Jaarverslag Europa decentraal 2011 Krachtig door de crisis
Inleiding pagina 4 Jaarverslag Europa decentraal 2011 Krachtig door de crisis 1 Organisatie pagina 6 2 Dienstverlening pagina 8 3 Toekomst pagina 14 Inhoud
Het jaar 2011 gaat de boeken in als een jaar van economische en financiële crisis. Gemeenten, provincies en waterschappen ondervonden de gevolgen hiervan dagelijks aan den lijve. Het was een tijd waarin overheden, net als vele anderen, werden gedwongen nog meer op de financiële huishouding te letten. Daarom is het nog belangrijker geworden Europese regelgeving juist toe te passen. Maar dat is niet het enige. Ook het bewust zijn van de vele kansen die het Europees recht en beleid biedt en deze te benutten is essentieel voor decentrale overheden. Europa decentraal ondersteunt de decentrale overheden bij deze taken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat overheden in 2011 het kenniscentrum nog beter wisten te vinden dan voorheen. Zo nam het aantal vragen aan de helpdesk weer toe. Het contact met de adviseurs van Europa decentraal liet overduidelijk zien hoe gemeenten, provincies en waterschappen goed beslagen ten ijs willen komen in de uitvoering van Europese regels, door tijdig informatie en advies in te winnen bij hun kenniscentrum. kan dit bijvoorbeeld door te bezien hoe eigen beleidsvoornemens van overheden zijn te koppelen aan Europese beleidsprioriteiten. Dit noemen we ook wel beleidsmatig Europabewustzijn. Het jaarcongres, en daarmee ook het congresboek van Europa decentraal, stond helemaal in het teken van het benutten van Europese kansen op één van de belangrijkste werkterreinen van de EU voor decentrale overheden: de interne markt. Uitgebreid werd daarbij stilgestaan bij de kansen die decentrale overheden hebben op het gebied van aanbesteden, staatssteun, vrij verkeer en mededinging. Alleen al het feit dat over deze kansen een 284 pagina s tellend boek is uitgebracht, mag duidelijk maken dat de mogelijkheden voor decentrale overheden op Europees gebied legio zijn. Met zijn dienstverleningsaanbod biedt Europa decentraal overheden de mogelijkheid om in hun omgang met Europese regelgeving en beleid krachtiger door de crisis te komen. Daarbij is het kenniscentrum, ondanks dat het ook over relatief minder middelen kon beschikken, er toch weer in geslaagd een nog betere service te verlenen. Inleiding Naast de consultatie van de helpdesk steeg wederom het bezoek aan de website. Hetzelfde gold voor het aantal abonnees op de wekelijkse nieuwsbrief de Europese Ster. Ook de bijeenkomsten en presentaties van Europa decentraal mochten op veel belangstellenden rekenen. Zoals gezegd is het niet alleen van belang de regels goed toe te passen, maar juist ook gebruik te maken van de mogelijkheden die Europa biedt. Praktisch In dit jaarverslag leest u uitgebreid over onze dienstverlening in 2011, over de organisatie zelf en besluiten we met onze visie op de komende jaren. Ik wens u daarbij veel leesplezier toe. Fenna Beekmans Directeur Europa Decentraal 5
1 Organisatie Europa decentraal is in 2002 opgericht door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UvW) en het Rijk. Doel van Europa decentraal is de kennis en expertise over Europees recht en beleid en de juiste toepassing daarvan bij decentrale overheden te vergroten. Daarnaast wil het kenniscentrum het Europa bewustzijn bij gemeenten, provincies en waterschappen bevorderen. 