Opleiding referentiepersoon dementie 1. Algemene informatie met betrekking tot de referentiepersoon dementie 1.1. Wat is een referentiepersoon dementie? Een referentiepersoon dementie is een professionele hulpverlener in de zorgsector, die zich engageert om in de eigen werksetting de kwaliteit van de begeleiding van en de zorg voor personen met dementie en hun omgeving te bevorderen. Dit doet hij door: te zorgverleners, inzichten, zich sensibiliseren voor het onderkennen van tekenen van beginnende dementie en aandacht te vragen voor zorgvuldige diagnostiek; directie en beleid, vrijwilligers en familieleden te sensibiliseren om blijvend te zoeken naar onvermoede mogelijkheden om de kwaliteit van leven van personen met dementie te bevorderen; vaardigheden en gepaste attitudes in begeleiding van en zorg voor personen met dementie en hun omgeving te bevorderen via eigen proactief optreden, inbreng tijdens intern overleg en detectie en invulling van vormingsbehoeften; op te stellen als aanspreekpunt bij vragen omtrent begeleiding en zorg voor personen met dementie en hun omgeving;
geïndividualiseerde bij een zich zorg en begeleiding te bevorderen, aansluitend bij de eigen behoeften en mogelijkheden van de persoon met dementie. In functie daarvan stimuleert hij het interdisciplinair overleg bij complexere begeleidingsof zorgsituaties en levert hierin ook een eigen actieve bijdrage; te dragen tot de invulling van het kwaliteitssysteem (visie, functieprofiel, procedures, e.a.) voor wat betreft diagnostiek, begeleiding en zorg voor personen met dementie; goede netwerking met relevante actoren in het werkveld: het expertisecentrum dementie, geriatrisch dagziekenhuis waarmee er een functionele binding is, CRA, andere referentiepersonen dementie in de regio, ; voortdurend te informeren en bij te scholen omtrent diagnostische, zorginhoudelijke en juridische ontwikkelingen. 1.2. Doelstellingen van de opleiding tot referentiepersoon dementie Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw wil een degelijke, op evidentie gebaseerde opleiding aanbieden die voorbereidt op de uitoefening van functie referentiepersoon dementie. Het beoogt daarom: een de voor grondig inzicht in dementie (oorzaken, diagnostiek, beleving, ) bij te brengen; eigen competenties in begeleiding van en zorg voor personen met dementie aan te scherpen; te bereiden op het opnemen van vakinhoudelijk leiderschap. Dit is leiderschap gebaseerd op vakinhoud en niet op een hiërarchische relatie. Het is het leiderschap van een deskundige die op basis van zijn of haar kennis het heft in handen neemt in het belang van de patiënten of bewoners. (Definitie LEVV). 1.3. Wie komt in aanmerking voor de opleiding tot referentiepersoon dementie? Voorwaarde om te kunnen deelnemen aan de opleiding tot referentiepersoon dementie is door de directie aangesteld te zijn in de functie referentiepersoon dementie of dit binnen het jaar te zullen opnemen. Dit blijkt uit een verklaring van de directie. In deze verklaring blijkt ook: de intentie om na dag 6 en in voorbereiding van dag 11 van de opleiding een functie en taakomschrijving voor de referentiepersoon dementie op te stellen; het engagement van de direct leidinggevende tot het bijwonen van dag 6 en de namiddag van dag 11.
