Energie-ingenieur = fun. W. D haeseleer & R. Belmans infoavond masterkeuze, 16 maart 2016

Vergelijkbare documenten
Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Caro De Brouwer 27/11/2013

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Shell NL & Shell New Energies

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011

WKK en decentrale energie systemen, in Nederland

Robbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst

Innovatieagenda. Topsector Energie. Wind op Zee. Gas en groen gas. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving. Energiebesparing in de industrie

Energievoorziening Rotterdam 2025

De Europese Energie Unie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008

Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST

Power to gas onderdeel van de energietransitie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix

duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen

Eandis smart metering uitdaging en uitrol

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

Een Duurzaam Nederlands Energiebeleid?

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Leuvens Onderzoekscentrum Duurzame Aarde Thema: Zonnig Vlaanderen Het gebruik van zonne-energie in Vlaanderen

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

ECN TNO activiteiten systeemintegratie

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap

Verslag bijeenkomst Vereniging voor Zonnekrachtcentrales 30 nov Energietransitie te belangrijk! Kohnstammhuis

Visietraject Energiemix Verkeer Fase 1: scenariobouw

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

De rol van biomassa in de energietransitie.

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers

Zonnestroom en windstroom Samen meer

CO 2 capture overview

PAKKET ENERGIE-UNIE BIJLAGE STAPPENPLAN VOOR DE ENERGIE-UNIE. bij de

SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015

De waterstofeconomie en Noord-Nederland

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Het IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage

De Energie Unie en haar governance. Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016

BESTELFORMULIER FACSIMILE TRANSMITTAL SHEET. Revue E tijdschrift

Marktcontouren duurzame energie in Europa en Nederland

De Zon Moeder van alle energie

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

Wind Werkt ook in 2050

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

Slimme energie-oplossingen bij Colruyt vandaag en in de toekomst

FRIS Duurzame Energie. Trekkers: EnergyVille

Systeemintegratie - Infrastructuur Verkenning 2050 TenneT& Gasunie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

MARKET OPPORTUNITITES FOR FLANDERS INDUSTRY VIWTA March 2009 Dr. Jan Declercq Geert Palmers

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Waterstof. Waterstof en Utrecht. Waterstof in Utrecht?

Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers. SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013

Nieuwe Waterstof Infrastructuur

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Wereld in transitie. Drivers en trends

Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

De toekomst van WKK en andere energieopties in de energievoorziening: Schoon & duurzaam?

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

De rol van power-to-gas in het toekomstige Nederlandse energiesysteem

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation

Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014

Mijnwater 3.0 Algemene Presentatie

WKK en de Handel. Cogen Nederland symposium Zeist, 11 november 2005

Concentrated Solar Power in de energietransitie

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Duurzaamheid vraagt meer Efficiëntie

De rol van power-to-gas in het toekomstige Nederlandse energiesysteem

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

Smart Grids Flanders. Demand Side Management

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag

Wind Werkt ook in 2050

Transcriptie:

Energie-ingenieur = fun W. D haeseleer & R. Belmans infoavond masterkeuze, 16 maart 2016

Globale energie-uitdagingen Klimaatverandering 2

1912 2000 Dreigende klimaatverandering 3 en meer emissies

Globale energie-uitdagingen Klimaatverandering Energie-bevoorradings-zekerheid (SoS) 4

Toenemende afhankelijkheid 5 van geïmporteerde olie en gas

Toenemende afhankelijkheid 6 van geïmporteerde olie en gas

7

Globale energie-uitdagingen Klimaatverandering Energie-bevoorradings-zekerheid (SoS) Sterk fluctuerende energiekosten 8

$ Onvoorspelbare energieprijzen? concurrentiekracht? 9

Globale energie-uitdagingen En het antwoord is mens en technologie!! 10

Globale energie-uitdagingen We hebben hoogdringend nood aan goed opgeleide academische ingenieurs bereid om de fundamentele relaties van energiewetenschappen te begrijpen bereid om de interacties van energiesystemen te leren die ook over het randje kijken en oog hebben voor energieeconomie, milieuaspecten en regulering Maar vooral: die in staat zijn goede oplossingen te vinden!! 11

Klimaatuitdagingen op lange termijn Annual energy related CO 2 worldwide emissions Ref: IEA WEO 2009 450 ppm scenario Nood aan nieuw paradigma voor energievoorziening 12

Technologie als antwoord beleidsimplicaties Ref: IEA WEO 2009 IEA WEO 2014 13

New Policy Scenario (COP-21 Paris) IEA WEO November 2015 14

EU energiebeleid op middellange termijn Regulation of Monopolies Innovation and Competitiveness Primary Energy Sources Reliability and Quality Low Prices And Efficiency Lisbon Agenda Environment Capacity Nature Preservation Climate Change 15 Kyoto and Post-Kyoto

