Erfgoeddag in Hasselt 09

Erfgoeddag in Hasselt 09

MAAGDEN DRIES 1 E313 A13 5 HERKENRODEDREEF KURINGERSTEENWEG N2 E313 A13 RUNKSTERSTEENWEG KURINGERSTEENWEG HENDRIK VAN VELDEKESINGEL E313 A13 HERKENRODESINGEL KURINGERSTEENWEG SPOORWEGSTRAAT BOERENKRIJGSINGEL O.-L.- VROUW- STR. STATIONS- PLEIN KONINGIN ASTRIDLN. BAMPSLAAN. NORMANDIE- RUNKSTERSTEENWEG 6 DE SCHIERVELLAAN MANTELIUS- STR. BURG. BOLLENSTR. DIESTERSTRAAT RIDDER PORTMANSSTR. THONISSENLAAN VAN VELDEKE PLEIN DR. WILLEMSSTRAAT RIDDERSTRAAT HERKENRODESINGEL SLACHTHUISKAAI LOMBAARD- STRAAT ALDESTRAAT STEENWEG GEBRANDESTRAAT DORPSSTR. LEOPOLDPLEIN KAPELSTRAAT HAVERMARKT ISABELLASTRAAT KOLEN- KAAI KATTEGAT THONISSENLAAN STRAAT WALPUTSTR AT RIDDERSTRAAT KEMPISCHE KAAI MINDERBROEDERSSTR. SCHRIJNWERKERSSTR. GROEN- PLEIN ZWANE- STR. STRAAT CELLEBROEDERS- JENEVER- PLEIN 3 KONING ALBERTSTRAAT HOOGSTRAAT GASTHUISSTRAAT MOLENPOORT DEMERSTRAAT GROTE MARKT 4 WELVAARTSTR. TOEKOMSTSTR. RAAMSTRAAT GUFFENSLAAN DEMERSTRAAT PAARDSDEMERSTR. BOTERMARKT FRUITMARKT VISMARKT SINT-JOZEFSSTRAAT KEMPISCHE STEENWEG ZUIVELMARKT MAASTRICHTERSTRAAT VILDERSSTRAAT MARTELARENLAAN WITTE NONNENSTRAAT BONNEFANTENSTRAAT HEMELRIJK OUDE LUIKERBAA MELDERTSTRAAT PERSOONSTRAAT CAPUCIE NENSTRAAT STADSOMVAART CHESTR. 2 DE GERLA- TOREN- PLEIN BADDERIJSTRAAT GOUVERNEUR VERWILGHENSINGE MAASTRICHTERSTRAAT GU GENKERSTEENWEG 1 IDO GEZELLESTR. STADSOMVAART ALBERTKANAAL ELFDE LINIESTRAAT KOLONEL DUSARTPLEIN GUFFENSLAAN KONING BOUD KUNSTLAAN Reder CULTUREEL CENTRUM Hasselt steekt je vriendschappelijk de hand toe op Erfgoeddag 2009! Op de Grote Markt zullen straatcomité s of de zogenaamde rotten, in aanloop naar de Virga Jessefeesten van 2010, herinneringen ophalen. Tafels met foto s vormen als het ware een openluchttentoonstelling. Gezelligheid troef ook op domein Abdijsite Herkenrode. Twee families, die ooit de abdijgebouwen bewoonden, komen er na vele jaren weer samen. Vanuit het nabijgelegen Kuringen tot het verre Brazilië en Canada worden familieleden verwacht. De reünie gaat gepaard met de voorstelling van twee publicaties, gegidste rondleidingen op de site, een babbelbox, een zoektocht en tekenwedstrijd voor kinderen, en een praatcafé: voor elke bezoeker wat wils. In Huis Hoste wordt een inspirerende vriendschap tussen drie architecten belicht in een tentoonstelling. 1 2 3 4 5 6 Het Stadsmus Nationaal Jenevermuseum In&Uit Hasselt Grote Markt Abdijsite Herkenrode Open Circuit Huis Hoste

2 Voorwoord Niets is leuker dan verhalen vertellen, herinneringen ophalen of oude foto s bekijken. Ook al lijkt een verhaal over het vangen van een gigantische vis lichtjes overdreven, vrienden glimlachen er om. Verhalen kleuren een vriendschapsrelatie. Een gedeeld verleden schept een band. Daarover gaat het op Erfgoeddag. We willen mooie momenten uit het leven van vrienden tonen en delen met bezoekers aan de activiteiten van vandaag. Zo schrijven we allen aan een vriendschapsverhaal. Echte vrienden zouden op de vingers van één hand te tellen zijn. Maar met een goede buur of stadsgenoot vriendschappelijk een glaasje drinken en oude foto s van Hasselt bekijken, draagt bij tot gedeelde ervaringen en nieuwe vriendschappen. Lieve Pollet Schepen van erfgoed

