlaten deze wijken en schuiven een rij achteruit Vanaf 60 jaar een verhuis richting centrum en woonzorgcentra Sterk gevoed door pensioenmigratie Extra vergrijzing aan de kust: groep 80-plussers groeit aan Nu reeds extreme situaties aanwezig Verwachting is dat dit alleen maar zal toenemen
Vergrijzing aan de kust: Woonzorg verwachtingen van de doelgroep
21 Onderzoek bij de doelgroep 60 plussers Wat willen we weten? Waarom verhuizen? Waarom naar de kust of weg van de kust? Wat zijn de woonwensen? Wat zijn de verdere verhuisintenties? Wat zijn de zorgverwachtingen?
22 Onderzoek bij de doelgroep 60 plussers Hoe doen we dit? Verhuisenquête bij 60-plussers 904 Nieuwkomers & interne migranten: (39,3% respons op 2.298 enquêtes) 140 Kustverlaters: (21,4% respons op 655 enquêtes) Kwalitatief onderzoek: Focusgroepen Peilen naar percepties & attitudes Verklaringen genereren: na wat en waar : waarom?
23 1. Verhuismotieven - Push: Te groot en te veel onderhoud aan de huidige woning - Pull: De zee Gemeente gekozen op basis van historische banden & voorzieningen. 2. Integratie - Plaats in de gemeente: niet op de toeristische plaatsen - Heft in eigen handen nemen om netwerk uit te bouwen - Nood aan rust - Eenzaamheid - Na verlies partner - Bij woning in toeristische buurt
24 3. Ouderenzorg - afwachten: is nog niet aan de orde! - Rusthuizen : angst voor de palliatieve wachtkamer - Serviceflats: wel een optie - Gebrek aan informatie - Grote onduidelijkheid rond wachtlijsten Verwarring rond toelatingsvoorwaarden Wantrouwen t.a.v. de politiek afwachtende houding 4. Terugkeren? - Nee! - Overgrote merendeel wilt aan de kust blijven - We zijn daar evengoed een vreemde (netwerk verloren, de omgeving is veranderd, )
Vergrijzing aan de kust: Hoe bekijkt de zorgsector dit?
26 Focusgroepen zorgprofessionals Kwalitatief onderzoek: Focusgroepen Peilen naar percepties & attitudes Verklaringen genereren: na wat en waar : waarom?
27 1. Uitdagingen: de huidige woning Toegankelijkheid: Trappenhal en kleine of geen lift Kleine oppervlakte Kleine deuropeningen appartementen aan de kust zijn niet gebouwd voor senioren Uitusting en comfort: ramen, dak, isolatie, elektrische installatie, verwarming uitstel van renovatie door kostprijs en bouwstress
28 2. Uitdagingen de woonomgeving Veilige, uitnodigende en wandelbare leefomgeving De aanwezigheid van voorzieningen Openbaar vervoer De aanwezigheid van activiteiten voor sociale contacten De mogelijkheid om maatschappelijk actief te blijven en een zinvolle rol te vervullen Kust heeft hier wel sterke troeven
29 3. Moving in time of ageing-in-place? Verhuis naar woonzorgomgeving - 60 à 65% wil in huidige woning blijven wonen - Verhuis naar zorgvoorziening komt niet in hen op - Geen of onvoldoende alternatieven Serviceflat WZC - Informatiedoorstroming: men weet niet wat het aanbod is Gevaarlijke situaties Onmogelijk om alleen te blijven wonen Onmogelijk om 24h toezicht te voorzien Moving in time wordt Ageing-in-place
30 3. Moving in time of ageing-in-place? Zorg ontvangen Thuiszorg Staat onder grote druk: duur, enkel overdag, Tijdsdruk Zorgpieken tijdens hoogseizoen Informele hulp: beleidsutopie? Buren: moeilijk in gebouwen met veel tweedeverblijvers Kinderen: wonen te ver. Zeker niet bij hen intrekken Zorgtekorten Optimale samenwerking noodzakelijk ter preventie Ageing-in-place leidt op deze manier leidt probleemsituaties
Krijtlijnen voor een ouderenbeleid
32 De kust vergrijst versneld tekst
33 De kust staat voor enorme uitdagingen - Pensioenmigranten zullen blijven komen en blijven wonen - Verdere vergrijzing in de nabije en verre toekomst - De woningen zijn hier niet voor aangepast - Pensioenmigranten en ouderen die aan de kust wonen hebben zich nauwelijks voorbereid op het ouder worden - De zorg zit nu reeds op z n limieten en - Het gaat over grote aantallen (+ 60.000 senioren) - Het is urgent: de bevolkingspiramide staat in 2020 al op haar kop - Een gericht ouderenbeleid zal lang moeten duren
Krijtlijnen voor een ouderenbeleid 1. Vergrijzing als een troef 2. Zelfredzaam wonen als vertrekpunt 3. Bewustmaking
35 1 Vergrijzing als troef Voortrekkersrol op nationaal en internationaal vlak Regio-specifiek seniorenbeleid Focus op betaalbare en kwalitatieve woonzorgarrangementen Maar kan ook belangrijke economische meerwaarde en (gespecialiseerde) tewerkstelling generen Kritische massa om innovatief te werk te gaan Woonbeleid en zorgbeleid samen brengen
36 2. Zelfredzaam wonen als uitgangspunt Focus op aantrekkelijk wonen Wonen en zorg niet bedenken vanuit de dienstverlener of zorgverstrekker MAAR vanuit de ontvanger - Wat willen zij? - Wat zijn hun behoeften? - Hoe willen zij ouder worden? - Waar willen zijn verouderen? - Senioren een alternatief bieden: zelfstandig wonen met regie over het eigen leven Oudervriendelijk beleid focust zich op vlak van wonen het best op: - De toegankelijkheid en aangepastheid van de woningen - De aangepastheid van de onmiddellijke omgeving van de woning - De inbedding van de woning in de ruimere omgeving Overgang van ageing in place naar ageing well in place
37 3. Bewustmaking Algemeen probleem Zorg is iets voor later Beslissingen worden uitgesteld tot het te laat is Perceptie rond woonzorgcentra is niet positief, laatste halte Aangepaste woonvormen zijn onvoldoende gekend of worden niet gepromoot Vertrekken vanuit een positief verhaal: ondersteuning als aangenaam aspect om comfortabel te wonen Onrechtstreeks gevolg: kwaliteitsverwachtingen zullen toenemen Inzetten op een sociaal netwerk
38? Wat nu? Bijsturingen op de woningmarkt zijn noodzakelijk ( zorgmarkt) Cfr: STAGG-model: enkel zorgkruispunten + eventueel dienstencentra eventuele woonclusters ontbreken (assistentiewoningen ~ zorginstelling) (niet betaalbaar / niet gewenst)
39? Wat nu? Bijsturingen op de woningmarkt zijn noodzakelijk ( zorgmarkt) Onderscheid maken tussen wat een overheid kan en moet doen waar de private markt ingeschakeld wordt generiek (ABR) en projectmatig beleid ondersteuning intramuraal en haal- en brengdiensten
40? Wat nu? Coalitie van actoren Ontwerpers Zorgsector Ontwikkelaars Overhe(i)d(en) Verschil kunnen maken ts wonen en zorg Projectbenadering Marktbenadering