1.1 Bestuur De bestuursleden van Europa decentraal worden voor een periode van drie jaar benoemd en kunnen tweemaal worden herbenoemd. De heer H. Havekes, vertegenwoordiger van de UvW en secretaris van het bestuur, is in 2011 om die reden teruggetreden. Mevrouw S. Timmer is zijn vervanger. Mevrouw A. Wissink en de heer L.J.M. Verdult zijn herbenoemd. Het bestuur kwam in 2011 driemaal bijeen. Het betrof twee reguliere en één extra ingelaste vergadering. Bij de extra vergadering werd van gedachten gewisseld over de toekomstige koers van Europa decentraal. Per 31 december 2011 was de bestuurssamenstelling als volgt: Voorzitter: Dhr. mr. J.G.C. Wiebenga, lid Raad van State Namens IPO: Mw. drs. C.E. Roozemond, plaatsvervangend voorzitter Dhr. mr. drs. L.J.M. Verdult, lid Namens VNG: Mw. mr. drs. A. Wissink, penningmeester Dhr. A.J. Rodenburg, lid Namens UvW: Dhr. mr. H.J.M. Havekes, secretaris (tot 23 juli) Mw. mr. S.E. Timmer, secretaris (per 23 juli) Dhr. G.J. Doornbos, lid www.europadecentraal.nl/bestuur 1.2 Adviesraad In de Adviesraad van Europa decentraal hebben vertegenwoordigers van verschillende universiteiten zitting. De Adviesraad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur en de directie. Onder meer over het vergaren van kennis en actueel houden daarvan en over het verlenen van diensten op het gebied van Europese wet- en regelgeving. Prof. dr. Bart Hessel is voorzitter van de Adviesraad. Bij publicatie- en productontwikkeling is in 2011 door Europa decentraal overleg en samenwerking met een aantal leden van de Adviesraad gezocht. www.europadecentraal.nl/adviesraad 1.3 Praktijkraad In de Praktijkraad hebben medewerkers van decentrale overheden zitting. Zij houden zich in hun dagelijks werk bezig met Europese wet- en regelgeving. De Praktijkraad fungeert als klankbord voor Europa decentraal. Zij wisselen met elkaar informatie uit. Zo signaleert de Praktijkraad knelpunten met betrekking tot Europa en (toekomstige) vragen waardoor het kenniscentrum zijn plannen, producten en diensten beter kan afstemmen op de doelgroep. De Praktijkraad kwam in 2011 tweemaal bijeen. Tijdens de vergaderingen spraken de leden met medewerkers van Europa decentraal over de voortgang van de dienstverlening van het kenniscentrum op beleidsterreinen als aanbesteden, staatssteun, milieu en de Dienstenrichtlijn. Ook is er over het jaarcongres en het Signaleringsloket gesproken en zijn de leden van de Praktijkraad geconsulteerd over concept publicaties van het kenniscentrum. www.europadecentraal.nl/praktijkraad 1.4 Redactieraad In 2006 is een Redactieraad ingesteld om de kwaliteit van de nieuwsbrief de Europese Ster te verbeteren. Deze bestaat uit medewerkers van het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP), Europa decentraal en vertegenwoordigers van VNG, IPO en UvW. In 2011 is er geen aanleiding geweest om de Redactieraad bijeen te roepen. Er vindt bilaterale afstemming plaats tussen de directeur van Europa decentraal (mw. drs. F.C. Beekmans) en de coördinator van het HNP (dhr. R. van Eijkeren). 1.5 Medewerkers Per 31 december 2011 kende het personeelsbestand de volgende samenstelling: Directie: Mw. drs. F.C. (Fenna) Beekmans, directeur Dhr. J.A.M. (Joost) Vernooij, plaatsvervangend directeur Senior adviseur: Mw. mr. A.M.K. (Ann-Marie) Kühler Adviseur Dhr. mr. M. (Maarten) Aalbers Mw. drs. K.M.W. (Karin) van den Brand Dhr. drs. J. (Jos) Meijerink Mw. drs. L. (Lisanne) Boer Communicatieadviseur: Dhr. E.E.A. (Emile) Perton Nieuwe collega s: Lisanne Boer is op 1 januari 2011 in dienst getreden in de functie van juridisch adviseur. Drie stagiaires hebben in 2011 werkervaring bij Europa decentraal opgedaan. www.europadecentraal.nl/medewerkers 1.6 Financieel overzicht Europa decentraal wordt gefinancierd door vier partijen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De drie koepelorganisaties dragen in totaal 50 % bij; het ministerie neemt de overige 50 % voor zijn rekening. In 2011 bedroeg het budget van Europa decentraal 739.414,-. 7
