HERNIEUWBARE WATERSTOF GENERATIE WATERSTOFNET CONGRES, HELMOND RUBEN LIETEN, IMEC



Vergelijkbare documenten
Visionair Scenario PV

One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie. Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform

Glas-Glas panelen, de nieuwe standaard voor PV. Paul de Jong 16 april 2015

KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 3590 Diepenbeek Belgium

MONO-, POLY-, OF DUNNE FILM PANELEN?

Zonnecellen 2.0. Oktober 2013 Beurs Elektrotechniek 2013

Fotovoltaïsche conversie (zonnestroom): van niche naar impact

Inventarisatie innovatieve PV-technologieën

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc.

Samenvatting. Samenvatting

Informatiebron Thema 2b. Zonnepanelen

Zonne-energie van niche naar impact

VOORSTELLING ONDERZOEK

Water elektrolyse Van industrieel proces tot bouwsteen voor de integratie van hernieuwbare energie

PV toegepast in de gebouwschil

Zonnestroom: prepare(d) for impact

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.

Light trapping in thin-film solar cells using dielectric and metallic nanostructures M. van Lare

Zonnestroom Van one size fits all naar aantrekkelijke oplossingen voor elk gebruik


Diffusie Proces in Silicium

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld

Leuvens Onderzoekscentrum Duurzame Aarde Thema: Zonnig Vlaanderen Het gebruik van zonne-energie in Vlaanderen

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

Openbaar Eindrapport Advanced NanoLayers

GESCHIEDENIS VAN DE ZONNECEL de vroege dagen

Geef je toekomst kleur!

Fundamentele studie brengt potentieel van organische halfgeleiders naar boven

Hoger rendement voor organische zonnecellen

Betere baterijen voor de elektrische toekomst

Hoogrendement Zonnecellen Concepten voor de volgende generatie cellen

Halffabrikaat PV als sleutel naar succes voor BIPV

De vijf invloedrijkste fotonica-toepassingen

Alles over Building Integrated PV (BIPV)

Rendabele zonnecellen maken met dunne-film techniek

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

IBB Infosessie Zonne-energie april 2010

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC

Zonne-energie vangen met plastics: Polymeren voor een nieuwe generatie fotovoltaïsche cellen

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

2015: PARTNERSHIP SUNERG / REXEL

Technische data AIB Aqueous Ion Exchange Battery

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

UPS en batterij Meer en meer commodity of een hybride oplossing in een smart grid?

Recept voor efficiëntere zonnecellen: een laagje perovskiet

TNO Early morning Toast Biogas trends and technology development. Leon Stille

Maak optimaal gebruik van uw dak. lnvesteer in zonne-energie met SunPower

procesboek m i c r o b i a l e n e r g y

Energiemanagement Zonnepanelen

René Janssen. Alumnidag 2012 Eindhoven, 21 april 2012

Duurzame energie. Een wenked perspectief? Deel II: zonne-energie G.P.J. Dijkema, TU Delft, TBM, B.Sc Opleiding Technische Bestuurskunde

Haalt Vlaanderen de doelstellingen? Stefan Dewallef PV-platform ODE-Vlaanderen December 2016

Openbaar eindrapport Dutchness

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts

FOTOVOLTAISCHE ZONNE-ENERGIE BIJ BEDRIJVEN INFOBROCHURE

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

Koppeling tussen Business en productie. Bas van der Velde

United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven

1 Inleiding. 2 Celtypes. 2.1 Monokristallijn silicum cellen

Nefit Zonnestroom. Nefit houdt Nederland warm. CentroSolar PV-systemen

Ceramic Guard SiCarbon + Coating

Energietransitie en transportveiligheid

EOS DEMOS Project Smart Storage Een flexibel net met decentrale opslag

Openbaar Eindrapport FERROSI

Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot

Fotovoltaïsche energie

M2Power !!!! !!! Lithium Expertise

Caro De Brouwer 27/11/2013

Technische data Volledig geïntegreerd elektrisch opslagsysteem voor woning en werk

Een voorspeller voor zonnepanelen

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Zonnepanelen (PV-installatie)

Demand Better Solar. Hoge efficiency en strak design

Power to Power Energy management systems for local grids

Waterstofstroom - Agenda

FERROSI. Resultaten en bevindingen van project. Datum 4 juni Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN), e.a. in opdracht van Agentschap NL

Universiteitsdagp. Nanomaterialen voor een duurzame toekomst? zaterdag 1 april Prof. Petra de Jongh Jessi van der Hoeven

