Over Groei Groen GROEI GROEN is een verzamelplaats met gratis professionele informatie voor de groene buitenruimte om je heen. We richten ons op vijf onderwerpen waar wij ons steeds verder in specialiseren. Het gaat om de volgende onderwerpen: Bomen (Vaste) Planten Tuinonderhoud Tuinaanleg Tuinontwerp Over deze onderwerpen biedt Groei Groen je kwalitatieve hoogstaande informatie. We doen dit omdat we enorm van ons vak houden en merken dat de kennis bij veel mensen aan het wegzakken is. Hoe raar het misschien ook zal klinken, de oudere generatie heeft (over het algemeen gezien) meer kennis van wat er in hun tuin staat qua beplanting en hoe ze er daar mee moeten omgaan, dan de jongere generatie. Daar en tegen is de jongere generatie meer bewust bezig met design en architectuur. Het mooie hiervan is dat als je deze twee laat samen vloeien, er prachtige tuinen ontstaan: Onder architectuur ontworpen tuinen met bloeiende beplanting. Daar kun je genieten en ontspannen gaan zitten met vrienden, familie en kennissen. Ook kun je er heerlijk naast je drukke baan, de stress van je af laten vallen door er te gaan tuinieren. Dit laatste is voor de jongere generatie (nog) iets minder in trek. We bellen wel een hovenier Dat is inderdaad een goed idee, ter ondersteuning! Maar het zelf werken in je eigen tuin geeft je veel meer tuinbeleving en dan vallen je steeds meer bijzonderheden op in je eigen tuin, dat is puur genieten!!! Aan dat tuinplezier wil Groei Groen van harte een steentje bijdragen. Bijvoorbeeld bij het onderwerp bomen laten we je kennis maken met: wat voor bomen er allemaal zijn, wat hun positieve en mindere punten zijn, hoe groot een specifieke boom kan worden, waar je de boom het beste kan planten. Manuel Vasse is afgestudeerd in Groningen op het gebied van Tuin, Park en Landschap en studeert nu verder in Brussel om zich te specialiseren in de Tuin- en Landschapsarchitectuur. Hij is betrokken bij meerdere Floriade (2012) projecten. Ook is hij eigenaar van Groei Groen waar hij al zijn groeiende groene ideeën in kwijt kan. Mocht je vragen, opmerkingen en of suggesties hebben? Laat het ons weten en je zult persoonlijk verder worden geholpen! Dit kun je doen door op de website rechts boven je naam en e-mail adres in te vullen. Heel veel tuinplezier toegewenst en GROEI GROEN! 2
Platanus x hispanica = gewone plataan De gewone plataan heeft een legerkleurige camouflage stam. Hij kan tot wel dertig meter hoog groeien. Plant je hem in verontreinigde lucht, dan is dat voor de Platanus x hispanica geen probleem. Ook kun je hem geleiden tot een dakplataan! Het groene blad krijgt in de herfst een prachtige herfstkleur namelijk bruingeel. Kortom een veelzijdige sterke boom voor veel en lang tuinplezier. Plantnaam: Familie: Platanaceae Geslacht: Platanus Hybride: xhispanica Nederlandse naam: gewone plataan Engelse naam: London plane Franse naam: Platane commun Duitse naam: Ahornblättrige Platane Synoniemen: Platanus xacerifolia en Platanus Hybrida Lijst met gegevens over Platanus x hispanica: Hoe ziet de schors er uit: Een van de kenmerken die de gewone plataan zo herkenbaar maakt, is toch wel de schors. Deze bladdert af in kleinere schilfertjes tot grote plakken. Hoe droger de jaren hoe groter de afvallende schilfers zijn. In zo n periode laat hij ook s zomers blad vallen om de verdamping tegen te gaan. De fotosynthese wordt dan overgenomen door de nieuwe onderliggende afgesloten schorslaag. Door het afschilferen is de kleur ook niet egaal maar heeft wel iets weg van een leger camouflage. Bij de oudere stukken die afschilferen is de kleur van grijsgroen tot donker groen. De nieuwe stukken zijn te beschrijven van lichtgroen tot geelgroen. 3
Hoe zien de twijgen er uit: De twijgen zijn bij het uitlopen dicht bruin behaard. Het bladmerk is ring- hoefijzervormig, smal en stengel omvattend en ze zijn tenminste vijf maal geschubd met veel sporen. De jongere kleine takken zijn sterk gedraaid. De kleur is net zoals de schors. Knoppen: De huif- kegelvormige knoppen zijn s zomers bedekt door één kapvormige knopschub. De knop blijft verborgen onder de opgezwollen trechtervormige staalbasis tot dat de bladval intreed. In de winter wordt deze beschermd door het bladlitteken die er als een kraag om heen ligt. De knopschub is aan de schaduwkant groen en roodachtig bruin aan de zonnige 4
kant. Omschrijving van het blad: De bladverliezende gewone plataan heeft een handvormig blad. Hij heeft drie tot vijf spits getande lobben boven de knik in de zijrand van de middenlob. Het twaalf tot vijfentwintig cm grote donkergroene blad, voelt ook vrij dik aan. De laat uitlopende bladeren zijn in het begin nog bedekt met een gelige viltlaag. Als je goed ruikt is er ook een lichte balsemgeur te herkennen. De onderzijde van het blad is licht behaard. In de herfst kleurt het blad naar bruingeel. Het blad blijft lang rond de Platanus x hispanica liggen, doordat het blad slecht verteert Bloemen: De bolvormige bloeiwijzen zijn te zien in de maand mei. De mannelijke en vrouwelijke katjes verschijnen afzonderlijk van elkaar. Deze hangen in paren van één alleen tot drie samen aan lange stelen. Vruchten: De bloei, dus de katjes van de gewone plataan groeien door tot stekelige, bolvormige vruchten. Deze bollen worden ongeveer in doorsnede drie centimeter groot en hangen bij elkaar van één alleen tot drie samen aan een steel. Ze blijven lang aan de gewone plataan hangen, zelfs tot ver in de winter. In de lente kunnen de bollen voor overlast zorgen. Deze zijn namelijk samengesteld uit enorm veel 1-zadige nootjes die in de lente uitéén vallen waardoor allergische astma-aanvallen kunnen ontstaan. 5
