Joweria Shadia, 11 jaar oud Ik ontmoette Joweria in augustus 2010 bij de organisatie Katwe Youth Development Association of te wel KAYDA, een partner organisatie van het programma Kinderen in de Knel van Kerk in Actie. Katwe is een krottenwijk vlak bij het centrum van Kampala, de hoofdstad van Uganda. Joweria woont daar met haar moeder en vier zussen in een gehuurde kamer. Haar vader is overleden en haar moeder is vaak ziek. De enige inkomsten van het gezin bestaan uit de winst van een klein marktkraampje met uien en tomaten in de wijk. Dit is bij lange na niet genoeg om de 6 gezinsleden van de voeden en al helemaal niet om de 5 meisjes van naar school van te laten gaan. Joweria staat hier voor een muurschildering die de kinderen van KAYDA samen gemaakt hebben op een van de muren. Dit is de eenkamerwoning waar het hele gezin van Joweria in Katwe woont.
Joweria met haar moeder op de markt. Soms helpt ze haar moeder op de markt. Ze lijken veel op elkaar. Joweria wil heel graag naar school, ze is een heel slim meisje dat vloeiend Engels met ons sprak tijdens ons bezoek en vertaalde voor haar leeftijdgenootjes die de taal lang niet zo goed machtig waren. Ze wil lerares worden vertelde ze ons. KAYDA is gevestigd vlakbij de plaats waar het gezin woont. Joweria kwam in aanraking met KAYDA en tegenwoordig heeft ze een bed in de meisjesslaapzaal van KAYDA en eet ze bij KAYDA. Op onze vraag waar nu haar thuis is antwoordde ze dat ze eigenlijk twee thuizen heeft; bij haar moeder en bij KAYDA. Voor haar is thuis: waar te eten is, waar ik mijn was kan doen, waar ik slaap en waar voor me gezorgd wordt en waar mijn vrienden zijn. Dat is afwisselend bij KAYDA en bij haar moeder. KAYDA betaalt bovendien de school en schoolbenodigdheden zodat ze naar school kan. Haar moeder is daar te arm voor. Dat ze zelf haar was doet is heel gewoon in Uganda. Jongens en meisjes leren al heel jong zelf met de hand hun eigen kleren te wassen. Nu is dat bij KAYDA makkelijk om te doen KAYDA heeft nl haar eigen waterpomp. De kinderen hoeven niet ver te lopen om het water te hebben om de was te doen.
Joweria heeft twee vrienden bij KAYDA waar ze veel mee optrekt, Dennis en John. Hier zitten ze samen voor de slaapzalen van KAYDA. Joweria danst heel graag. Bij KAYDA zingen en dansen ze om alle ellende van hun leven te vergeten en samen een hoop plezier te hebben. Ze leren ook oude traditionele Ugandese dansen. Hier is dat een stokdans. Ze treden op voor toeristen en bij feesten van mensen in de buurt of bij festivals. Dat doen ze omdat ze het leuk vinden, maar ook om inkomsten voor KAYDA te verwerven en omdat ze altijd wel een flesje cola en iets lekkers krijgen.
Joweria heeft bij KAYDA haar eigen bed. Dat wil zeggen ze slaapt op het bovenste bed van een stapelbed van 3 bedden. Deze bedden zijn gemaakt in de werkplaats van KAYDA zelf. Alle jongens leren houtbewerking bij KAYDA. Joweria is dol op Awali, een van de Ooms zoals ze de sociaal werkers noemen die voor de kinderen zorgen. Awali is zelf ook afkomstig uit een hele verscheurde familie. Zijn vader verstootte zijn moeder zonder mogelijkheden om te overleven en ze stond met haar 5 kinderen op straat. Awali heeft een hele moeilijke jeugd gehad en veel honger geleden. Maar heeft uiteindelijk toch een opleiding kunnen doen en wil graag met kinderen werken. Dat doet hij nu bij KAYDA
Awali vertelde dat hij thuis net als de meisjes water moest halen en mee moest helpen met het klaarmaken van de maaltijd. Nu stimuleert hij bij KAYDA ook dat meisjes en jongens alle klusjes in huis moeten leren.
