NIEUWEGEIN e.o. jaarverslag 2013
Voorwoord Voor U ligt het jaarverslag van de Stichting Urgente Noden Nieuwegein (SUNN) en omstreken. Zoals u zult lezen moesten we in 2013 weer een stijging van 25% van het aantal aanvragen constateren. Deze trend zet zich, naar het zich laat aanzien, voor in 2014. Uit een onlangs verschenen NIBUD-rapport blijkt, dat alleenstaande ouders met een kind structureel 50 euro per maand tekort komen om in hun levensonderhoud te voorzien; bij meerdere kinderen loopt dit tekort op. Dit betekent dat er niet gespaard kan worden voor noodzakelijke uitgaven, zoals vervanging van witgoed en andere huisraad, opknappen van het huis etc. Omdat voor dit soort zaken geen beroep mag worden gedaan op de Bijzondere Bijstand, fungeert SUNN inmiddels de facto zelf als voorliggende voorziening. Dit zal voor de Stichting tot onoverkomelijke budgettaire problemen leiden. Samenhangend met de toename van aanvragen doet zich een geheel ander budgettair probleem voor. In plaats van de in de subsidie voorziene 18 uur per week voor onze beroepskracht worden structureel ongeveer 26 uren gewerkt. Omdat SUNN, behalve voor Nieuwegein, ook voor de andere Lekstroomgemeenten werkzaam is, zullen wij onze pogingen, om ook daar van gemeentewege subsidie te krijgen, intensiveren. Dit voorwoord leest als een noodkreet en in zekere zin is dat het ook. Mooier kunnen we het niet maken Laten we deze inleiding dan toch met de positieve constatering besluiten, dat, na vele jaren sukkelen, de samenwerking met de in 2013 aangetreden gemeentelijke vertegenwoordigster optimaal is. De samenwerking met maatschappelijk veld is en blijft uitstekend. Ten slotte past ons een welgemeend dankwoord aan de vele fondsen en sponsoren, die het ons mogelijk maken een bijdrage te leveren aan de armoedebestrijding in onze gemeente. Willem Bergman, voorzitter. 1
Doelstelling van de Stichting Het hoofddoel van de Stichting is het verlenen van financiële steun aan inwoners van Nieuwegein e.o. die in een urgente financiële noodsituatie verkeren en die niet, niet meer of niet tijdig in aanmerking komen voor zogenaamde voorliggende voorzieningen, zoals de Wet Werk en Bijstand of andere (lokale) voorzieningen. SUN Nieuwegein e.o. kan op korte termijn hulp bieden, zo nodig binnen 24 uur na ontvangst van een aanvraag. Zoals in de oprichtingsakte is vastgelegd, is het de ambitie van SUN Nieuwegein e.o. om haar activiteiten uit te breiden naar de overige zogenaamde Lekstroomgemeentes. Hoewel er in de afgelopen jaren contacten werden gelegd met de andere Lekstroomgemeentes dan Nieuwegein, draagt geen van deze gemeentes tot op heden bij aan de apparaatskosten van de Stichting. Financiering De gemeente Nieuwegein subsidieert de bureau- en salariskosten van de Stichting. De Stichting is zelf verantwoordelijk voor het aantrekken van gelden voor het realiseren van haar doelstellingen: het lenigen van bestaande urgente financiële noden. Het verstrekken van giften aan aanvragers is in het jaar 2013 mogelijk gemaakt door bijdragen van de volgende fondsen en instellingen: Cordaid/Bond zonder Naam De Parochiële Caritas Instelling van de RK Kerk te Nieuwegein Fonds DBL K.F. Heinfonds Studie en Individuele Noden M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting Protestantse gemeente Vianen Stimuleringsfonds Rabobank Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht Verder ontving de Stichting enkele kleinere giften van particulieren en uit collectes van kerken. 2
