De Vogelveste speciale school voor basisonderwijs Actief burgerschap 2010-2011 1
Inhoudsopgave: Inhoudsopgave bladzijde 1. Inleiding bladzijde 2. Hoofdstuk 1 Kenmerken van de omgeving en de leerlingen bladzijde 3. Hoofdstuk 2 Risico s bladzijde 4. Hoofdstuk 3 Visie bladzijde 5. Hoofdstuk 4 Hoofddoelen bladzijde 5. Hoofdstuk 5 Aanbod bladzijde 6. Hoofddoel 1 bladzijde 6. Hoofddoel 2 bladzijde 7. Hoofddoel 3 bladzijde 8. Hoofddoel 4 bladzijde 9. Hoofddoel 5 bladzijde 10. Hoofdstuk 6 Aandacht voor de basiswaarden bladzijde 11. Hoofdstuk 7 Kwaliteitszorg bladzijde 13. Hoofdstuk 8 Analyse bladzijde 18. Hoofdstuk 9 Verbeterplan bladzijde 19. 2
Actief Burgerschap & Sociale Integratie Inleiding: Onze leerlingen groeien op in een pluriforme samenleving. Wij zijn mede gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie en laten de leerlingen kennis maken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten. Dit komt tot uiting in de wijze waarop wij invulling geven ten aanzien van: Pedagogische klimaat (school- plein en klassenregels) Het omgaan met elkaar (leerlingen, leerkrachten en ouders) Ons onderwijsaanbod Het houdt niet in dat we van alles anders moeten gaan doen want uit onze inventarisatie blijkt dat wij al heel veel hadden opgenomen binnen ons schoolbeleid. Het is een vanzelfsprekend onderdeel binnen verschillende vakken en onze manier van omgaan met elkaar. Aan sociale integratie en burgerschap gerelateerde kerndoelen: 36: De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37: De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38: De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen Ook zijn aspecten van de volgende kerndoelen van belang: 34: De leerlingen leren zorg dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 35: De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 39: De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. Indicator: Zorg voor kwaliteit actief burgerschap en sociale integratie De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van 3
sociale integratie en actief burgerschap, met begrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Indicator: Onderwijsaanbod actief burgerschap en sociale integratie De school heeft een aanbod gericht op bevordering van sociale integratie en actief burgerschap, met begrip van het overdragen van kennis en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. (aanbod in verband met relevante kerndoelen en bevorderen competenties van leerlingen die actief burgerschap en sociale integratie bevorderen). Wat is actief burgerschap? Het verwijst naar de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. Wat is sociale integratie? Is deelname van burgers (ongeacht hun etnische of culturele achtergrond) aan de samenleving, in de vorm van sociale participatie, deelname aan de maatschappij en haar instituties en bekendheid met en betrokkenheid bij uitingen van de Nederlandse cultuur 4
Hoofdstuk 1, Kenmerken van de omgeving en de leerlingen De Vogelveste (sbo) ligt in het midden van Lelystad. De leerlingenpopulatie is een afspiegeling van de stad Lelystad. De leerlingen worden gebracht per busje of komen op de fiets. Tussen de middag blijven de leerlingen over onder toezicht van de leerkrachten. Enkele leerlingen zijn niet thuiswonend. De leerlingen die de school bezoeken hebben veel zorg nodig, ze zijn dikwijls kwetsbaar op het gebied van leerstof en/of gedrag en hebben vaak een negatief zelfbeeld. Verhoudingsgewijs komen veel leerlingen uit één-ouder- of samengestelde gezinnen. Binnen een substantieel deel van de gezinnen vindt sociale hulpverlening plaats. Ongeveer 25% van de leerlingen is van allochtone afkomst, meestal met een Antilliaanse of Surinaamse achtergrond. Veel leerlingen komen uit de sociaaleconomisch zwakkere milieus, waarvan de ouders laagopgeleid zijn. Het aantal beter opgeleide ouders is lager dan voornoemde groep. Het grootste deel van de ouders zijn niet actief betrokken bij het schoolproces van hun kinderen. Zolang het kind met plezier naar school gaat, zijn de meeste ouders tevreden en zijn ze verder weinig participerend bezig. De