We veronderstellen dat deze aanstelling betekent dat je: zelf gemotiveerd bent om de opleiding te volgen en de rol van referentiepersoon dementie op te nemen; ervaring hebt en over de minimale basiscompetenties beschikt in begeleiding van en zorg voor personen met dementie; over voldoende communicatieve en agogische vaardigheden beschikt om de rol van referentiepersoon op te nemen. De functie referentiepersoon dementie mag niet samenvallen met de functie van leidinggevende. De omzendbrief van het RIZIV wordt verwacht tegen eind juli 2012. Kijk ook op onze website www.dementie.be. 1.4. Opdrachten in het kader van de opleiding Leren veronderstelt actief met de inhouden aan de slag te gaan. Daarom word je als cursist gestimuleerd om de inzichten, vaardigheden en attitudes die tijdens de opleiding aan bod komen, meteen toe te passen in de praktijk. Een referentiepersoon dementie wordt op zijn werkplaats aanspreekbaar voor andere collega s in verband met dementiegerelateerde thema s. In die zin is de opleiding niet vrijblijvend. We verwachten dat de deelnemer actief reflecteert op de cursusinhouden en minstens één concreet initiatief neemt binnen zijn/haar werksetting. Reflectie Na elke dag krijg je als cursist enkele gerichte reflectievragen mee naar huis. Bedoeling is stil te staan bij de aangereikte inhouden en hoe deze in het eigen handelen en/of binnen de eigen werking te integreren. Een minimale schriftelijke neerslag van deze reflectie is een voorwaarde tot het verkrijgen van het getuigschrift referentiepersoon dementie. praktijkopdracht Van elke deelnemer wordt verwacht een concreet initiatief te nemen dat er op gericht is de kwaliteit van de begeleiding van en zorg voor personen met dementie binnen de eigen werksetting te verhogen. Bedoeling is het gehele proces samen met het team te gaan, van behoeftedetectie of droom over keuze van het initiatief tot uitvoering. Zo zet je al doende een belangrijke stap in het verwerven van je mandaat als referentiepersoon binnen je team. Naast de uitvoering op het werkveld zorg je voor een schriftelijke neerslag (max. 3 bladzijden). Gedurende de opleiding wordt er elke dag even ruimte gemaakt voor uitwisseling en feedback op het proces dat je met je team gaat.
2. Inhoud van de opleiding 11 dagen, waarvan 2 keuzedagen De opleiding beslaat 66 cursusuren, gespreid over 11 dagen. In 2013 wordt ze op vier locaties in Vlaanderen georganiseerd: Brugge (i.s.m. provincie West-Vlaanderen), Dendermonde, Leuven en Turnhout. Dag 1. Kennismaking, toelichting van de functie referentiepersoon en opdracht Op de eerste dag maken we uitgebreid kennis met elkaar, elkaars werkplek en elkaars motieven en verwachtingen ten aanzien van de opleiding. We verkennen de functie referentiepersoon dementie en onze eigen motivatie daartoe. Van daaruit blikken we vooruit op de volledige opleiding en geven de aanzet voor de praktijkopdracht. Daarbij staan we stil bij hoe je een initiatief methodisch opzet op zo n manier dat je je collega s ook mee op je pad krijgt. Verder op deze dag stellen we het Expertisecentrum Dementie voor, samen met uitgebreid documentatiemateriaal in verband met de problematiek dementie. Dag 2-5. Medische aspecten Deze dag benadert het ziektebeeld dementie vanuit medisch oogpunt. We staan stil bij het onderscheid ziekte en syndroom, voorkomen, oorzaken en vormen van dementie, de link tussen hersenletsel en gedrag, de werking van het geheugen, diagnose(on)mogelijkheden, medicamenteuze/symptomatische behandeling, toekomstperspectieven. Op deze dag krijg je de nodige basisinformatie om zinvol over dementie te kunnen meespreken. Dag 2-5. Beleving van dementie en omgaan met de persoon met dementie Dementie is ingrijpend. De problemen met geheugen, taalvaardigheden, controle over gedrag en dergelijke, roepen onvermijdelijk gevoelens van angst, machteloosheid, verdriet en schaamte op. De focus op de verlieservaringen, mag echter niet verhullen dat mensen nog veel mogelijkheden hebben tot kwaliteit van leven. Wel verandert onvermijdelijk de manier waarop de persoon zich tot zijn omgeving verhoudt. Dit zo goed mogelijk van binnenuit begrijpen vormt een belangrijke basis voor een optimale afstemming met de persoon met dementie die er dan weer toe moet leiden dat deze zich sterker voelt. Op deze dag proberen we dan ook voeling te krijgen met de beleving van de persoon met dementie doorheen het ziekteproces en hoe mensen met dementie het hoofd trachten te bieden aan de verlieservaringen. Naast theoretische handvatten en denkkaders gaan we in dialoog vanuit concrete oefeningen, beeldmateriaal en casussen.