Werkwijze Aanvragen voor een financiële bijdrage kunnen worden gedaan door professionals die werkzaam zijn bij instellingen met wie de Stichting een convenant heeft afgesloten. Rechtstreeks contact met belanghebbenden over het toekennen van de aanvraag vindt dus niet plaats. Het convenant bevat afspraken over de wijze van samenwerken. De coördinator toetst de aanvragen op volledigheid en onderbouwing en bekijkt, in overleg met de aanvrager, of er wellicht toch nog voorliggende voorzieningen zijn waarvan gebruik gemaakt kan worden. Is dit niet het geval en voldoet de aanvraag aan de overige voorwaarden, dan legt de coördinator de aanvraag met een positief advies voor aan de voorzitter of secretaris van het bestuur. Het bestuurslid neemt de uiteindelijke beslissing. De voornaamste redenen waarom aanvragen afgewezen worden zijn het ontbreken van een duidelijke urgentie, het niet voldoen aan de criteria het niet of onvoldoende beantwoorden van vragen van de coördinator of het voorhanden zijn van een voorliggende voorziening. Sommige aanvragen worden ingetrokken. Redenen hiervoor kunnen zijn: de betrokkene heeft een andere oplossing gevonden of de omstandigheden zijn veranderd, er blijkt toch nog een voorliggende voorziening te zijn, de aanvraag is niet in orde en de aanvrager houdt de eer aan zichzelf. Nadat er een positief besluit over een aanvraag is genomen, licht de coördinator de aanvragende instantie in en doet, onder toezicht van de penningmeester, de betaling. De Stichting ontvangt relatief veel aanvragen bij broodnood. Omdat daarbij altijd spoed is geboden, is voor die gevallen een lichtere procedure ontworpen, zodat snel gehandeld kan worden. Sinds 2011 is deze lichtere procedure ook van kracht voor aanvragen onder de 75,00. Van deze lichtere procedure wordt met name veel gebruik gemaakt voor het aanvragen van ID-bewijzen. De lijst van Convenanthouders is ook dit jaar weer uitgebreid. SUNN ontvangt nu aanvragen van de volgende organisaties. Gemeente Nieuwegein, Afdelingen Werk & Inkomen Gemeente Nieuwegein, Afdeling Schuldhulpverlening Gemeente Lopik Movactor Nieuwegein Stichting Beschermde Woonvormen Utrecht Vitras/CMD (algemeen maatschappelijk werk en vluchtelingenwerk) 3
Stichting Reinaerde Stichting Altrecht Stichting Samenlevingsopbouw Lopikerwaard Humanitas Stichting Mee Leger des Heils Stichting Vluchtelingenwerk Midden Nederland In het belang van diegenen waarvoor de aanvraag bestemd is neemt SUNN In incidentele gevallen ook aanvragen aan van organisaties waarmee het geen convenant heeft. De Stichting heeft voor 18 uur per week een coördinator in dienst, die de aanvragen behandelt en administreert, fondsen werft en zorgt voor alle andere werkzaamheden met de Stichting verband houdend. Met het voortdurend toenemen van het aantal aanvragen en gelijkblijvende subsidie staat dit contract echter onder grote druk. Ook in 2013 is het helaas nog niet gelukt om een convenant af te sluiten met de Gemeente IJsselstein, hoewel er vanuit de Gemeente wel aanvragen zijn ingediend. De overige aanvragen vanuit IJsselstein worden voornamelijk ingediend door Vitras/ CMD. Ondanks het ontbreken van een convenant met de Gemeente IJsselstein worden aanvragen uit die gemeente wel gehonoreerd. Overigens geldt ditzelfde ook voor de gemeente Vianen. 4
De coördinator houdt regelmatig contact met de betrokken organisaties en verzorgt indien gewenst presentaties over de werkwijze van de Stichting. Dit draagt ertoe bij dat de lijnen korter worden en de kwaliteit van de aanvragen verbetert. In veel gevallen wordt er vooraf overleg gepleegd over de vraag of het zin heeft een aanvraag in te dienen. Dit voorkomt onnodig veel werk voor beide partijen. Ondanks het feit dat de Stichting Urgente Noden bekend zou moeten zijn, blijkt toch steeds weer, dat individuele hulpverleners van instellingen waarmee een convenant is afgesloten, soms niet op de hoogte zijn van de mogelijkheden. De coördinator heeft hierover regelmatig overleg met organisaties die aanvragen indienen. Het doen van een aanvraag kost tijd van de hulpverlener. Het mag op z n minst opmerkelijk genoemd worden, dat binnen eenzelfde organisatie sommige hulpverleners meer aanvragen indienen dan anderen en dat er ook nog hulpverleners zijn, die zich nooit voor hun cliënten tot SUNN wenden. De coördinator houdt regelmatig contact met de betrokken organisaties en verzorgt indien gewenst presentaties over de werkwijze van de Stichting. Dit draagt ertoe bij dat de lijnen korter worden en de kwaliteit van de aanvragen verbetert. In veel gevallen wordt er vooraf overleg gepleegd over de vraag of het zin heeft een aanvraag in te dienen. Dit voorkomt onnodig veel werk voor beide partijen. 5
