Vaststelling Reikwijdte en Detailniveau Windpark Battenoert Pagina 1 van 38
Inleiding Dit document vormt de vaststelling van het advies Reikwijdte en Detailniveau voor de m.e.r.- procedure voor windpark Battenoert. Onderdeel van het advies vormt: - De beantwoording van de ingediende zienswijzen (zie pagina 5 tot en met 37); - De ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau (bijlage 1); - Het advies van de Commissie voor de m.e.r. (bijlage 2). De ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau heeft vanaf 10 juni 2015 gedurende 6 weken voor een ieder ter inzage gelegen. Daarnaast zijn andere overheden en belangenorganisaties geraadpleegd over de ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau. Gedurende de termijn van inzage zijn 16 zienswijzen ingediend. Ook is de Commissie voor de m.e.r. om advies gevraagd. In dit document zijn alle zienswijzen van antwoord voorzien. De ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau is als bijlage 1 bijgevoegd bij dit document. Daarnaast is het advies van de Commissie voor de m.e.r. als bijlage 2 bij dit document bijgevoegd. Ten opzichte van de ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau zoals die ter inzage heeft gelegen zijn er nog de onderstaande aanvullingen. Deze aanvullingen vormen daarmee onderdeel van het vastgestelde reikwijdte en detailniveau. - De aanbevelingen van de Commissie voor de m.e.r. (bijlage 2) worden overgenomen; - De impact van windturbines op de wal- en scheepsradar wordt meegenomen in het MER; - In de ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau is er nog van uitgegaan dat voor de procedure toepassing zou worden gegeven aan artikel 3.30 Wet ruimtelijke ordening (gemeentelijke coördinatie). Op 9 juli 2015 heeft de gemeenteraad besloten deze procedure niet toe te passen. Procedure Op pagina 38 hebben wij de verdere procedure voor dit plaatsingsgebied beschreven. Daar is ook terug te lezen welke mogelijkheden tot inspraak er nog zijn. Afkortingen In deze nota worden diverse afkortingen gebruikt: NRD MER m.e.r. Notitie Reikwijdte & Detailniveau Milieueffectrapport Procedure milieueffectrapportage Overzicht zienswijzen datum ontvangen 1 Justion Advocaten namens Postbus 132 4330 AC Middelburg 20-07-2015 21-07-2015 vakantiepark Aquadelta B.V. 2 Zienswijze 2 Zuiddijk 38a 3255 LW Oude-Tonge 04-07-2015 04-07-2015 3 Zienswijze 3 Oudelandsedijk 22 3255 LN Oude-Tonge 14-07-2015 14-07-2015 4 Zienswijze 4 Oudelandsedijk 28 3255 LN Oude-Tonge 20-07-2015 20-07-2015 5 Zienswijze 5 Oudelandsedijk 16 3255 LN Oude-Tonge 18-07-2015 20-07-2015 6 Zienswijze 6 Suisenweg 1 3255 NA Oude-Tonge 20-07-2015 20-07-2015 7 Zienswijze 7 Oudelandsedijk 30 3255 LN Oude-Tonge 20-07-2015 20-07-2015 8 Zienswijze 8 Oudelandsedijk 21 3255 LN Oude-Tonge 15-07-2015 15-07-2015 9 Zienswijze 9 Eerste Groeneweg 12 3255 LX Oude-Tonge 19-07-2015 19-07-2015 Pagina 2 van 38
10 Rijkswaterstaat West- Postbus 556 3000 AN Rotterdam 15-07-2015 15-07-2015 Nederland Zuid 11 Zienswijze 11 Zuiddijk 69 3255 LV Oude-Tonge 08-07-2015 08-07-2015 09-07-2015 09-07-2015 12 Zienswijze 12 Oudelandsedijk 21a 3255 LN Oude-Tonge 12-07-2015 12-07-2015 13 Zienswijze 13 Oudelandsedijk 21a 3255 LN Oude-Tonge 12-07-2015 12-07-2015 14 Zienswijze 14 Molenweg 3 3255 AP Oude-Tonge 22-07-2015 22-07-2015 15 Zienswijze 15 Oudelandsedijk 18 3255 LN Oude-Tonge 19-07-2015 20-07-2015 16 Zienswijze 16 Zuiddijk 59b 3255 LV Oude-Tonge 22-06-2015 22-06-2015 Pagina 3 van 38
Wijziging plaatsingsgebied in structuurvisie In de diverse zienswijzen wordt meerdere malen gewezen op het wijzigen van de grens van plaatsingsgebied Battenoert aan de oostzijde. In de ontwerp Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie had plaatsingsgebied Battenoert nog een andere vorm. Vlak voor de ter inzage legging van de structuurvisie heeft de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee twee moties aangenomen. Een van deze moties had betrekking op de afstand van de plaatsingsgebieden ten opzichte van woonkernen en recreatiegebieden. Uitgesproken werd een afstand van 900 meter ten opzichte woonkernen aan te houden en deze afstand ook te hanteren voor recreatiebedrijven grenzend aan een woonkern of buurtschap. De hiervoor genoemde motie heeft samen met de ontwerp structuurvisie ter inzage gelegen. Bij de uiteindelijke besluitvorming is vervolgens rekening gehouden met deze motie. Daarnaast heeft ook een verdere optimalisatie van de plaatsingsgebieden en de te behalen doelstellingen meegespeeld in het vaststellingsproces van de structuurvisie. Het is uiteindelijk de beleidsvrijheid van een gemeenteraad om die afweging, daarbij alle belangen meewegende, te maken. De procedure van een structuurvisie gaat alleen uit van ter inzage legging van een ontwerp structuurvisie. Na vaststelling van de structuurvisie is het niet mogelijk om daar bezwaar of beroep tegen in te stellen. Kaartbeeld plaatsingsgebied in NRD In figuur 1 en 9 in de NRD is een kaartbeeld weergegeven waar met een witte stippellijn het plaatsingsgebied is weergegeven. De oostgrens van het plaatsingsgebied komt echter niet overeen met het plaatsingsgebied zoals dat in de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie is vastgelegd. Er dient dus uitgegaan te worden van het plaatsingsgebied zoals dat is opgenomen in de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie. In het MER zal dit wel juist weergegeven worden. Pagina 4 van 38
Zienswijze 1 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Gezien de mogelijke hoogte van de windmolens is het goed mogelijk dat deze zichtbaar zijn vanaf het park Aqua Delta. Windmolens worden als een storend element in het landschap ervaren en een grootschalig windpark doet sterke afbreuk aan het uitzicht en de natuurbeleving. In het MER zal worden ingegaan op de door reclamant genoemde aspecten. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn alle beoordelingsaspecten en criteria weergegeven. In paragraaf 4.6 wordt ingegaan op het aspect landschap en cultuurhistorie. Onder andere de invloed op lokale en regionale openheid wordt daar benoemd. Wel plaatsen wij in dit kader enige nuance gezien de afstand van park Aqua Delta tot het plaatsingsgebied. De afstand is namelijk bijna 6 kilometer. Bovendien is het niet aangetoond dat recreanten gebieden mijden als gevolg van de aanwezigheid van windturbines op die afstand. 