4 Herkenrodeabdij Martens, Wouters en co. Herkenrodeabdij, Tiendschuur: 11u: voorstelling van de publicaties door de auteurs 14u45: familiefoto anno 2009 In de voormiddag stellen twee auteurs hun publicaties over de bewoners op Herkenrode voor. Paula Mathilde Martens schreef over de periode dat ze er zelf woonde (Kind van Herkenrode) en Marc Willems over de familie Wouters die op Herkenrode woonde (Woutersen van Herkenrode). De eerstgenoemde publicatie is een optekening van herinneringen aan Paula Mathilde Martens tijd op Herkenrode. Daarnaast schetst ze aan de hand van vijf generaties haar familiegeschiedenis. Marc Willems dook voor zijn publicatie in bevolkingsregisters en archieven, op zoek naar gegevens van de familie Wouters. Het verhaal van Christiaan Wouters en zijn acht kinderen vormt het uitgangspunt van het boek. Intussen heeft deze grote familie zich verspreid tot in Canada en Brazilië. Op de reünie mogen we zelfs een aantal van deze Canadese en Braziliaanse familieleden verwachten. 1947, leden van de familie Briers en Martens op Herkenrode Behoor je tot de familie Martens of Wouters? Ben je een rechtstreekse afstammeling van de gezinnen die de voormalige abdijgebouwen bewoonden? Bent je aangetrouwde familie of verre nazaat? Dan hoor je op de familiefoto anno 2009 te staan! Kom om 14u45 naar de Tiendschuur om samen met je familie dit historische moment op fotonegatief vast te leggen. Vergeet bij aankomst op de abdijsite Herkenrode ook niet om je aan te melden aan de informatiebalie in de Tiendschuur. Hier krijgt je een gekleurde badge zodat leden van je familie je kunnen herkennen. Weet je niet helemaal zeker hoe je stamboom precies loopt, dan kan je aan deze balie ook de stamboom van je familie bekijken. Ida Jeurissen, getrouwd met Pieter Wouters, die in 1889 naar Brazilië trok

6 Herkenrodeabdij Terug thuis op Herkenrode Herkenrodeabdij Tiendschuur, van 10u tot 18u: praatcafé, infobalie, Babbelbox, fotoreportage 11u: voorstelling publicaties 12u: start verkoop boeken 13u: gegidste rondleiding 14u: interviews met leden van de families Martens, Wouters en cd 14u45: familiefoto 15u: gegidste rondleiding Op de abdijsite Herkenrode kan je op Erfgoeddag de gezellige warmte van het familiegebeuren ervaren. Herkenrode was ooit de thuishaven van vele families. Zij bewoonden de verschillende gebouwen en deden aan landbouw op de omliggende gronden. Op Erfgoeddag verwelkomt abdijsite Herkenrode deze families opnieuw. Een grootse reünie vindt plaats in de Tiendschuur, die voor de gelegenheid is ingekleed als praatcafé. Oud-bewoners kunnen herinneringen ophalen en hun nakomelingen of familieleden, die zelf deze periode niet meemaakten, vertellen over dit verleden. Bij een hapje en een drankje komen de verhalen ongetwijfeld naar boven. Iedereen die een familieverhaal of een anekdote kwijt wil, kan ook terecht bij de babbelbox. Hiervoor is een plekje gereserveerd in de Tiendschuur. Weetjes over een bepaalde afbeelding uit de op groot scherm geprojecteerde fotoreportage, kan je eveneens in deze babbelbox kwijt. Een zoektocht en een tekenwedstrijd zorgen ervoor dat ook kinderen een aangename dag beleven op de abdijsite Herkenrode. Bezoekers kunnen zich op twee tijdstippen (13u en 15u) tijdens gegidste rondleidingen onderdompelen in de geschiedenis van Herkenrode. De focus ligt hierbij op de 19 de - en 20 ste -eeuwse periode, toen de verschillende families op het domein verbleven. Aan de hand van oude foto s vergelijken de gidsen samen met jou heden en verleden. Paula Martens en haar grootmoeder Stefanie Briers voor de Tiendschuur op Herkenrode Met vragen over het programma, over de stambomen van de families Martens en Wouters, over de publicaties, kan je op Erfgoeddag terecht aan de informatiebalie in de Tiendschuur. De publicaties zijn hier te koop.