omgeving, waarin de meeste kinderen leven, kenmerkt zich door een lage sociale cohesie. Hoofdstuk 2: Risico s Een risico kan de lage participatiegraad van de ouders zijn. Van de zijde van de school is het zoeken naar verbetering hiervan wenselijk. Aangezien de leerlingen niet uit de directe omgeving komen en veelal met busjes naar school komen hebben we weinig informeel contact met de ouders van de leerlingen. Het aantal leerlingen met gedragsproblemen groeit binnen onze school. Daarom is het wenselijk dat we veel aandacht blijven besteden aan de sociaal emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Dit is een belangrijk onderdeel van Actief Burgerschap en Sociale Integratie. 5
Hoofdstuk 3: Visie De Vogelveste is een christelijke school voor speciaal basisonderwijs. Op basis van respect staan we open voor kinderen en volwassenen met een andere culturele of religieuze achtergrond, zonder onze eigen christelijke identiteit te verliezen. We zien de levensbeschouwelijke vorming, met als bron de Bijbel, als een van de taken van de school: een taak die we naar vermogen proberen in te vullen met het oog op: -Het geloof in de veranderbaarheid van mens en wereld; en wel zo, dat de evangelische boodschap hier en nu verder leeft en waard is doorgegeven te worden. -Het waarden- en normenpatroon en regels, die ervoor zorgen, dat de kinderen zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelen en op een bewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. Hoofdstuk 4: Hoofddoelen Vanuit onze visie willen wij onderwijs geven aan onze leerlingen die zich kenmerken door o.a. problemen op het gebied van de sociale competenties. 1. Wij voeden onze leerlingen op tot evenwichtige volwassenen die zichzelf en de ander waarderen en respecteren en zich zinvol voelen in deze maatschappij. 2. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke onderwerpen te verwoorden. 3. Wij voeden onze leerlingen zo op, dat ze zich minder kwetsbaar gaan voelen in de samenleving en van daaruit mensen worden die meedoen, die actief betrokken zijn op de samenleving. Ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor anderen. 4 Wij voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies) 5 We richten ons op de algemene ontwikkeling en geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. 6
Hoofdstuk 5: Aanbod HOOFDDOEL 1 We voeden onze leerlingen op tot evenwichtige mensen die zichzelf en de ander waarderen en respecteren en zich zinvol voelen in deze maatschappij. Met dit hoofddoel houdt men zich impliciet vrijwel dagelijks in alle groepen bezig. Expliciet besteden we over de gehele schoollinie aandacht aan: - Zelfbeeld - Zelfsturing - Zelfstandigheid - Zelfredzaamheid - Kunnen samenwerken. - Omgaan met leerlingen. - Omgaan met de leraar - Omgaan met conflicten. We geven dat o.a. als volgt vorm: - De wekelijkse lessen uit de s.e.o. methode: Kinderen en hun sociale talenten in alle groepen. - Drie keer per week lessen uit de godsdienstmethode Trefwoord in alle groepen. - De wekelijkse lessen uit Nieuwsbegrip in de groepen vanaf onderbouw 3. - De maandelijkse lessen uit Sam-Sam in alle bovenbouw groepen. - We leren kinderen reflecteren op hun eigen gedrag. - We leren kinderen zelf eerst een probleem op te lossen en als het niet lukt, om hulp te vragen. - Kinderen leren respect te hebben voor zichzelf, de ander en de omgeving (vanuit Bijbelse waarden en normen) - De leerkrachten vertonen voorbeeldgedrag: zij gaan op respectvolle manier met elkaar, met de leerlingen en met de ouders om. - Door het omgaan met regels leren de kinderen dat er grenzen zijn aan wat kan en niet kan (normen en waarden). - Deze regels gelden voor de hele school en zijn gezamenlijk besproken en afgesproken. Het aanleren van normen en waarden komt systematisch aan bod door het gebruik van de methode Kinderen en hun sociale talenten. Deze wordt in de hele school gebruikt. De resultaten worden gemeten met behulp van Viseon. Naar aanleiding van de resultaten wordt bepaald welke vaardigheden geoefend zullen worden. De uitslagen zijn naar tevredenheid als kinderen een A,B of C scoren halen. Aan leerlingen die een D of een E scoren wordt extra zorg verleend en wordt er in het groepsplan extra melding van gemaakt, of er wordt een speciaal handelingsplan gemaakt en uitgevoerd. Verder bieden wij de leerlingen de SOVA training. Ook beschikken wij als school over een pestprotocol en een klachtenregeling. 7