Dag 2-5. De belevingswereld van de familie en de hulpverlener Dementie is ingrijpend voor alle betrokkenen en moet je dus samen dragen. Het veronderstelt zorg voor het evenwicht in de relationele driehoek tussen de persoon met dementie, zijn familieleden en mantelzorger en de professionele hulpverleners. We verkennen daartoe hoe familieleden het ziekteproces ervaren en hoe ze er het hoofd proberen aan te bieden. We leren dat eigen achtergrond en gevoeligheden bepalend kunnen zijn voor onze manier van omgaan met de persoon met dementie en hoe bewustwording ervan ons kan helpen beter aan te sluiten bij wat de persoon met dementie en zijn mantelzorger precies nodig hebben. We gaan na hoe we zelf voeding kunnen vinden en hoe we e draagkracht van mantelzorgers kunnen versterken. Dag 2-5. Coachen van omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag Als referentiepersoon dementie word je vaak aangesproken door collega s die worstelen met het moeilijk hanteerbaar gedrag van iemand met dementie. Eerder dan pasklare antwoorden te formuleren, kan je beter een coachende houding aannemen.het houdt in dat je, voortbouwend op de inzichten die je meekreeg op dag 5, samen met de collega( s) de betekenis van het gedrag verkent en van daaruit naar wegen zoekt om het in de toekomst te voorkomen. Maar niet alle moeilijk hanteerbaar gedrag is te voorkomen. De vraag blijft dus hoe om te gaan met het gedrag op het moment dat het zich stelt of dreigt te stellen. Vanuit het crisisontwikkelingsmodel leer je alvast hoe je de eerste signalen kan onderkennen en zo tijdig op het gedrag kan anticiperen. Je verkent ook je eigen omgangsstijl en de sterke punten in je manier van contact maken. Deze bewustwording sterkt je voor toekomstige situaties en werpt tegelijk een nieuw licht op je coachende rol. Dag 6. De functie referentiepersoon dementie waarmaken Op deze dag zetten we de dementiespecifieke inhoud even op de achtergrond om te kijken naar hoe je als referentiepersoon dementie, als medewerker van de basis, je team en organisatie mee kan krijgen om de kwaliteit van de zorg en begeleiding van personen met dementie hoger te tillen. We verkennen welke factoren in de organisatie je slagkracht kunnen verhogen en wat je zelf kan doen om je invloed op de werking te verstevigen. Dit moet je in staat stellen om met je leidinggevende in gesprek te gaan over hoe je functie als referentiepersoon in de komende jaren vorm te geven.
Dag 6 bis. werken met een referentiepersoon dementie voor leidinggevenden halve dag Deze halve dag richt zich enkel tot de direct leidinggevenden van de deelnemers aan de opleiding. Hun engagement tot deelname aan deze halve dag wordt gevraagd bij inschrijving van de deelnemer aan de opleiding tot referentiepersoon dementie. Bedoeling van deze dag is te bekijken welke aanpassingen wenselijk zijn op vlak van taak- en organisatieontwerp, systemen en procedures om de slagkracht van de referentiepersoon te verhogen. Tevens bekijken we de impact van de leiderschapsstijl. We verkennen de resultaten van de focusgroepen die werden georganiseerd omtrent de problematiek van het soms te beperkte mandaat van de referentiepersoon dementie. Van daaruit stellen we enkele modellen voor van hoe de functie referentiepersoon dementie kan worden ingebed in de organisatie. Tot slot bekijken we het belang van een goede coaching van de referentiepersoon. Deze sessie vormt de basis voor een gesprek met de referentiepersoon in functie van een taak- en functieomschrijving tegen dag 11. Dag 7 of 8. Ethisch raamwerk Vaak worden we in de zorg voor en omgang met personen met dementie geconfronteerd met ethische kwesties en vragen waarop geen eenduidige oplossing of antwoord kan gegeven worden. We willen niet zomaar overgaan tot fixatie, kunstmatige voedsel- en vochttoediening, medicatietoediening, verbod op autorijden, De botsing van waarden, soms ook samenhangend met verschillende mensvisies, noopt tot overleg om tot consensus te komen omtrent de meest wenselijke beslissing, dit is de beslissing die het beste de menselijke waardigheid respecteert. We bespreken een werkmodel om met ethische vragen om te gaan. De patiëntenrechten worden ook binnen dit kader geschetst.
