Jaarverslag 2004 Bureau Discriminatiezaken West Brabant Breda Oosterhout Werkendam Woudrichem Moerdijk Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 1
COLOFON Uitgave Bureau Discriminatiezaken West Brabant Juni 2005 Nwe Ginnekenstraat 38c 4811 NS Breda T 076-5309137 F 076-5309139 E bdwestbrabant@palet.nl Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 2
Inhoud I Voorwoord 5 II Klachtbehandeling, registratie en monitoring 6 2.1 Klachten in beeld 6 2.1.1 Tendensen 6 2.1.2 Tendensen m.b.t. de verschillende maatschappelijke sectoren 7 2.1.3 Tendensen m.b.t. de verschillende discriminatiegronden 8 2.1.4 Extreem rechts 9 2.1.5 Tendensen per gemeente 10 2.2 Klachtbehandeling in de praktijk 11 2.2.1 Advies en adviestrajecten 11 2.2.2 Bemiddeling en bemiddelingsgesprekken 12 2.2.3 Commissie Gelijke Behandeling 12 2.2.4 Klachtbehandeling en preventie 13 2.2.5 Strafrecht 13 2.2.6 Klachten over discriminatie bij de politie 13 2.3 Professionalisering klachtbehandeling en registratie 14 2.3.1 Professionalisering en standaardisering van de klachtbehandeling 14 2.3.2 Professionalisering en standaardisering van de registratie 14 2.3.3 Nieuwe landelijke meldlijn discriminatie: Bel Gelijk 14 2.3.4 Tevredenheidsonderzoek klachtbehandeling 14 2.4 Monitoring 15 2.4.1 Trendanalyse onderwijs 15 III Voorlichting en publieksinformatie 16 3.1 Communicatie en publiciteit 16 3.2 Publieksactiviteiten 16 3.3 Media aandacht 17 3.4 Voorlichting 17 3.5 Informatieverzoeken 17 IV Projecten 18 4.1 Coalitie discriminatiezaken 18 4.1.1 Pilot doorverwijzing van politie naar BD 19 4.1.2 Netwerk Discriminatiezaken 19 4.1.3 Coalitie Discriminatiezaken overig 19 4.2 Horeca Breda by Night 20 4.3 Arbeidsmarkt Couleur Regionale 20 4.3.1 Prijs Code Monitor project 20 4.3.2 Training Weerbaarheid Racisme en Discriminatie op de werkvloer 21 4.4 Onderwijs 21 4.4.1 Waar Sta Je? 21 4.4.2 Educatief materiaal (schatkisten) 21 4.5 Themagebied functiebeperking 21 4.6 Aanpak jongeren met extreem-rechtse sympathieën in Nieuwendijk 21 V Organisatie 5.1 Personeel 23 5.2 Stagiaires 23 Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 3
5.3 Werkgebied en regionalisering 23 5.4 Kwaliteit 23 5.5 Deskundigheidsbevordering 23 5.6 Samenwerking Brabantse ADB s 23 5.7 Aanvullende financiering 24 VI Kwaliteit en resultaatmeting 25 Bijlage 1 Inzet per gemeente 29 Inzet ten behoeve van de gemeente Breda 29 Inzet ten behoeve van de gemeente Oosterhout 30 Inzet ten behoeve van de gemeente Werkendam/Woudrichem 31 Inzet ten behoeve van de gemeente Moerdijk 32 Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 4
I Voorwoord Het jaar 2004 werd turbulent afgesloten, met de afschuwelijke moord op Theo van Gogh en een even afschuwelijke gewelddadige nasleep. De storm ging liggen en het jaar 2005 leek rustig te beginnen, maar die schijn was van korte duur. We worden regelmatig opgeschrikt door geweldsincidenten waarbij de daders gezocht worden in extreem-rechtse kringen of anderszins intolerante jongeren. Er is regelmatig sprake van confrontaties tussen zogenaamde autochtone en allochtone jongeren. We leven op het gebied van integratie en discriminatie in turbulente tijden. Het woord verharding wordt vaak gebruikt om aan te geven wat er in Nederland gaande is. Het maatschappelijk en politiek klimaat in Nederland verandert. Er valt de laatste jaren een toenemende onverdraagzaamheid te constateren tegenover buitenlanders en allochtonen in het algemeen en moslims in het bijzonder. Het overheidsbeleid wordt strikter en de politieke stellingnames explicieter ten aanzien van de thema s integratie, immigratie en islam. In de internationale pers verschijnen steeds vaker artikelen waarin met verbazing de actuele ontwikkelingen in Nederland worden besproken. De Nederlandse politiek begint zich evenwel steeds meer rekenschap te geven van de ontstane situatie en het aantal discussies in de Tweede Kamer over dergelijke thematiek neemt alleen maar toe. Er wordt gediscussieerd over autochtoon en allochtoon extremisme, over discriminatie op de arbeidsmarkt en in het toelatingsbeleid bij de horeca en over de toename van discriminatie binnen het onderwijs. De politiek kondigt regelmatig nieuwe onderzoeken en maatregelen aan om het tij te keren. Het is goed dat de politiek deze thema s nu hoog op de politieke agenda heeft staan. Gelukkig zien we ook een flink aantal particuliere initiatieven opbloeien van burgers die aangeven dat veel mensen deze ontwikkelingen in positieve richting willen ombuigen. Het Bureau Discriminatiezaken wenst iedereen een jaar toe waarin deze positieve initiatieven de overhand mogen krijgen. Bureau Discriminatiezaken West Brabant Juni 2005 Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 5
1 II Klachtbehandeling, registratie en monitoring 2.1 Klachten in beeld De klachtenmelding, -registratie en -behandeling zijn een essentieel onderdeel van het werk van het Bureau Discriminatiezaken. De registratie behelst niet alleen het registreren van de bij het BD binnengekomen meldingen, maar ook het verzamelen van klachtgegevens van de verschillende politieteams in de districten Breda, Oosterhout/Waalwijk en sinds juli 2004 ook Bergen op Zoom/Roosendaal. Tevens registreert het BD gevallen of signalen van discriminatie die in de lokale media gesignaleerd worden. In 2004 heeft het Bureau Discriminatiezaken 185 gevallen van discriminatie geregistreerd alsmede 78 extremistische uitingen. Het totaal aantal klachten en meldingen van discriminatie bedraagt aldus 263, een toename van 109 klachten en meldingen in vergelijking met 2003. In 2003 was over het geheel genomen sprake van een daling van de klachten (36) in vergelijking met 2002. Maar de stijging van de klachten in 2004 is ook in vergelijking met het jaar 2002 aanzienlijk: 73. Het totaal aantal klachten en meldingen (inclusief extremistische uitingen in woord, schrift en daad) steeg in 2004 met maar liefst 71% t.o.v. 2003. Er is zowel bij het aantal klachten en meldingen van discriminatie (62%) als bij het aantal extremistische uitingen sprake van een fikse stijging (95%). De extremistische uitingen zijn voor 96% rechts-extremistische uitingen. De algehele stijging betreft alle vijf gemeenten waarin het BD in 2004 formeel werkzaam was: Breda, Oosterhout, Moerdijk, Werkendam en Woudrichem. Ook de meeste andere gemeenten in West Brabant laten een dergelijke stijging zien. 2.1.1 Tendensen Tabel 1 Verdeling van de klachten over de verschillende maanden in 2004 40 35 30 25 20 15 10 5 0 m0401 m0402 m0403 m0404 m0405 m0406 m0407 m0408 m0409 m0410 m0411 m0412 In de jaarcijfers rapportage van het Bureau Discriminatiezaken voor 2004 1 vindt u een uitgebreide weergave van de jaarcijfers en een analyse daarvan. Ook al zijn deze cijfers uiteindelijk slechts een indicatie van het vóórkomen van discriminatie, kunnen we er toch wel een aantal belangrijke conclusies uit trekken en tendensen destilleren. Het Bureau Discriminatiezaken vestigt de aandacht op een aantal opvallende tendensen. 1 Jaarcijfers 2004. Cijfers en analyse van de klachten en meldingen alsmede extremistische uitingen in West Brabant in 2004. D. Bekkering, Bureau Discriminatiezaken West Brabant, maart 2005 Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 6