Hoe vermeerderen: Het gebruiken van zaailingen is af te raden doordat deze enorm variabel zijn. Neem daarom een uitgegroeide scheut die goed is gerijpt maar ook niet te dun is. Kenmerkende vormeigenschappen: De Platanus x hispanica heeft over het algemeen een lange rechte stam. Na enkele meters kunnen er ook meerdere hoofdtakken ontstaan, deze zijn ook redelijk recht. Vorm van de kroon: Het leuke aan deze brede, uitwaaierende kroon is dat als deze in blad zit, hij ook in de zomer nog veel licht doorlaat. Hierdoor ontstaat er een zeer aangename schaduw onder de gewone plataan! 6
Welke sierwaarde en wanneer: Het meest opvallend is de schors en deze blijft maar veranderen! Ook de vrucht bollen geven de boom een sierwaarde. Het blad krijgt een bruingelige kleur in het najaar. Toepassing: Of de gewone plataan het nu leuk vindt of niet, hij is een oersterke stadsboom. In grote steden als Parijs en Londen heeft hij zich al bewezen in verontreinigde (stads-) lucht en soms volledig tussen het asfalt staand zien ze er kerngezond uit! Dat wil niet zeggen dat hij als solitair in parken en tuinen misstaat, integendeel. Ook langs straten en lanen of als schaduw punt op een plein is hij perfect geschikt. De ideale standplaats: De voorkeur gaat uit naar diepe losgemaakte, vochtige, voedzame gronden op een lichte plaats. Kijk wel uit dat de bodem niet al te kalkrijk is. Deze boom kan tegen: Lichte grond is voor de gewone plataan ook geen probleem mits voldoende vochtig. Deels in de schaduw of de volle zon kan ook. Aan de luchtkwaliteit stelt de Platanus x hispanica geen eisen, van vervuilde stadslucht naar lichte luchtverontreiniging tot verontreinigde lucht, hij groeit door! Kun je de Platanus x hispanica = Gewone plataan snoeien: Ze zijn goed te snoeien, ja zelfs tot in het oude hout gaat dit perfect. Ook kun je de takken op een bepaalde hoogte horizontaal gaan leiden, zo ontstaan de wel bekende dakplatanen die gerust een terras, plein of parkeerplaats kunnen overschaduwen. Tot welke grote behoort hij en de maximale groeihoogte: De gewone plataan valt onder de eerste grootte. Dat wil zeggen dat deze groter groeit dan twaalf meter hoog. Dat klopt ook want gemiddeld groeit hij tot een hoogte tussen de twintig en dertig meter. Er zijn zelfs uitzonderingen die tot wel vierenveertig meter hoog groeien! Waar vandaan en van af wanneer is de Gewone plataan bekend: Waarschijnlijk is de gewone plataan / Platanus x hispanica een hybride die rond 1650 in Spanje of Zuid-Frankrijk of rond 1670 in Oxford in Engeland is ontstaan uit twee soorten, maar zeker is het niet. Hij zou vermoedelijk zijn gekruist met de Platanus occidentalis die we in het Nederlands kennen als de oosterse plataan en de Platanus orientalis. Nederlandse naam: amerikaanse of westerse plataan. De Platanus occidentalis / oosterse plataan is in 1561 in Groot-Brittannië ingevoerd. Platanus orientalis / Amerikaanse of westerse plataan komt uit Noord-Amerika en Azië. Deze boom wordt zelden in Europa geplant en gekweekt. Misschien door zijn plompe, ondiepe gelobde bladeren? De gewone plataan zoals wij hem kennen past zich wel gemakkelijker aan en kan veel beter tegen de vorst dan zijn voorouders en komt daardoor ook in heel Europa voor van het noorden tot zelfs aan de Baltische staten. Hij wordt ook al heel lang bij ons als park- en laanboom aangeplant. 7
Wind en winterbestendigheid: De gewone plataan kan matig tot goed tegen de wind. Waar wel op gelet moet worden is bij jonge aanplant dat er een boompaal bij geplaatst moet worden. De jonge takken zijn namelijk redelijk breukgevoelig. Een ander punt is de zeewind, hier houdt hij niet van Platanus x hispanica valt onder de winterhardheidszone 6a van de USDA zone. Dit houdt in dat hij goed tegen de kou kan. Status: Uitheems 8
Overig: De gewone plataan is een snelgroeiende grote boom, die indrukwekkende afmetingen kan bereiken wanneer hij alleen staat. De wetenschappelijke naam Platanus is afgeleid van het Griekse platos. Dat betekent; breed uitwaaierend. Vroeger werd de gewone plataan als Platanus x acerifolia geschreven. Daardoor werd ook vaak de link gelegd met het esdoornige blad, wat er wel iets van heeft. Tegenwoordig is de officiële naam Platanus x Hispanica en behoort hij tot de familie van de Platanaceae. De oudste gewone platanen zijn nu ruim 335 jaar en nog steeds kerngezond. Waar zijn de foto s genomen: Vindplaats: België, Vlaams Brabant, Internationale Plantentuin België Meise Groeimilieu: Solitair in gazon Waarnemingen: Veel oud blad rondom de boom, onderaan geen vruchten bovenaan wel; zowel groen als bruin. Datum: 07-06-2011 9