2 Dienstverlening 2.1 Helpdesk Alle medewerkers van gemeenten, provincies, waterschappen alsmede medewerkers van de VNG, het IPO, de UvW en de ministeries kunnen kosteloos bij Europa decentraal terecht met al hun vragen over Europese decentrale aangelegenheden. Daarvoor was in 2011 elke werkdag de Helpdesk telefonisch bereikbaar tussen 09.00 en 12.00 uur. Daarnaast konden via de website vragen gesteld worden en zijn vragen ingediend tijdens bijeenkomsten. Milieu Dienstenrichtlijn Diensten van Algemeen Belang Staatssteun Europees recht en beleid decentraal Europees mededingingsrecht Aanbesteden Regionaal beleid/ structuurfondsen Vrij verkeer Overig In 2011 zijn er in totaal 924 vragen aan Europa decentraal en afgehandeld. Dit is een stijging van 26 % vergeleken met 2010. De meeste vragen gingen over aanbesteden, staatssteun en de Dienstenrichtlijn. Herkomst vragen in 2011: Gemeenten/VNG 67 % Provincies/IPO 16 % Waterschappen/UvW 7 % Ministeries 2 % Overig 8 %* * Decentrale samenwerkingsverbanden, RUD s, agentschappen, etc. Waterschappen/UvW Provincies/IPO Ministeries Overig Gemeenten/VNG Aanbesteden Bijna de helft van alle vragen had betrekking op aanbesteden (48 %). In totaal waren dat 444 vragen. Er werden veel vragen gesteld over publiek-publieke samenwerking (inbesteden, alleenrecht, concessies), de nieuwe richtlijnvoorstellen van de Europese Commissie, II-B-diensten, sociale diensten, gebiedsontwikkeling en subsidie of opdracht. Staatssteun In 2011 werd 303 helpdeskvragen over staatssteun gesteld. Dit is 32,8% van het totale aantal. De verhouding blijft hiermee vrijwel gelijk met het jaar daarvoor (33,4 %). Gemeenten stelden het grootste gedeelte van de vragen, gevolgd door provincies. Een groot deel van de vragen ging over gebiedsontwikkeling, Diensten van Algemeen Economisch Belang, duurzame energie, woningcorporaties, zorg en welzijn, cultuur, garantieverlening en Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (O&O&I). Beleidsonderwerpen vragen 2011 Aanbesteden 48 % Staatssteun 33 % Dienstenrichtlijn 6 % Milieu 2 % Diensten van Algemeen Belang 2 % Europees recht en beleid decentraal 2 % Europees mededingingsrecht 2 % Regionaal beleid/structuurfondsen 1,5 % Vrij verkeer 1,5 % Overig 2 % Dienstenrichtlijn Het aantal vragen dat werd gesteld over de Dienstenrichtlijn is afgenomen, net als in 2010. Dit lag in de lijn der verwachting. In 2009 is een grote hoeveelheid vragen gesteld in verband met de implementatie van de richtlijn. Inmiddels is de Dienstenrichtlijn volledig geïmplementeerd en werken de decentrale overheden er al geruime tijd mee. Er werden in 2011 52 vragen gesteld. Het grootste deel van de vragen had betrekking op de notificatieprocedure en de invoering van Lex Silencio Positivo. Met nieuwsberichten, praktijkvragen en informatie op de website, heeft Europa decentraal geprobeerd vragen over de invoering van Lex Silencio Positivo weg te nemen. 9
Het aantal vragen over vrij verkeer is licht toegenomen, van 6 in 2010 naar 16 in 2011. Vragen met betrekking tot voordeelregelingen voor eigen inwoners kwamen vaker terug. Milieu Over het onderwerp milieu zijn in 2011 in totaal 17 vragen gesteld. Dat is 2% van het totaal aantal vragen, vergeleken met 2,3% in 2010. Een verklaring voor het relatief laag aantal milieuvragen is dat een groot deel van het Europees milieurecht is omgezet in nationaal recht. Daardoor zijn decentrale overheden zich vaak niet meer bewust van de oorspronkelijke Europese component. Toch kan de oorspronkelijke Europese regelgeving in bepaalde gevallen nog ten grondslag liggen aan decentrale milieuvraagstukken. 2.2 Signaleringsloket Is Europese regelgeving niet uitvoerbaar? Dan kunnen medewerkers van een decentrale overheid, ministerie of ander overheidsorgaan dit melden bij het Signaleringsloket van Europa decentraal. Het loket is een initiatief van Europa decentraal in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Interprovinciaal Overleg. De signalen kunnen door de koepels en BZK gebruikt worden voor consultaties van de Europese Commissie voor nieuwe wetgeving. Daarnaast kunnen de koepelorganisaties VNG, IPO en UvW van - geanonimiseerde - signalen gebruikmaken om hun standpunten in de lobby verder te illustreren. In 2011 gebeurde dat onder andere op het gebied van voorstellen voor nieuwe aanbestedingsrichtlijnen van