2. De behoefte aan dit initiatief is niet aangetoond. Behoefte en economische haalbaarheid worden niet behandeld in het MER, dit zijn geen milieuonderwerpen. In het voor dit initiatief op te stellen bestemmingsplan en omgevingsvergunning wordt dit wel als onderwerp opgenomen en onderbouwd. Op grond van de Wet ruimtelijke ordening dient tenslotte de economische haalbaarheid aangetoond te worden in een bestemmingsplan. Aanvullend geldt dat de bijdrage van windenergie op land aan de Rijksdoelstelling van 14% duurzame energie in 2020 6.000 MW opgesteld vermogen moet bedragen. De gezamenlijke provincies hebben in het Interprovinciaal Overleg (IPO) afspraken gemaakt over de verdeling van de 6.000 MW. De opgave voor Zuid-Holland bedraagt 735,5 MW in 2020. Een deel daar van zal binnen de gemeente Goeree-Overflakkee gerealiseerd worden. De gemeente Goeree-Overflakkee heeft voor deze taakstelling in 2014 de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vastgesteld. Voorafgaand aan deze structuurvisie is een planmer uitgevoerd. Op basis van deze planmer is onderbouwd welke plaatsingsgebieden in de structuurvisie aangewezen zijn. De huidige procedure vormt juist de uitwerking van dit plaatsingsgebied. 3. Verzocht wordt de invloed van de windmolens op het toerisme en meer specifiek park Aqua Delta - te onderzoeken in het MER. In paragraaf 4.6 (Landschap en cultuurhistorie) wordt benoemd dat in het MER de effecten van het windturbinepark op het landschap beoordeeld worden. Onder landschap wordt verstaan het geheel aan zichtbare elementen, structuren en inrichting waar de fysieke omgeving uit bestaat. Hoewel niet specifiek benoemd, behoren bijvoorbeeld recreatieparken ook tot de inrichting waar de fysieke omgeving uit bestaat. De invloed van het windpark op toerisme in het algemeen wordt niet onderzocht. Net als bij punt 1 plaatsen wij hier wel enige nuance gezien de grote afstand van park Aqua Delta tot het plaatsingsgebied. Pagina 5 van 38
Zienswijze 2 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Het windmolenpark wordt te dicht tegen de kern aangebouwd. Op dit moment is nog geen sprake van het bouwen van windturbines. Door de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee is op 19 juni 2014 de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vastgesteld. In deze structuurvisie zijn plaatsingsgebieden opgenomen waar windenergie gerealiseerd kan worden. Het MER dient als hulpmiddel bij de uiteindelijke besluitvorming. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is beschreven wat in het kader van de milieueffectrapportage onderzocht gaat worden. In tabel 9 op bladzijde 26 in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het beoordelingskader weergegeven. Uiteindelijk zal hier uit blijken wat de invloed van de windturbines binnen het plaatsingsgebied zal zijn op de omgeving. Het is op dit moment ook nog niet duidelijk waar de windturbines binnen het plaatsingsgebied geplaatst gaan worden, dit hoeft dus niet per se aan de rand van het plaatsingsgebied te zijn. Zodra een ontwerpbestemmingsplan ter inzage gaat is er meer duidelijkheid over de locatie van te plaatsen windturbines. 2. Er zal sprake zijn van landschap- en horizonvervuiling. In paragraaf 4.6 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is ingegaan op het aspect landschap en cultuurhistorie. De effecten van het initiatief op het landschap worden dus in beeld gebracht. Dit gebeurt onder meer aan de hand van de beoordelingscriteria die gebaseerd zijn op de Verordening ruimte van de provincie, de brief van de provincie over windturbineparken in Nationale Landschappen en de Structuurvisie Wind op Land. Daarnaast worden visualisaties gemaakt waarmee de invloed van windturbines op het landschap in beeld worden gebracht. 3. De komst van windturbines zorgt voor waardevermindering van de woning. Er zal een claim worden ingediend. Eventuele planschade is pas aan de orde als het bestemmingsplan of ander ruimtelijk besluit dat het windpark mogelijk maakt onherroepelijk is. Op dat moment kan een verzoek om tegemoetkoming in schade worden ingediend. Een verzoek wordt toegekend als blijkt dat de schade redelijkerwijs niet voor rekening van verzoeker hoort te zijn en als de tegemoetkoming al niet op een andere wijze voldoende is verzekerd. Ook wordt de hoogte van de schade vastgesteld. Het verzoek moet binnen 5 jaar na het onherroepelijk worden van het ruimtelijk plan worden ingediend. Na een eventuele afwijzing van het verzoek is nog bezwaar, beroep en hoger beroep mogelijk. De gemeente zal de eventuele planschadekosten doorberekenen aan de initiatiefnemers van een windmolenpark. Pagina 6 van 38
4. Het windmolenpark vormt een bedreiging voor de flora en fauna op de Krammer. Veel toeristen en waterliefhebbers beleven plezier aan dit gebied. De komst van windturbines zal het imago van de gemeente schaden. Het MER is juist het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven. Onder andere de Natuurbeschermingswet, de Ecologische Hoofdstructuur en de Flora- en Faunawet vormen ten aanzien van het onderdeel natuur het kader. In paragraaf 4.7 is vervolgens beschreven hoe de milieueffecten beoordeeld gaan worden. De stelling van reclamant dat het windmolenpark een bedreiging vormt voor de flora en fauna op de Krammer is op dit moment niet te beantwoorden. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is tenslotte alleen de onderzoeksopzet voor het uit te voeren MER beschreven. Pas na uitvoering van het MER kan inzicht gegeven worden in de milieugevolgen van het windpark. De gemeente Goeree-Overflakkee heeft ambities op het gebied van duurzaamheid. Wij zijn juist van mening dat deze ambities, die zeker niet alleen betrekking hebben op windenergie, ook positief kunnen bijdragen aan het imago van de gemeente. Pagina 7 van 38
