You cannot kill the spirit Old and strong, it lives on and on Naomi Littlebear Vandaag is uit ons leven gekapt DE RODE BEUK aan het Van Nahuysplein in Zwolle Bij de boomverkiezingen in 2009 gekozen als de mooiste boom van Zwolle Bedankt voor je kracht en wijsheid 13 maart 2015 Bestuur Zwolle Groenstad Een treurig bericht Van het bestuur pag. 3 Boomfeestdag 2015 pag. 4 en 5 Spechten bar pag.5 Wat bomen ons vertellen pag. 6 en 7 Voorjaarsbossen pag. 8 Monumentale oude eiken pag. 9 Bomen en struiken van hier pag. 9 Zwolle Groenstad en haar Groenwaarnemers pag. 10 Boomwandelingen met ErUit pag. 11 Mededelingen Zwolle Groenstad Pag. 11
Van het bestuur In Amsterdam dienden GroenLinks en D66 een initiatiefvoorstel in om de schoolpleinen en -daken te vergroenen. Kinderen komen steeds minder in contact met de natuur. Minder dan 10% speelt regelmatig zelfstandig buiten in een bos, park of veld. Een groen schoolplein, waar wordt gespeeld en geleerd, kan hier verandering in brengen. Bovendien maakt een groene omgeving kinderen vrolijker en brengt het meer rust in de klas. Uit onderzoek van gemeente Rotterdam blijkt dat op een grijs schoolplein 40% van de kinderen zich blij voelt, op een groen schoolplein is dat 87%. Spelen in het groen heeft ontzettend veel positieve effecten op kinderen. Zij kunnen zo niet alleen veel leren over de natuur, maar op groene schoolpleinen wordt ook gevarieerder en beter samen gespeeld, meer bewogen, en wordt minder gepest. Zwolle Groenstad heeft al in 2001 t.g.v. haar 25-jarig bestaan aan alle Zwolse basisscholen een boom aangeboden. Op 55 schoolpleinen is een boom geplant, samen met de kinderen. Toch een mooi begin voor het vergroenen van de schoolpleinen. Inmiddels is er een nieuwe wijk in Zwolle Stadshagen - waar wij deze actie nog niet hebben uitgevoerd. Wij onderzoeken of we ook hier bomen kunnen aanbieden en planten, samen met de kinderen. Wij houden u op de hoogte. Ria van Puffelen -
Boomfeestdag 2015 Woensdag 18 maart j.l. was het weer zover: in het hele land konden kinderen van basisscholen bomen planten en daarmee de Boomfeestdag 2015 vieren. In Zwolle hebben enkele klassen van de openbare basisschool De Octopus de handen uit de mouwen gestoken om dit feest te vieren: Met hulp van personeel van de ROVA hebben de kinderen in het park naast de school 20 walnoten, 2 appelbomen en 2 perenbomen geplant. Ze werden daarbij aangemoedigd door wethouder Filip van As, die zelf ook meehielp bij het planten. Prachtig weer, een warme zon, limonade en vooral het enthousiaste geluid van al die kinderstemmen maakten het geheel tot een waar feest. En nu vol spanning uitzien naar de eerste walnoten, appels en peren aan de geplante bomen: dan kan het elk jaar weer een feest zijn! Dirk Maas
SPECHTEN'BAR' Soms zie je bomen met in de bast een rijtje ondiepe gaatjes. Omdat in het vroege voorjaar een behoor-lijke druk op de sap-pen onder de schors staat, stroomt het sap uit de gaatjes. Het is het meestal het werk van de grote bonte specht. Hij is niet op zoek naar insecten, maar drinkt van het sap van de boom. Er zijn meer spechtensoorten zoals de middelste bonte specht en de drieteenspecht, die hetzelfde doen. In de Diersporengids (van Diepenbeek, 1999) staat dat spechten de bomen alleen 'ringelen' in de periode van maart tot mei, waarschijnlijk omdat dan de sapstromen het sterkst zijn. De boomklever vertoont soortgelijk gedrag. De gaatjes zijn kleiner en anders van vorm en de onderlinge afstand tussen de gaatjes verschilt. De specht probeert zittend vanaf één plek zoveel mogelijk te drinken, vandaar dat de gaatjes zich doorgaans op een halve stamomtrek bevinden. -