de Europese Commissie en consultaties van de Commissie op het gebied van DAEB. In 2011 is de signaleringsfunctie van Europa decentraal geïntegreerd in de Helpdesk. Hierdoor kan door de adviseurs van Europa decentraal bij elke vraag gekeken worden of er mogelijk ook een uitvoeringsprobleem - dat geregistreerd kan worden in het Signaleringsloket - onder ligt. Dit heeft tot positieve resultaten geleid. Van de 39 geregistreerde vragen in 2011, komen er 38 voort uit de helpdeskfunctie van Europa decentraal. Eén signaal werd direct ingebracht in het Signaleringsloket door een gemeente. Signaal naar organisatie Gemeenten 19 Provincies 11 Waterschappen 6 Koepelorganisatie 1 Overig 1 Signaal per beleidsterrein Aanbesteden 18 Staatssteun 11 DAEB 4 Europese structuurfondsen 2 Interne marktregels 1 Mededinging 1 Milieu 1 Europees recht algemeen 1 Bij de jaarrapportage van het Signaleringsloket is een voorstel gedaan voor een nader overleg over de afhandeling/het gebruik van de gerapporteerde signalen door en aan de koepels. In 2012 wordt hier verdere invulling aan gegeven. www.europadecentraal.nl/signaleringsloket 2.3 Externe optredens Voorlichting over Europees recht en beleid vormt een belangrijk deel van de dienstverlening van het kenniscentrum. Het kenniscentrum ziet bijeenkomsten daarbij als een effectief middel. In 2011 werden tientallen bijeenkomsten, al dan niet in samenwerking met andere partijen, door Europa decentraal georganiseerd of presentaties verzorgd. Dit gebeurde ook regelmatig op verzoek van overheden zelf. Hieronder volgt een overzicht van een aantal bijeenkomsten op belangrijke beleidsterreinen voor decentrale overheden. Aanbesteden Europa decentraal was aanwezig bij 10 bijeenkomsten over Europese aanbestedingsregels en beleid in Nederland of Brussel. Ten behoeve van gemeenten, provincies en waterschappen verzorgde Europa decentraal een presentatie of leverde input bij een presentatie over dit onderwerp. Staatssteun In 2011 hield Europa decentraal 9 staatssteunpresentaties waar gemiddeld 30 deelnemers bij aanwezig waren. Vooral tijdens de Juridische 2-daagse van de VNG en tijdens het Nysingh seminar werden juristen en beleidsmedewerkers van verschillende gemeenten en provincies bereikt. Ook heeft Europa decentraal bijgedragen aan bijeenkomsten ten behoeve van de doelgroep van de provincie Zuid-Holland in samenwerking met Universiteit Leiden, de gemeenten Katwijk en Heerlen, het Ministerie van SZW, het Netwerkbureau Kinderopvang en de Universiteit Utrecht. Daarnaast hield het kenniscentrum een presentatie over staatssteun bij een bijeenkomst van subsidiecoördinatoren van waterschappen. Dienstenrichtlijn In de workshop thuis op vrij verkeer tijdens het jaarcongres van Europa decentraal stonden de vrij verkeersregels centraal, waaronder de Dienstenrichtlijn. Europa decentraal zal in 2012 meer aandacht besteden aan de integrale benadering van vrij verkeersregels waarbij de Dienstenrichtlijn niet geïsoleerd behandeld wordt van de vrij verkeersregels. Europees recht en decentrale overheden Europa decentraal leverde bijdragen aan diverse bijeenkomsten in het land, die waren gerelateerd aan het vergroten van het Europa bewustzijn van decentrale overheden of aan voorlichting over algemene Europeesrechtelijke en beleidsmatige decentrale kwesties. Europa decentraal gaf hier presentaties of input aan presentaties. Milieu Europa decentraal heeft in 2011 banden met het kenniscentrum InfoMil aangehaald. Dit resulteerde in een stand en een workshop staatssteun en milieu tijdens de Schakeldag van InfoMil. Daarnaast heeft Europa decentraal een presentatie over Europees milieubeleid gehouden voor de provincie Zuid-Holland. 2.4 Website De website www.europadecentraal.nl speelt een centrale rol in de dienstverlening van het kenniscentrum. In 2011 had de website gemiddeld 10.200 bezoekers per maand. Dit is een toename van 11% ten opzichte van 2010 en een toename van 45% ten opzichte van 2009. Het aantal bezoekers neemt elk jaar verder toe. Aanbesteden en staatssteun waren in 2011 de meest bezochte dossiers, gevolgd door de Dienstenrichtlijn. Het subdossier Steun aan Woningcorporaties werd net als in voorgaand jaar het meest bezocht onder het staatssteundossier. Ook de onderwerpen DAEB, Grondbeleid en Gebiedsontwikkeling scoorden hoog in de bezoekersstatistieken van dit dossier. In de Helpdesk zijn dit ook de drie meest bevraagde onderwerpen. Samen met de dossiers milieu en 11