8 9 Hier vinden deze activiteiten plaats je aangeboden door 10 tot 11 11 tot 12 12 tot 13 13 tot 14 14 tot 15 15 tot 16 16 tot 17 17 tot 18 voorstelling publicaties rondleiding met gids interviews met familieleden rondleiding met gids doorlopend: Praatcafé Onder familie met drank- en eetgelegenheid Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 doorlopend: informatiebalie: registratie familieleden, adresboek, doorlopend: kinderactiviteiten: kleurspel en zoektocht Erfgoedcel Hasselt i.s.m. Herkenrode vzw doorlopend: Babbelbox: laat je verhalen over Herkenrode achter! doorlopend: fotoreportage over de families en bewoning van Herkenrode Grote Markt Hasselt Open Circuit Huis Hoste Koningin Astridlaan 83 Het Stadsmus Guido Gezellestraat 2 Rond de tafel met je rot Henry van de Velde Huib Hoste Raphaël Verwilghen, een unieke architecturale vriendschap Het Hessels Ouër tentoonstelling: Hasselt in Beweging fotograaf Maarten Van Volsem Erfgoedcel Hasselt i.s.m. het Virga Jesse Comité Centrum voor Vlaamse Architectuurarchieven i.s.m. Kunstencentrum BELGIE Het Stadsmus Nationaal Jenevermuseum Witte Nonnenstraat 19 The making of De Smaak van De Keyser Nationaal Jenevermuseum Hasselt Diverse locaties Superstories Op Erfgoeddag (zondag 26 april 2009) zelf kan je voor alle informatie terecht bij In&Uit Hasselt 011 23 95 40 toerisme@hasselt.be

Zondag 26 april 2009 Grote Markt 14.00u 17.00u 10 Grote Markt Hasselt Rond de tafel met je rot*! Elke Hasselaar weet het: in 2010 vieren we hier in Hasselt opnieuw de Virga Jessefeesten. Deze traditie vindt al sinds 1682 om de zeven jaar plaats en is steeds het werk van vele handen geweest. Honderden vrijwilligers vinden elkaar tijdens de voorbereidingen en dat is ook nu niet anders. Meer dan 50 Hasseltse rotten de comités die de feeërieke versiering van een welbepaalde straten(groep) voorbereiden zijn al volop bezig met vergaderen, nadenken, praten en vriendschap sluiten. Want net zoals tijdens de zevenjaarlijkse feesten zelf, heerst er een sfeer van openheid. Iedereen is welkom en persoonlijke ideeën, politieke overtuigingen en levensbeschouwingen ruimen even plaats voor het gezamenlijke doel: een feeërieke versiering van het rot. Op Erfgoeddag tonen de rotten graag aan iedereen hoe vriendschap een traditie in ere houdt. Schuif gezellig bij aan de tafel van een rot. Rond oude foto s, met een drankje en een speculaas in de hand; : nergens bloeien goede ideeën, gesprekken en vriendschappen zo goed als aan tafel. En zoals elke goede vriendschap jarenlang blijft bestaan, zo gaat ook de tafel van elk rot een mooie toekomst tegemoet. Na Erfgoeddag neemt elk rot zijn tafel mee naar huis. Daar kan de tafel ook in de toekomst nog de ontmoetingsplek zijn voor alle bewoners en iedereen die tijdens de feesten in 2010 het rot bezoekt. De tafels zijn dan een plaats waar bezoekers elkaar tijdens een goed gesprek kunnen leren kennen, of waar je in stilte kan gaan zitten om te genieten van de versieringen of de feestelijke sfeer. 11 *Rotten In de context van de Virga Jessefeesten hoor je het overal: De rotten zijn uitgenodigd voor een vergadering, Dat leggen we even voor aan de rotten, Maar sommigen kijken misschien raar op als ze dit woord horen. In vroegere tijden werd het woord gebruikt voor groepen van mensen die voor hun activiteiten zeer sterk op onderlinge samenhang, orde en organisatie aangewezen waren. Schutters verenigden zich in een rot, maar ook de burgerwacht of de brandweer. De rotten waren dus groeperingen van mensen die in nauw overleg met elkaar en met een duidelijke doelstelling voor ogen een bepaalde functie in het stadsbeeld uitoefenen. Het verband met wat de rotten tijdens de Virga Jessefeesten doen, is dus snel gelegd. Als je meer wil weten over de Virga Jessefeesten en alle voorbereidingen en activiteiten die hieraan verbonden zijn, kijk dan ook zeker eens naar de bijlage in het midden van deze brochure. De Virga Jessefeesten zijn in volle voorbereiding, en elke helpende hand is welkom. Het Virga Jesse Comité kan je bereiken op onderstaand adres: Secretariaat Virga Jessefeesten (elke werkdag tussen 14.00u en 16.00u) Guffenslaan 27 0495 86 87 30 2010@virgajessefeesten.be www.virgajessefeesten.be