Zienswijze 3 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Het windpark zal geluidsoverlast, horizonvervuiling en slagschaduw met zich meebrengen. De door reclamant genoemde aspecten worden beoordeeld in het milieueffectrapport. In hoofdstuk 4 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn de relevante effecten voor een windpark weergegeven. Zie hiervoor onder meer paragraaf 4.2, 4.3 en 4.6 in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau. Op dit moment is nog niet aan te geven in hoeverre er sprake zal zijn van de door reclamant genoemde aspecten. Dit zal na uitvoering van het MER pas duidelijk worden. 2. De komst van windturbines zorgt voor waardevermindering van de woning. Eventuele planschade is pas aan de orde als het bestemmingsplan of ander ruimtelijk besluit dat het windpark mogelijk maakt onherroepelijk is. Op dat moment kan een verzoek om tegemoetkoming in schade worden ingediend. Een verzoek wordt toegekend als blijkt dat de schade redelijkerwijs niet voor rekening van verzoeker hoort te zijn en als de tegemoetkoming al niet op een andere wijze voldoende is verzekerd. Ook wordt de hoogte van de schade vastgesteld. Het verzoek moet binnen 5 jaar na het onherroepelijk worden van het ruimtelijk plan worden ingediend. Na een eventuele afwijzing van het verzoek is nog bezwaar, beroep en hoger beroep mogelijk. De gemeente zal de eventuele planschadekosten doorberekenen aan de initiatiefnemers van het windmolenpark. 3. Het windpark ligt tussen twee natuurgebieden in: Volkerak-Zoommeer en polder Zuiderland. Het Krammer-Volkerak is Natura2000-gebied en maakt onderdeel uit van de ecologische hoofdstructuur. Dit geldt niet voor de door reclamant genoemde polder Zuiderland. In deze polder is een klein gebied in de Verordening Ruimte van de provincie aangewezen als bestaande natuur die onderdeel uitmaakt van de ecologische hoofdstructuur (EHS). Dit betekent overigens niet dat niet zorgvuldig naar dit gebied gekeken wordt. De Floraen Faunawet is bijvoorbeeld ten allen tijde van toepassing. 4. De grens van het plaatsingsgebied is zonder overleg met omwonenden 150 meter richting het dorp verplaatst. Gedurende de ter inzage legging van de ontwerp structuurvisie had het plaatsingsgebied Battenoert een andere vorm. Bij vaststelling van de structuurvisie zijn er door de gemeenteraad nog diverse wijzigingen aangebracht aan de structuurvisie. Een van die wijzigingen betrof de omvang van plaatsingsgebied Battenoert. Per saldo is dit plaatsingsgebied kleiner geworden. Aan de oostzijde is het plaatsingsgebied oostwaarts uitgebreid. Het is echter niet mogelijk om bezwaar of beroep aan te tekenen tegen een vastgestelde structuurvisie. Tegen de door de gemeenteraad aangebrachte wijzigingen kan dus niet meer geageerd worden. De gemeenteraad heeft ook de beleidsvrijheid om, na afweging van alle belangen, een keuze te maken over de locatie van de plaatsingsgebieden. Pagina 8 van 38
In deze fase, het MER, gaat het echter niet om locatiekeuze. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is beschreven wat in het kader van de milieueffectrapportage onderzocht gaat worden. Het MER dient vervolgens als hulpmiddel voor de besluitvorming en zal onderdeel gaan uitmaken van het bestemmingsplan. In het bestemmingsplan zal de plaatsing van windturbines mogelijk gemaakt worden. Dan staat dus ook de locatie van de windturbines ter discussie. Tegen het bestemmingsplan kunnen eerst zienswijzen worden ingediend en na vaststelling van het bestemmingsplan kan beroep worden ingesteld bij de Raad van State. 5. Het feit dat er op de Philipsdam al een windpark komt is reden te meer om niet meer windmolens op te richten. De realisatie van windpark Krammer staat in principe los van deze ontwikkeling. Zoals in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is aangegeven zal het in het MER wel rekening worden gehouden met windpark Krammer. Onder meer zal gekeken worden naar de landschappelijke interferentie met windpark Krammer. Bij de beoordeling van de milieueffecten wordt windpark Krammer als bestaand windpark meegewogen. De bijdrage van windenergie op land aan de Rijksdoelstelling van 14% duurzame energie in 2020 moet 6.000 MW opgesteld vermogen bedragen. De gezamenlijke provincies hebben in het Interprovinciaal Overleg (IPO) afspraken gemaakt over de verdeling van de 6.000 MW. De opgave voor Zuid-Holland bedraagt 735,5 MW in 2020. Provincie Zeeland, waar windpark Krammer in is gelegen, heeft net als Zuid-Holland zijn eigen taakstelling. 6. Andere locaties zijn geschikter: richting Hellegatsplein, de noordkant van Goeree- Overflakkee, de Noordzee of het Grevelingenmeer. Andere locaties staan op dit moment niet meer ter discussie. Nu gaat het om de uitwerking van de afzonderlijke plaatsingsgebieden. De aanwijzing van plaatsingsgebieden heeft plaatsgevonden in de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie. Pagina 9 van 38
Zienswijze 4 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Hoewel reclamant duurzame vormen van energieopwekking belangrijk vindt, moet altijd gekeken worden naar de effecten daarvan op lokaal niveau met uitstraling op onder meer de leefbaarheid en behoud van relevante natuurwaarden. Het MER is het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven en vervolgens staat in hoofdstuk 4 benoemd hoe de milieueffecten gekwantificeerd, getoetst en beoordeeld worden. Daarnaast zal in een later op te stellen bestemmingsplan, waar het MER onderdeel van uitmaakt, een ruimtelijke afweging gemaakt worden. Daarin is onder meer aandacht voor het aspect leefbaarheid. 2. Bij de totstandkoming van dit voornemen zijn omwonenden niet betrokken. Dit was pas voor het eerst bij de inloopavond op 22 juni 2015. Door de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee is op 19 juni 2014 de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vastgesteld. Deze structuurvisie heeft een uitgebreid proces doorlopen. Naast de gebruikelijke termijn van inzage zijn ook meerdere inloopavonden gehouden. Inmiddels hebben zich voor diverse plaatsingsgebieden marktpartijen gemeld. De eerste stap in het proces om tot daadwerkelijke realisatie van de windparken te komen vormt de ter inzage legging van de Notities Reikwijdte en Detailniveau. De stelling dat omwonenden niet bij het voornemen zijn betrokken wordt niet gedeeld. 3. Verzocht wordt de EU-norm van 1.500 meter voor afstand tot woningen te hanteren. Er is geen Europese norm die een afstand van 1.500 meter tot woningen voorschrijft. Ieder land binnen de Europese Unie heeft hier zijn eigen wet- en regelgeving voor. 4. Er ontstaan voor omwonenden veel nadelen: visuele hinder, geluidsoverlast, slagschaduw, gezondheidsklachten, waardedaling van de woning, afbreuk van sociale cohesie en afbreuk aan groene kernkwaliteiten. De door reclamant genoemde aspecten worden beoordeeld in het milieueffectrapport. In hoofdstuk 4 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn de relevante effecten voor een windpark weergegeven. Zie hiervoor paragraaf 4.2 tot en met 4.9 in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau. Op dit moment is nog niet aan te geven in hoeverre er sprake zal zijn van nadelige milieueffecten. Dit zal na uitvoering van het MER pas duidelijk worden. Ten aanzien van de genoemde gezondheidsrisico s geldt dat de wettelijke normen als doel hebben om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Pagina 10 van 38