Dag 7 of 8. Sociale kaart en rechtsbescherming De veelzijdigheid van dementie leidt onvermijdelijk tot een veelzijdigheid van zorgvormen: het woonzorgcentrum met zijn mogelijkheden tot het geriatrisch dagziekenhuis, de geheugenrevalidatie, thuiszorgorganisaties, respijtzorg,... Ook maatschappelijk is het zorg- en begeleidingslandschap in beweging, denk maar aan initiatieven als de creatie van dementievriendelijke gemeenten. We beschrijven enkele boeiende, innoverende en mogelijk ook inspirerende initiatieven in binnen- en buitenland, onderzoeken binnen- en buitenlandse dementieplannen op hun betekenis voor het zorglandschap en staan tenslotte kort stil bij enkele tegemoetkomingen voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. In de namiddag van dag 8 krijgen we zicht op de beschermingsstatuten zoals de voorlopige bewindvoering, nemen we de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van de hulpverlener en de wettelijke omkadering rond fixatie, euthanasie, volmachten en het intrekken van het rijbewijs onder de loep. We leren kijken vanuit het stadpunt van de wetgever naar ons handelen als hulpverlener ten aanzien van de persoon met dementie.
De dagen 9 en 10 van de opleiding zijn keuzedagen. Je kan dus twee dagen kiezen uit het aanbod van mogelijkheden op de volgende pagina s. Je ontmoet er ook cursisten die op een andere locatie de opleiding tot referentiepersoon volgen of volgden. Ideaal voor je netwerk dus. Dag 11. Afsluitende dag Op dag 11 kom je opnieuw samen met de groep waarmee je de basisdagen volgde. Op die dag presenteert elke cursist zijn praktijkopdracht, met focus op de reflectie op de afgelegde weg, de resultaten en hoe het verder kan. In de namiddag wordt je direct leidinggevende opnieuw verwacht. Er wordt stil gestaan bij de voorliggende functieomschrijvingen. Daarna ontvang je bij een glas en een hapje het getuigschrift referentiepersoon dementie!
Planning basisdagen 2013 Brugge: provinciehuis Boeverbos, Kon. Leopold-III laan 41, 8200 Brugge (St.-Andries) Datum Thema Spreker 17/1 Dag 1: kennismaking en toelichting opdracht Charlotte Cool Ilse Masselis 24/1 Dag 2: medische aspecten Dr. L. Lemey 31/1 Dag 3: beleving van familie en zorgverlener Claire Meire Rita Joos 07/2 Dag 4: beleving en omgang Brigitte Dhondt 14/2 Dag 5: moeilijk hanteerbaar gedrag Patrick Verhaest 21/2 Dag 6: de functie referentiepersoon dementie waarmaken Charlotte Cool Ilse Masselis 28/2 Dag 7: ethiek medewerker Stimul vzw 07/3 Dag 6 bis: voor leidinggevenden Charlotte Cool Patricia Wildiers 14/3 Dag 8: sociale kaart rechtsbescherming Jurn Verschraegen Jan Van de Moortel 2 keuzedagen 13/6 Dag 11: project en afsluiting Charlotte Cool Patricia Wildiers Dendermonde: CC Belgica, Bert Heuvinckzaal, Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde Datum Thema Spreker 10/1 Dag 1: kennismaking en toelichting opdracht ECD Meander 17/1 Dag 2: medische aspecten Dr. M. Petrovic 31/1 Dag 3: beleving en omgang Annemie Van Neck 07/2 Dag 4: beleving van familie en zorgverlener Tanja Everaert Rita Joos 21/2 Dag 5: moeilijk hanteerbaar gedrag Annemie Van Neck 07/3 Dag 6: de functie referentiepersoon dementie ECD Meander waarmaken 08/3 Dag 6 bis: voor leidinggevenden ECD Meander 14/3 Dag 7: ethiek medewerker Stimul vzw 21/3 Dag 8: sociale kaart rechtsbescherming Jurn Verschraegen Jan Van de Moortel 2 keuzedagen 13/6 Dag 11: project en afsluiting ECD Meander
Turnhout: HIVSET, Herentalsstraat 70, 2300 Turnhout Datum Thema Spreker 17/1 Dag 1: kennismaking en toelichting opdracht Hilde Stroobants 24/1 Dag 2: medische aspecten Dr. K. Segers 31/1 Dag 3: beleving en omgang Chantal Grauwels 07/2 Dag 4: moeilijk hanteerbaar gedrag Guy Lorent 28/2 Dag 5: beleving van familie en zorgverlener Tanja Everaert Rita Joos 07/3 Dag 6: de functie referentiepersoon dementie waarmaken Hilde Vanderlinden Katja van Goethem 11/3 Dag 6 bis: voor leidinggevenden Hilde Vanderlinden Katja van Goethem 14/3 Dag 7: sociale kaart rechtsbescherming Jurn Verschraegen Beatrijs Mevesen 25/4 