HOOFDDOEL 2 (democratie) Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema s te verwoorden Vanuit de methode Kinderen en hun sociale talenten komen in alle groepen de volgende items aan de orde: - Leren luisteren naar elkaar. - Elkaars mening respecteren. - Leren elkaar te accepteren. - Leren argumenteren en debatteren. - Vrijheid van meningsuiting (zonder anderen te kwetsen). - Wat houdt democratie in. Op dit terrein wordt ook zeer regelmatig gebruik gemaakt van maatschappelijke thema via school tv., zoals Huisje boompje beestje voor de jongste, Nieuws uit de natuur voor de middengroepen en Schoolweekjournaal voor de oudste leerlingen. Vooral in de bovenbouw wordt aangesloten bij lopende actualiteiten(bijv. politieke ontwikkelingen, verkiezingen, bijzondere gebeurtenissen.) Dat geldt eveneens, in brede zin, voor gepaste lessen uit de W.O methode De grote reis. Als school proberen we elk jaar stil te staan bij de gebeurtenissen rond Koninginnedag en 4 en 5 mei en bijv. een bezoek aan het Anne Frankhuis te Amsterdam. In de beide laatste bovenbouwgroepen is er aandacht voor de Nederlandse staatsinrichting en de ontwikkelingen rond de Europese eenheid, alsmede het mondiale burgerschap (in eenvoudige zin) In principe worden vormen van democratie ook binnen de groepen gebruikt: -meeste stemmen gelden -wie is voor en wie is tegen. Verder wordt in onze taalmethode Taal Actief en bij Nieuwsbegrip ook planmatig aandacht besteed aan hoofddoel 2. We zijn als school afgelopen jaar (2009) begonnen met het instellen van een Veiligheidsteam. (in brede zin) Dit is samengesteld uit leerlingen en medewerkers van de school. Het team komt regelmatig bij elkaar om zaken hieromtrent te bespreken en maatregelen te nemen. 8
HOOFDDOEL 3 (participatie) We voeden onze leerlingen zo op, dat ze zich minder kwetsbaar gaan voelen in de samenleving en van daaruit mensen worden, die meedoen, die actief betrokken zijn op de samenleving. Ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor anderen. Schoolbreed proberen we hier in allerlei vormen aandacht aan te schenken. We leren kinderen dat het fijn is om anderen te kunnen helpen en dat het ook heel leuk kan zijn om met allerlei activiteiten mee te doen. Enkele voorbeelden zijn: - In groepjes of met een klas de omgeving van de school opruimen. - Sparen voor een goed doel, meestal direct aansluitend op de kinderbeleving, zoals Dorcas (straatkinderen in Moskou), Mission Aviation Fellowship,e.d. We sparen nu voor een kindertehuis in Kenia. - Jaarlijks doen we meestal mee aan enkele acties of sponsorlopen. Laatstelijk nog Lopen voor water. - In de bovenbouw nodigen we gastsprekers uit over passende thema s - In alle groepen kennen we de klassendienst en hebben de kinderen taakjes, die of vast, of roulerend zijn. - Vanaf groep 1 leren de leerlingen zorg te dragen voor hun eigen spullen, die van anderen en materialen van de school. - Voorbeelden van actief meedoen zijn ook de Avondvierdaagse, schoolkorfbal en het schoolkamp voor de 2 oudste groepen. Dit laatste bewust in het teken van bevordering sociale cohesie, aan het begin van het schooljaar. Hulp verlenen in de directe omgeving, bijv. bij vriendjes of op straat en in de buurt. 9
HOOFDDOEL 4 (identiteit) We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van, en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). Wij besteden in alle groepen, op geëigend niveau aandacht aan: -Het christelijk geloof. -Aan andere religies. -Leren luisteren naar elkaar. -Elkaars mening respecteren. -Vrijheid van geloofsovertuiging, zonder anderen te kwetsen. In de praktijk van elke dag is dat terug te zien in: -De lessen m.b.v. de godsdienstmethode Trefwoord. -Lessen geestelijke stromingen in de beide eindgroepen.(dit thema komt ook regelmatig aan bod in de godsdienstmethode -In de bovenbouw worden actuele onderwerpen besproken, die aansluiten bij dit thema.. -Het houden van maandsluitingen met een gezamenlijk, christelijk thema. -Vieren van de Christelijke feesten in alle groepen. -Aandacht voor culturele en religieuze gewoontes in alle groepen. ( We gebruiken hiervoor de 2 mappen Wat geloof jij en Vieren kun je leren van uitgeverij Kwintessens.) -In de bovenbouw wordt ook maandelijks gebruik gemaakt van het tijdschrift Sam- Sam (vooral over hoe kinderen in De Derde Wereld leven. 10