Europees recht en decentrale overheden vormen deze de vijf prioritaire dossiers. De dossiers zijn ook in 2011 doorlopend vernieuwd en uitgebreid. In 2012 wordt een vernieuwde website gelanceerd. Daarbij is nog meer aandacht voor de toegankelijkheid en vindbaarheid van informatie. In 2011 zijn hiervoor de eerste voorbereidingen getroffen. Naast aanpassing van het ontwerp en de structuur van de site vormt het actualiseren en herformuleren van alle informatie over Europees recht en beleid voor decentrale overheden een belangrijke taak. Inmiddels is gestart met actualisatie van de voornoemde vijf prioritaire dossiers. 2.5 Publicaties Jaarlijks brengt Europa decentraal verschillende publicaties uit over actuele Europeesrechtelijke onderwerpen. In 2011 is onder meer de publicatie Veelgestelde vragen rechtsbescherming aanbesteden verschenen. Hierin worden vragen over Europese rechtsbeschermingsrichtlijnen, die in 2010 in Nederland zijn geïmplementeerd en een rol spelen in aanbestedingstrajecten, beantwoord. Voor het jaarcongres van Europa decentraal is het boek Pluk de vruchten van de interne markt Europees beleid als kans voor decentraal beleid geschreven. Met deze uitgave - en het jaarcongres zelf - ging extra aandacht naar de kansen die Europees recht en beleid decentrale overheden bieden op het gebied van interne marktregels en beleid. Aan de hand van de interne marktterreinen staatssteun, DAEB, vrij verkeer, aanbesteden en mededinging wordt hiervan een beschrijving gegeven. Daarnaast heeft Europa decentraal in 2011 de publicatie Europees recht en beleid: een decentrale realiteit geactualiseerd. De publicatie laat aan de hand van veel voorkomende thema s zien hoe Europeesrechtelijke aspecten in de dagelijkse praktijk van gemeenten, provincies en waterschappen een rol kunnen spelen. Verder heeft Europa decentraal meegewerkt aan een tweetal publicaties van derden. De handreiking Goed op weg met Breedband is in opdracht van het ministerie van EL&I geactualiseerd. Ook heeft het kenniscentrum input geleverd aan de VNG ten behoeve van haar publicatie Euro-Wise. 2.6 De Europese Ster Sinds 2003 geeft Europa decentraal samen met het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP) in Brussel de digitale nieuwsbrief de Europese Ster uit. Hierin worden de belangrijkste Europese ontwikkelingen voor gemeenten, provincies, waterschappen vertaald naar de decentrale praktijk. Inmiddels ontvangen ruim 7000 abonnees de nieuwsbrief. Dit is een stijging van 13% ten opzichte van 2010. Een aanzienlijk deel van het abonneebestand bestaat uit medewerkers van gemeenten, provincies en waterschappen. De Europese Ster verschijnt wekelijks met uitzondering van recesperiodes. In 2011 kwam dit neer op 41 nummers. 2.7 Vraag van de week Van alle vragen die wekelijks bij de Helpdesk binnen komen, wordt wekelijks één vraag van een provincie, gemeente of waterschap bestempeld als zogenaamde vraag van de week. Deze vraag wordt dan, uiteraard geheel geanonimiseerd, via de website en nieuwsbrief de Europese Ster beschikbaar gesteld. In 2011 zijn 42 nieuwe vragen van de week toegevoegd aan de website. Waarom de vraag van de week? Met de vraag van de week-rubriek streeft Europa decentraal verschillende doelen na. Vragen ondervangen functie Allereerst wordt de rubriek gebruikt om vragen die veel gesteld worden onder de aandacht van meerdere decentrale overheden te