1 Bovenstaande tabel laat zien dat november in 2004 duidelijk de topmaand was qua geregistreerde voorvallen van discriminatie. De moord op Van Gogh veroorzaakte een golf van bedreigingen en geweld in Nederland. Met name van autochtone kant, maar ook reacties van allochtone kant werden geconstateerd 2. Ook in West Brabant vonden er aan deze moord gerelateerde incidenten plaats 3. Het Bureau Discriminatiezaken registreerde een tiental direct gerelateerde incidenten die zich in haar werkgebied voordeden. Het meest in het oog springend waren de telefonische bedreigingen en poging tot brandstichting bij de Marokkaanse moskee in Breda. Een aantal moslims meldden beledigingen op straat of in een winkel. Op een school voor voortgezet onderwijs circuleerden via MSN haatdragende anti-marokkaanse rijmpjes en via sms-jes werden burgers met islamofobische berichten geconfronteerd. De stijging van het aantal klachten en meldingen voor 2004 is slechts voor een klein deel toe te schrijven aan de gebeurtenissen in november 2004. De stijging was over het hele jaar waarneembaar. Statistisch gezien wordt de aanzienlijke stijging voor een groot deel veroorzaakt door de stijging van meldingen bij de politie, een stijging van 161%. De stijging van klachten en meldingen die direct bij het BD binnenkwamen is 13%. De meerderheid van alle discriminatieklachten (exclusief extremistische uitingen) werd overigens bij het Bureau Discriminatiezaken ingediend (60%). Enerzijds is dit een geflatteerd beeld. 4 Anderzijds laat de stijging van klachten bij de politie laat zich voor een groot deel statistisch verklaren vanuit de soort meldingen die binnenkwamen. Grote stijgingen deden zich voor op het gebied van extremistische uitingen, discriminatie in de directe leefomgeving (buurt en wijk) en binnen het onderwijs. Deze klachten komen traditioneel eerder bij de politie terecht dan bij het Bureau Discriminatiezaken. Driekwart van deze meldingen kwam bij de politie terecht. 2.1.2 Tendensen m.b.t. de verschillende maatschappelijke sectoren Tabel 2 Verdeling van de klachten over de verschillende maatschappelijk sectoren 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Arbeid Buurt_Wijk Collectieve_voorzien Commerciële_dienstve Horeca_Amusement Huisvesting Media_Reclame Onderwijs Politie_Vreemdelinge Privé_sfeer Publieke_en_politiek Sport_en_recreatie Nvt Overig 2 De onderzoekers Jaap van Donselaar en Peter Rodrigues registreerden 174 gevallen die aan de moord te relateren zijn. Zie de Annex bij de Monitor racisme en extreem rechts, zesde rapportage: Ontwikkelingen na de moord op Van Gogh, december 2004. 3 Een lijst van deze incidenten treft u aan in de Jaarcijfers rapportage van het Bureau Discriminatiezaken. 4 Gecorrigeerd voor de in 2004 voor het eerst geregistreerde meldingen vanuit politiedistrict BoZ/Roosendaal betreft de stijging 122%. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 7
De toename van zaken die zich afspelen in de directe leefomgeving van mensen, in de buurten en wijken betrof 130% (49 meldingen). Hieronder vallen niet alleen de vele burenconflicten met een discriminatoire component, maar ook zwaardere gevallen van intimidatie waarbij geweld een rol speelt. Ook acties tegen geplande moskeeën of de bekladding van de ramen van een huis toegewezen aan een vluchtelingengezin vallen in deze categorie. Wijk en buurt Er vlogen stenen door de ruiten van een gezin met een Antilliaanse moeder en kinderen. Een allochtoon gezin werd geconfronteerd met anti buitenlanders graffiti op de aan hun toegewezen woning; ze besloten de woning niet te betrekken. Ruiten worden vernield bij een Afghaans gezin dat al diverse malen is geconfronteerd met dergelijke vernielingen. Het gezin ziet geen andere uitweg meer dan verhuizen uit deze gemeente. Er werd ingebroken en vernield in een Marokkaans centrum. Buurtbewoners ondernamen actie tegen de geplande bouw van een moskee. Ook burenruzies hebben regelmatig een discriminatoire component. Zo werden Marokkaanse vrouwen door een Joegoslavische buurvrouw discriminatoir bejegend, een Chileense vrouw door haar autochtone buurvrouw en een Italiaanse vrouw door haar Portugese bovenbuurman. Een autochtone familie voelde zich bedreigd door haar Marokkaanse buren. Discriminatie op de arbeidsmarkt was ook in 2004 weer hoog (28 meldingen) bleef. Negen klachten hadden betrekking op werving en selectie, 14 klachten op discriminatie op de werkvloer en drie klachten hadden betrekking op arbeidsbemiddeling (waarvan twee klachten over uitzendbureaus) (alsmede twee klachten in de categorie overig). Het Bureau Discriminatiezaken constateert een opvallende stijging (200%) van incidenten binnen het onderwijs (15 meldingen). De klachten variëren van discriminatoire pesterijen tot conflicten tussen autochtone en allochtone scholieren. In de trendanalyse onderwijs van het Bureau Discriminatiezaken werd reeds geconstateerd dat de problemen in het onderwijs toenemen 5. Ook discriminatie in het uitgaansleven neemt volgens de cijfers voor het tweede achtereenvolgende jaar weer toe (25 meldingen). De signalen die het Bureau Discriminatiezaken constateerde in het kader van de campagne Breda By Night komen hiermee overeen. 2.1.3 Tendensen m.b.t. de verschillende discriminatiegronden Het aandeel van klachten m.b.t. herkomst, ras, huidskleur, religie en nationaliteit was 80%. Het aantal gevallen van discriminatie op grond van ras, herkomst of huidskleur nam flink toe (74%). 2004 liet wederom een toename zien van het aantal Marokkanen dat melding maakt van discriminatie. Marokkanen vormden ruim eenderde van de melders van discriminatie. Moslims in het algemeen vormden 65% van de melders. Tabel 3 Verdeling van de klachten over de verschillende discriminatiegronden 2 % 3 % 1 % 6 % 5 % 1 % 5 % 1 0 % 1 % An tis e m itis m e B u rg e rlijke _ s ta a t Ge s la ch t Go d s d ie n s t H a n d ica p H e rko m s t_ K le u r_ R a s L e e ftijd 6 6 % N a tio n a lite it S e xu e le _ g e rich th e id Ove rig 5 Trendanalyse Onderwijs; Bureau Discriminatiezaken, november 2004; D. Bekkering Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 8