HOOFDDOEL 5 We richten ons op de algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. In alle groepen geven we aandacht aan: -Bewustwording van wie je bent en wie de ander is. -Het ontdekken van eigen talenten en mogelijkheden in de wereld om je heen. -Het ontdekken van talenten die andere mensen hebben of in het verleden hebben gehad. - Belangrijk is, mede in aansluiting met de hierboven al genoemde hoofddoelen, een veilig pedagogisch klimaat te creëren, waarin kinderen zichzelf kunnen zijn en zich veilig en gewaardeerd voelen en waarin ze op een respectvolle manier leren omgaan met anderen. Deel van een brede algemene ontwikkeling is het kweken van belangstelling in brede zin, zowel op intellectueel, creatief als maatschappelijk gebied. Hierin speelt geletterdheid een belangrijke rol. Ook door middel van lezen en leesmotivatie willen we hieraan een belangrijk steentje bijdragen: veel leesbevordering. - Jaarlijks brengen we bezoeken aan musea, bibliotheek, educatieve boerderij, Staatsbosbeheer, industriële projecten e.d. - Ieder jaar is er schoolbreed een groot project: Beroepen/ Mensen Helpen/ Water enz. - We stimuleren om thuis naar goede kinderprogramma s te kijken op tv., zoals Het Klokhuis, Jeugdjournaal e.d.. Ook kijken alle groepen op school naar dergelijke programma s - Uitnodigen van gastdocenten i.v.m. de algemene ontwikkeling. 11
Hoofdstuk 6: Aandacht voor de basiswaarden Het onderwijs op de Vogelveste is niet in strijd met de basiswaarden en wij bevorderen dat de leerlingen de basiswaarden toepassen. Op de Vogelveste corrigeren wij uitingen van leerlingen, die strijdig zijn met de basiswaarden. De basiswaarden zijn: Vrijheid van meningsuiting Gelijkwaardigheid Begrip voor anderen Verdraagzaamheid Autonomie Afwijzen van onverdraagzaamheid Afwijzen van discriminatie In het volgende overzicht geven wij aan hoe en wanneer wij aandacht besteden aan de basiswaarden. Basiswaarden Hoe? Wanneer? Groep? Vrijheid van meningsuiting Wekelijks Kring en groepsgesprekken n.a.v. actuele onderwerpen. Leren luisteren naar elkaar. Elkaars mening respecteren Alle groepen. Gelijkwaardigheid Begrip voor anderen Geen onderscheid jongens / meisjes. Respectvol omgaan met elkaar. Geen onderscheid autochtoon/allochtoon. Leren elkaar te accepteren. Respectvol omgaan met elkaar. Leren elkaar te accepteren. Groeps en schoolregels. Leren reflecteren op eigen gedrag. Alle groepen. Alle groepen. Verdraagzaamheid Groeps en schoolregels. Respectvol met elkaar omgaan. Aandacht voor andere culturen en Religies. Leren reflecteren op eigen gedrag. Wekelijks Alle groepen. Autonomie Zelfstandig werken Leerlingen beslissen mee over veiligheid en klassenregels. Maandelijks Alle groepen. 12
Afwijzen van onverdraagzaamheid Groepsregels. Soc. vaardigheidslessen. Respectvol omgaan met elkaar Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders) Leren reflecteren op eigen gedrag. Wekelijks Wanneer het zich voordoet Alle groepen. Afwijzen van discriminatie Groepsregels Sociale vaardigheidslessen. Respectvol omgaan met elkaar Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders). Leren reflecteren op eigen gedrag. Wekelijks Wanneer het zich voordoet Alle groepen. 13