De impact van elektrisch vervoer op het elektriciteitsnet. Femke Hulsbergen

STORAGE & INTEGRATION OF RENEWABLE ENERGY (SIRE)

Enhanced performance of single and double junction plastic solar cells Moet, Date Jan David

Waterstof. Niets nieuws! Ton van Wingerden. 7 februari 2019 SAFER, SMARTER, GREENER

Zo maak je materialen die zelf pijn voelen

Technische Kennis Dag Zonne-energie Henk Meijer

FOTOVOLTAÏSCHE ZONNE-ENERGIE WERKING EN TECHNOLOGIEËN

VORMGEVING SAMENWERKING. AGENDA 1. Wie zijn wij / Referenties / Technologie 2. Installatie uitdagingen voor installaties tot 3x80A

Loodvrij verbinden bij ECN

Welkom. Terence Otemann Area Service Manager DAF Nederland A PACCAR COMPANY DRIVEN BY QUALITY

Welkom! Workshop. 3D printen

Jef Poortmans over groene energie

De rol van brandstof en vliegtuig

Nieuwe vermogen-elektronica maakt elektrische wagens efficiënter en goedkoper

1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie. 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten.

Een stad vol energie. Een beetje geschiedenis. Editie mei 2017

Een schone, stille en mobiele batterij waarop de hele stad kan inpluggen

Aperam Benelux. architectuurdag roestvast staal. 15april 2016

glaesum group synergy in global industry

ZONNEPANELEN & OMVORMERS

AQUA SOLAR. w w w. a q u a s o l a r. n l. Lieuwe Dijkstra. = geschikt voor zonne-energie

Transcriptie:

HERNIEUWBARE WATERSTOF GENERATIE WATERSTOFNET CONGRES, HELMOND RUBEN LIETEN, IMEC

HERNIEUWBARE BRANDSTOFFEN Hernieuwbare brandstoffen? - Hoge energie dichtheid (H 2 : 10 x beter dan batterijen) - Toepassingen: transport, mobiele toepassingen, Waarom waterstof? - Waterstof: H 2 O H 2 + 1/2O 2 Proper! Fuel cell Battery system patented by Apple Huidige productie kost - 4 $/gallon benzine equivalent via CH 4 reforming Cfr. 2 $/gallon benzine - Met zonneenergie: 12 $/gallon benzine equivalent productiekost hernieuwbare H 2 moet omlaag 2

OVERZICHT 1. Introductie IMEC Energie activiteiten 2. Hernieuwbare H 2 generatie met electrolyse PV + electrolyzer (indirect): demo Directe fotoelectrolyse: onderzoek 3

SILICIUM PHOTOVOLTAICS 30 jaar ervaring in zonnecel R&D Verbreding van cel ontwikkeling naar materialen, modules and PV systemen Focus op industriele processen voor hoge efficientie zonnecellen in 3 gebieden 1000 m² state of the art pre-pilot line IMEC 4

DUNNE FILM PHOTOVOLTAICS Solliance R&D partnership op dunne film PV R&D in Eindhoven-Leuven-Aachen driehoek Organische zonnecellen (OPV) Dun, flexibel, semi-transparant, printbaar Verbeteren efficientie (~9%), reliabiliteit, productie kost CZTS zonnecellen als alternatief voor CIGS ~10% efficientie Multi-junctie toepassingen IMEC 5

IMEC ENERGIE ACTIVITEITEN Batterij onderzoek - Integratie dunne film batterijen en electronica Licht gevende diodes - GaN op 200 mm silicium substraten: kost besparing Hoog vermogen electronica - Hernieuwbare electriciteit - Elektrische wagens IMEC 6

OVERZICHT 1. Introductie IMEC Energie activiteiten 2. Hernieuwbare H 2 generatie met electrolyse PV + electrolyzer (indirect): demo Directe fotoelectrolyse: onderzoek 7

OVERZICHT 1. Introductie IMEC Energie activiteiten 2. Hernieuwbare H 2 generatie met electrolyse PV + electrolyzer (indirect): demo Directe fotoelectrolyse: onderzoek mogelijkheden demonstreren van hernieuwbare H 2 demonstreren fotoelectrolyse als innovatieve methode 8

HERNIEUWBARE H 2 GENERATIE Turner, J et al., International Journal of Energy Research 32 (2008) Water fotoelectrolyse is één van de vele manieren om hernieuwbare H 2 te bekomen 9

HERNIEUWBARE WATERSTOF Waterstof via PV + electrolyzer: demo Productie efficientie? - Electrolyzer: max 80% - Si PV: 20% max 16% zon-naar-h 2 efficientie - III-V PV: 40% max 32% zon-naar-h 2 efficientie (12 $/gallon benzine equiv. vs. 2$/gallon benzine) Opslag efficientie? - Hangt af van opslaghoeveelheid en methode (10 x betere energie dichtheid dan batterijen) Fuel cell efficientie? - max 60 % PV Electrolyzer H 2 Applications Fuel cell 10

WATERSTOF ZONNEVOLGER ~ 1m 2 Mirrors Si PV panels (14% at 1 sun) Electrolyzer (21%) Zonnevolger Fuel cell (54%) H 2 opslag 11

CONTROLE SOFTWARE Demo Hoge school Zuyd 12

OVERZICHT 1. Introductie IMEC Energie activiteiten 2. Hernieuwbare H 2 generatie met electrolyse PV + electrolyzer (indirect): demo Directe fotoelectrolyse: onderzoek 13

DIRECTE FOTOELECTROLYSE = zonnecel en electrolyzer gecombineerd Halfgeleider materiaal + licht fotostroom Fotostroom + H 2 O H 2 en O 2 aan oppervlak Goedkoper en efficienter dan indirecte methode (PV + electrolyzer) 14

UITDAGINGEN 12-16% efficientie aangetoond door NREL voor InGaP tandem cel Levensduur beperkt tot 100 uur Hoge kost = Corrosie beperken - Material keuze: stabiel + p-type - Electrolytische oplossing - Beschermlaag - Materiaal keuze - Nanopatterning - Materiaal keuze - Productiemethode - Onderhoud 15

FOTOELECTROLYSE ONDERZOEK Efficientie Directe band gap III-Nitrides Nanopatterning - Oppervlakte x ~ 6-7 - 1.2 μm fotostroom +80% * * W. J. Tseng et al., ECS Electrochemistry Letters 2, H51 (2013) 16

FOTOELECTROLYSE ONDERZOEK Productie kost 1. MOCVD productie (200 mm) Ni 1. Self-assembled metaal masker voor nanopatterning 250 nm SiO 2 GaN ETS GaN Si 1μm 1 μm * W. J. Tseng et al., Applied Physics Letters 101, 253102 (2012) 17

FOTOELECTROLYSE ONDERZOEK Levensduur Focus op stabiele materialen III-Nitrides Electrolytische oplossing (ph, ionen, ) P-type materialen * H 2 generatie aan oppervlak Extra beschermlaag (enkele atoomlagen) - Atomic layer deposition (ALD): oxides - Diamond (Universiteit Gdansk) 3 nm TiO 2 diamond GaN 1μm * R. R. Lieten,et al. Journal of Physics D: Applied Physics 44, 135406 (2011) 18

VOORUITZICHT Uitdagingen fotoelectrolyse - Efficientie vs. Levensduur vs. Kostprijs Doorbraak op vlak van corrosie noodzakelijk ontwikkeling beschermlaag verbeteren van materiaalkwaliteit ontwikkeling nieuwe materialen 19

ACKNOWLEDGEMENTS TEAM acknowledgment: Geert Doumen, Peter Tseng, Johan Dekoster, Willem van de Graaf, Mohan Paladugu, Philippe Vereecken, Gustaaf Borghs, Jyotirmoy Chatterjee, Yves Mols, Quanbao Ma, Michiel Theunis, Pieter Claes, Jan Genoe, Bruno Baert, Stefan Degroote, Bram Sijmus, Maarten Leys AGC voor zonnespiegels 20

FOR MORE INFORMATION CONTACT Philip.Pieters@imec.be +32 16 281259 WWW.IMEC.BE

IMEC PV RESEARCH /Wp reductie is de aandrijving 2 technologie groepen Efficiency target 30 % - 20 % - 10 % - 1.5 1 0.75 < 0.5 Cost( /Wp) on module level

IMEC BATTERIJ ONDERZOEK to investigate interfaces and develop material combinations 3 3D thin-film battery devices 1 Planar thin-film platform current collector ANODE Electrolyte CATHODE current collector 2 Composite electrolytes Transfer of learning to ceramic batteries Ultra-fast charging flexible thin batteries 0.01S/cm electrolyte material (thin films and pellets) IMEC 23

SOLUTION-RELATED CORROSION MORPHOLOGY Water oxidation, corrosion/passivation at the photoanode (n-gan) during photoelectrolysis Acid: nanopores and whiskers Alkaline: plane selected ph = 2 ph = 14 24