brengen. Hiermee speelt Europa decentraal proactief op specifieke informatiebehoefte in. Signaalfunctie Daarnaast worden ook specifiekere vragen, die vanuit de helpdesk bezien vooral betrekking lijken te hebben op een specifiek decentraal probleem/ vraagstuk, bewerkt tot vraag van de week wanneer Europa decentraal van mening is dat deze vragen ook voor andere decentrale overheden van belang kunnen zijn. Europa bewust functie Als laatste wordt de rubriek ook gebruikt om juist aandacht te vragen voor die Europeesrechtelijke onderwerpen waar medewerkers van decentrale overheden misschien (nog) niet meteen de Europeesrechtelijke component zien. Het betreft onderwerpen die soms niet letterlijk als zodanig in de helpdesk zijn bevraagd, maar die het kenniscentrum vanuit zijn voorlichtende onder de aandacht willen brengen. Cijfermatig overzicht Bovenstaande verschillende doelstellingen verklaren dan ook waarom de 42 beantwoorde vragen van de week in 2011 qua onderwerp geen afspiegeling vormen van de hierboven genoemde percentages van vragen die gesteld zijn in de helpdesk van het kenniscentrum. In 2011 zag de verdeling er als volgt uit: Aanbesteden: 4 Cultuur en onderwijs: 2 Diensten van Algemeen Belang (DAB): 2 Dienstenrichtlijn: 3 Europees mededingingsrecht: 4 Europees recht en decentrale overheden: 4 Grensoverschrijdende samenwerking (GROS): 2 Informatiemaatschappij: 2 Justitie vrijheid en veiligheid: 1 Regionaal beleid: 4 Sociaal beleid en werkgelegenheid: 2 Staatssteun: 6 Vervoer: 4 Vrij verkeer: 2 2.8 Samenwerking Europa decentraal heeft zelf niet altijd alle benodigde kennis in huis. Het kenniscentrum maakt dan enerzijds gebruik van een breed netwerk en partners uit de wereld van de wetenschap, het bedrijfsleven en de overheid, die vertrouwd zijn met de (uit)werking van het Europees recht en beleid in de ruimste zin van het woord. Anderzijds kan de kennis die bij Europa decentraal aanwezig is andere organisaties verder helpen. Europa decentraal levert dan structureel of incidenteel een bijdrage. De kerngedachte achter het contact met andere organisaties is het streven van Europa decentraal om geen werkzaamheden uit te voeren die bij andere organisaties al worden verricht. Het doel van het kenniscentrum is om alle informatie over Europese wet- en regelgeving die beschikbaar is voor decentrale overheden te bundelen en toegankelijk te maken via de website. In 2011 is dan ook weer intensief met diverse organisatie samengewerkt. Hier volgt een overzicht van een aantal contacten op de prioritaire dossiers. Aanbesteden Belangrijke samenwerkingspartners op het gebied van aanbesteding betreffen vanzelfsprekend de koepels, de ministeries BZK en ELI, PIANOo en een aantal wetenschappelijke contacten. Ook vindt op het dossier aanbesteden op regelmatige basis contact plaats met bijvoorbeeld Agentschap.nl, HEC-ROI, diverse andere ministeries en op publieke doelgroepen gerichte opleidingsinstituties. Staatssteun In 2011 is nauw samengewerkt met VNG, IPO, UvW en het ministerie van BZK op staatssteungebied. In samenwerking met Universiteit Utrecht zijn voor het boek Pluk de Vruchten van de Interne Markt twee hoofdstukken geschreven over staatssteun en DAEB. Met de provincie Zuid-Holland en Universiteit Leiden is er samengewerkt voor een staatssteunseminar voor de provincies Zuid-Holland, Flevoland en Noord-Holland. Dienstenrichtlijn Het Dienstenrichtlijnoverleg met Europa decentraal, de ministeries van BZK en EL&I en de VNG is ook in 2011 doorgegaan. Actualiteiten en problemen waartegen partijen aanlopen werden hier besproken. Het ministerie van BZK is in het najaar gestopt met het coördinatiepunt Dienstenrichtlijn en is daarom uit het overleg gestapt. Het coördinatiepunt ligt nu alleen nog bij het ministerie van EL&I. Inmiddels vindt het overleg een aantal keer per jaar plaats. Milieu In 2011 kreeg Europa decentraal de coördinatie van de zogenoemde IPO-KEM/KMR matrix als