Hoofdstuk 7: Kwaliteitszorg De kwaliteit van het aspect Actief Burgerschap & Sociale Integratie evalueren wij vierjaarlijks met behulp van WMK-PO. Eén keer per vier jaar (conform planning) wordt dit beleidsterrein door zowel de directie als het team beoordeeld. De directie diagnosticeert Burgerschap en het team scoort de vragenlijst Burgerschap. Op basis van de uitslagen borgen we onze sterke punten en stellen we verbeterpunten vast. De directie communiceert de uitslagen en de gekozen verbeterpunten met de algemeen directeur en de MR van de school. De ouders worden op de hoogte gebracht via de nieuwsbrief en de website Uitslagen diagnose (directie) Kwaliteitszorg (actief) burgerschap en (sociale) integratie 1,93 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van burgerschap en integratie 1,86 De school laat de leerlingen kennismaken met de diversiteit in de samenleving 2,00 2 2 0,00 De school draagt kennis over van de diversiteit in de samenleving 2,00 2 2 0,00 De school heeft een visie op burgerschap en integratie 2,00 2 2 0,00 De school legt verantwoording af over de vastgestelde visie 1,00 1 1 0,00 De school geeft planmatig invulling aan de visie op burgerschap en integratie 1,00 1 1 0,00 De school evalueert regelmatig of de visie en de afgeleide doelen worden gerealiseerd 1,00 1 1 0,00 De school stemt het aanbod (mede) af op de risico?s en de ongewenste opvattingen, houdingen en gedragingen van de leerlingen De school heeft een visie op burgerschap en integratie, en geeft daar planmatig invulling aan De visie drukt uit welke bijdrage de school wil leveren aan de bevordering van burgerschap en de integratie van de leerlingen in de samenleving 4,00 4 4 0,00 1,83 2,00 2 2 0,00 De school heeft doelen afgeleid van de visie 1,50 1 2 0,71 De school geeft planmatig invulling aan de visie en de realisering van de doelen 2,00 2 2 0,00 De school legt verantwoording af over haar visie en de wijze waarop ze daar invulling aan geeft 1,38 De visie wordt verantwoord in het schoolplan 1,50 1 2 0,71 De visie wordt verantwoord in de schoolgids 1,50 1 2 0,71 De school legt verantwoording af over de wijze waarop ze invulling geeft aan haar (maatschappelijke) opdracht 1,50 1 2 0,71 De school maakt de doelen die ze nastreeft inzichtelijk 1,00 1 1 0,00 De school evalueert of de beoogde doelen voor burgerschap en integratie worden gerealiseerd 1,83 De school heeft inzicht in de vorderingen van de leerlingen 2,50 2 3 0,71 De school heeft inzicht in de mate waarin ze haar doelen realiseert 2,00 2 2 De school heeft het beleidsterrein Burgerschap en Integratie opgenomen in haar evaluatieplan De school stemt haar aanbod af op specifieke omstandigheden in en rond de school 1,00 1 1 0,00 2,75 14
De school heeft inzicht in de aan burgerschapen integratie gerelateerde opvattingen, houdingen en gedragingen van haar leerlingen 2,00 2 2 0,00 De school heeft inzicht in de sociale context waarin de school moet functioneren 3,00 3 3 0,00 De school heeft inzicht in het voorkomen (bestaan) van intolerantie, extremistische ideeën, discriminatie etc. De school speelt?indien nodig- in op opvattingen van leerlingen en de context waarin de school functioneert 3,00 3 3 0,00 3,00 3 3 0,00 Aanbod (actief) burgerschap en (sociale) integratie 2,70 De school heeft een aanbod gericht op de bevordering van burgerschap en integratie 2,50 De school laat de leerlingen kennismaken met de diversiteit in de samenleving 2,00 2 2 0,00 De school draagt kennis over van de diversiteit in de samenleving 2,00 2 2 0,00 De leerlingen maken kennis met de verschillende achtergronden van leeftijdgenoten 3,00 3 3 0,00 De leerlingen maken kennis met de verschillende culturen van leeftijdgenoten 3,00 3 3 0,00 De school besteedt aandacht aan de bevordering van sociale competenties 4,00 4 4 0,00 De school bevordert deelname aan en betrokkenheid bij de samenleving 3,00 3 3 0,00 De school bevordert de basiswaarden die nodig zijn voor participatie in een democratische rechtsstaat De school bevordert de kennis, houdingen en vaardigheden die nodig zijn voor participatie in een democratische rechtsstaat 2,00 2 2 0,00 2,00 2 2 0,00 De school is een?oefenplaats? 