5. Verzocht wordt het gedeelte van het plaatsingsgebied ten oosten van de N59 geheel te schrappen en daarvoor in de plaats aansluiting te zoeken bij windpark Krammer of Anna Wilhelminapolder uit te breiden. Zoals onder punt 2 is aangegeven is in 2013 en 2014 een uitgebreid proces doorlopen waarin de diverse plaatsingsgebieden zijn aangewezen. De plaatsingsgebieden staan nu dus niet opnieuw ter discussie. 6. De mogelijkheden voor alternatieve vormen van energieopwekking dienen onderzocht te worden (bijvoorbeeld zonnepanelen, getijdenenergie). De gemeente Goeree-Overflakkee heeft de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn. Om deze ambitie te realiseren wordt naar diverse vormen van duurzame energie gekeken. Zo wordt onder meer de haalbaarheid van een getijdencentrale in de Brouwersdam onderzocht. De rijksoverheid heeft in Europees verband de doelstelling afgesproken dat in 2020 14% van de energieconsumptie uit duurzame bronnen komt. Om dat doel te bereiken zijn forse beleidsinspanningen en investeringen nodig op alle vormen van duurzame energie. Het is geen kwestie van kiezen, maar én én. Dit betekent dat naast windenergie alle andere vormen van duurzame energie ook nodig zijn, het uitwisselen van duurzame bronnen is niet aan de orde. 7. Het primaire doel van de gemeente hoort te zijn dat zij zich inzet voor een goede en prettige leefomgeving van de inwoners. De plaatsing van windturbines heeft een grote invloed op deze leefomgeving. De invloed van de windturbines op bijvoorbeeld natuur wordt in het MER onderzocht. In hoofdstuk 4 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn de relevante effecten voor een windpark weergegeven. Daarnaast geldt dat de nieuw te realiseren windmolens dienen te voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De wettelijke normen hebben als doel om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Daarnaast worden in het later op te stellen bestemmingsplan keuzes gemaakt ten aanzien van de locatie van windturbines. Het MER zal onderdeel uitmaken van dit bestemmingsplan. Daarnaast dient in dit bestemmingsplan een ruimtelijke afweging gemaakt te worden ten aanzien van de locaties van windturbines. Daarbij moet rekening gehouden worden met de leefomgeving van omwonenden. Pagina 11 van 38
Zienswijze 5 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is nauwelijks aandacht voor in- en omwonenden. Van de eerder ingediende zienswijzen is niets terug te zien in de notitie. De eerder ingediende zienswijzen zijn behandeld in het proces om tot de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie te komen. Al deze zienswijzen zijn door de gemeenteraad beantwoord en betrokken bij de vaststelling van de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie. De Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vormt het uitgangspunt voor de verdere procedures. In de NRD zijn de door de gemeenteraad opgenomen kaders benoemd (paragraaf 2.3). 2. De komst van windturbines betekent een enorme verstoring van het landschap. De potentiele hoogte (150 meter of meer) staat in geen verhouding tot de hoogte van de woning. De gevolgen van te plaatsen windturbines voor het landschap worden in het MER onderzocht. In paragraaf 3.3 en 4.6 is ingegaan op het onderdeel landschap. Onder landschap wordt in dit geval verstaan het geheel aan zichtbare elementen, structuren en inrichting waar de fysieke omgeving uit bestaat. De fysieke impact van de windturbines op de omgeving zal dus in het MER onderzocht worden. 3. De lasten van het project worden bij de inwoners neergelegd, terwijl de opbrengsten van de het project bij anderen terecht komen. Hier wordt in het rapport en op de website van Bosch & Van Rijn niets over gezegd. Dit aspect is niet genoemd in de NRD omdat dit geen milieuonderwerp is dat in het MER onderzocht wordt. Door de initiatiefnemers zal per geproduceerde kwh een afdracht gedaan worden aan het Windfonds. De opbrengsten van het windfonds komen ten goede aan de gemeenschap. Op die manier kan de omgeving meedelen in de opbrengsten van windenergie. 4. Gezien de overheersende windrichting zal er constant geluidsoverlast zijn. De woning van reclamant is op 400 meter van plaatsingsgebied Battenoert gelegen en op 1.500 meter van windpark Krammer. Hierdoor zal er sprake zijn van cumulatie van geluidsoverlast. Ook voor vogels die van zuid naar noord en vice versa trekken is dit een slechte situatie. In paragraaf 3.1 en 4.2 is ingegaan op het aspect geluid. Voor de alternatieven die in het MER onderzocht worden zal op basis van de geldende regelgeving de geluidsemissie berekend en in kaart gebracht worden. In het MER worden de milieueffecten van de gepresenteerde alternatieven vergeleken met de referentiesituatie (= de huidige situatie zonder uitbreiding van windpark Battenoert). Autonome ontwikkelingen, zoals windpark Krammer en het onlangs vernieuwde windpark Battenoert, maken onderdeel uit van de referentiesituatie. Pagina 12 van 38
5. De windturbines komen op circa 200 meter van de tuin van reclamant. Er gebeuren regelmatig ongelukken met windturbines en fabrikanten van windturbines adviseren om niet binnen een straal van 400 meter van de windturbine te verblijven. Er ontstaan dus gevaarlijke situaties. Het perceel van reclamant is gelegen binnen het plaatsingsgebied. In alle gevallen geldt dat voldaan zal moeten worden aan de geldende wet- en regelgeving. Bij het beoordelen van de verschillende alternatieven zal dus rekening gehouden moeten worden met de woning van reclamant. Het is niet gezegd dat het volledige plaatsingsgebied benut zal worden. Uit het MER zal blijken wat de milieugevolgen zijn van de verschillende varianten zoals die benoemd zijn in de NRD. In paragraaf 3.5 van de NRD wordt ingegaan op het aspect externe veiligheid. In het MER zal onderzocht gaan worden wat bijvoorbeeld de faalkans van een windturbine is en welke risico s er zijn als bijvoorbeeld een deel van een windturbineblad afbreekt. 