Bestuur Het bestuur van de Stichting bestaat uit een Dagelijks Bestuur (DB) en een Algemeen Bestuur (AB). De leden van het bestuur komen uit organisaties werkzaam in de hulpverlening, de lokale overheid en andere maatschappelijke organisaties. De bestuursleden zijn afkomstig uit de volgende organisaties: de gemeente Lopik, Movactor, de Stichting Beschermde Woonvormen Utrecht, Vitras/CMD, de Stichting Leergeld, Protestante Gemeente Nieuwegein Noord en Caritas. Namens de gemeente Nieuwegein neemt een adviseur deel aan de bestuursvergaderingen. De voorzitter, secretaris en penningmeester hebben geen formele binding met een organisatie. Het bestuur onderhoudt, samen met de coördinator, de contacten met de gemeentes en de fondsen. De besluitvorming over de aanvragen geschiedt door de voorzitter of de secretaris. De betalingen van de giften geschieden, na fiattering van de beslisser, onder toezicht van de penningmeester. 6
Aanvragen Hoewel SUNN in principe geen schulden betaalt, kan het voorkomen dat bij het tot stand komen van een schuldenregeling een achterstand in betaling tot mislukking leidt. In zulke gevallen kan, al dan niet in overleg met een fonds, soms worden besloten om toch een gift toe te kennen. 7
Hoogte inkomen In 2012 heeft het bestuur besloten om bij het beoordelen van de aanvraag uit te gaan van het netto leefgeld van de begunstigde. Het kan dus voorkomen, dat een aanvraag goedgekeurd wordt voor iemand, die weliswaar een inkomen boven het sociaal minimum heeft, maar die door schulden en/of loonbeslag niet meer overhoudt dan het hiervoor vastgestelde leefgeld per week. 8
Voorbeelden van casuïstiek - Op meneers inkomen is beslag gelegd door een schuldeiser. Hierdoor is meneer zijn leefgeld kwijtgeraakt en moet hij ook nog eens extra kosten maken. Meneer zit al sinds de kerst zonder geld en eigenlijk ook zonder eten. Daarbij heeft de man ook nog diabetes. Meneer heeft een inwonende zoon die geen kostgeld betaalt. Hij gaat hem nu om kostgeld vragen, anders moet de zoon het huis uit. Meneer ontvangt ook te weinig toeslagen. Dit moet zo spoedig mogelijk geregeld worden. De aanvraag is voor 1 week broodnood. - Mevrouw zit in de WSNP en is een oude bekende van SUNN. Een van haar kinderen zit in een justitiële inrichting in Rotterdam. De anderen zijn (tijdelijk) uit huis geplaatst en wonen in Noord-Holland, waar ook de voogdijzaken lopen. Mevrouw heeft een oude auto, waarmee ze haar kinderen bezoekt en naar afspraken met justitie en kinderbescherming gaat. Hiervoor heeft ze vrijstelling gekregen van haar bewindvoerder. Omdat mevrouw aantoonbaar zo veel reist komt ze regelmatig niet uit met haar leefgeld. De vraag is om haar twee weken bij te staan met boodschappen. - Mevrouw is 82 jaar. Ze heeft onlangs haar zuster verloren en haar zoon heeft een hartaanval gehad. Hierdoor heeft mevrouw haar financiën laten versloffen. Mevrouw heeft zich inmiddels gemeld voor schuldhulpverlening. Voor mevrouw is thuisadministratie geregeld. Mevrouws twintigjarige wasmachine is kapot gegaan. - Mevrouw heeft zich gemeld voor schuldhulpverlening. Er wordt een minnelijk traject opgestart. Een belemmering vormt echter een openstaande en niet saneerbare vordering van het CJIB. De hoogte van de vordering bedroeg 402, maar is inmiddels overgedragen aan een deurwaarder en verhoogd tot 612. Mevrouw kan dit niet uit haar reserves betalen. Er ligt beslag op haar inkomen en er vindt inhouding CVZ plaats. Verder wordt haar zorgtoeslag verrekend met een belastingschuld. De aanvraag is voor het betalen van het totale CJIB-bedrag. 9