Discriminatie op grond van religie deed zich ook in 2004 voor in de vorm van het weigeren van vrouwen met hoofddoeken. Anno 2004 is de hoofddoek nog steeds een probleem voor sommige mensen. Twee wederpartijen weigerden moslima s vanwege hun hoofddoek en weigerden vervolgens met het Bureau Discriminatiezaken te spreken. Het Bureau legde beide zaken voor aan de Commissie Gelijke Behandeling. In beide gevallen werd het oordeel verboden onderscheid uitgesproken. Discriminatie op grond van ras, huidskleur of nationaliteit Twee Turkse jongens werden mishandeld onder het uitroepen van racistische opmerkingen. Een Irakese jongen kreeg een blikje cola over zich heen omdat hij een buitenlander is. De banden van de fiets van zijn broer werden doorgesneden, omdat hij Irakees is. Een Marokkaanse man wilde zijn kapperszaak verkopen aan een andere Marokkaanse man, maar de eigenaar wil de zaak niet weer aan een Marokkaan verhuren. Autochtone bezoekers van de film Shouf Shouf Habibi werden door Marokkaanse bezoekers weggepest: dit is onze film, jullie horen hier niet. Discriminatoire beledigingen werden ook veelvuldig gemeld, zoals onder andere: bruine aap, zwartjoekel, vuile Turk, hé vieze bruine, vuile zwarte, kelere ***-Marokkaan. Bij de overige discriminatiegronden viel op het relatief grote aantal klachten op grond van geslacht en het lage aantal klachten op grond van handicap. In 2004 werden seksistische beledigingen in woord en schrift alsmede seksistische bejegening op de werkvloer door collega s en leidinggevenden gemeld. Ondanks het feit dat op 1 december 2003 de Wet Gelijke Behandeling Handicap/Chronische Ziekte in werking trad, kwamen er maar twee meldingen binnen in 2004. In één van beide gevallen betrof het een melding die onder deze nieuwe wet valt en zou de cliënt de klacht voorleggen aan de Commissie Gelijke Behandeling. Seksuele oriëntatie en leeftijd bleven op een vergelijkbaar niveau als in 2003. In 2004 betrof de discriminatie op grond van seksuele oriëntatie met name bejegening in woord en geschrift en eenmaal uitsluiting. Bij de discriminatiegrond leeftijd kan aangetekend worden dat de leeftijd waarop mensen geweigerd worden voor werk steeds lager lijkt te komen liggen. Drie mannen van rond de veertig werden geweigerd vanwege hun te hoge leeftijd. Statistisch gezien nog weinig relevant, maar als verschijnsel wel interessant: net als in de grotere steden in de Randstad worden ook, met name in Breda, meldingen geregistreerd van discriminatie op grond van geslacht (4) en homoseksuele gerichtheid (3), alsmede antisemitisme (2) door allochtone burgers. Tevens werd een geval gemeld van bedreiging met discriminatoire component van een autochtoon gezien door een allochtoon gezin Discriminatie op grond van seksuele geaardheid en geslacht Bezoekers van een COC café werden regelmatig belaagd. Ook werd geklaagd onder andere over een website vol rabiate homohaat, een liedje waarin homoseksuelen worden bedreigd, over homo-onvriendelijke passages in het boek De weg van de moslim en over onheuse bejegening van een lesbische medewerkster door bezoekers van een ouderensoos. Een vrouw wordt door collega s onheus bejegend op haar werkplek en een andere vrouw acht zich achtergesteld door haar Turkse leidinggevende. Een autochtone vrouw wordt door allochtone jongeren toegeroepen: Alle NL vrouwen zijn hoeren, als de jihad komt zullen jullie nog wel anders piepen, vuile hoeren. 2.1.4 Extreem rechts Er is in Nederland een groei waarneembaar van uitingen van extreem-rechts 6. Ook in West Brabant manifesteerde extreem-rechts zich in 2004. De significante groei (95%) van het aantal rechtsextremistische uitingen is daar al een eerste indicatie van. Het Bureau Discriminatiezaken vangt signalen op dat steeds meer jongeren in het vaarwater van extreem-rechts terechtkomen, georganiseerd of ongeorganiseerd. Leden van Nieuw Rechts hielden in drie plaatsen folderacties, tweemaal tegen de geplande komst van een moskee, en eenmaal tegen overlast van een asielzoekers centrum. Leden van de Nationale Alliantie verspreidden folders in een Midden Brabantse gemeente. De Nationalistische Jongeren Brabant dook op als graffiti, een regionaal clubje dat hoogstwaarschijnlijk is overgegaan in het Jong 6 Monitor Racisme en Extreem Rechts, 2005; J. v. Donselaar en P. Rodrigues, Universiteit van Leiden & Anne Frank Stichting Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 9
Verzet Brabant. De laatsten manifesteerden zich middels het plakken van stickers met teksten als: Alles voor het behoud van ons hoogste goed: onze taal, cultuur, identiteit en bloed. Volgens hun website beschouwen zij zich als onafhankelijk binnen de Nationale beweging. In de trendanalyse onderwijs van het Bureau Discriminatiezaken werd reeds geconstateerd dat op bijna alle ondervraagde scholen wel sprake is van een groepje Lonsdale jongeren. Onafhankelijk van deze informatie werden in 2004 vier incidenten geregistreerd waarbij dergelijke jongeren betrokken waren. Van een aantal jongeren uit ons werkgebied is bekend dat ze schrijven op de extreem-rechtse websites. Scholieren van een middelbare school bevonden zich met foto en al op een extreem-rechtse website. Jongeren brachten de Hitlergroet, eenmaal tijdens een dansfeest, en eenmaal in jongerencentrum. Veel extreem-rechtse graffiti werd in 2004 aangetroffen (62), beduidend meer dan vorig jaar. Er werden weer veel hakenkruisen en Keltische kruisen aangetroffen, alsmede regelmatig de letters WP (White Power) of WPWW (White Power World Wide) of de tekst White pride. Verder werden aangetroffen teksten als: De wereld is van iedereen, maar NL niet. Nederland alleen voor blanke Nederlanders. Remigreren ja, integreren nee. Multikul = onzin, vol = vol. Blank gaat voor. I hate niggers en Ik haat nikkers. Meldingen over extreem-rechts Leden van Nieuw Rechts, de Nationale Alliantie en de Nationalistische Jongeren Brabant manifesteerden zich met folderacties tegen de geplande komst van een moskee, tegen overlast van een asielzoekers centrum, met stickers met teksten als: Alles voor het behoud van ons hoogste goed: onze taal, cultuur, identiteit en bloed. Beduidend meer extreem-rechtse graffiti dan vorig jaar. Veel hakenkruisen en Keltische kruisen werden aangetroffen, aangevuld met de letters WP (White Power) of WPWW (White Power World Wide). Maar ook teksten als: Ik haat nikkers en Nederland alleen voor blanke Nederlanders. 2.1.5 Tendensen per gemeenten in het formele werkgebied Breda Een belangrijk deel van de klachten werd geregistreerd in Breda (38%), een toename van 60% in vergelijking met 2003. 