6. In de praktijk blijken windmolens vaak meer geluid te produceren dan het theoretisch berekende gemiddelde geluidsniveau. In andere landen worden ook grotere afstanden tot woningen gehanteerd. De nieuw te realiseren windmolens dienen te voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De wettelijke normen hebben als doel om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Ook na realisatie van windturbines dient voldaan te worden aan de geldende wet- en regelgeving. In de omgevingsvergunning die de bouw van de windturbines mogelijk maakt worden voorwaarden opgenomen. Indien blijkt dat deze voorwaarden in de praktijk overschreden worden, dan dient de initiatiefnemer dusdanige maatregelen te nemen dat wel voldaan kan worden. Ook kan om handhaving van de voorwaarden van de omgevingsvergunning verzocht worden. Ieder land heeft zijn eigen wet- en regelgeving ten aanzien van windturbines. Er is geen uniforme Europese wetgeving. 7. Het plaatsingsgebied is bij de vaststelling van de structuurvisie zonder verdere inspraakmogelijkheid nadelig gewijzigd. Voorgesteld wordt: lijn 2b laten vervallen, lijn 1a en 3 in noordwestelijke richting verlengen, eventueel lijn 1b in oostelijke richting verlengen. De plaatsing van windturbines in lijn 1b zodanig dat voldaan wordt aan de afstand van 900 meter. Gedurende de ter inzage legging van de ontwerp structuurvisie had het plaatsingsgebied Battenoert een andere vorm. Bij vaststelling van de structuurvisie zijn er door de gemeenteraad nog diverse wijzigingen aangebracht aan de structuurvisie. Een van die wijzigingen betrof de omvang van plaatsingsgebied Battenoert. Per saldo is dit plaatsingsgebied kleiner geworden. Aan de oostzijde is het plaatsingsgebied oostwaarts uitgebreid. Het is echter niet mogelijk om bezwaar of beroep aan te tekenen tegen een vastgestelde structuurvisie. Tegen de door de gemeenteraad aangebrachte wijzigingen kan dus niet meer geageerd worden. Pagina 13 van 38
De in de NRD opgenomen afbeelding 9 laat zien welke lijnen mogelijk zijn binnen het plaatsingsgebied. Dit vormt het uitgangspunt om in het MER diverse alternatieven te onderzoeken. De alternatieven onderscheiden zich in aantal windturbines, de locaties daarvan en de afmetingen. Het is op dit moment dus nog niet te zeggen of de in afbeelding 9 opgenomen lijnen ook daadwerkelijk volledig benut gaan worden. Het MER dient vervolgens als hulpmiddel voor de besluitvorming en zal onderdeel gaan uitmaken van het bestemmingsplan. In het bestemmingsplan zal de plaatsing van windturbines mogelijk gemaakt worden. Dan staat dus ook de locatie van de windturbines ter discussie. Tegen het bestemmingsplan kunnen eerst zienswijzen worden ingediend en na vaststelling van het bestemmingsplan kan beroep worden ingesteld bij de Raad van State. 8. Indien op de Grevelingendam windturbines geplaatst worden kan lijn 1b zelfs vervallen. Zoals onder punt 7 is overwogen zijn in de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie de plaatsingsgebieden aangewezen. Deze plaatsingsgebieden staan nu niet opnieuw ter discussie. 9. Er lijkt meer aandacht te zijn voor dieren dan voor mensen. Rond de woning van appellant bevinden zich steeds meer vleermuizen. Het MER is het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven en vervolgens staat in hoofdstuk 4 benoemd hoe de milieueffecten gekwantificeerd, getoetst en beoordeeld worden. Hier wordt onder andere het aspect ecologie benoemd. De aanwezigheid van vleermuizen wordt in dit aspect meegewogen. De diverse aspecten waar aan getoetst wordt, bijvoorbeeld geluid, slagschaduw en landschap hebben wel degelijk met de mens te maken. Het gaat hier tenslotte om aspecten die ook door mensen beleefd worden. Naast dit soort aspecten vormt inderdaad ook ecologie een aspect dat beoordeeld gaat worden in het MER. 10. Er dient minimaal 900 meter afstand van woningen aangehouden te worden en bij voorkeur ruimere afstanden, zoals in andere landen gebruikelijk is. Mocht het traject toch doorgezet worden dan is er maar één oplossing: uitkopen tegen marktwaarde zonder windturbines en een vergoeding voor het gederfde woongenot. Bij de vaststelling van de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie is rekening gehouden met een afstand van 900 meter tot woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen. Op basis van de wettelijke geluidsnormen wordt uitgegaan van een afstand van 400 meter tot woningen. In figuur 9 op bladzijde 28 van de NRD is weergegeven. Pagina 14 van 38
Zienswijze 6 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Met name de lijnen 1b en 2b zoals opgenomen in figuur 9 op pagina 28 zullen van negatieve invloed zijn op de bedrijfsvoering van de camping en de ligging van de woning. De zon zal namelijk achter de windmolens onder gaan en daardoor zal er veel overlast zijn in de vorm van slagschaduw. Voor woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen aansluitend aan woonkernen geldt dat een afstand van 900 meter wordt aangehouden. De grens van het plaatsingsgebied ligt op ongeveer 900 meter afstand van camping de Krammer. Deze afstand is ruimer dan de afstand die op grond van de geldende wet- en regelgeving van toepassing is. Slagschaduw is een aspect dat beoordeeld zal worden in het MER. Hier gelden wettelijke normen voor. In paragraaf 3.2 en 4.3 van de NRD wordt hier nader op ingegaan en wordt aangegeven aan welke wet- en regelgeving getoetst gaat worden. 2. Bij de vaststelling van de structuurvisie is het plaatsingsgebied gewijzigd en meer oostwaarts uitgebreid. Dit is nadelig voor camping de Krammer, maar ook voor andere voorzieningen in Oude-Tonge (andere bungalowparken, sportvoorzieningen, jachthaven). Deze voorzieningen vormen samen één recreatiegebied aan de zuidkant van Oude- Tonge en dienen dan ook als zodanig behandeld te worden. Gedurende de ter inzage legging van de ontwerp structuurvisie had het plaatsingsgebied Battenoert een andere vorm. Bij vaststelling van de structuurvisie zijn er door de gemeenteraad nog diverse wijzigingen aangebracht aan de structuurvisie. Een van die wijzigingen betrof de omvang van plaatsingsgebied Battenoert. Per saldo is dit plaatsingsgebied kleiner geworden. Aan de oostzijde is het plaatsingsgebied oostwaarts uitgebreid. Wel wordt nog steeds voldaan aan de door de gemeenteraad aangenomen motie waarin gesteld wordt dat 900 meter afstand aangehouden dient te worden tot woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen aansluitend aan woonkernen. Camping De Krammer ligt op ongeveer 900 meter. Bij uitvoering van het MER zal inzichtelijk worden welke (milieu)gevolgen een op te richten windpark zal hebben. 3. Gezien de heersende windrichting zal het onder 2 genoemde gebied ook het meeste overlast ervaren in de vorm van geluidsoverlast. De heersende windrichting in Nederland is een zuidwesten wind. Het recreatieve cluster ten zuiden van Oude-Tonge ligt juist meer ten oosten van het plaatsingsgebied. Daarnaast geldt dat geluid een van de aspecten is waar op beoordeeld zal worden in het MER. Bij deze beoordeling wordt ook rekening gehouden met de effecten van wind. 4. De belangen van ondernemers, inwoners en recreanten dienen zwaarder meegewogen te worden. Zoals onder punt 2 is weergegeven heeft de gemeenteraad bij vaststelling van de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie bepaald dat 900 meter Pagina 15 van 38