12 Open Circuit Huis Hoste Modernistische vrienden in Huis Hoste Open Circuit Huis Hoste, Koningin Astridlaan 83, doorlopend van 10u tot 18u. Huis Hoste, het pand van koloniale waren aan de Koningin Astridlaan blijft in de aandacht staan. Na deelname aan de Monumentenwedstrijd in 2006 en activiteiten op Open Monumentendag in 2007 en 2008, volgt nu een tentoonstelling met archiefstukken van de architect van dit pand, Huib Hoste. Deze architect onderhield nauwe vriendschapsbanden met andere modernistische architecten zoals Henry Van de Velde en Raphaël Verwilghen. De persoonlijke briefwisseling heeft ongetwijfeld voor een onderlinge bestuiving van ideeën gezorgd. Een compact opgevatte tentoonstelling van zo n 70 stukken uit die briefwisseling laat de bezoeker in het hoofd van de architecten kijken. De samenstelling gebeurde door Luc Verpoest (Departement Architectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening, K.U.Leuven) i.s.m. het Centrum voor Vlaamse Architectuurarchieven (CVAa) met stukken uit het archief van recht Hoste, het Verwilghen-archief in Heverlee, het Universiteitsarchief van de K.U.Leuven en het Stadsarchief van Leuven. De briefwisseling is een interessant stukje architectuurarchief. In de tentoonstelling is er ook bijzonder aandacht voor de samenwerking tussen Huib Hoste en de Hasseltse ondernemer/architect Arthur Baar, die tussen de jaren 1920 en 1940 actief was. Enkele van zijn gebouwen zijn intussen deels beschermd. Arthur Baar bracht modernistische architecten in contact met kapitaalkrachtige bouwheren en firma s in Limburg (o.a. Janssens-Gilissen, Roeland Kolen, brouwerij van Alken, bouwmaterialen firma Duchard...). Een bezoek aan het gebouw, met rondleiding door een gids is mooi meegenomen. Kijk hoe vriendschap ook in steen en glas voor de eeuwigheid bewaard kan worden. Deze tentoonstelling loopt ook verder na Erfgoeddag, tot midden mei. Ze is te bezoeken voor groepen op afspraak (011 22 41 61).