16% daarvan betrof extremistische uitingen. De hierboven gesignaleerde tendensen gelden bijna allen ook voor Breda. Een accentverschil: procentueel gezien wordt vanuit de kleinere gemeenten met name discriminatie op grond van herkomst of religie gemeld, terwijl Breda een relatief hoog percentage van de klachten op grond van geslacht, seksuele geaardheid, leeftijd en handicap voor zijn rekening neemt. Wezenlijke afwijkingen van de algehele tendens betreffen het feit dat het aantal klachten m.b.t. discriminatie in de horeca in Breda het hoogst zijn en dat klachten uit de categorie buurt en wijk op de tweede plaats komen. Een relatief laag aantal Turken meldden discriminatie. In Breda was de verhouding tussen incidenten geregistreerd bij het BD en bij de politie omgekeerd: 65 en 32. Oosterhout In de gemeente Oosterhout werden 10% van de klachten geregistreerd (26); een toename van 50% in vergelijking met 2003. 20% van de klachten betroffen extremistische uitingen. De hierboven gesignaleerde tendensen en de verdeling over discriminatiegronden, -sectoren en slachtoffers gelden ook voor Oosterhout, met als kleine afwijking een wat groter percentage aan meldingen vanuit de Turkse gemeenschap. Moerdijk Hoewel de aantallen niet groot zijn was er in de gemeente Moerdijk wel sprake van een stijging van 300%, van twee gevallen in 2003 naar acht gevallen in 2004. Alle klachten betroffen de discriminatiegrond ras, herkomst, huidskleur. Drie van de acht klachten betroffen de sector buurt, en drie klachten de sector arbeidsmarkt. Voor het tweede jaar op rij waren er geen meldingen van extremistische uitingen. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 10
Werkendam en Woudrichem Het aantal klachten nam in 2004 toe met ruim 300%, van vijf naar 21 klachten. Meer dan de helft (12) hiervan betroffen extremistische uitingen, allen in de gemeente Werkendam. Dat is veel voor een relatief kleine gemeente als Werkendam. Van de negen discriminatieklachten betroffen allen de maatschappelijke sector buurt en wijk en tweederde ervan had betrekking op discriminatie op grond van afkomst. Een aantal allochtone families in de gemeente Werkendam wordt regelmatig lastiggevallen. In Werkendam is sprake van enkele groepen jongeren met intolerante opvattingen jegens buitenlanders. Gemeente, politie, Bureau Discriminatiezaken en Welzijnsorganisatie Trema hebben gezamenlijk een plan van aanpak opgesteld. In de Jaarcijfers rapportage zijn de cijfers voor 2004 voor de bovengenoemde gemeenten in een zestal tabellen uitgewerkt. 2.2 Klachtbehandeling in de praktijk Het Bureau Discriminatiezaken (BD) zoekt voor iedere klacht de gepaste vorm van behandeling. Een klachtbehandelingstraject wordt doorlopen als de klacht afkomstig is uit het formele werkgebied van het BD; in 2004 betrof dat de gemeenten Breda, Oosterhout, Moerdijk, Werkendam en Woudrichem. In 2004 heeft het BD 114 klachten en meldingen van discriminatie direct van burgers ontvangen. 62 van deze gevallen zijn van burgers uit dit formele werkgebied of van burgers die klagen over een geval van discriminatie in dit werkgebied. Er waren aldus 52 klachten en meldingen van discriminatie van buiten het formele werkgebied van het BD. Deze meldingen komen met name uit andere West-Brabantse gemeenten, maar ook uit de vier Midden Brabantse gemeenten van het politiedistrict Oosterhout-Waalwijk. In deze gevallen handelt het BD als volgt. De klachtbehandelaar van het BD hoort het verhaal aan, geeft een inschatting van de situatie, alsmede een beoordeling van de discriminatoire component en geeft vervolgens eenmalig advies hoe de zaak door de persoon zelf kan worden aangepakt. Het Bureau Discriminatiezaken werd in 60 van de 62 gevallen (uit het formele werkgebied) gebeld of gemaild door de cliënt. Tweemaal klopten cliënten direct bij het BD aan. In 27 van de 62 gevallen werd besloten tot het houden van een intakegesprek bij het BD. In de andere gevallen werd telefonisch of via e-mail het verhaal gehoord en de zaak behandeld. De behandeling van discriminatieklachten volgde ook in 2004 over het algemeen in de informele sfeer van bemiddeling tussen de partijen. 2.2.1 Advies en adviestrajecten In 50 van de 62 gevallen was sprake van het bieden van advies door de klachtbehandelaar. In 15 gevallen betrof dit een heel adviestraject waarbij meerdere malen contact was met de cliënt en de voortgang werd besproken. In zes van deze 15 gevallen contacteerde het BD meerdere relevante partijen in de kwestie zoals politie, woningbouwvereniging, maatschappelijk werk, welzijnsorganisaties of de gemeente om tot een oplossing van het probleem te komen. Een adviestraject werd bijvoorbeeld geboden aan een ouder allochtoon echtpaar dat problemen (met discriminatoire component) had met lokale hangjeugd. Het echtpaar werd op verschillende momenten door het BD ondersteund en geadviseerd over een mogelijke aanpak en het BD nam daarnaast zelf contact op met de wijkagent, de woningbouwvereniging, het maatschappelijk werk, buurtbeheer en de gemeente om deze partijen te bewegen tot aandacht voor de zaak en gecoördineerde actie. Het echtpaar was tevreden met de inspanningen en er kwamen geen meldingen meer binnen van overlast. In 27 van de 50 gevallen betrof het een eenmalig advies voor eigen actie van de cliënt. Eenmalig advies werd bijvoorbeeld gegeven aan een man van veertig die te oud werd bevonden voor een baan. Het BD gaf aan dat leeftijdsdiscriminatie bij de arbeid in principe niet meer mag, dat daartoe nieuwe wetgeving is en dat mensen in contact met een werkgever of uitzendorganisatie daarop kan wijzen. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 11
De man besloot om gewapend met deze informatie zelf contact op te nemen met het betreffende uitzendbureau. In vier van de 15 adviestrajecten lag de nadruk op persoonlijke coaching en empowerment van de betrokken cliënt. In deze trajecten werd door het BD de zelfredzaamheid van de cliënt gestimuleerd zodat de cliënt in staat was om de problemen zelf het hoofd te bieden. Het BD evalueerde vervolgens samen met de cliënt de ondernomen stappen en de nieuw ontstane situatie. Een dergelijk traject werd bijvoorbeeld doorlopen met een Antilliaanse man die het gevoel had op zijn werk door zijn collega s genegeerd te worden en daarover in een eerste gesprek met zijn leidinggevende niet uitkwam. Het BD gaf de man handvatten om het probleem zelf aan te pakken en was zeer tevreden over de begeleiding en uitkomst. In acht van de 50 gevallen ging het om een doorverwijzing naar een andere organisatie. In vijf van deze gevallen van doorverwijzing werd doorverwezen naar het landelijk Meldpunt Discriminatie Internet (MDI). Dit landelijk Meldpunt Discriminatie Internet is gespecialiseerd in discriminatie op het internet en de afspraak met de antidiscriminatiebureaus is dat het MDI deze klachten in behandeling neemt. Meldingen kwamen binnen over islamofobe filmpjes, islamofobe liedjes, maar ook over een homofobe website. In één geval werd doorverwezen naar het IMW, in één geval naar een advocaat en in het achtste geval naar het Meldpunt Discriminatie Amsterdam: een vrouw klaagde bij het BD over homofobe passages in een publicatie die in o.a. Amsterdam was aangetroffen: De weg van de moslim. Hierover kwamen in den lande meerdere klachten binnen bij antidiscriminatiebureaus. De Landelijke Vereniging van Antidiscriminatiebureaus besloot de afhandeling en berichtgeving over deze klacht te laten verrichten door één antidiscriminatiebureau, het Meldpunt Discriminatie te Amsterdam. 