2,00 2 2 0,00 Het aanbod geeft invulling aan de in dit verband relevante kerndoelen 2,00 2 2 0,00 De school besteedt aandacht aan de bevordering van sociale competenties 2,00 De school heeft vastgesteld welke (sociale) competenties ze van belang acht 3,00 3 3 0,00 De school biedt een structureel aanbod aan 1,00 1 1 0,00 De school bevordert deelname aan en betrokkenheid op de samenleving 2,83 De school stelt zich open en actief op naar de lokale en regionale omgeving en de samenleving De school brengt leerlingen in contact met de lokale en regionale omgeving en de samenleving 3,00 3 3 0,00 3,00 3 3 0,00 De school besteedt aandacht aan de diversiteit in achtergrond van leeftijdgenoten 3,00 3 3 0,00 De school besteedt aandacht aan de verscheidenheid aan godsdiensten, etniciteiten, culturen, opvattingen, leefwijzen en gewoonten 2,00 2 2 0,00 De school bevordert de actieve deelname van leerlingen aan de samenleving 3,00 3 3 0,00 De school heeft een structureel aanbod dat zich richt op competenties die bijdragen aan deelname aan en betrokkenheid op de samenleving De school bevordert basiswaarden die nodig zijn voor participatie in de democratische rechtsstaat De basiswaarden zijn: (1) vrijheid van meningsuiting, (2) gelijkwaardigheid, (3) begrip voor anderen, (4) verdraagzaamheid, (5) autonomie, (6) afwijzen van onverdraagzaamheid en (7) afwijzen van discriminatie 3,00 3 3 0,00 3,40 3,00 3 3 0,00 Het onderwijs van de school is niet in strijd met de basiswaarden 4,00 4 4 0,00 De school corrigeert uitingen van leerlingen die strijdig zijn met de basiswaarden 4,00 4 4 0,00 15
De school beschikt over een structureel aanbod dat zich richt op de overdracht van de basiswaarden 3,00 3 3 0,00 De school bevordert dat de leerlingen de basiswaarden toepassen 3,00 3 3 0,00 De school bevordert kennis, houdingen en vaardigheden die nodig zijn voor participatie in de democratische rechtsstaat De school beschikt over een structureel aanbod dat zich richt op de overdracht van kennis, houdingen en vaardigheden die nodig zijn voor participatie in een rechtsstaat 2,25 3,00 3 3 0,00 De school brengt kennis aan over de hoofdzaken van de Nederlandse staatsinrichting 2,00 2 2 0,00 De school brengt kennis aan over de hoofdzaken van de Europese staatsinrichting 2,00 2 2 0,00 De school bevordert dat de leerlingen de beginselen van een democratische samenlevingsvorm toepassen 2,00 2 2 0,00 De school brengt burgerschap en integratie zelf in de praktijk 2,50 De school biedt een leer- en werkomgeving waarin burgerschap en integratie zichtbaar zijn 2,00 2 2 0,00 De school is een oefenplaats 3,00 3 3 0,00 De school geeft het goede voorbeeld m.b.t. burgerschap en integratie 3,00 3 3 0,00 De school biedt leerlingen mogelijkheden om burgerschap en integratie te oefenen 2,00 2 2 0,00 De school besteedt structureel aandacht aan de aan burgerschap en integratie gerelateerde kerndoelen De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatinrichting en de rol van de burger De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen 3,00 1,00 1 1 0,00 4,00 4 4 0,00 2,00 2 2 0,00 De leerlingen leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen en mensen 4,00 4 4 0,00 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen 4,00 4 4 0,00 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu 3,00 3 3 0,00 Uitslagen vragenlijst (team) Sociale integratie en actief burgerschap 3,12 Gem Min Max Dev Aantal Vragenlijst burgerschap 3,12 Kwaliteitszorg: burgerschap en integratie 2,87 Wij weten wat 'actief burgerschap' inhoudt 3,20 3 4 0,41 Wij weten wat 'sociale integratie' inhoudt 3,36 3 4 0,50 Onze school beschikt over een visie op burgerschap en integratie 3,14 2 4 0,53 16
De visie van de school is gerelateerd aan de kenmerken van de leerlingen 3,40 2 4 0,63 De visie van de school is gerelateerd aan de sociale context van de school 3,36 2 4 0,63 De school heeft inzicht in het voorkomen (bestaan) van intolerantie, extremistische ideeën, discriminatie etc. 2,87 2 4 0,74 De visie op burgerschap en integratie wordt verantwoord in het schoolplan 2,86 1 4 0,77 De visie op burgerschap en integratie wordt verantwoord in de schoolgids 2,71 1 4 0,73 Onze visie op burgerschap en integratie is vertaald in concrete doelen 2,86 2 4 0,77 Onze school biedt burgerschap en integratie planmatig aan (beredeneerd aanbod) 2,50 2 4 0,65 Onze school heef inzicht in de vorderingen van de leerlingen m.b.t. burgerschap en integratie 2,43 1 4 0,94 Het