WAT BOMEN ONS VERTELLEN BOMEN MET VRUCHTEN die lekker zijn en gezond (2) Inde laatste nieuwsbrief heb ik beloofd, dat ik deze keer nog enkele bomen met vruchten uit het Middellandse Zeegebied zal bespreken. Dat worden: GRANAATAPPEL - Punica granatum L. Punica is het enige geslacht van de familie Punaceae. Sinds mensenheugenis komt ze in Zuid Europa voor als struik of boom, is bladverliezend en kan als boom wel 10 m hoog worden. Ze wordt in de bijbel ook als "granaatappel" beschreven. Ze bloeit met kleine oranjerode bloemen van 2-4 cm, die in bundels aan het eind van de jonge twijgen zitten. De kelk van de bloem groeit bolvormig uit en bevat talloze kleine ronde zaadjes. Ze smaken heerlijk zowel vers als verwerkt in sappen. Vanwege het grote aantal zaadjes wordt de granaatappel als symbool van vruchtbaarheid gezien. Alles van de granaatappel wordt gebruikt, zoals de bast van de vrucht om stoffen en leer rood te verven. Daarnaast werden er meerdere medicinale eigenschappen aan toegeschreven. Voor de staat Israël is de granaatappel zeer belangrijk. Ze wordt beschouwd als heilige plant, omdat de verspieders, die destijds door Mozes naar Kanaän waren gestuurd, met trossen druiven en enkele granaatappels als bewijs van de vruchtbaarheid terug kwamen. Sindsdien heeft ze in de erediensten een hoge plaats gekregen en wordt beschouwd als vruchtbaarheidssymbool. Wilt u in het bezit komen van deze mooie plant? Dat is niet zo moeilijk. Bij de tuincentra worden ze wel aangeboden. Houdt er wel rekening mee, dat ze niet winterhard zijn en dat het wel even duurt voor ze in bloei komen en vruchten dragen. Geduld is hier een schone zaak. MOERBEI: Zwarte Moerbei en Witte Moerbei (Morus nigra L. en Morus alba L.) Familie Moaceae. In ons geval gaat het in hoofdzaak over de zwarte moerbei, omdat het kweken van de witte moerbei meer gericht is op de teelt van zijderupsen. Voor dit doel is ze destijds uit China naar Europa geïmporteerd.
De zwarte moerbei is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid- en Zuidoost Europa en is rond het jaar 600 door de Grieken en Romeinen naar hun land gebracht. Van daaruit zijn ze verder in Europa terechtgekomen. Een prachtige aanwinst voor parken en landgoederen. Ze kunnen wel een hoogte van 10 m bereiken. Pas op latere leeftijd dragen ze vruchten. Deze zijn, omdat ze zo zacht zijn, moeilijk heel te plukken. Ze smaken bitterzoet en worden in jams verwerkt. Niet mee morsen want ze geven vlekken, die er niet makkelijk uitgaan. De oplossing schijnt dan te zijn om de plek met onrijpe vruchten in te smeren. KWEEPEER Cydonia vulgaris Pers. Familie Rosaceae De echte kweepeer heeft vele namen. Zo'n 3000 jaar geleden groeide in Klein Azië een soort in het wild met kleine vruchten. Van hieruit heeft men een soort met grotere vruchten, de variëteit Oblonga, ontwikkeld. Toen de Grieken deze naar hun land meebrachten noemden ze het de Kydonische appel en wijdden hem aan de Godin Aphrodite, de godin van de vruchtbaarheid, als de gouden appels uit de Tuin van de Hesperiden. De kweepeer werd het symbool van huwelijksgeluk, liefde en vruchtbaarheid. Ze werd geschonken tijdens de huwelijksplechtigheid en in huis geplaatst op het huisaltaar. Zo lang als de vrucht goed bleef zolang zou het huwelijk in stand blijven. Volgens oude geneeskunst was de kweepeer het middel voor allerhande kwalen, zoals tegen doorliggen, ontstoken tandvlees en heesheid. Gedroogde bloemen werden gebruikt tegen oogontstekingen. Maar ze werd ook in de keuken toegepast voor gestoofde gerechten en in compôtes Als amulet werd een stukje gedroogde wortel om de hals gedragen. Wie weet wordt de kweepeer weer herontdekt. Het is misschien de moeite waard het eens te proberen. Opnieuw veel leesplezier en tot een volgende keer. Gerard Mostert. -
VOORJAARSBOSSEN De verschillen in bodem en ouderdom tussen de zand- en leembossen zien we duidelijk terug in de ondergroei. De meeste leemgronden vormen een uitstekend substraat voor de vestiging van vrijwel alle bosplanten die in ons land voorkomen, hoe ouder het bos, des te rijker de bosflora. De ondergroei van bossen op leem is daarom meestal erg soortenrijk en herbergt veel echte bosplanten. Veel bosplanten hebben wortelstokken, bollen of knollen. Dit stelt hen in staat om in het voorjaar snel uit te lopen, in bloei te komen, vrucht te zetten en weer reserves voor het volgend jaar op te bouwen. Op die manier profiteren ze maximaal van het tijdelijk hoge lichtaanbod op de bosbodem, tot het moment dat de bomen vol in blad zijn gekomen. Leembossen worden - overigens net als de bossen op klei, maar anders dan de bossen op de arme zandgronden - van onder naar boven groen: eerst de kruiden en dan pas de houtige soorten. Omdat veel van de bosplanten op leembodem ook relatief grote, opvallende bloemen hebben (denk aan de Bosanemoon), kunnen de leembossen in het vroege voorjaar plotseling veranderen in een spectaculaire bloemenzee. (Bron: NatuurNetNieuws april 2015)