Dag 8: ethiek Magda Van de Wiele 2 keuzedagen 06/6 Dag 11: project en afsluiting Hilde Stroobants Hilde Vanderlinden Katja van Goethem Leuven: Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven Datum Thema Spreker 18/1 Dag 1: kennismaking en toelichting opdracht Stefanie Meeuws Stien Claus 25/1 Dag 2: beleving en omgang Brigitte Dhondt 01/2 Dag 3: medische aspecten Dr. E. Triau 08/2 Dag 4: beleving van familie en zorgverlener Tanja Everaert Rita Joos 22/2 Dag 5: moeilijk hanteerbaar gedrag Guy Lorent 01/3 Dag 6: de functie referentiepersoon dementie waarmaken Stefanie Meeuws Stien Claus 08/3 Dag 6 bis: voor leidinggevenden Stefanie Meeuws Stien Claus 22/3 Dag 7: ethiek Magda Van de Wiele 29/3 Dag 8: sociale kaart rechtsbescherming Jurn Verschraegen Beatrijs Mevesen 2 keuzedagen 14/6 Dag 11: project en afsluiting Stefanie Meeuws Stien Claus
Keuzedagen Datum Thema Spreker Locatie di 26/3 Zinvolle activiteiten Annemie Van Neck Brugge wo 27/3 Atypische vormen van dementie Guy Lorent Dendermonde di 16/4 Comfortzorg Jo Declercq Leuven do 18/4 Snoezelen en aromatherapie Annemie Van Neck Dendermonde di 23/4 do 25/4 di 30/4 do 2/5 Vorming geven over dementie: methodieken en materialen Coachen van omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag (deze keuzedag wordt tweemaal georganiseerd) Emancipatorische grondhouding Hoe personen met dementie (opnieuw) de regie van hun leven in handen geven? Goede communicatie in het omgaan met familie Katja Van Goethem Jeanet Hendriks Katja Van Goethem Hilde Stroobants Leuven Turnhout Brugge Dendermonde di 7/5 Fixatiereducerend beleid Jo Declercq Leuven di 14/5 Coachen van omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag (deze keuzedag wordt tweemaal georganiseerd) Jeanet Hendriks Brugge do 16/5 Dementievriendelijke woonomgeving Patrick Verhaest Turnhout di 28/5 do 30/5 Jongdementie: specifieke moeilijkheden, ervaringsverhaal Breng buiten binnen (projecten om als WZC te integreren binnen de samenleving) Annemie Janssens Helga Haesendonck Marc Dierick (directeur Sint-Rochus Aarschot) Olivier Constant Leuven Leuven
Coachen van omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag: het geheim ligt in het leggen van het contact Als referentiepersoon dementie word je vaak aangesproken door collega s die worstelen met het moeilijk hanteerbaar gedrag van iemand met dementie. Eerder dan pasklare antwoorden te formuleren, kan je beter een coachende houding aannemen. Het houdt in dat je, voortbouwend op de inzichten die je meekreeg op dag 5, samen met de collega s de betekenis van het gedrag verkent en van daaruit naar wegen zoekt om het in de toekomst te voorkomen. Maar niet alle moeilijk hanteerbaar gedrag is te voorkomen. De vraag blijft dus hoe om te gaan met het gedrag op het moment dat het zich stelt of dreigt te stellen. Vanuit het crisisontwikkelingsmodel leer je hoe je de eerste signalen kan onderkennen en zo tijdig op het gedrag kan anticiperen. De kern van het coachen in het omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag ligt in het contact dat je maakt, zowel met de persoon met dementie als met de medewerker. Via de methodiek van video interventie ouderenzorg (VIO) verken je je eigen omgangsstijl en de sterke punten in je manier van contact maken. Deze bewustwording sterkt je voor toekomstige situaties en werpt tegelijk een nieuw licht op je coachende rol. docent Jeanet Hendriks, gedragsverpleegkundige bij de Stichting DeWever te Tilburg. datum donderdag 25 april 2013 van 9.30 tot 16.30 uur, HIVSET, Turnhout datum dinsdag 14 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur, Boeverbos, Brugge Stappen naar een fixatiereducerend en vrijheidsbevorderend beleid We zoeken samen naar alternatieven voor fixatie. Deze liggen niet in andere of betere materialen maar in onze manier van werken en omgaan met de persoon met dementie. Eerst gaan we in op de definiëring van fixatie en het ethische, juridische en verpleegkundige kader. Nadien bekijken we hoe we tot een fixatiereducerend beleid kunnen komen: organisatorische voorwaarden, geïndividualiseerde zorg, belevingsgerichte werking, valpreventie enz. Tenslotte bekijken we strategieën en maatregelen die men kan toepassen om het gebruik van fixatiemiddelen te verminderen of te vermijden in de zorg. docent Jo De Clercq datum dinsdag 7 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven
Atypische vormen van dementie Dementie is het gevolg van hersenschade. Maar die is niet altijd het gevolg van de ziekte van Alzheimer. Andere ziektes leiden tot andere vormen van dementie. Enkele van de meest gekende zijn vasculaire dementie, frontotemporale dementie,ziekte van Huntington, dementie met Lewy bodies, Vaak zijn deze ziektes ondergediagnosticeerd, onder meer omdat de symptomen niet steeds meteen aan dementie doen denken. Geheugenproblemen staan niet altijd op de voorgrond, soms zijn vooral de gedragsproblemen opvallend of het niet voor zichzelf kunnen zorgen. Ook de behoeften kunnen sterk verschillen.op deze dag leer je de symptomen van deze vormen van dementie te onderkennen en te benoemen, van belang in functie van een accurate diagnose door de arts. Tevens maak je kennis met de specifieke behoeften van deze mensen en hoe hierop in te spelen. docent Guy Lorent datum woensdag 27 maart 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie CC Belgica, Bert Heuvinckzaal, Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde Zinvolle activiteiten Actief zijn betekent: Niet aan de kant worden gezet, maar erbij horen. Wie actief is, wil iets bereiken en heeft zodoende een toekomstperspectief, voelt zich gewaardeerd en wordt bekrachtigd in zijn positief zelfbeeld. Mensen met dementie verliezen de greep op hun leven. Naarmate het dementieproces vordert, slagen ze er steeds minder goed in om hun dag, hun activiteiten te organiseren en te structureren. Verveling, doelloos ronddolen, aan iets beginnen en niet tot een goed einde brengen,... zijn hiervan het gevolg. Goede zorg geven betekent ook aandacht hebben voor de behoefte aan zinvolle activiteit, zelfs als het dementieproces reeds ver gevorderd is.
We willen op deze dag stilstaan bij vragen als: Wat is de meerwaarde van activiteiten? Wanneer is een activiteit zinvol? Hoe kies ik de gepaste activiteit? Hoe maak ik een moeilijk werkje toch eenvoudig? Pulken aan een stukje stof, wrijven langs het tafelblad, zit hier een activiteit in? Wat doe ik daar dan mee? Een activiteit voor iemand die bedlegerig is, kan dat en hoeft dat? docent Annemie Van Neck datum dinsdag 26 maart 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie Provinciaal Huis Boeverbos, Kon. Leopold III-laan 41, 8200 Brugge Vorming geven over dementie: methodieken en materialen Als referentiepersoon dementie ben je de aangewezen persoon om je kennis en enthousiasme door te geven aan je collega s of aan familieleden van de persoon met dementie. Dit kan onder meer gebeuren in een vormingsmoment. Hoe pak je dit het beste aan? Wat kan je erbij helpen? Wat kan jouw vorming afwisseling en kleur geven? Tijdens deze keuzedag word je actief ondergedompeld in een aantal methodieken. We bekijken telkens de voor- en nadelen en het toepassingsgebied. Je kan ook kennis maken met een aantal materialen. Met dit alles ga je tijdens de dag zelf aan de slag om een kleine basisvorming op te zetten. docent Katja Van Goethem datum dinsdag 23 april 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven
Goede communicatie in het omgaan met familie Begeleiding van personen met dementie houdt in de regel ook begeleiding van zijn of haar sociale netwerk in. Familie of andere betekenisvolle personen worden bovendien steeds meer gezien als partner in de zorg. Vaak gaat dat goed, maar even vaak zitten we met vragen over hoe het beste met een familie om te gaan of hoe te reageren op hun gedrag. Vertrekkend vanuit casussen van de deelnemers gaan we op zoek naar een mogelijke aanpak in de omgang met familie van personen met dementie. docent Hilde Stroobants datum donderdag 2 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie CC Belgica, Bert Heuvinckzaal, Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde Comfortzorg Op deze keuzedag bieden we naast een visie en theoretisch kader op comfortzorg en patiënt gestuurde zorg ook een praktijkgericht luik. Daarin besteden we aandacht aan het toepassen van PDL-technieken en het correct gebruik van allerlei (nieuwe) zorggebonden materialen. We werken hiervoor in groepjes zodat je de technieken kan oefenen en het materiaal zelf kan aanvoelen om het nadien makkelijker te gaan gebruiken in je eigen werksetting. docent Jo Declercq datum dinsdag 16 april 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie V!GO, Interleuvenlaan 60, 3001 Leuven
Emancipatorische grondhouding Hoe personen met dementie (opnieuw) de regie van hun leven in handen geven? Wanneer personen met dementie worden opgenomen in een woon- en zorgcentrum hebben anderen vaak voor hen geregeld hoe hun toekomst er moet uit zien. Weinigen hebben immers hun laatste woonplaats vrijwillig of bewust gekozen. Het is voor medewerkers (van logistiek over animatie tot en met hoofdverpleging) een uitdaging om personen met dementie weer te laten genieten van vaardigheden die ze nog bezitten, van dromen die nog komen boven borrelen, van humor, van vrijheid, van een nieuwe leefomgeving, van herinneringen, of gewoon laten genieten van wat is. Ondanks alle beperkingen in de zorg kunnen we, door te werken aan een empathische, respectvolle en agogische grondhouding, dat extraatje bezorgen in die laatste levensfase. Een dag vol in- en beleving. docent Katja Van Goethem datum dinsdag 30 april 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie Provinciaal Huis Boeverbos, Kon. Leopold II-laan 41, 8200 Brugge Snoezelen en aromatherapie Via het selectief aanbieden van zintuiglijke prikkels tracht men bij het snoezelen lichaamservaring te geven, te ontspannen en de aandacht te sturen. Dit resulteert in meer ontvankelijkheid, in beter affectief contact. Deze keuzedag wil jou aan den lijve de mogelijkheden van het snoezelen laten ervaren. We bieden een beperkt theoretisch kader en oefenen met auditieve, visuele en tactiele prikkels. We gaan wat dieper in op het effect van geuren en hun mogelijkheid als antwoord op de behoeften van veiligheid en geborgenheid. We staan stil bij de mogelijkheden van het snoezelen tijdens de dagelijkse zorg. Ook het betrekken van familieleden bij deze bijzondere vorm van communicatie wordt in deze keuzedag toegelicht. docent Annemie Van Neck datum donderdag 18 april 2013 locatie CC Belgica, zaal Helleput, Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde
Jongdementie: specifieke moeilijkheden, ervaringsverhaal Veel aandacht gaat vandaag naar personen met dementie boven 65 jaar, maar het ziektebeeld treft ook meer dan 3000 mensen onder de 65. Vaak gaat het over mensen die nog beroepsactief zijn, kinderen hebben en volop in het leven staan. In deze keuzedag leggen we uit wat jongdementie is, hoe het zich manifesteert en zich onderscheidt van de klassieke Alzheimerdementie. Stilgestaan wordt bij de specifieke aandachtspunten en te lenigen noden in benadering en begeleiding voor deze doelgroep. We staan ook stil bij de evoluties bij de beleidsmakers die deze jonge groep stilaan ontdekt. Docente Annemie Janssens, psychologe en consulente regionaal expertisecentrum dementie Leuven (Memo), en co-auteur van het boek Wegwijs in dementie op jonge leeftijd. Datum dinsdag 28 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur locatie Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven Dementievriendelijke woonomgeving De invloed van de materiële omgeving op ons welbevinden en functioneren is groter dan vermoed. Dit geldt in het bijzonder voor kwetsbare mensen, zoals personen met dementie. De vraag rijst dan hoe we de persoon met dementie kunnen ondersteunen via vorm en inrichting van de woonomgeving. Wat maakt dat de persoon met dementie houvast vindt in zijn omgeving? Hoe richt je het beste een woonkamer in? Wat is het belang van kleuren en licht? Hoe zorg je ervoor dat mensen makkelijk hun weg vinden? Wat bevordert het contact tussen mensen? Op deze en soortgelijke vragen proberen we in deze keuzedag een antwoord te formuleren op basis van de stand van zaken van het wetenschappelijk onderzoek. Deelnemers worden uitgenodigd foto s en/of plannen uit de eigen voorziening op stick en op papier mee te brengen Docent Patrick Verhaest Datum donderdag 16 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur Locatie HIVSET, Herentalsstraat 70, Turnhout