2.2.2 Bemiddeling en bemiddelingsgesprekken In 12 van de 62 gevallen was sprake van directe bemiddeling tussen cliënt en wederpartij. Dit kan de vorm aannemen van schriftelijke dan wel mondelinge bemiddeling. Acht van de twaalf gevallen werden afgehandeld middels brieven en/of telefonisch contact. In vier van de twaalf gevallen kwam het tot een daadwerkelijk bemiddelingsgesprek met de betrokken partijen. Twee gesprekken betroffen weigeringen aan de deur bij horecagelegenheden, één gesprek betrof een buurtconflict en het vierde gesprek betrof een weigering op grond van afkomst op de arbeidsmarkt. Tweemaal werd een bemiddelingsgesprek gevoerd met portiers van horecagelegenheden. In beide gevallen werd afgesproken dat de betrokken personen in de toekomst gewoon het nachtcafé zouden kunnen betreden met daarbij in één geval de kanttekening dat dan wel op de juiste kleding gelet zou dienen te worden. Het BD leidde een bemiddelingsgesprek met een werkgever, een uitzendbureau en de potentiële (Marokkaanse) werknemer. De werkgever erkende uiteindelijk dat de afkomst van de potentiële kandidaat een rol had gespeeld voor de afwijzing en bood daarvoor excuses aan. De werkgever beloofde beterschap voor de toekomst en de potentiële werknemer was tevreden met het resultaat van de bemiddeling. Ook leidde het BD een bemiddelingsgesprek tussen een jonge allochtone vrouw die door een autochtoon meisje uit de buurt een aantal malen discriminatoir werd bejegend. Het gesprek werd afgerond met de afspraak dat het niet meer zou gebeuren. 2.2.3 Commissie Gelijke Behandeling Niet altijd is bemiddeling mogelijk. In twee gevallen wilden de wederpartijen wilden niet over het voorval communiceren. In beide gevallen legde het Bureau Discriminatiezaken als gemachtigde van de cliënt de zaak voor aan de Commissie Gelijke Behandeling. In beide gevallen betrof het weigeringen van vrouwen met hoofddoek. In beide gevallen besloot de Commissie dat de wederpartij inderdaad gediscrimineerd had. Beide cliënten hebben hiermee een erkenning van hun klacht alsmede een morele overwinning behaald. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 12
Eén van beide wederpartijen besloot het huisreglement te herzien waardoor in de toekomst vrouwen met hoofddoek alsnog bij deze werkgever kunnen werken. De tweede wederpartij wil het oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling niet naleven. De Commissie heeft de gemeente hierover benaderd. Weigering Marokkaanse vrouw met sporthoofddoek Een jonge Marokkaanse vrouw wordt geweigerd bij een fitness centrum, waar zij met sporthoofddoek wil kunnen sporten. De eigenaar wil niet met het BD in gesprek. Het BD legt de zaak voor aan de Commissie Gelijke Behandeling en wint deze zaak. Deze Commissie velt het oordeel dat er sprake is van ongelijke behandeling. Aangezien het Fitness centrum nog niet mee wil werken stelt het BD de Commissie op de hoogte, alsmede de gemeente Breda. Ook de Commissie stuurt de gemeente een brief met de aanbeveling aandacht te schenken aan deze zaak. 2.2.4 Klachtbehandeling en preventie BD probeert de behandeling van individuele klachten als mogelijk te koppelen aan een preventief traject of in ieder geval aan duurzame oplossingen voor het probleem. Het BD kreeg bijvoorbeeld een klacht van een Antilliaanse vrouw over discriminatoire bejegening van zorgontvangers van een thuiszorgorganisatie. Ook medewerkers van deze organisatie hadden niet erg adequaat gereageerd op de melding van discriminatoire bejegening. BD en de betreffende organisatie bekeken vervolgens wat daar intern, op beleidsniveau aan gedaan kan worden. Er werd gekeken naar interne gedragscodes voor medewerkers maar ook naar de contracten met de zorgontvangers. Een andere organisatie in de zorg nam contact op met het BD omdat ze te maken hadden met een werkneemster die regelmatig stelde gediscrimineerd te worden op de werkvloer. Ook vond ze dat ze door leidinggevenden gediscrimineerd werd. De organisatie wilde weten hoe ze de betreffende situaties in diende te schatten en hoe ze ermee om dienden te gaan. Het BD gaf de leiding advies. Ook het voorleggen van een klacht aan de Commissie Gelijke Behandeling kan een belangrijke preventieve werking hebben. Een oordeel van deze Commissie legt immers vast wat in Nederland in specifieke gevallen wel of niet geoorloofd is. 2.2.5 Strafrecht Bij klachtbehandeling is het strafrechtelijke traject is altijd het laatste redmiddel, normaal zal het Bureau Discriminatiezaken in eerste instantie de weg van bemiddeling volgen. Er zijn wel gevallen zijn waarin de cliënt door het BD wordt geadviseerd bij de politie aangifte te doen van discriminatie. Bijvoorbeeld als sprake is van ernstige bedreiging of geweld, of van in het openbaar gedane zware discriminatoire uitlatingen, maar ook van bekladdingen expliciet gericht tegen bepaalde personen of instellingen. Het BD heeft in 2004 geen cliënten geadviseerd om aangifte van discriminatie bij de politie te doen. Dit betekent niet dat incidenten in de bovengenoemde categorieën zich niet in het werkgebied hebben voorgedaan, maar dat deze meldingen sowieso reeds bij de politie waren terechtgekomen. Wel had het BD in 2004 contact met een drietal cliënten die uit eigen beweging besloten om hun zaak toch bij de politie te melden. In februari 2005 heeft het BD overigens voor het eerst in haar achtjarig bestaan zelf aangifte van discriminatie gedaan. Dit gebeurde bij politieteam Zundert vanwege de racistische leuzen die werden meegevoerd op carnavalswagens tijdens de carnavalsoptochten in de Zundertse kerkdorpen Wernhout en Achtmaal. 2.2.6 Klachten over discriminatie bij de politie Het Bureau Discriminatiezaken verkrijgt ook informatie van de politie over meldingen en klachten betreffende discriminatie. In 2004 registreerde het BD 128 gevallen. Het BD behandelt geen klachten Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 13
die bij de politie binnenkomen, dat doet de politie zelf. Het BD informeert over de voortgang m.b.t. een deel van deze gevallen en adviseert indien nodig of gewenst. Er was 26 maal sprake van aangifte van discriminatie, discriminatoire graffiti dan wel een kwestie met een discriminatoire component. In 17 van deze gevallen was er sprake van discriminatie op grond van ras. Vier van deze gevallen betrof discriminatoire belediging van een allochtone politieagent. De pilot van doorverwijzing, uitgevoerd van april 2004 tot april 2005, waarbij de politie burgers met klachten over discriminatie zou doorverwijzen naar het Bureau Discriminatiezaken is niet succesvol verlopen. De doorverwijzing zou plaatsvinden als de klacht geen, volgens de wet, strafbaar feit betrof, of in situaties waarin strafrechtelijke afhandeling geen afdoende oplossing zou kunnen bieden voor het betreffende probleem. Dit onder de voorwaarde dat een burger altijd aangifte kan doen indien gewenst. In het jaar waarin deze pilot werd uitgevoerd waren er nauwelijks doorverwijzingen. Dit ondanks de sterke stijging in het aantal meldingen van discriminatie bij de politie. 2.3 Professionalisering van klachtbehandeling en registratie 2.3.1 Professionalisering en standaardisering van de klachtbehandeling Het BD heeft in 2004 gewerkt aan professionalisering en standaardisering van de klachtbehandeling. Het BD was het afgelopen jaar de kartrekker van de Brabantse werkgroep voor professionalisering van de klachtbehandeling. Het resultaat is een Dossier Klachtbehandeling met daarin een protocol voor de behandeling van discriminatieklachten alsmede andere basisdocumenten voor een professionele klachtbehandeling. Tijdens de jaarlijkse strategiedagen van de Landelijke Vereniging van ADBs heeft het BD het protocol gepresenteerd. De vergadering neemt het stuk over als basis voor een landelijk protocol. Op landelijk niveau zal de uiteindelijke versie vastgesteld worden. 2.3.2 Professionalisering en standaardisering van de registratie van discriminatieklachten Het BD heeft in 2004 deelgenomen aan een vijftal bijeenkomsten van de werkgroep van de LVADBs ter professionalisering en standaardisering van de registratie van discriminatieklachten. Het is van belang dat alle ADBs op een zelfde manier registreren zodat de gegevens onderling vergelijkbaar zijn en aldus landelijke rapportage op een uniforme en professionele registratie is gebaseerd. Dit proces is afgerond en nieuwe landelijke richtlijnen voor een uniforme registratie zijn opgesteld. 2.3.3 Nieuwe landelijke meldlijn discriminatie: Bel Gelijk In het kader van de problematiek van de onderregistratie en het verhogen van de meldingsbereidheid bij slachtoffers van discriminatie werd in 2004 de landelijke meldlijn Bel Gelijk (0900-2 354 354), alsmede een bijbehorende website (www.belgelijk.nl) ingesteld. Burgers komen via het telefoonnummer automatisch terecht bij het dichtstbijzijnde antidiscriminatiebureau. Op de Bel Gelijk website kan men klachten via een digitaal meldingsformulier bij het dichtstbijzijnde ADBs terecht laten komen. Uit de onlangs afgeronde landelijke evaluatie van deze meldlijn bleek dat het aantal langs deze weg bij de ADBs binnengekomen meldingen achterbleef bij de verwachtingen. Voor het BD heeft deze campagne een tiental meldingen opgeleverd. 2.3.4 Tevredenheidsonderzoek klachtbehandeling Professionalisering van de klachtbehandeling streeft het Bureau Discriminatiezaken ook na door de klanttevredenheid te onderzoeken. Een stagiaire van de Hogeschool Sittard heeft in 2004 een tevredenheidsonderzoek verricht onder de cliënten die in 2003 een beroep deden op de klachtbehandeling van het Bureau Discriminatiezaken. Het onderzoek geeft aan dat de cliënten meer dan ruim tevreden zijn met de dienstverlening. Het onderzoek identificeert ook een aantal verbeterpunten zoals de noodzaak tot geven van grotere bekendheid aan de mogelijkheid van klachtbehandeling door het BD, het uitgebreider aangeven van de voor- en nadelen van de mogelijke opties van de klachtbehandeling en het formeel afsluiten van zaken. Meer aandacht kan ook besteed worden aan het aangeven van de beperkingen van klachtbehandeling. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 14
2.4 Monitoring Op basis van de bevindingen van een stagiaire die in 2003 de mogelijkheden onderzocht voor regiodekkende monitoring van gevallen en signalen van discriminatie besloot het BD al te ambitieuze plannen dienaangaande te laten varen en een nieuw instrument te ontwikkelen: de trendanalyse. In 2004 werd een eerste trendanalyse onderwijs uitgevoerd. 2.4.1 Trendanalyse onderwijs Het BD heeft in 2004 deze eerste trendanalyse afgerond en gepresenteerd. Het betreft de Trendanalyse Onderwijs die ingaat op de thematiek van diversiteit en intolerantie op middelbare scholen. Vanwege de signalen die het BD omtrent deze thematiek in den lande opving, was het BD geïnteresseerd te weten of de geconstateerde problemen ook op West Brabantse scholen speelde en of deze problematiek in dezelfde hevigheid speelde. Het BD heeft daartoe gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van negen scholen in West Brabant. Deze trendanalyse sluit niet alleen af met conclusies, maar ook met een reeks nuttige aanbevelingen om met deze thematiek om te gaan. Het BD heeft de trendanalyse onderwijs rondgestuurd naar alle scholen voor middelbaar onderwijs in West Brabant, alsmede naar de ambtenaren die in de West Brabantse gemeenten verantwoordelijk zijn voor onderwijs. De trendanalyse is als pdf-file te downloaden van de site van het Bureau Discriminatiezaken: www.discriminatiezaken-wb.nl. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 15
III Communicatie, publiciteit, publieksactiviteiten en voorlichting 3.1 Communicatie en publiciteit In 2004 veranderde het BD van naam en huisstijl. De oude naam BD West-Brabant werd vervangen door Bureau Discriminatiezaken West Brabant. Er werd een nieuwe folder ontwikkeld en deze werd in de jaarlijkse publiciteitsmailing gestuurd naar honderden adressen in West Brabant. In 2004 werden de full colour publiciteitsmappen op A5 formaat van de Samenwerkende Antidiscriminatiebureaus Noord Brabant afgerond en gedrukt. Dit gezamenlijk publiciteitsmateriaal geeft informatie over discriminatie,, relevante wetgeving, klachtbehandeling, voorlichting, projecten en activiteiten binnen het onderwijs. Het BD heeft ze massaal verspreid onder instellingen in West Brabant die cliënten hebben die met discriminatie geconfronteerd zouden kunnen worden. Het gaat erom medewerkers van deze instellingen te wijzen op de mogelijkheid van doorverwijzing naar het Bureau Discriminatiezaken. In 2004 vond de landelijke en regionale publiekscampagne plaats voor het landelijke meldnummer Discriminatie? 0900-Bel Gelijk. Het BD distribueerde posters in het gehele werkgebied en regelde dat de posters ook als mupis of op driehoeksborden in een aantal gemeenten te zien waren. Via dit landelijke nummer, en de hierbij horende website www.belgelijk.nl kwamen in 2004 een tiental klachten bij het BD binnen. Ook op landelijk niveau bleef het aantal meldingen via deze kanalen achter bij de verwachtingen. 3.2 Publieksactiviteiten Workshop Uitgaan, apart of gemixt? Voor de rond 21 maart jaarlijks terugkerende campagne Brabant Bekent Kleur heeft het BD tijdens het slotsymposium Meet the Future de workshop Uitgaan, apart of gemixt? georganiseerd voor beroepskrachten uit het maatschappelijk middenveld. Het BD regelde o.a. een inleiding over hedendaagse jongerencultuur en trends op uitgaansgebied. De voorbereiding van de workshop voor het BBK symposium 2005 werd in de tweede helft van 2004 ter hand genomen ( Wie doet Wat? Een interventieplan bij calamiteiten ), een workshop voorbereid door het BD in samenwerking met ADB Basta! uit Den Bosch. Sharpeville -lespakket Ook onder de vlag van Brabant Bekent Kleur heeft het BD i.s.m. CMV-stagiaires in februari en maart het Sharpeville -lespakket gepromoot binnen het bestaande onderwijsnetwerk. Het bloedbad in de Zuid-Afrikaanse township Sharpeville op 21 maart 1960 komt in deze korte film via ooggetuigenverslagen en interviews met jongeren van vandaag weer tot leven. Voor de VN was deze gebeurtenis aanleiding om 21 maart uit te roepen tot internationale dag tegen racisme. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 16
Prijsuitreiking Couleur Regionale 2004 In het Provinciehuis te s Hertogenbosch reikte het BD op 25 maart de Couleur Regionale 2004, kwaliteitsprijs voor intercultureel personeelsbeleid, uit aan Polynorm van Niftrik, producent van kunststof auto-onderdelen te Putte (West Brabant). Korte lezingen op het thema vanuit eigen kader door juryleden, met daaraan gekoppeld een vraag aan één van de genomineerden waarbij werd ingegaan op de good practices. De uitreiking vormde de afsluiting van het in 2003 gestarte project Prijs Code Monitor. Polynorm van Niftrik won vervolgens ook de landelijke competitie Couleur Nationale waaraan vijf andere regio s deelnamen. Urban Festival In het kader van Breda by Night organiseerde het BD i.s.m. de Nieuwe Veste op 10 september het Urban Festival. Een middag- en avondvullend programma op drie podia in de Bredase binnenstad met spetterende optredens. Het festival werd financieel mogelijk gemaakt door De Wandelerij, ACCU en diverse sponsors. Kristallnachtherdenking Het BD organiseerde i.s.m. het Comité Kristallnachtherdenking de jaarlijkse stille tocht langs de drie gebedshuizen in Breda (kerk, synagoge en moskee). Opkomst ruim 150 bezoekers. De herdenking vervolgde met een inhoudelijk programma in het Chasse Theater. Eerst werd een documentaire vertoond met interviews met joden die de Kristallnacht hadden meegemaakt. Vervolgens leidden twee sprekers, een Marokkaanse moslim en een Marokkaanse jood, een discussie in over de mogelijkheden tot verzoening tussen moslims en joden. Bredaas Scholierendebat Het Bureau Discriminatiezaken organiseerde samen met het COS (Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking) het Bredaas Scholierendebat, dat op 19 november werd gehouden. Het debat was de openingsactiviteit van het Kinderrechtenfestival dat in Breda wordt georganiseerd. Vijftien scholieren van VMBO tot gymnasium en in leeftijd uiteenlopend van 13 tot 17 jaar, bonden de strijd aan met elkaar. Ze debatteerden over hoe religie participatie in de samenleving in de weg staat, of hoe cool Lonsdale-kleding is. 3.3 Media aandacht In 2004 was het BD regelmatig in de lokale, regionale en zelfs nationale media te vinden. In totaal werden er 40 artikelen aan activiteiten van het BD gewijd. 18 artikelen hadden betrekking op de horecacampagne 'Breda by Night', acht artikelen op de klachtbehandeling en successen behaald bij de Commissie Gelijke Behandeling en vijf artikelen op het arbeidsmarktproject Couleur Regionale. Vier artikelen hadden betrekking op de Kristallnachtherdenking, drie op de samenwerking met de politie en het OM en twee artikelen hadden betrekking op het educatieve project 'Waar Sta Je?'. Daarnaast is het BD regelmatig gevraagd voor commentaar en interviews op de lokale en provinciale radio en tv-omroep. 3.4 Voorlichting Het BD heeft in het kader van reïntegratie van ex-gedetineerden, in samenwerking met Total Training Service tweemaal een voorlichting over de thematiek van discriminatie verzorgd. Exgedetineerden komen ook zelf in aanraking met discriminatie aangezien werkgevers of financiële instanties hen afrekenen op hun criminele verleden. BD presentatie over het project Couleur Regionale Midden-West Brabant op het Elsevier Congres in Amsterdam. Het BD heeft de beschikking over educatief materiaal en leent dit materiaal regelmatig uit aan docenten en jongerenwerkers. Meer hierover in 4.4.3. 3.5 Informatie verzoeken Het aantal informatieverzoeken nam in 2004 flink toe. De teller bleef staan op 144. Van deze verzoeken kwamen er 71 uit West Brabant, waarvan 47 uit het formele werkgebied (38 uit Breda, zes uit Moerdijk, twee uit Oosterhout en één uit Woudrichem). Op deze verzoeken werd uitgebreid ingegaan. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 17
Informatieverzoeken kwamen ook uit andere delen van Brabant (26), andere delen van Nederland (43) en ook België (4). In deze gevallen werd meestal summier geantwoord en/of doorverwezen naar het internet of andere lokale instellingen. Vanuit landelijk niveau kwamen er verzoeken om cijfers, inschattingen en commentaren op lokale kwesties betreffende het formele werkgebied. Deze infoverzoeken werden gedegen behandeld. De informatieverzoeken zijn veelal afkomstig van scholieren & docenten, jongeren en buurtwerkers, burgers & bedrijven, lokale, regionale en landelijke media en landelijke organisaties. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 18
IV Projecten 4.1 Coalitie Discriminatiezaken Het Bureau Discriminatiezaken werkt in de regionale Coalitie discriminatiezaken samen met de politie Midden en West Brabant, het Openbaar Ministerie, de gemeenten Tilburg en Breda, het ADB Tilburg en Palet. Deze coalitie bespreekt discriminatiezaken op beleidsniveau. De Coalitie komt viermaal per jaar bijeen. De coalitie heeft in 2004 het teken gestaan van de versterking van de samenwerking tussen politie, OM en ADBs. 4.1.1 Pilot van doorverwijzing van politie naar BD Met ondersteuning van het Landelijk Bureau Discriminatiezaken van de politie (LBD) besloot de Coalitie in te zetten op het doorverwijzen van een bepaalde categorie melders van discriminatie van de politie naar het Bureau Discriminatiezaken. Deze pilot beoogde een betere dienstverlening voor burgers met discriminatieklachten. Het ging er om mensen met klachten die niet onder het strafrecht vallen, of klachten die daar eventueel wel onder vallen, maar veel beter op een andere manier opgelost kunnen worden, snel door te verwijzen naar het Bureau Discriminatiezaken. Dit onder de voorwaarde dat een burger altijd aangifte kan doen indien gewenst. Het project is per 1 april 2004 gestart in de politiedistricten Breda, Tilburg en Oosterhout. De bijbehorende doorverwijzingsfolder is verspreid onder de politieteams. Een cursus voor medewerkers service en intake van de politie vond plaats. De politie