- Mevrouw is geboren in de VS en daar heeft zij ook de vader van haar kinderen ontmoet. Vader komt uit Iran en heeft in Nederland asiel gekregen. Het echtpaar is daarop in Nederland komen wonen. Inmiddels zijn ze gescheiden en leeft mevrouw van een bijstandsuitkering. Mevrouw heeft geen familie in Nederland, maar wel een goed contact met haar buren. Mevrouw heeft een kapot fornuis. Omdat er in de wijk geen gasaansluiting is wordt voor haar een elektrisch fornuis aangevraagd. - Mevrouw heeft schulden en er is schuldhulpverlening voor haar aangevraagd. Budgetbeheer is ingezet. Mevrouw is een alleenstaande moeder met volwassen zoons, die weigeren te werken en bij te dragen. Er is een aanvraag bij de voedselbank ingediend. Vitras/CMD werkt aan een oplossing in verband met de zonen. Ter overbrugging wordt er voor een week boodschappen voor mevrouw aangevraagd. - Meneer is alleenstaand. Hij heeft twee huwelijken achter rug, die beide in een scheiding zijn geëindigd. Meneer heeft geen contact meer met zijn ex-vrouwen en de kinderen. Hij heeft ook geen contact meer met broers en zussen. Meneer heeft een WAO-uitkering. Het ontbreekt hem aan inzicht in zijn situatie en zijn leven. Er is permanente thuisbegeleiding voor hem ingezet. Meneer heeft kiespijn, maar is niet verzekerd voor de tandarts. - Mevrouw heeft schulden meegenomen uit een vorige relatie. Dit was bij haar huidige partner niet bekend, maar werd duidelijk bij de komst van hun eerste kind. Meneer is wel bereid de schulden mede op zich te nemen en af te lossen. Omdat hij werkt komt het echtpaar niet in aanmerking voor de voedselbank. Hun zaak is onder behandeling bij schuldhulpverlening, maar de budgetbeheerder heeft hun leefgeld nog niet op orde. Op dit moment blijft er na betaling van vaste lasten geen leefgeld over. Meneer probeert extra inkomsten te genereren, maar die worden door de budgetbeheerder onmiddellijk ingezet om schulden te betalen. De aanvraag is boodschappenbonnen te verstrekken. - Mevrouw woont in Vianen en haar ex-partner maakt haar het leven zuur. Ze heeft op stel en sprong de echtelijke woning verlaten en heeft nauwelijks iets van huisraad mee kunnen nemen. Mevrouw heeft een aanvraag gedaan voor bijzondere bijstand, maar dit is afgewezen, omdat de gemeente meent dat mevrouw ook naar een Blijf van mijn Lijfhuis had kunnen gaan. Mevrouw heeft inmiddels al van veel kanten huisraad gekregen, maar er ontbreekt nog een wasmachine. 10
- Meneer heeft zich gemeld bij schuldhulpverlening. Hij is afgesloten van gas en licht en dit kan alleen bij kort geding ongedaan worden gemaakt. Meneer heeft echter een inkomen dat 300 boven het minimum ligt. Hij komt hierdoor niet in aanmerking voor gratis rechtsbijstand. Bij de vaststelling wordt echter niet naar een schuldenregeling gekeken en ook niet naar het feit dat meneer maar een leefgeld van 50 per week heeft en verder geen reserves kan aanspreken. - Meneer heeft Niet Aangeboren Hersenletsel en reageert en handelt daarom niet altijd adequaat. Hij heeft thuisbegeleiding van Professionals in NAH en heeft bewindvoering. De laatste heeft fouten gemaakt bij het opzeggen van abonnementen, waardoor meneer nog altijd rekeningen krijgt, die dan ook betaald worden. Hierdoor blijft er voor meneer geen leefgeld over. Omdat hem geen blaam treft wordt voor twee weken boodschappen toegekend. - Mevrouw heeft een zeer problematisch verleden. Is mishandeld door haar ouders, daarna gedwongen in een huwelijk met een veel oudere man en ook tijdens haar huwelijk mishandeld. Uiteindelijk is zij via het Blijf van mijn Lijfhuis uit haar huwelijk ontkomen. Haar tienerdochter is moeilijk te hanteren, waarschijnlijk als reactie op de problemen tussen vader en moeder en haar eigen mishandeling. Mevrouw probeert haar situatie te verbeteren door het volgen van cursussen. Mevrouws wasmachine is stuk gegaan, de aanvraag betreft een nieuwe machine. - Meneer is een analfabete man, die ooit als asielzoeker naar Nederland is gekomen. Hij heeft een ernstig traumatisch verleden. Hij heeft lange tijd