MONUMENTALE OUDE EIKEN In Nederland, waar eikenhout vroeger intensief werd gebruikt, zijn slechts enkele opgaande eiken van meer dan 300 jaar aan te treffen. Hieronder enkele bekende voorbeelden. De Kroezenboom van Fleringen, Twente. Geschatte leeftijd 400 tot 500 jaar. De Dikke Boom van Verwolde, bij Laren (Gld). Geschatte leeftijd 450 jaar. De Wodanseiken van Wolfheze (Gld). Geschatte leeftijd 300 tot 450 jaar. De Kroezeboom van Ruurlo (Gld). Geschatte leeftijd 350 tot 400 jaar. De Kozakkeneik van Delden (Ov). Geschatte leeftijd 350 jaar. Twee zomereiken met de naam Adam en Eva, Landgoed Stoutenburg-Noord, Amersfoort. De leeftijd van Adam en Eva wordt geschat op 300 tot 400 jaar oud. De eik in de omgeving van Kasteel Doornenburg (Gld) staat daar bekend als de oudste eikenboom van Nederland met een geschatte leeftijd van 1000 jaar wat op het bord staat bij de boom. De eik staat plaatselijk bekend als "Uiverboom". De oudste eik in België overtreft alle Nederlandse eiken echter ruimschoots waar het gaat om omvang en de vermoedelijke leeftijd. Deze eik is te vinden in het dorpje Liernu. De dikke eik van Liernu (Frans: Gros Chêne de Liernu) is een zomereik met een omtrek van 14,65 m. De eik wordt beschouwd als de dikste van België. De boom is sinds 1939 beschermd als monument. Hij heeft een stamomtrek van ruim 14 meter en een leeftijd die door velen wordt geschat op 700 jaar. (Bron: NatuurNetNieuws april 2015) BOMEN EN STRUIKEN VAN HIER Bomen en struiken van hier is een prachtig boek over de oorspronkelijk inheemse bomen en struiken van ons land. 38 soorten worden uitgebreid beschreven. Ruimte voor veel schitterende foto's en natuurlijk aandacht voor landschapselementen en hun aanleg en beheer. Een boek vol informatie en ter inspiratie. Hier leest u meer over het boek dat te verkrijgen is via de webwinkel van Landschapsbeheer Erfgoed Utrecht en bij uw boekhandel. -
Zwolle Groenstad en haar Groenwaarnemers Op dit moment zijn 14 Groenwaarnemers in verschillende wijken van de stad actief. Ons doel is om uiteindelijk in elke wijk één of meerdere Groenwaarnemers te hebben. Zij zijn heel belangrijk voor ons om als de ogen en de oren voor de bomen in de stad te fungeren. Wij zijn bezig om een losbladige map te maken voor de Groenwaarnemers met als opening de tekst: De boom is de drager van de groenstructuur. Bomen dragen bij aan een beter stadsklimaat, een schonere lucht, een grotere diversiteit aan dieren, een waardevermeerdering van woningen, het welbevinden van mensen, kortom een onmisbare factor in de moderne stad. De moeite waard om te beschermen en hoe. In deze map staat hoe te werk te gaan, waar op te letten, informatie over de groene kaart van Zwolle, kapaanvragen enz. enz, kortom: een leidraad voor de Groenwaarnemers. We organiseren op 18 juni s avonds een voorlichtingsavond voor onze Groenwaarnemers met een korte excursie, waarbij iemand van de gemeente uitleg geeft over het beleid en waarbij ook deze map wordt uitgereikt. Misschien wilt u Groenwaarnemer worden? Of weet u iemand die dat zou willen? Dan horen wij dat graag van u.
ErUit boomwandelingen De kosten per boomwandeling zijn 5,00 per persoon. Voor elke wandeling geldt een minimum aantal deelnemers van 6 personen. Inschrijving vooraf is verplicht. Dit kan via de website www.wijzijneruit.nl. Agenda Moederdagwandeling Wijkwandeling Veerallee Wandeling Kranenburg : 10 mei, 13.30 uur - Zandhove : 16 mei, 10.30 uur : 17 mei, 13.30 uur Boomwandeling binnenstad : 30 mei, 10.30 uur Wijkwandeling Dieze Wijkwandeling Aa-landen : 14 juni, 13.30 uur : 30 juni, 13.30 uur Gegevens Stichting Zwolle Groenstad E-mail : info@zwollegroenstad.nl Website : www.zwollegroenstad.nl Secretariaat: De Doornweg 29, 8035 PC Zwolle Bank : NL77 INGB 00039 74470 Bestuur: Wnd. voorzitter : D.W. Maas Secretaris : mw. A.H. Engelage, tel. 0529 427185 Penningm. : E. van der Meer, tel. 038 4540939 Nieuwsbrief nr. 121 april 2015 -