Energierevolutie nodig EU 20-20-20 doelstellingen tegen 2020 EU Strategic Energy Technology (SET) plan Reduction of greenhouse gases Energy consumption, Efficiency increase Share of renewable energy -20% -20% 100% +20% 16 8,5%

Europa 2050: koolstofarme samenleving 17

Europa s implementatie Energy Strategy Drivers Sustainable Energy Provision Grote o Security uitdaging of te Supply voldoen aan alle o drie Affordability tegelijkertijd & Competitiveness EU s o trilemma! Objectieven o 2020 doel (20-20-20) Te beschouwen als gegeven / beslist / te implementeren o 2030 als tussenstap Lang genoeg om iets te doen; voldoende kortbij om iets zinnigs te vertellen o 2050 visie (reductie CO 2 met > 85%) Nood aan energierevolutie / paradigmaverschuiving 18

Europa s implementatie Energy Strategy Drivers Sustainable Energy Provision Grote o Security uitdaging te of voldoen Supply aan alle drie tegelijkertijd o EU s trilemma! Affordability & Competitiveness Handboekvoorbeeld van goedgemeende maatregelen maar... wegens gebrek aan systeemdenken serieuze problemen EU elektriciteitsmarkt is in crisis! 19

Frans rapport januari 2014

EU s implementation Uitdagingen en problems in de EU markt Technische uitdagingen Markt-integratieproblemen Consequenties voor de CO 2 emissies Elektriciteitsprijzen voor eindconsumenten 21

Voorbeeld tweespalt elektriciteitsprijzen groothandelsprijzen 22/Tot.

Voorbeeld tweespalt elektriciteitsprijzen bepaalde leverancier eindgebruikertarief 23/Tot.

Nieuw energiesysteem Totaal anders energiesysteem tegen 2050- : o Misschien H 2 en synthetisch CH 4 deels als energiedrager (??) o Misschien 2-de & 3-de generatie biobrandstoffen succesvol (??) o Misschien zorgt energie-opslag voor de omslag? Maar zeker o meer gediversifieerde eind-energie-conversie; meer elektrisch; veel meer geïntegreerd o interconnecties & energienetwerken steeds belangrijker 24

Op welk niveau te balanceren? Moeten huizen/wijken/steden/agglomeraties streven naar locale uitmiddeling? Op zoek naar een vlak belastingsprofiel? Centrale & decentrale productie 25

Master Energie De Master Energie wil de gezochte energie-ingenieurs een uitstekende opleiding geven o gebaseerd op onderzoek-ondersteund onderwijs o dat internationaal geïnspireerd is o en dat ook lokale toepassing stimuleert 26

Een beeld van de opleiding Mix van technologieën & systemen 27

Decentrale conversie en opwekking warmte-krachtkoppeling o eng: CHP / Cogeneration 28

Decentrale conversie en opwekking 29

Decentrale conversie en opwekking 30

Thermische systemen in gebouwen 31

Centrale opwekking Carbon Capture & Storage (CCS) Precombustion capture in IGCC Post combustion capture Oxyfuel combustion capture 32

Centrale opwekking Offshore wind & Supergrid 33

Centrale opwekking Concentrated Solar Power (CSP) 34

Centrale opwekking - CSP & Desertec 35

Centrale opwekking - Nucleair: Generatie iv 36

Centrale opwekking: Kernfusie 37

Eindenergietoepassingen Elektrische voertuigen 38

Eindenergietoepassingen Elektrische (hybride) voertuigen 39

Elektrische energieopslag 40

Energieopslag TESLA Powerwall = similar to wall boiler - for the home - 7 kwh unit 3,000 $ ~ 2,700 10 kwh unit 3,500 $ ~ 3,100 41/Tot.

Thermische energieopslag Opslag voor WKK en thermische netten Origineel: Seizoensopslag warm water Warm water als opslag dump voor overtollige elektriciteit / cfr Denemarken 42

Vierde-generatie thermisch netwerk Ref: H. Lund et al, Energy, 2014

Eindenergietoepassingen Geavanceerde motoren 44

Eindenergietoepassingen Geavanceerde verlichting 45

Energienetwerken en infrastructuur - Europees aardgasnetwerk 46

Vloeibaar aardgas (LNG) Reception LNG storage Emission to grid 47

Elektrische netwerken 48

ENTSO-E 49

Moderne distributienetten - smart grids inclusief informatie- en communicatietechnologie 50

Waterstof en andere netwerken 51

Ondersteuning master energie Groter geheel 52

Unieke ondersteuning master energie EnergyVille o hét energiecentrum Vlaanderen partners o o o KU Leuven Energie-Instituut elektrotechniek, thermotechniek, economie, milieu, VITO - energietechnologie IMEC 53

EnergyVille - laboratoria Matrix set up of experimental components connected by smart grids 54

Unieke ondersteuning master energie EIT-KIC InnoEnergy 55

Het energieteam Ruth Sabariego Erik Delarue 56

Het energieteam Ruth Sabariego Erik Delarue 57

58/Tot.