opdracht. Hierin wordt een overzicht van de milieuregelgeving in Brussel en Nederland gehouden door de Kerngroep Europees Milieubeleid (IPO-KEM) en de Kerngroep Milieuregelgeving (IPO-KMR). Europa decentraal coördineert de driejaarlijkse update van deze matrix. Eind 2011 is gestart met de ontwikkeling van een tool om de matrix toegankelijker en beter doorzoekbaar te maken. In 2012 wordt deze tool gelanceerd. Europees recht en beleid algemeen Op dit brede beleidsdossier vinden vooral contacten plaats met de ministeries BZK, ELI en BZ. Daarnaast vindt op sommige deelonderwerpen op dit dossier incidenteel overleg met bijvoorbeeld wetenschappelijke onderzoekers plaats. 13
3 Toekomst Als gevolg van de voortdurende economische- en financiële crisis moet Nederland fors bezuinigen. In dat kader heeft ook Europa decentraal een bezuinigingsdoelstelling gekregen en is de organisatie kritisch tegen het licht gehouden. Dit betekent voor het kenniscentrum onder andere een teruggang in financiële middelen, dit jaar maar ook volgende jaren. Missie en visie Kenniscentrum Europa decentraal bestaat in 2012 tien jaar. Een goed moment voor bezinning: terugkijken maar vooral ook richten op de toekomst. In dit kader is het bestuur van Europa decentraal in 2011 gestart met opnieuw het vaststellen van de missie en visie. Geconstateerd kan worden dat het kenniscentrum volwassen is geworden en in de loop der jaren is uitgegroeid tot een voor de decentrale overheden niet meer weg te denken speler op Europees rechtelijk en beleidsmatig terrein. Kroon op het werk was het in 2007 verkrijgen van de permanente status, toegekend door het ministerie van BZK. In 2012 zal de nieuwe missie en visie van het kenniscentrum worden vastgesteld. Het kenniscentrum zal zich het komende jaar verder inzetten op informatievoorziening ten behoeve van betere uitvoerbaarheid van de regels door decentrale overheden en een grotere benutting van de kansen die Europees recht en beleid decentrale overheden biedt. Een paar voorbeelden van projecten die in 2012 worden uitgevoerd: IPO MiliEUverkenner Zo wordt in 2012 de IPO MiliEUverkenner gepresenteerd. Dit is een website met gedetailleerde informatie over Europese en nationale milieuregelgeving. De IPO Klimaat Energie MiliEU Verkenner bevat informatie over de actuele stand van zaken van alle voor decentrale overheden relevante milieurichtlijnen. Het is een op decentrale overheden gericht overzicht vanuit de uitvoeringspraktijk. Op deze website kunnen decentrale overheden en omgevingsdiensten informatie over de voor hun relevante milieurichtlijnen vinden. Feuilleton nieuwe aanbestedingsrichtlijnen Verder wordt er aandacht geschonken aan de nieuwe voorstellen voor aangepaste aanbestedingsrichtlijnen in de vorm van een feuilleton met daaraan gekoppeld een voorlichtingsbijeenkomst. Nieuwe website Ten slotte wordt dit jaar een vernieuwde website gepresenteerd en wordt het gebruik van sociale media verder ingezet. Dit alles in het kader van een nog betere en meer praktijkgerichte dienstverlening. 2 de Lustrum Uiteraard zal in 2012 op feestelijke wijze en geheel in de stijl van Europa decentraal worden stilgestaan bij het 10-jarig bestaan van het kenniscentrum: een speciaal symposium voor bestuurders en daarnaast natuurlijk het jaarcongres met vele voorbeelden uit de decentrale praktijk. Ook is 2012 het jaar waarin afscheid zal worden genomen van de huidige voorzitter. Na drie termijnen de voorzittershamer te hebben gehanteerd, treedt Jan Kees Wiebenga in april terug om plaats te maken voor staatsraad Tom de Bruijn. Al bij al een jaar met vele uitdagingen, waarbij voorop staat het ondersteunen van decentrale overheden bij het benutten van de kansen die Europa biedt. 15
Europa decentraal. Europese regels in duidelijke taal. Kenniscentrum Europa decentraal Nassaulaan 12 Postbus 30435 2500 GK Den Haag t: 070-3381090 e: info@europadecentraal.nl i: www.europadecentraal.nl