Breng buiten binnen ('BBB' voor personen met dementie) Als referentiepersoon dementie word je geacht om contacten te leggen met andere organisaties en dus een netwerker te zijn of die te worden. Vraag is hoe je hieraan begint en welke mogelijkheden hiervoor open liggen. In deze keuzedag stellen we je enkele praktijkvoorbeelden en mogelijkheden voor en laten we je nadenken over hoe jij vanuit jouw organisatie als referentiepersoon o.m. een bijdrage kan leveren tot een genuanceerde beeldvorming over dementie. Op het einde van deze dag heb je zicht op hoe je deze netwerking kan invullen en hoe je de deelname van je voorziening en van personen met dementie aan het maatschappelijke leven kunt faciliteren en realiseren. Docenten Marc Dierick, directeur WZC Sint-Rochus, OCMW Aarschot, Helga Haesendonck, referentiepersoon dementie, OCMW Leuven en Olivier Constant, communicatiemedewerker Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw Datum donderdag 30 mei 2013 van 9.30 tot 16.30 uur Locatie Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven
Bijkomende praktische informatie bij de opleiding tot referentiepersoon dementie Lestijden van 9.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur Deelnameprijs De prijs voor de cursus bedraagt 995 euro (inclusief syllabus, broodjeslunch, koffie/ thee en water). Inschrijven Je schrijft in via http://infocentrum.dementie.be onder de rubriek opleiding. Bij ontvangst van je inschrijving ontvang je van ons een factuur voor het inschrijvingsgeld. Je inschrijving is pas definitief na ontvangst van je inschrijvingsformulier en een betaling van minstens 100 euro van het inschrijvingsgeld. Educatief verlof De opleiding tot referentiepersoon dementie 2013 wordt erkend voor betaald educatief verlof. Betaald educatief verlof is een individueel vormingsverlof dat je het recht geeft op afwezigheid op het werk om je te vormen of bij te scholen. Het stelsel van educatief verlof is niet op elke voorziening van toepassing. Bespreek eerst met je werkgever of je dit attest kan aanvragen. Op het inschrijvingsformulier kan je aanduiden of je al dan niet een attest educatief verlof wenst te ontvangen. Opleidingscheques Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw is erkend als opleidingsverstrekker in Vlaanderen. De opleiding tot referentiepersoon dementie kan gedeeltelijk met opleidingscheques voor werknemers betaald worden. Alle praktische informatie op www.vdab.be/opleidingscheques. Annulering Je kunt de inschrijving voor de opleiding tot referentiepersoon dementie tot uiterlijk 1 december 2012 annuleren per fax of e-mail. Je ontvangt dan het cursusgeld terug met afhouding van 100 euro voor administratie- en verwerkingskosten. Na deze datum blijf je het volledige cursusgeld verschuldigd. Afwezigheid en ziekte Afwezigheid is enkel gewettigd indien een schriftelijk bewijs bezorgd wordt aan het secretariaat van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw. Bij het uitreiken van de getuigschriften wordt rekening gehouden met ongewettigde afwezigheden.
Meer info Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, secretariaat, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen Elke weekdag tijdens de kantooruren, behalve woensdag: t 070 224 777 secretariaat@dementie.be Meer info Website: www.dementie.be t 070 224 777 Vormingsaanbod 2012 2013 Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw Vormingsaanbod 2012 2013 Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw