Doctoraatsonderzoek naar verbanden tussen woonvoorkeuren, leefmilieus en ruimtelijke planning in Vlaanderen Ann Pisman HA / UGent 28/11/2007 Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 1
Hoeveel mensen in Vlaanderen willen in de stad wonen? Heeft het ruimtelijk beleid impact op deze keuze? Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 2
Opbouw toelichting RSV als aanleiding Stilstaan bij de diversiteit van de Vlaming Stilstaan bij de diversiteit van woonmilieus Onderzoekshypothese Voorbeelden van leefstijlonderzoek Woonwensen bij de Vlaamse jongeren Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 3
RASTERSTAD VLAANDEREN Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 4
RSV (1997) 60% van alle bijkomende woningen (1997-2007) IN de stedelijke gebieden Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 5
2007 47% buitengebied /53% stedelijke gebieden!!!! Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 6
Wat denkt dé Vlaming over wonen? Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 7
Eerste bedenking: DE Vlaming bestaat niet. Vooral de diversiteit is belangrijk. Tweede bedenking: Tijden en zeden veranderen. De Vlaming heeft een baksteen in de maag? Gezinnen met kinderen willen een woning met tuin, liefst buiten de stad? Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 8
Diversiteit van de Vlaming benoemen? Marketing SEGMENTATIEONDERZOEK Geografische segmentatie Demografische segmentatie WONEN Psychografische segmentatie Gedragsmatige segmentatie Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 9
Prentje huishoudens amsterdam Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 10
Diversiteit van de Vlaming benoemen? Marketing SEGMENTATIEONDERZOEK Geografische segmentatie Demografische segmentatie Psychografische segmentatie Gedragsmatige segmentatie WONEN Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 11
sociodemografische of harde variabelen (huishoudensamenstelling, koopkracht, leeftijd) woninggrootte en woningtypologie psychografische variabelen architectuur, woonmilieu, woonsfeer Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 12
Diversiteit van de Vlaming benoemen? Ahv LEEFSTIJLEN leefstijl = een persoonlijke manier van leven (Van Daele) leefstijlen correleren met gedrag, attitude, normen en waarden (Van der Knaap, 2002) Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 13
Diversiteit van de woonomgevingen benoemen? Dé Vlaming denkt over woonmilieus Woonmilieus = Samenhangende gehelen van ruimtelijke, sociale, economische en culturele factoren rondom wonen Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 14
Onderzoek naar waarderingsaspecten voor de woonomgeving Fysieke woningkenmerken Fysieke omgevingskenmerken Sociale omgevingskenmerken Functionele omgevingskenmerken Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 15
Onderzoek naar waarderingsaspecten voor de woonomgeving Fysieke woning 50% prijs Fysieke omgeving Sociale omgeving Functionele omgeving 50% prijs Sociale en functionele belangrijker in de stad. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 16
Onderscheidende elementen woonmilieus? Homogeniteit/heterogeniteit van de Bewoners Functies Architectuur Ander publiek domein Ontmoetingsruimte, speelruimte Veilig, geen overlast Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 17
Onderzoekshypothese LEEFSTIJL- TYPOLOGIE WOONOMGEVINGS- TYPOLOGIE Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 18
Bewonerspotentie? analyseren ahv leefstijlen Stedelijke leefstijlen? Landelijke leefstijlen? Landstedelijke leefstijlen? Leefstijlen onderscheiden op basis van gedrag, demografie, normen & waarden Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 19
Relatie met beleid, media, ontwikkelaars, Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 20
Eigen onderzoek - Consumers Survey Gedragspatronen (verplaatsing, vrije tijd, ) Waardepatronen (familie/vrienden, diversiteit, ) Leefstijlgroepen GIS-oefening Woonomgevingstypes Statistische verbanden zoeken tussen leefstijlgroepen en woonomgevingstypes Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 21
Eigen onderzoek - encoders Onderzoek van beleidsteksten (RO / wonen) Onderzoek van promotiemateriaal van ontwikkelaars, Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 22
Praktijkvoorbeelden leefstijlen - Nederland woonmilieus Commerciële bureaus Nederlandse overheid (nationaal, gemeentelijk) Academische wereld Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 23
LEEFSTIJLBENADERING BASIS = survey-onderzoek tienduizenden respondenten worden bevraagd over bijvoorbeeld hun waardepatroon bestanden worden jaarlijks aangevuld. Indeling van de bevolking in een aantal groepen dmv statistische analyses Grafische voorstelling van deze groepen Onderkennen van trends van waardepatronen en gedrag Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 24
