Bescherming tegen kleine onbemande luchtvaartuigen



Vergelijkbare documenten
Ontwikkelingen en uitdagingen in de kleine onbemande vliegtuigtechnologie

SBIR "Bescherming tegen onbemande mobiele systemen"

Drones bij Defensie. De stand van zaken ONGERUBRICEERD. DO / AMO / ISR Majoor Boudewijn Roddenhof HOT Projectteam invoering MALE UAS

DRONES Ontwikkelingen regelgeving in Nederland. Hanneke van Traa-Engelman Journée Schadee 13 april 2017

Maak uw eigen SECURITY DRONE VLOOT

Landelijke Eenheid DLOS )

Informatie over regelgeving en verzekeringen. Oktober Zicht op drones

EMERGENCY AND MILITARY - DYNAMIC AIR SHELTERS POLICE HIGH- SPEC ANTI--DRONE

Onbemande Luchtvaart beroepsmatige inzet en spelregels

DJI Phantom 2 Vision

Drones in Natuuronderzoek

2017, WISER Consultancy. Duurzaamheid financieren

Drones of Onbemande Luchtvaartuigen?

RPAS in België. AGIV-Trefdag 28 november Vereniging zonder winstoogmerk Association sans but lucratif

Mag ik vliegen met mijn Drone? Versie Maart 2014

MONITOR DRAADLOZE TECHNOLOGIE. Presentatie voor NFO overleg oktober 2018 Toon Norp

Robotica in maintenance

DJI Phantom 2 Vision

Onderzoeksverslag AirView

Belgian Unmanned Aircraft Systems Association. VVSG Drones en andere luchtactiviteiten 22 september 2015

LiBorg 2.0: een robot die on the fly omgevingen in kaart brengt

STEM Workshop Drones 15 maart 2017


FORD FOCUS Focus_346_2012_V7_cover.indd 1 17/10/ :55

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

Autonoom vinden van een object met een quadcopter

DRONES. Regelgeving in de Europese Unie. Hanneke van Traa-Engelman NVV 14 september 2017

Gelet op artikel 5.7 van de Wet luchtvaart en artikel 56 van het Luchtverkeersreglement;

Bezoek Omgevingsraad Schiphol

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Instelling bijzondere luchtverkeersgebieden Arnhem en Ede (Raven)

VEILIGHEIDS REGLEMENT

Lennard Verhoeff. NLR Drone 8 mrt RTG

IMELDA SCHUTTE EN MANON VAN WESTEN 3T4

Gebruik van mobiele systemen in General Aviation


Huidige en toekomstige Europese Wetgeving

Samenvatting. Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning

Uitzonderingen op vandaag om te RPAS vliegen? - Binnen



Plan van aanpak. Werktitel van het project Het gebruik van drones

SPACE 53 Workshop RPAS Luchtvaartregelgeving

Werkstuk Geschiedenis Wapens Golvenoorlog

Datum 8 juni 2015 Betreft Antwoorden op vragen jaarverslag 2014 Kustwacht Caribisch gebied

ROC Eagle Eye Inspection Services B.V.

Lichte onbemande luchtvaartuigen

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Bescherming tegen onbemande, mobiele systemen

Inhoud POLITIE INTERN

Ontwerp van een inspectierobot voor trace en kwaliteitsbepaling van kleine leidingen

Website Vallen en opstaan

Economische betekenis van General Aviation in Nederland

Slimme toepassingen met Unmanned Aerial Vehicles (UAV s) Studie dag Big Data Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân 24 juni 2016

Automatisch activering van een veiligheidsparachute Ja Nee

Nota van Inlichtingen SBIR bescherming tegen onbemande mobiele systemen

Drones in het publieke domein

Factsheet 2019/2020 Rotterdam Tourist Information

WHITE PAPER DRONES 1

Strategie Relaties en verwijswoorden (laatste keer in week 40: Kinderboekenweek)

Parvus numero, magnus merito

UAV, van aanschaf tot lancering. Carl Lankveld

Defensie. Wat het NLR doet voor Defensie

AMC seminar 10 oktober Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium National Aerospace Laboratory NLR

SBIR Oproep. Veilig landoptreden

NOORDZEE SYMPOSIUM 2007

Op weg naar de ethisch geprogrammeerde gevechtsrobot?

DJI Phantom 4 RTK specificaties

De geluidbelasting rondom de vliegbasis Woensdrecht voor het jaar 2010

THE STATE OF INFLUENCER MARKETING 2019

Wat voor drones vliegen er rond in jouw wereld en wat kunnen ze allemaal? Verzin, ontwerp en bouw je eigen drone! Lesbrieven voor het basisonderwijs

Luchtvaartveiligheidsinformatiefolder (ASIL): besturen van een drone

Factsheet 2018 Rotterdam Tourist Information

Satelliet communicatie voor onbemande vliegtuigen

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Artikel 1 Ontheffing voor vluchten met RPA s van niet meer dan 4 kg (minidrones)

Explorer R4 Rivier Radar

Alternatieven voor Lden grenswaarden de NAxx methodiek

Verslag RPAS - rondetafel Tweede Kamer 12 september De deelnemers van het tweede blok, DARPASbestuur

Van Primaire radar tot ADS-B Van Primaire radar tot ADS-B

ROC 09/2016 NLR DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU,

DIJKINSPECTIE MET DRONES

30/10/2015. Agoria ICT. UAS preventie adviseurs. Tanguy De Lestré

RPAS en Vliegvelden. Workshop 1 - Space53 November 2017

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelezen het verzoek van het Korps commandotroepen van 30 augustus 2011;