beschermd gewoond bij SBWU en woont nu begeleid zelfstandig. Meneer is onder beschermingsbewind geplaatst. Helaas heeft deze bewindvoerder geen structuur kunnen aanbrengen en is er een belastingschuld ontstaan. Dit wordt nu terugbetaald, maar heeft tot gevolg dat meneer maar 40 overhoudt voor leefgeld. Hiervan moeten ook nog reiskosten betaald worden. Meneer heeft inmiddels een andere bewindvoerder. Er is geen geld voor onvoorziene uitgaven en meneer heeft dringend wat kleding nodig. - Meneer is een alleenstaande man met een psychiatrisch verleden. Hij heeft twee kinderen, die beide door zijn zuster in Houten worden opgevoed. Zij is tevens zo n beetje meneers enige sociale contact. Meneer bezoekt zijn kinderen regelmatig en 11
moet ook vaak naar het ziekenhuis. Zijn leefgeld is niet toereikend om openbaar vervoer te betalen, dus doet hij alles op de fiets. Die fiets is echter een paar weken geleden gestolen. Meneer mag nu een tweedehands fiets uitzoeken bij de Fietsenhal. - Mevrouw is gescheiden en is door haar man met 180.000 aan schulden achter gelaten. Mevrouw is ziek en moet regelmatig naar het ziekenhuis. Verder heeft ze een borderline stoornis. Ze woont inmiddels bij haar zuster, die haar eigen problemen heeft. Mevrouw deelt de kosten van de woning met haar zuster en krijgt leefgeld. Haar reserve gaat op aan eigen risico, extra medicijnen en vervoer. Mevrouw slaapt al een paar jaar op een bed van 70x190. De aanvraag is voor een nieuw bed. - Migrantengezin met multiproblematiek, waaronder schulden. Een van de kinderen is meervoudig gehandicapt en een ander kind is uit huis geplaatst wegens gedragsproblemen. Het middelste kind volgt de HAVO. Vader is gokverslaafd en hiervoor onder behandeling. Het gezin heeft onlangs 1600 moeten betalen voor de verlenging van hun verblijfsvergunning. Nu is de wasmachine kapot en er is geen reserve. - Mevrouw vraagt schuldhulpverlening aan, maar heeft geen geldig ID-bewijs. Hier heeft ze op korte termijn ook geen geld voor. Mevrouw heeft psychische klachten, veel stress en onrust, omdat ze alleen staat voor de opvoeding van haar kinderen. Hierdoor is ze op een gegeven moment gestopt met het openmaken van de post en zijn er achterstanden in vaste lasten ontstaan. Er ligt beslag op haar inkomen, een achterstand bij de woningbouwvereniging van drie maanden (dreigende uitzetting). De jongste zoon is uit huis geplaatst. Mevrouw heeft nu hulp van thuisbegeleiding en ze krijgt ook psychische hulp. 12
Cijfers Het aantal aanvragen is in 2013 wederom gestegen. Het totale aantal bedroeg 252. Helaas is ook voor 2014 de verwachting dat het aantal aanvragen niet zal afnemen. De crisis zet zich voor de laagste inkomens nog altijd door. De invoering van het eigen risico, het wegvallen van sommige toeslagen en de invoering van de nieuwe Bijstandswet, maakt dat de financiële weerbaarheid van de doelgroep van SUNN meer en meer afneemt. 13
Balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) 31.12.2013 31.12.2012 Active Vlottende activa Voorraad 120 Vorderingen Nog te ontvangen 448 456 Liquide middelen 34.169 31.647 34.737 32.103 Passica Vreemd vermogen Schulden op korte termijn Nog te betalen subsidie 380 3.593 Nog te besteden donaties 25.904 23.505 Overige schulden en overlopende passiva Reservering vakantiegeld 963 928 Nog te betalen kosten 2.245 2.474 Nog te betalen salaris 4.013 - Loonbelasting 1.232 1.603 8.453 5.005 34.737 32.103 14
Exploitatierekening 2013 2012 Donaties Ontvangen donaties 50.806 43.500 Af: verstrekte noodhulp -48.408-32.528 Af: Gereserveerd -2.398-10.972 - - Exploitatiekosten Personeelskosten 33.434 30.304 Overige bureaukosten 6.480 6.559 Ontvangen rente -294-456 39.620 36.407 Subsidie/bijdragen Gemeente Nieuwegein 40.000 40.000 Af: te restitueren -380-3.593 39.620 36.407 Saldo baten en lasten - - 15
16
NIEUWEGEIN e.o. www.urgentenodennieuwegein.nl Postbus 663 3430 AR Nieuwegein T 06-83 07 31 31 E info@urgentenodennieuwegein.nl