John Mivule (11 jaar) woont ook bij KAYDA. Hij spreekt niet zo goed Engels als Joweria, dus zij helpt bij het gesprek. Hij is van huis weggelopen. Hij woonde met zijn vader in een dorpje vlakbij Kampala. Zijn moeder overleed bij zijn geboorte. Zijn twee oudere zussen zijn al getrouwd en het huis uit en zijn vader is een alcoholist. Zijn vader zorgde niet goed voor hem. Er was thuis vaak geen eten en zijn vader betaalde niets om John naar school te kunnen laten gaan. Dat vond John heel naar. Op een dag sloeg zijn vader hem weer zo erg, dat John wegliep van huis en naar het centrum van Kampala liep. Hij voetbalde ergens op een veldje met andere jongens en had het goed naar zijn zin totdat het donker werd en hij niet wist waar hij heen moest. Een paar jongens met wie hij voetbalde woonden bij KAYDA en namen hem mee. Sindsdien woont hij bij KAYDA, maar in de vakanties moet hij van KAYDA naar zijn vader, om het contact met zijn familie en dorp waar hij vandaan komt niet kwijt te raken. Dat is heel moeilijk, want ondanks dat zijn vader de sociaal werkers van KAYDA beloofd goed voor hem te zorgen gebeurd dat niet altijd. Soms loopt John tijdens deze vakantieperiodes weer weg van huis en loopt hij naar KAYDA. Hij mist zijn zussen heel erg.
John houdt van dieren en kreeg van de ooms een aantal kuikens om voor te zorgen van het kippenproject van KAYDA. Hij is dol op ze en zorgt goed voor ze. Het is zijn verantwoordelijkheid dat ze genoeg te eten krijgen en niet weglopen. KAYDA heeft ook een huis poes die muizen en ratten moet vangen. Alle kinderen die bij KAYDA wonen kiezen een oudere mentor, een jongen of meisje die ouder is en al langer bij KAYDA woont. Die kan ze de weg wijzen en is er voor allerlei vragen en problemen. Zo gaat het in gezinnen ook en dat probeert KAYDA na te bootsen. Hiernaast staat John met zijn mentor.
Als alle kinderen die op internaten zijn gedurende de vakantietijd terug zijn bij KAYDA, zijn er soms niet genoeg bedden. Dan slapen John en vriend Dennis samen in een bed. Dat vinden ze geen probleem. Het zijn beste maatjes.
Dennis is 10 jaar oud en beste maatjes met Joweria en John. Hij is wat verlegen en spreekt nog niet zo goed Engels, ook hier helpt Joweria met het vertalen als we hem naar de reden vragen dat hij bij KAYDA woont en niet bij zijn familie. Dennis vertelde ons; mijn vader en moeder zijn overleden en er was in de familie niemand die voor me kon zorgen. Een oom bracht me naar KAYDA. Hij komt me gelukkig vaak opzoeken en hoopt als hij zelf een huis en een baan heeft voor me te gaan zorgen en me weer op te halen. Geen idee wanneer dat gaat gebeuren. Dennis is heel blij dat hij weer naar school kan nu hij bij KAYDA woont. Hij is een aantal jaar niet naar school geweest en loopt achter met zijn werk, maar nu doet hij erg zijn best.
Dennis heeft als een van de weinige kinderen bij KAYDA een eigen fiets. Die bracht zijn oom voor hem mee. Hij is er heel blij mee en zuinig op. Ze lachen hem wel eens uit omdat hij als enige jongen een meisje als mentor heeft gekozen, maar hij is heel blij met haar. Misschien zijn de andere jongens wel jaloers??
Faisal Nsubuga is de directeur van KAYDA. Hij was ooit in Uganda een beroemd voetballer. Hij speelde in de hoogste Ugandese klasse in Kampala bij het politieteam. Toen hij stopte met spelen ging hij jongeren trainen. Dit vond hij heel leuk om te doen. Hij kwam in aanraking met jongens in Katwe die altijd speelden op een veldje in de wijk. Toen hij hoorde van hun problemen besloot hij zich te gaan inzetten voor kinderen zonder thuis. Samen met een aantal vrienden overlegde hij met de buurtoudsten en kreeg hij een stuk grond en werd er een bestuur op gericht. Met fondsen van buiten en hulp van de buurt heeft is er nu de organisatie KAYDA, midden in de wijk. Er zijn slaapzalen, er is een pomp, er zijn een paar klaslokalen en praktijklokalen en er is een bibliotheek. Er zijn ooms en tantes die voor de kinderen zorgen. Deze ooms en tantes (sociaal werkers) komen uit de buurt en zijn christenen of moslims. Ieder kind die binnenkomst bij KAYDA houdt het geloof van de familie waar hij of zij uitkomt. Voor christenen komen af en toe priesters en dominees op bezoek voor de kinderen en voor de moslims komt de imam. Tijdens de Ramadan eten de moslim kinderen pas na zonsondergang, de andere kinderen eten op hun gewone tijden. Faisal, de directeur samen op de foto met Joweria, Dennis en John.