14 15 Het Stadsmus Guido Gezellestraat 2 Nog tot 30 augustus 2009 Nationaal Jenevermuseum Witte Nonnenstraat 19 Kom op Erfgoeddag ook eens langs bij Het Stadsmus Tentoonstelling Hasselt in Beweging fotograaf Maarten Van Volsem, TuinCafé Op opdracht van Het Stadsmus trok kunstfotograaf Maarten Van Volsem Hasselt in. Hij creëerde enkele ritmische foto s die ver weg staan van de snapshots die foto s meestal zijn. Hij slaat erin, mits een speciale techniek, om tijdsverloop en beweging in zijn beelden te brengen. Naast twee geselecteerde foto s voor de collectie van Het Stadsmus, toont de fotograaf ook andere opnames van Hasselt. Het Hessels Ouër, 15u, TuinCafé Tijdens het Hessels Ouër probeert Het Stadsmus op een ludieke manier het Hasseltse dialect levend te houden. Het is een gespreksnamiddag rond een Hasselts thema, uitsluitend in het Hessels. Nationaal Jenevermuseum Hasselt The making of De Smaak van De Keyser Het tentoonstellingsparcours The making of De Smaak van De Keyser gunt de bezoeker van het Nationaal Jenevermuseum een blik achter de schermen van de populaire fictiereeks. Concepten, setlocaties, rekwisieten, foto s, film- en geluidsfragmenten ontsluieren de geheimen van De Smaak van De Keyser. Cast en crew getuigen hoe de serie tot stand kwam en hoe zij dit jeneververhaal persoonlijk hebben ingevuld. Nog tot 10 mei 2009 Catalogus = toegangsticket, te verkrijgen bij In&Uit Hasselt, Lombaardstraat 3 Dinsdag 28 april, 20u., VAC Hasselt, Hendrik van Veldekegebouw, Koningin Astridlaan 50, ingang Frans Massystraat. Toegang: 7, studenten: 5, info&reservatie: www.architectuurwijzer.be Partners: Provinciale Hogeschool Limburg, Orde van Architecten en Sofa. Diverse locaties Superstories, 2 de triënnale voor beeldende kunst, mode en design Het triënnaleprogramma speelt, via een 100-tal werken van nationale en internationale kunstenaars, mode-ontwerpers en designers, in op het gebruik van verhalende en documentaire elementen binnen beeldende kunst, mode en design. Het podium voor de triënnale is de stad zelf, gevormd door een parcours langs verschillende cultuurhuizen, op wandelafstand van elkaar. Deze huizen zijn cultuurcentrum Hasselt, Kunstencentrum z33, Modemuseum Hasselt, Nationaal Jenevermuseum en Ciap. En verder na Erfgoeddag De Oude Gevangenis van Hasselt: van gesloten instelling naar open huis. Binnenkort zal de Oude Gevangenis van Hasselt omgevormd worden tot een open huis voor de studenten van de faculteit Rechten aan de Universiteit Hasselt, voor het nieuwe rectoraat en voor het postacademisch onderwijs. Tijdens een lezing licht het ontwerpbureau noa-architecten zijn plannen toe. Het ontwerp is een uitgebalanceerde verzoening tussen het unieke historische karakter van het gebouw, en de gebruikseisen van een moderne universiteit. Gevel, muren en interne structuur van de gevangenis blijven behouden; maar binnenin wordt de gevangenis opengemaakt. Zo ontstaat er een fascinerende confrontatie tussen een geactualiseerde, warme en toegankelijke ruimte en de gesloten deuren van een gevangenis waarachter vele verhalen schuilgingen. Tijdens de lezing komen ook de unieke verhalen over het verleden van het gebouw aan bod. Voor meer informatie kijk ook op: www.erfgoedcelhasselt.be www.hetstadsmus.be www.jenevermuseum.be www.superstories.be

16 Meer informatie? Het Weekendbiljet. De voordelige formule om te sporen tijdens het weekend. Met het NMBS Weekendbiljet geniet je tijdens de weekends een korting van 50% op je heen-en-terugreis in 1 ste of 2 de klas. Je bepaalt zelf de dag van de heenreis (op vrijdag vanaf 19u01, op zaterdag of op zondag) en je kiest wanneer je terugreist (op vrijdagavond, op zaterdag of op zondag tijdens hetzelfde weekend). Je koopt je biljet aan onze loketten of op www.nmbs.be; hier vind je tevens alle info over het productaanbod van de NMBS. Deze brochure werd samengesteld door de Erfgoedcel Hasselt naar aanleiding van Erfgoeddag 2009. Met bijdragen van: Véronique Bruninx, Joanie Dehullu, Ann Delbeke, Iris Peeters, Tine Rock, Redactieraad Virga Jessecomité, noa-architecten Fotografie: Virga Jesse Comité, Kunstencentrum BELGIE Ronny Wertelaers, Vlaamse Architectuurarchieven, Tom Claesen, Didier Lelièvre, Paula Martens, Marc Willems, noa-architecten Coördinatie: Véronique Bruninx Hanne Indekeu Tine Rock Wettelijk depotnummer: 2009/10.771/4 V.U.: Véroniqe Bruninx, Hanne Indekeu, Tine Rock, Groenplein 1, Met de speciale dagpas van De Lijn reis je op zondag 26 april onbeperkt met tram en bus. Vraag ernaar bij je chauffeur van De Lijn en voor maar 2,50 euro brengen wij je overal naartoe! Druk en grafisch ontwerp: Drukkerij Leën Stuur je dagpas voor 15 mei naar Coördinatie Erfgoeddag, p/a FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, Priemstraat 51, 1000 Brussel. Zo maak je kans op een exclusieve Erfgoeduitstap achter de schermen! Voor meer info over de dienstregelingen, surf naar www.delijn.be of bel De LijnInfo op 070 220 200.

Contact tijdens Erfgoeddag: t 011 23 95 40 Contact: Erfgoedcel Hasselt Groenplein 1 t 011 23 96 96 erfgoedcel@hasselt.be www.erfgoedcelhasselt.be