Imagine. er zijn geen rechtsregels over drones

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Smart Industries, Smart Connections Leo Esselman, Financieel directeur NLR, Kernteamlid cluster maakindustrie Amsterdam Economic Board Innovatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

RPAS in het Belgisch luchtruim

Regeling erkenningen luchtwaardigheid 2008 Luchtvaartwet) Regeling opleidingsinstellingen voor Besluit bewijzen van bevoegdheid voor de

Roll-up banner. 426 mm. 420 mm. 297mm 303 mm

In dit deel van de regeling worden de bijzondere bevoegdverklaringen geregeld. Het gaat hierbij om de volgende drie verklaringen:

Mobiel in de Lucht. Colofon. Projectgroep Mobiel in de lucht Nummer 1.0 Datum 10 juni 2014 Leden

Meer met taakkaarten in Pakket Akkerbouw 2015

Een manier van kostenbeheersing van onderhoud van de Apache helikopter

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Integratie van afstandbestuurde luchtvaartuigen in niet-afgescheiden luchtruim

congresverslag Drones in het publieke domein

Transcriptie:

Bescherming tegen kleine onbemande luchtvaartuigen Achtergrondinformatie SBIR oproep Gerald Poppinga NLR - Afdeling Defensie Systemen Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium National Aerospace Laboratory NLR

Uit de SBIR oproep Vliegende systemen met een prijs tot 5000,-, een gewicht tot 20 kg en een payload tot 6 kg worden als het grootste risico gezien. Deze presentatie is bedoeld om te informeren en te inspireren 2

Unmanned Aircraft Systems http://www.armada.ch/pdf/2011/uav2011overview.pdf 3

Een UAS classificatie (bron: JAPCC) Raven Scan Eagle Microdrone Crazyfly - open source nano quadcopter kit Black Hornet Delfly micro 4

Vele verschillende soorten Mini/Micro-UAS (< ~20 kg, 3kft AGL, 25km LOS) Ducted Fan T-Hawk...copter Types Odin hexa(radial) octo.. (radial) octo.. (coaxial) heli.. Fixed Wing Raven bicopter tricopter quadro.. hexa(coaxial) octo.. (linear) Rotating Wing ScanEagle X-100 Samarai Fanwing Flapping Wing (Ornithopter) cybird Delfly micro Entomopter smart bird Humming bird Hybrid/ Transitional Mini-Panther Cypher II the Quadshot Vision Air MAVion 5

Bijzonder originele mini-uas Alles kan vliegen! bron: YouTube 6

Automatisering - acrobatiek en kunstjes Prachtige filmpjes op YouTube te vinden: Systemen die door hoepels vliegen Systemen die samen een muziekstuk spelen Systemen die samen tennis spelen Systemen die samen een grote toren bouwen Formaties van systemen die prachtige figuren vliegen. Vereist een geconditioneerde omgeving source: youtube 7

Automatiseringsonderzoek Navigatie zonder GPS Breng een systeem in een onbekende omgeving en activeer het Het systeem zoekt zijn eigen weg Video based Odometrie Standregelsensoren Visueel 3D modelvorming Simultaneous Localization and Mapping (SLAM) Structure From Motion source: youtube 8

Verhouding met het Nederlandse Luchtverdedigingsysteem Uitdaging Formaat Kosten Toegankelijkheid Beschikbaarheid Stedelijk gebied Apache F-16A MLU Patriot Fregatten Stinger 9

Ter illustratie (militaire) off the shelf systemen Battlehawk 30-minute endurance EO/IR streaming video 40mm fragmenting grenade warhead for target engagement 5 km reach and 2 m accuracy Switchblade 36 minute endurance real-time GPS coordinates and video for information gathering, targeting, or feature/object recognition. non-line-of-sight precision strike solution with minimal collateral effects. 10 km reach 10

Niet alleen de industrie is aan het pionieren bron: YouTube 11

Voorbeelden van dreigingen uit de praktijk Iraans geproduceerde Hezbollah Ababil-T UAV, neergeschoten door Israelische jachtvliegtuigen tijdens de crisis in 2006 in Libanon Klein (1.5 m span) afstandbestuurd vliegtuigje vliegt tegen het Tweede Kamer gebouw op 31 mei 2010 Modelvliegtuig-dreiging in Washington op 28 September 2011 Angela Merkel drone incident in sept 2013 12

Focus van de bescherming Detectie Volgen Identificatie/Classificatie Coördineren met andere partijen, zowel op de grond als in de lucht Gecontroleerd verwijderen Let wel: Mogelijk bieden ook andere fasen van de dreiging, of andersoortige oplossingen interessante aanknopingspunten voor bescherming tegen onbemande mobiele systemen. 13

(Gecontroleerd) verwijderen? bron: YouTube 14

Overnemen van een drone? bron: YouTube 15

Voorbeelden van onderzoek elders in de wereld Black Dart Excercise in de VS Kickstarter project Al Qaida 16

Voorbeeld Concrete relevante technische aspecten Bedieningsgemak Coördinatie Nevenschade Kostenefficiëntie Opbouw- en laad -tijd Parallellisme Inzetbaarheid Fracticide 17

Overzicht regelgeving Regelgeving maakt onderscheid tussen 2 soorten gebruik Hobbymatig -> regeling modelvliegen (<= 25 kg) Professioneel -> geen specifieke luchtvaartregelgeving, alleen ontheffingstraject (<=150 kg) Qua luchtvaartregelgeving : tot 150 kg nationale verantwoordelijkheid. Beweging vanuit EC om < 150 kg ook weer EC verantwoordelijkheid te maken 18

Niet voor het eerst... 19

Of misschien toch maar een niet-technische oplossing? bron: onbekend 20

21