afstand aangehouden dient te worden ten opzichte van woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen. In die zin zijn de belangen van de inwoners en ondernemers wel degelijk zwaar meegewogen. 5. Maatregelen in vorm van een stilstand voorziening moeten ook getroffen worden ten faveure van verblijfsrecreatie. Uit het MER zal blijken wat de milieueffecten zijn van de gepresenteerde alternatieven. Pas dan kan beoordeeld worden of een stilstand voorziening voor gevoelige objecten noodzakelijk is. 6. Van rust, kust en ruimte zal geen sprake meer zijn. Verwezen wordt naar de plannen voor windenergie op zee (Wassenaar, Katwijk, Noordwijk, Zandvoort). Berekend is dat dit tot 210 miljoen euro minder aan bestedingen zal leiden in de toeristische sector en tot verlies van 5.900 banen. Schouwen-Duivenland verwacht een afname van 10 procent in het aantal overnachtingen, hetgeen minimaal 350 banen in de recreatiesector en 21 miljoen euro omzet kost. Het gaat in die gevallen om windturbines op een afstand van 6 kilometer. Wat zijn dan de gevolgen voor toeristische sector op Goeree-Overflakkee? De genoemde gevolgen voor de toeristische sector in andere gemeenten in Nederland zijn verwachtingen. Het is niet aangetoond dat dit ook daadwerkelijk zo is. Pagina 16 van 38
Zienswijze 7 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Hoewel reclamant duurzame vormen van energieopwekking belangrijk vindt, moet altijd gekeken worden naar de effecten daarvan op lokaal niveau met uitstraling op onder meer de leefbaarheid en behoud van relevante natuurwaarden. Het MER is het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven en vervolgens staat in hoofdstuk 4 benoemd hoe de milieueffecten gekwantificeerd, getoetst en beoordeeld worden. Daarnaast zal in een later op te stellen bestemminsplan, waar het MER onderdeel van uitmaakt, een ruimtelijke afweging gemaakt worden. Daarin is onder meer aandacht voor het aspect leefbaarheid. 2. Bij de totstandkoming van dit voornemen zijn omwonenden niet betrokken. Dit was pas voor het eerst bij de inloopavond op 22 juni 2015. Door de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee is op 19 juni 2014 de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vastgesteld. Deze structuurvisie heeft een uitgebreid proces doorlopen. Naast de gebruikelijke termijn van inzage zijn ook inloopavonden gehouden. Inmiddels hebben zich voor diverse plaatsingsgebieden marktpartijen gemeld. De eerste stap in het proces om tot daadwerkelijke realisatie van de windparken te komen vormt de ter inzage legging van de Notities Reikwijdte en Detailniveau. De stelling dat omwonenden niet bij het voornemen zijn betrokken wordt niet gedeeld. 3. Verzocht wordt de EU-norm van 1.500 meter voor afstand tot woningen te hanteren. Er is geen Europese norm die een afstand van 1.500 meter tot woningen voorschrijft. Ieder land binnen de Europese Unie heeft hier zijn eigen wet- en regelgeving voor. 4. Er ontstaan voor omwonenden veel nadelen: visuele hinder, geluidsoverlast, slagschaduw, gezondheidsklachten, waardedaling van de woning, afbreuk van sociale cohesie en afbreuk aan groene kernkwaliteiten. De door reclamant genoemde aspecten worden beoordeeld in het milieueffectrapport. In hoofdstuk 4 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn de relevante effecten voor een windpark weergegeven. Zie hiervoor paragraaf 4.2 tot en met 4.9 in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau. Op dit moment is nog niet aan te geven of er sprake zal zijn van de door reclamant genoemde aspecten. Dit zal na uitvoering van het MER pas duidelijk worden. In het MER worden de wettelijke normen voor de hinderaspecten van windturbines aangehouden. Deze normen, die met name voor slagschaduw en geluid zijn opgesteld, hebben als doel om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Bij de toetsing in het MER wordt het plaatsingsgebied getoetst op de voor gezondheid relevante aspecten als geluid, slagschaduw en zicht. Pagina 17 van 38
5. Verzocht wordt het gedeelte van het plaatsingsgebied ten oosten van de N59 geheel te schrappen en daarvoor in de plaats aansluiting te zoeken bij windpark Krammer of Anna Wilhelminapolder uit te breiden. Zoals onder punt 2 is aangegeven is in 2013 en 2014 een uitgebreid proces doorlopen waarin de diverse plaatsingsgebieden zijn aangewezen. De plaatsingsgebieden staan nu dus niet opnieuw ter discussie. 6. De mogelijkheden voor alternatieve vormen van energieopwekking dienen onderzocht te worden (bijvoorbeeld zonnepanelen, getijdenenergie). De gemeente Goeree-Overflakkee heeft de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn. Om deze ambitie te realiseren wordt naar diverse vormen van duurzame energie gekeken. Zo wordt onder meer de haalbaarheid van een getijdencentrale in de Brouwersdam onderzocht. De rijksoverheid heeft in Europees verband de doelstelling afgesproken dat in 2020 14% van de energieconsumptie uit duurzame bronnen komt. Om dat doel te bereiken zijn forse beleidsinspanningen en investeringen nodig op alle vormen van duurzame energie. Het is geen kwestie van kiezen, maar én én. Dit betekent dat naast windenergie alle andere vormen van duurzame energie ook nodig zijn, het uitwisselen van duurzame bronnen is niet aan de orde. 7. Het primaire doel van de gemeente hoort te zijn dat zij zich inzet voor een goede en prettige leefomgeving van de inwoners. De plaatsing van windturbines heeft een grote invloed op deze leefomgeving. De invloed van de windturbines op bijvoorbeeld natuur wordt in het MER onderzocht. In hoofdstuk 4 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zijn de relevante effecten voor een windpark weergegeven. Daarnaast geldt dat de nieuw te realiseren windmolens dienen te voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De wettelijke normen hebben als doel om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Daarnaast worden in het later op te stellen bestemmingsplan keuzes gemaakt ten aanzien van de locatie van windturbines. Het MER zal onderdeel uitmaken van dit bestemmingsplan. Daarnaast dient in dit bestemmingsplan een ruimtelijke afweging gemaakt te worden ten aanzien van de locaties van windturbines. Daarbij moet rekening gehouden worden met leefomgeving van omwonenden. Pagina 18 van 38