Motivaction NFO Trendbox SmartAgent NIPO Traditionele burgerij Gemaksgeoriënteerden Moderne burgerij Nieuwe conservatieven Kosmopolieten Opwaarts mobielen Postmaterialisten Doelgericht avontuurlijk Sober Filosoferen Spiritueel altruïsten Orde en Fatsoen Het Centrum Ongecompliceerde levensgenieters Dynamisch individualisten Ongebondenen Stille Luxe Samenlevers Verankerden Terugtreders Behoudenden Geëngageerden Genieters Luxezoekers Ruimdenkers Zakelijken Zorgzamen Postmoderne hedonisten Evenwichtigen Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 25 De leefstijlsegmenten van Motivaction, NFO-Trendbox, SmartAgent en NIPO
The smartagent Company Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 26
Dynamische diversiteit Tonen dat je anders bent Harmoniëren met anderen Ik ben anders Individuele vrijheid Sociale verbondenheid ons Soort mensen Afzonderen van anderen Statische homogeniteit Rituele omgang met anderen The smartagent Company Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 27
Vrijheid, flexibiliteit, onafhankelijkheid. Hoog opgeleid Actieve manier van leven, culturele ontwikkeling en reizen belangrijk. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" The smartagent Company 28
ambitie en controle. Presteren, carrière, status. Hoog opgeleid. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" The smartagent Company 29
betrokkenheid en harmonie. Groepsgeoriënteerd, open instelling, gezin centraal. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" The smartagent Company 30
geborgenheid en zekerheid, groepsgericht. Minder open, kleinere wereld. Lager opgeleid. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" The smartagent Company 31
Smart Agent Van leefwerelden naar woonmilieus: De rode wereld wil levendig stedelijk en hoogwaardig wonen Blauw zoekt vooral ruim opgezette woonmilieus, maar ook (hoogwaardige) stedelijke locaties, statusrijke gebieden Geel en groen houden van multifunctionaliteit op buurtniveau (bijvoorbeeld wonen bij een winkelcentrum) Groen kan experimentele architectuur absoluut niet waarderen. Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 32
The Scene Samen leven de Buurt de Broedplaats Dorps Solitair wonen Woonwijk De Privé wijk Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 33
De Buurt omgeving waar meerdere families wonen het is gezellig. We hebben goede contacten met de buren mijn huis is privédomein. Hier kan ik mij terugtrekken iedere normale mens mag hier wonen Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 34
Dorps net een samenleving in het klein. We komen mekaar geregeld tegen bij de bakker, iedereen voelt zich betrokken, verantwoordelijk mensen hebben een band met mekaar, familiaal of via het verenigingsleven je moet je een beetje aanpassen als je hier komt wonen Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 35
De Privé wijk iedereen die hier woont zit in dezelfde situatie, maar toch wonen we hier betrekkelijk anoniem onze buurt is verschillend van de andere buurten veiligheid en netheid vinden we belangrijk het uitzicht van onze woning is belangrijk Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 36
Solitair wonen letterlijk alleen wonen weids uitzicht vanuit de woning is belangrijk vrijheid anonimiteit - controle Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 37
De Broedplaats The Scene plek waar iets kan creatieve energie niet enkel wonen levendigheid heel veel verschillende soorten mensen Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 38
Wat is de bewonerspotentie van onze steden? (Wat willen de jongeren?) Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 39
Wat willen jongeren? Jongeren en wonen in Vlaanderen. Woonsituatie, woonwensen en woonbehoeften Studie van UA, iov Kind en Samenleving Schriftelijke enquête bij meer dan 4000 jongeren (12- en 18-jarigen) Combinatie met bestaande data uit socioeconomische enquête Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 40
Waar wil je in de toekomst wonen? Landelijke woonomgeving? Dit wil ik graag 40% Dit wil ik liever niet 13% Stadscentrum? Dit wil ik graag 11% Dit wil ik liever niet 60% Centrum dorp? Dit wil ik graag 11% Dit wil ik liever niet 46% Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 41
Huidige woonplaats versus toekomst? Stadscentrum + stadscentrum 18% - 47%? 35% 19de eeuwse wijken + stad 24% - 37%? 39% Landelijk wonen + stad 6% - 70%? 24% Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 42
Verklaringen? Woonwensen jongeren Dicht bij diensten en voorzieningen (37%) Dicht bij winkels (45%) Dicht bij werk (47%) Openbaar vervoer (48%) Parkeergelegenheid (48%) Eengezinswoning (66%) Voldoende grote woning (73%) Tuin(75%) Groene omgeving (75%) Rustig wonen (84%) Propere omgeving (85%) Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 43
Verklaringen? Woonwensen stadsjongeren niet echt anders!! Dicht bij werk, winkels, diensten en voorzieningen iets belangrijker Eensgezinswoning iets minder belangrijk (66% 60%) Tuin iets minder belangrijk (75% 69%) Rustig wonen iets minder belangrijk (84% 76%) Groene omgeving iets minder belangrijk (75% 70%) Stadscentrum niet geassocieerd met rustig, groen, proper wonen, in een huis met tuin Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 44
Hoeveel mensen in Vlaanderen willen in de stad wonen? Kunnen we aan de hand van leefstijlen de diversiteit van de Vlamingen én hun woonwensen bespreekbaar maken? Symposium "Mooi bedacht, goed toegepast" 45