beleidsterrein 'burgerschap en integratie' wordt regelmatig geëvalueerd 1,79 1 3 0,89 Aanbod: burgerschap en integratie 3,15 De school laat leerlingen kennismaken met de pluriformiteit in de samenleving 3,27 2 4 0,59 De school draagt kennis over van de pluriformiteit in de samenleving 3,00 2 4 0,65 De school biedt de hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting aan 2,60 1 4 0,74 De school brengt kennis aan over de rol van de burger in een democratische maatschappij 2,67 2 4 0,72 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen 3,67 3 4 0,49 De leerlingen leren de hoofdzaken over geestelijke stromingen (die in de Nederlandse samenleving een rol spelen) 3,00 2 4 0,65 De leerlingen leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen 3,53 3 4 0,52 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke gezondheid van henzelf en anderen 3,20 2 4 0,68 De leerlingen leren zorg te dragen voor de psychische gezondheid van henzelf en anderen 3,07 2 4 0,59 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu 2,93 2 4 0,70 17
De school besteedt (structureel) aandacht aan de bevordering van sociale competenties 3,60 2 4 0,63 De school heeft vastgesteld welke sociale competenties van belang zijn 3,57 3 4 0,51 De school bevordert deelname aan de samenleving 3,07 2 4 0,70 De school bevordert betrokkenheid op de samenleving 3,07 2 4 0,70 De school ontwikkelt competenties die nodig zijn voor deelname aan en betrokkenheid op de samenleving 3,20 2 4 0,56 De school bevordert kennis en toepassing van de basiswaarden 3,40 2 4 0,63 De school bevordert kennis die nodig is voor de participatie in de democratische rechtsstaat 2,67 2 4 0,72 De school bevordert houdingen die nodig zijn voor de participatie in de democratische rechtsstaat 2,93 2 4 0,59 De school bevordert vaardigheden die nodig zijn voor de participatie in de democratische rechtsstaat 3,00 2 4 0,53 De school is een oefenplaats voor burgerschap en integratie 3,13 2 4 0,52 De school (de leraren) geeft het goede voorbeeld m.b.t. burgerschap en integratie 3,47 3 4 0,52 Basiswaarden 3,46 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde vrijheid van meningsuiting 3,27 3 4 0,46 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde gelijkwaardigheid 3,47 3 4 0,52 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde begrip voor anderen 3,80 3 4 0,41 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde verdraagzaamheid (tolerantie) 3,67 3 4 0,49 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde autonomie 3,33 3 4 0,49 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde afwijzen van onverdraagzaamheid 3,27 3 4 0,46 De school besteedt aandacht aan de basiswaarde afwijzen van discriminatie 3,40 3 4 0,51 18
Hoofdstuk 8: Analyse Wat valt je op o.b.v. de uitslagen van de diagnose en de uitslagen van de vragenlijst? Er is een verschil te zien tussen de scores van de leerkrachten en de directie. Het gemiddelde van de directie is 2,43 en van de leerkrachten is 3,12. De getallen zijn niet helemaal vergelijkbaar, vanwege de verschillende vragenlijsten. Ook heeft de directie voorbereidend werk gedaan waardoor de leerkrachten tijdens een teamvergadering al met actief burgerschap aan de gang waren gegaan waarna pas de vragenlijst is ingevuld. De overeenkomstige verbeterpunten van beide lijsten worden in ieder geval in het verbeterplan opgenomen. Aangezien we net planmatig gestart zijn met de inventarisatie van de onderdelen voor actief burgerschap en sociale integratie binnen ons onderwijs is de lage score van de directie te verklaren. Wanneer we ons document volledig klaar hebben en een aantal afspraken op schoolniveau hebben gemaakt, is een groot deel van de onvoldoendes verleden tijd. Laagste scores directie - De school evalueert regelmatig of de visie en de afgeleide doelen worden gerealiseerd (1.00) - De school geeft planmatig invulling aan de visie op burgerschap en integratie (1.00) - De school legt verantwoording af over de vastgestelde visie (1.00) - De school maakt de doelen die ze nastreeft inzichtelijk (1.00) - De school heeft het beleidsterrein Burgerschap en Integratie