Zienswijze 8 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Het woonhuis aan de Oudelandsedijk 21 ligt in een lintbebouwing buiten het dorp. De genoemde afstanden zijn hier niet op van toepassing. Bij de vaststelling van de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie is rekening gehouden met een afstand van 900 meter tot woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen. Deze afstand is inderdaad niet van toepassing op zelfstandige woningen buiten de woonkern. Op basis van de wettelijke geluidsnormen wordt uitgegaan van een afstand van 400 meter tot woningen. In figuur 9 op bladzijde 28 van de NRD is dit weergegeven. 2. De woning zal in waarde verminderen. Wie gaat dat betalen? Eventuele planschade is pas aan de orde als het bestemmingsplan of ander ruimtelijk besluit dat het windpark mogelijk maakt onherroepelijk is. Op dat moment kan een verzoek om tegemoetkoming in schade worden ingediend. Een verzoek wordt toegekend als blijkt dat de schade redelijkerwijs niet voor rekening van verzoeker hoort te zijn en als de tegemoetkoming al niet op een andere wijze voldoende is verzekerd. Ook wordt de hoogte van de schade vastgesteld. Het verzoek moet binnen 5 jaar na het onherroepelijk worden van het ruimtelijk plan worden ingediend. Na een eventuele afwijzing van het verzoek is nog bezwaar, beroep en hoger beroep mogelijk. De gemeente zal de eventuele planschadekosten doorberekenen aan de initiatiefnemers van het windmolenpark. 3. Het plaatsingsgebied is bij vaststelling van de structuurvisie nog nadelig gewijzigd. Dit is niet toegestaan en is een kwalijke zaak. Gedurende de ter inzage legging van de ontwerp structuurvisie had het plaatsingsgebied Battenoert een andere vorm. Bij vaststelling van de structuurvisie zijn er door de gemeenteraad nog diverse wijzigingen aangebracht aan de structuurvisie. Een van die wijzigingen betrof de omvang van plaatsingsgebied Battenoert. Per saldo is dit plaatsingsgebied kleiner geworden. Aan de oostzijde is het plaatsingsgebied oostwaarts uitgebreid. Het is echter niet mogelijk om bezwaar of beroep aan te tekenen tegen een vastgestelde structuurvisie. Tegen de door de gemeenteraad aangebrachte wijzigingen kan dus niet meer geageerd worden. De gemeenteraad heeft ook de beleidsvrijheid om, na afweging van alle belangen, een keuze te maken over de locatie van de plaatsingsgebieden. In deze fase, het MER, gaat het echter niet om locatiekeuze. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is beschreven wat in het kader van de milieueffectrapportage onderzocht gaat worden. Het MER dient vervolgens als hulpmiddel voor de besluitvorming en zal onderdeel gaan uitmaken van het bestemmingsplan. In het bestemmingsplan zal de plaatsing van windturbines mogelijk gemaakt worden. Dan staat dus ook de locatie van de windturbines ter discussie. Tegen het bestemmingsplan kunnen eerst zienswijzen worden ingediend en na vaststelling van het bestemmingsplan kan beroep worden ingesteld bij de Raad van State. Pagina 19 van 38
4. Gevreesd wordt voor geluidsoverlast. Het MER is het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven. Hier is aangegeven dat wat de wettelijke regels voor windturbines zijn ten aanzien van geluid. In paragraaf 4.2 is vervolgens beschreven hoe de milieueffecten ten aanzien van geluid beoordeeld gaan worden. Pagina 20 van 38
Zienswijze 9 De inhoud van de zienswijze is cursief weergegeven. 1. Gewezen wordt op de gezondheidsrisico s van windturbines. Door wetenschappelijk onderzoek, o.a. van de Universiteit Aalborg Denemarken, is vastgesteld dat omwonenden gezondheidsklachten kunnen ondervinden door het laagfrequente geluid dat windturbines maken en wel: vermoeidheid, hoofdpijn, concentratieverlies, verstoorde nachtrust en fysiologische stress. In het MER worden de wettelijke normen voor de hinderaspecten van windturbines aangehouden. Deze normen, die met name voor slagschaduw en geluid zijn opgesteld, hebben als doel om mensen te beschermen tegen onaanvaardbare hinder. Bij het bepalen van deze normen hebben de gezondheidsrisico s van geluid en slagschaduw een belangrijke rol gespeeld. Bij de toetsing in het MER worden de plaatsingsgebieden getoetst op de voor gezondheid relevante aspecten als geluid, slagschaduw en zicht. Aanvullend op de wettelijke normen heeft de gemeenteraad een motie aangenomen, waarin de afstand van windmolens tot de grens van woonkernen, buurtschappen en recreatieterreinen is vastgesteld op 900 m. Deze motie is in de uiteindelijke besluitvorming overgenomen. 2. Afgevraagd wordt wat de gevolgen op de lange termijn zijn voor de natuur. Aangevuld wordt dat er rondom de woning vleermuizen zitten. Het MER is het instrument om in beeld te brengen wat de milieugevolgen van in dit geval - een windturbinepark zijn. In hoofdstuk 3 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is het wettelijk kader aangegeven. Onder andere de Natuurbeschermingswet, de Ecologische Hoofdstructuur en de Flora- en Faunawet vormen ten aanzien van het onderdeel natuur het kader. In paragraaf 4.7 is vervolgens beschreven hoe de milieueffecten beoordeeld gaan worden. Het aspect ecologie wordt hier ook benoemd. De aanwezigheid van vleermuizen wordt in dit aspect meegewogen. Pas na uitvoering van het MER kan inzicht gegeven worden in de milieugevolgen van het windpark. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is tenslotte alleen de onderzoeksopzet voor het uit te voeren MER beschreven. 3. Het geluid van een windturbine is tot op grote afstand hoorbaar. Ook bewoners binnen de dorpskern gaan hier last van hebben. Des te meer redenen om een andere locatie aan te wijzen. In andere landen wordt niet voor niets een ruimere afstand aangehouden (1,5 kilometer). Gewezen wordt op het aanhouden van een afstand tot woningen gelijk aan 4 maal de mastlengte. Voor windturbines gelden geluidsnormen. Deze normen zijn opgenomen in het Activiteitenbesluit. In de NRD is in paragraaf 4.2 aangegeven hoe geluidseffecten gekwantificeerd, getoetst en beoordeeld worden. Aanvullend geldt dat de gemeenteraad een motie heeft aangenomen om een afstand van 900 meter aan te houden tot woonkernen. Pagina 21 van 38