zorgde voor de interne verspreiding van deze informatie binnen de politie-organisatie zelf. Het project werd vanaf 1 juli 2004 uitgebreid met het politiedistrict Bergen op Zoom-Roosendaal. Een tussentijdse evaluatie van de pilot identificeerde een aantal aanloopproblemen. Het aantal doorverwijzingen van politie naar BD was verwaarloosbaar. Een tweede tussentijdse evaluatie leidde tot eenzelfde vaststelling op basis waarvan geconcludeerd werd dat hernieuwde inzet nodig is om het project tot een succes te maken. Tevens werd geconcludeerd dat het noodzakelijk was om de pilot tot 1 april 2005 te laten lopen om de pilot een goede kans van slagen te geven en om een adequate evaluatie van de pilot mogelijk te maken. In maart 2005 werd vastgesteld dat tijdens het jaar waarin de pilot werd uitgevoerd er nauwelijks doorverwijzingen waren. Dit ondanks de sterke stijging in het aantal meldingen van discriminatie bij de politie. De pilot was niet succesvol en de coalitie gaat in 2005 identificeren wat de oorzaken zijn. 4.1.2 Netwerk Discriminatiezaken Het Bureau Discriminatiezaken heeft in 2004 in de politiedistricten Breda en Oosterhout-Waalwijk de reguliere netwerkvergaderingen van politie, OM, en BD voorgezeten en daarin lopende discriminatiezaken besproken plus gerelateerde thema s. De toekomst van deze netwerken was in 2004 onderwerp van discussie. In politiedistrict Breda wordt getwijfeld aan de voortzetting van het overleg in de bestaande vorm. Gedacht wordt aan een constructie waarin het overleg over individuele gevallen van discriminatie beperkt wordt tot overleg tussen BD, districtscontactpersoon discriminatiezaken van de politie en de beleidsmedewerker van het OM voor discriminatiezaken. Ter discussie staat nog of een regulier overleg m.b.t. relevante thematische aspecten van discriminatiebestrijding behouden blijft of dat er voor advisering van de politie door het BD andere wegen gezocht worden. In politiedistrict Oosterhout-Waalwijk is vanaf 2005 slechts één van de acht gemeenten aangesloten bij het Bureau Discriminatiezaken. Vandaar dat in overleg met de politie besloten is, vanuit de politie een brief te sturen naar de individuele gemeenten met de vraag of zij een financiële bijdrage willen leveren aan de instandhouding van dit netwerk. 4.1.3 Coalitie Discriminatiezaken - overig De coalitie besprak de kwestie van regionalisering - het inhuren van het BD door de overige gemeenten in West Brabant, met name Bergen op Zoom en Roosendaal. Een gesprek vond plaats Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 19
tussen politie, OM en districtsleiding en het BD sprak in tijdens een districtelijk driehoeksoverleg. De voortgang m.b.t. het horecaproject Breda by Night werd besproken. Tevens werd er gebrainstormd over de prioriteiten voor 2005. Hoog op de agenda staat de aanpak van horecadiscriminatie, alsmede extremisme onder de jeugd. 4.2 Horeca - `Breda by Night` Het eindrapport van de horecacampagne Breda by Night is 18 oktober aan de kersverse Bredase burgemeester Peter van de Velden aangeboden. Daarmee heeft Bureau Discriminatiezaken de campagne Breda by Night, die in januari 2004 is gestart, voorlopig afgesloten en het stokje doorgegeven aan de gemeente. Met de campagne beoogde het Bureau Discriminatiezaken West Brabant de dialoog tussen horeca, security, politie, gemeente en jongeren op gang te brengen en de culturele mix in het Bredase uitgaansleven te vergroten. Het spetterende Urban Festival van 10 september was daar een geslaagd voorbeeld van. De bevindingen van de gehele campagne zijn in het rapport Breda by Night. Het dilemma tussen gelijke behandeling en diversiteit in het uitgaansleven terug te vinden. Met de gemeente Breda zijn afspraken gemaakt om een werkgroep te formeren die tot taak heeft de mogelijkheden voor een meer transparant en controleerbaar deurbeleid te onderzoeken. Ook het organiseren van gezamenlijke klachtafhandeling, voorlichting en informatie voor het uitgaanspubliek behoort tot een van de doelen. De campagne richtte zich op drie aspecten: samen uitgaan, welkom zijn en regels en afspraken om uitgaan voor iedereen plezierig te maken. Een promotieteam is ingezet om zoveel mogelijk informatie te genereren van jongeren, horeca/ondernemers, security personeel, politie en gemeente. Er is een grootschalige mupi-campagne geweest om de Bredase bevolking te informeren over de campagne, er is een website in de lucht gegaan en er is veel media-aandacht rondom de start van de campagne geweest. Horecadiscriminatie Weigeringen aan de deur bij nachtcafés werden ook in 2004 gemeld. Zo werd bij één nachtcafé een Guatemalteekse jongere om onduidelijke redenen geweigerd en bij een ander nachtcafé een Marokkaanse jongen en zijn autochtone vriendin. In beide gevallen bemiddelde het Bureau Discriminatiezaken, werd de kwestie uitgesproken en zijn de jongeren in ieder geval in de betreffende nachtcafés gewoon welkom. 4.3 Arbeidsmarkt 4.3.1 Prijs Code Monitor project Het BD heeft samen met vier andere Anti Discriminatie Bureaus in Nederland deelgenomen aan het pilot-project Prijs Code Monitor. Doel van deze pilot is netwerkverbreding op de arbeidsmarkt, het genereren van aandacht voor (on)gelijke behandeling op de werkvloer en om zelfregulerende initiatieven van bedrijven op het gebied van discriminatie en ongelijke behandeling te monitoren. Het BD had de regie in handen van de uitvoering van dit project in Midden en West Brabant. Het BD leidde de stuurgroep met daarin het CWI, MKB, BZW, FNV, RPA West Brabant, RPA Midden Brabant, Palet en ADB Tilburg. Het BD organiseerde de uitreiking van de kwaliteitsprijs voor prestaties op het gebied van intercultureel personeelsbeleid ( Couleur Regionale ) en verzorgde de publicatie van de monitorrapportage Intercultureel personeelsbeleid in de regio Midden- en West Brabant. Voor de monitorrapportage heeft het BD samengewerkt met een student arbeidssociologie van de Universiteit van Tilburg. Het project is medio 2004 geëvalueerd en heeft een landelijk vervolg gekregen met de Couleur Nationale uitgereikt in juni 2004 door de heer Hans Dijkstal. De keus van de jury viel uiteindelijk op de winnaar in de regio Midden en West Brabant. Discriminatie op de arbeidsmarkt Een Venezuelaanse vrouw werd geweigerd voor een baantje omdat men geen buitenlanders meer wil aannemen. Twee jonge Marokkaanse vrouwen worden geweigerd voor een stage vanwege het feit dat zij een hoofddoek dragen. Een Marokkaanse man wordt vanwege zijn afkomst geweigerd voor een baan als transportplanner. In dit laatste geval vond een bemiddelingsgesprek met cliënt, werkgever en BD plaats waarbij de werkgever excuses aanbood en aangaf dat dergelijk personeelsbeleid in de toekomst niet meer voor zou komen. Bureau Discriminatiezaken West Brabant - jaarverslag 2004 pagina 20