opgenomen in haar evaluatieplan (1.00) - De school biedt een structureel aanbod aan (1.00) - De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatinrichting en de rol van de burger (1.00) - De school heeft doelen afgeleid van de visie (1.50) - De visie wordt verantwoord in de schoolgids (1.50) - De visie wordt verantwoord in het schoolplan (1.50) Laagste scores team - Het beleidsterrein 'burgerschap en integratie' wordt regelmatig geëvalueerd (1.79) - Onze school heef inzicht in de vorderingen van de leerlingen m.b.t. burgerschap en integratie (2.43) - Onze school biedt burgerschap en integratie planmatig aan (beredeneerd aanbod) (2.50) - De school biedt de hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting aan (2.60) - De school brengt kennis aan over de rol van de burger in een democratische maatschappij (2.67) - De school bevordert kennis die nodig is voor de participatie in de democratische rechtsstaat (2.67) - De visie op burgerschap en integratie wordt verantwoord in de schoolgids (2.71) - Onze visie op burgerschap en integratie is vertaald in concrete doelen (2.86) - De visie op burgerschap en integratie wordt verantwoord in het schoolplan (2.86) - De school heeft inzicht in het voorkomen (bestaan) van intolerantie, extremistische ideeën, discriminatie etc.(2.87) 19
Hoofdstuk 9: Verbeterplan De resultaten van de diagnose en de uitslagen van de vragenlijst zijn voor ons aanleiding om aandacht te besteden aan enkele verbeterpunten. Verbeterpunten De verbeterpunten zijn tot stand gekomen uit het WMK rapport Actief Burgerschap en Sociale Integratie. 1 De school geeft planmatig invulling aan de visie op burgerschap en integratie 2 De school legt verantwoording af over de vastgestelde visie 3 De school maakt de doelen, die ze nastreeft, inzichtelijk 4 De school biedt een structureel aanbod aan 5 De school evalueert regelmatig of de visie en de afgeleide doelen worden gerealiseerd 6 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatinrichting en de rol van de burger 7 De visie wordt verantwoord in de schoolgids 8 De visie wordt verantwoord in het schoolplan 9 Onze school heeft inzicht in de vorderingen van de leerlingen m.b.t. burgerschap en integratie 10 De school heeft inzicht in het voorkomen (bestaan) van intolerantie, extremistische ideeën, discriminatie etc. Gewenste situatie Activiteiten De gewenste situatie is dat we aan het eind van het schooljaar 2010/2011 de bovenstaande doelen ook hebben gerealiseerd. De volgende activiteiten worden ondernomen om te werken aan de verbeterpunten. 1 Actief burgerschap en sociale integratie wordt volgens dit plan uitgevoerd in school 2 Dit document wordt op de website van de schoolgeplaatst en toegezonden aan de inspectie 3 De gestelde doelen zijn omschreven in concrete activiteiten die worden geëvalueerd, waarna nieuwe doelen worden gesteld 4 Hiaten in het aanbod m.b.t. punt 6 worden opgevuld 5 Drie keer per jaar scoort het team de ambities en worden de resultaten in de teamvergadering besproken. Er worden dan nieuwe verbeterpunten gekozen voor het daarop volgende schooljaar. 6 Hiaten in het aanbod m.b.t. punt 6 worden opgevuld 7 De visie wordt verwoord in de schoolgids 8 De visie wordt verwoord in het nieuwe schoolplan. 9 Naast Viseon, wat we blijven afnemen, gaan we ons oriënteren op een volgsysteem voor de andere facetten van actief burgerschap en sociale integratie. 20
Wanneer? Schooljaar 2010 / 2011 10 De school heeft inzicht in het voorkomen (bestaan) van intolerantie, extremistische ideeën, discriminatie etc. Wie? Kosten Evaluatie Borging Team en directie Eventueel voor de aanschaf van een volgsysteem of aanvullende materialen. Drie keer per jaar scoort het team de ambities en worden de resultaten in de teamvergadering besproken. Er worden dan nieuwe verbeterpunten gekozen voor het daarop volgende schooljaar. Drie keer per jaar staat actief burgerschap en sociale integratie geagendeerd. Dan bekijken we de stand van zaken en passen indien nodig onderdelen van het verbeterplan aan. Verder wordt onze visie vermeld in schoolgids, schoolplan. Dit document komt op de website. 21
22