4. De plannen hebben invloed op de waarde van woningen in de omgeving. Dit dient vergoed te worden door de overheid of initiatiefnemers. Gewezen wordt op hogere financieringslasten en een vermindering van OZB-inkomsten voor de gemeente. Eventuele planschade is pas aan de orde als het bestemmingsplan of ander ruimtelijk besluit dat het windpark mogelijk maakt onherroepelijk is. Op dat moment kan een verzoek om tegemoetkoming in schade worden ingediend. Een verzoek wordt toegekend als blijkt dat de schade redelijkerwijs niet voor rekening van verzoeker hoort te zijn en als de tegemoetkoming al niet op een andere wijze voldoende is verzekerd. Ook wordt de hoogte van de schade vastgesteld. Het verzoek moet binnen 5 jaar na het onherroepelijk worden van het ruimtelijk plan worden ingediend. Na een eventuele afwijzing van het verzoek is nog bezwaar, beroep en hoger beroep mogelijk. De gemeente zal de eventuele planschadekosten doorberekenen aan de initiatiefnemers van het windmolenpark. Van aanpassing van de WOZ-waarde in de nabijheid van windturbines zijn weinig gevallen bekend: er zijn 19 gerechtelijke uitspraken gedaan in de periode van 2003 tot 2012. In 12 van deze gevallen vond een prijsaanpassing plaats. Er is echter geen sprake van een onderbouwing. De rechter vond het aannemelijk dat er sprake kon zijn van waardedaling. Slechts op één locatie is naar verkoopcijfers van woningen gekeken. Hier bleek geen aantoonbaar effect te zijn van de windturbines op de waarde van de woning in vergelijking met de waarde bij transacties van andere woningen in de regio. De WOZwaarde is daar niet bijgesteld. Uit de jurisprudentie blijkt dus dat sprake kan zijn van waarde bepalende invloed van windturbines op de WOZ-waarde. Deze jurisprudentie is echter niet eenduidig. De verwachting is dat met de in de structuurvisie aangehouden afstanden tussen windturbines en woningen, de waarde verminderende invloed tot een minimum wordt beperkt. 5. Initiatiefnemers reserveren geen geld voor de sloop van windturbines. Draait de gemeenschap hier vervolgens voor op? Dit aspect vormt geen onderdeel van het uiteindelijk uit te voeren MER en wordt dus niet in de NRD benoemd. Eventuele sloop van de windturbines is in alle gevallen een verantwoordelijkheid van de vergunninghouder. De kosten hiervan komen dus niet voor rekening van de gemeenschap. 6. Gewezen wordt op de volgende negatieve effecten: a. Er bestaat gevaar voor blikseminslag, brand, rondslingerende brokstukken of ijsafzetting en vrijkomen van giftige olie. b. Fabrikanten van windturbines adviseren om niet binnen een straal van 400 meter van de windturbine te verblijven. Hoe kan een windturbine dan wel op korte afstand van woningen geplaatst worden? c. Gewezen wordt op het gevaar van een afbrekende wiek of het wegslingeren van stukken ijs. In paragraaf 3.5 van de NRD wordt ingegaan op het aspect externe veiligheid. In het MER zal onderzocht gaan worden wat bijvoorbeeld de faalkans van een windturbine is en welke risico s er zijn als bijvoorbeeld een deel van een windturbineblad afbreekt. Pagina 22 van 38
7. Windturbines kunnen alleen draaien met subsidie. De Nederlandse burgers financieren dit via hun energienota. Op dit moment is het zo dat alle grootschalige vormen van duurzame energie nog niet zonder subsidie kunnen. Windenergie is de komende jaren één van de meest kosteneffectieve wijze om hernieuwbare energie te produceren. Deze zienswijze wordt verder voor kennisgeving aangenomen omdat het geen milieuaspect betreft dat in het MER behandeld wordt. 8. Er wordt onvoldoende rekening gehouden met landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Vooral hogere windturbines onttrekken zich zowel functioneel als wat betreft maatvoering aan de schaal van de omgeving. De cultuurhistorische samenhang in het landschap wordt verstoord. Bovendien brandt er s nachts een felrode lamp op de windturbine, waardoor iedere windturbine op grote afstand te zien is. In paragraaf 4.6 van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau is ingegaan op het aspect landschap en cultuurhistorie. De effecten van het initiatief op het landschap worden dus in beeld gebracht. Dit gebeurd onder meer aan de hand van de beoordelingscriteria die gebaseerd zijn op de Verordening ruimte van de provincie, de brief van de provincie over windturbineparken in Nationale Landschappen en de Structuurvisie Wind op Land. In de toekomst zijn er wellicht mogelijkheden om negatieve effecten als gevolg van verlichting te verminderen of te voorkomen. Daarvoor wordt op dit moment onderzoek uitgevoerd bij windpark Prinses Alexia in Zeewolde. De resultaten van dat onderzoek kunnen mogelijk worden gebruikt voor het MER voor het beoogde windpark Battenoert. Daarnaast worden visualisaties gemaakt waarmee de invloed van windturbines op het landschap in beeld worden gebracht. 9. Binnen één gebied kunnen tegengestelde belangen optreden, n.l. die van de mensen/organisaties die van de inkomsten profiteren en die van de omwonenden die schade of hinder ondervinden. Hierdoor kunnen er grote conflicten tussen bewoners binnen hetzelfde gebied ontstaan. Verder kan er sprake zijn van sociale druk om akkoord te gaan met het afkopen van de bezwaren tegen het oprichten van windturbines in de omgeving. Dit gebeurt dan d.m.v. financiële vergoedingen en participatiemogelijkheden. Aldus kunnen de bewoners worden gedwongen om de degradatie van hun woon- en leefmilieu te slikken. Dit is eigenlijk een vorm van manipulatie. Genoemde zienswijze vormt geen onderdeel van het MER en wordt dus ook niet benoemd in de NRD. In het kader van dit initiatief is het inderdaad mogelijk dat tegengestelde belangen ontstaan. De procedures die nu gevoerd worden zijn er juist om een goede afweging te kunnen maken tussen deze verschillende belangen. 10. Alternatieve plaats kan de plaat zijn omdat daar toch al hoogspanningsmasten staan, in grote straal geen omwonenden en de gemeente ook geen verminderde ozb inkomsten heeft. Of natuurgebied bij Haringvlietdam, daar zijn ook weinig omwonenden. Door de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee is op 19 juni 2014 de Partiële herziening regionale structuurvisie GO, Windenergie vastgesteld. In deze structuurvisie Pagina 23 van 38