WAALDERLAND Jaarverslag 2011
GGZ Waalderland is een kleinschalige organisatie met ruim 100 zorgprogramma s/ afdelingen die flexibel de juiste gespecialiseerde patiëntenzorg leveren De zorgprogramma s/-afdelingen waarvan zij deel uitmaken verschillen onderling sterk van elkaar: hun doelgroepen zijn verschillend, dus ook het soort zorg dat zij leveren. Ook hebben zij verschillende werkgebieden. De onderlinge samenwerking biedt hen tal van extra mogelijkheden om synergie te bereiken en gezamenlijk de kwaliteit te verbeteren en de kosten te verlagen. Belangrijke ontwikkelingen in 2011 In 2011 hebben we grote investeringen gedaan in de modernisering van onze zorg. - We leveren steeds meer zorg rondom de huisarts. Hiermee bereiden we ons voor op de basisggz die in 2014 wordt ingevoerd. Het is ons gelukt om in 2011 grotere aantallen patiënten te behandelen in en rondom de huisartsenpraktijken. In toenemende mate leveren we praktijkondersteuners voor huisartsen in onze regio s. - E-health wordt steeds meer een standaard onderdeel in onze behandeling. Het vergroot keuzevrijheid en toegankelijkheid, is praktisch, bespaart tijd, biedt veiligheid en flexibiliteit, en een scala aan mogelijkheden om op maat zorg te ontvangen. Dat alles draagt bij aan de kwaliteit die de patiënt ervaart en zorgt voor een daling van de kosten per patiënt. Eind 2011 konden we via ons e-health warenhuis ruim 20 modules aanbieden, welke in combinatie met face to face behandelingen waren te gebruiken. - We streven ernaar patiënten steeds meer ambulant te behandelen waardoor we minder bedden nodig hebben. In 2011 hebben we opnieuw bijna 30 bedden afgebouwd; in drie jaar tijd nam het aantal bedden met 10% af. We streven ernaar onze behandelingen steeds effectiever te maken. Dat doen we onder andere door evidenced based te werken en veel te investeren in opleiding en onderzoek. Onder meer door ons samenwerkingsverband met het Waalbommeler Academisch Ziekenhuis. Daarnaast zijn aspecten als bejegening van groot belang voor de waardering. Veel aandacht is op de klinische afdelingen uitgegaan naar gastvrije zorg. Ook daar waar patiënten tegen hun wil bij ons zijn opgenomen. In 2011 hebben we met name de duur van de separaties fors terug weten te dringen. Ons perspectief op de ggz op de langere termijn Het volgende toekomstbeeld vormt het perspectief waarin we werken aan de ontwikkeling van onze patiëntenzorg en onze organisatie. De zorg wordt zowel doeltreffender als doelmatiger door het slim combineren van drie principes: - ziekte voorkomen, of er zo vroeg mogelijk bij zijn om verergering te voorkomen; - de zorg zoveel mogelijk dicht bij de patiënt aanbieden, samen met anderen; - de zorg zo kort en licht als verantwoord, en langer en zwaarder indien nodig. Technische ontwikkelingen, met name digitalisering en het gebruik van internet, bieden daartoe enorme nieuwe mogelijkheden. Mede door deze ontwikkelingen ontstaat er een grotere diversiteit in kanalen waarlangs de (potentiële) patiënt op zoek gaat naar hulp voor zijn problematiek. En kan er een samenhangend scala van mogelijkheden worden geboden om hem die hulp op maat te bieden. Ook zullen we steeds meer moeten inspelen op de specifieke wensen van (groepen) patiënten. De grote veranderingen zullen zich de komende 5 à 10 jaren voltrekken op meerdere fronten: - hoe de patiënt hulp zoekt en bij ons komt; - hoe bepaald wordt wat voor zorg hij nodig heeft; - hoe de zorg zo dichtbij en kort als mogelijk wordt geleverd; - en hoe zo nodig intensievere en zwaardere zorg wordt ingezet. In ons bedrijfsplan werken we dit verder uit in een toekomstbeeld: Onze zorg over 5 à 10 jaar.
Het onderstaande plaatje streeft geen compleetheid na en geen grote precisie. Het wil slechts een beeld geven van de verschillende mogelijkheden die we zullen inzetten om samenhangende zorg te bieden die doeltreffend en doelmatig is. Algemeen beleid Betere zorg tegen lagere kosten kunnen we realiseren door de komende jaren (2011-2013) consequent in te zetten op drie speerpunten: Modernisering van de zorg Hieronder verstaan we: alle veranderingen in onze manier van zorg verlenen die erop gericht zijn dat deze doeltreffender én doelmatiger wordt. Dat is mogelijk omdat de kwaliteit van zorg en doelmatigheid veelal hand in hand gaan. We kunnen dit bereiken door onder meer: o basis-ggz: meer inzet in en rondom de eerste lijn en preventie o e-health te combineren met face-to-face-behandeling o ambulantisering: klinische behandeling voorkomen, verkorten en vervangen door ambulante. En door het verder implementeren van behandelingen die bewezen effectief zijn, in welomschreven zorgpaden met heldere uitstroomcriteria. Het terugdringen van de indirecte kosten Om de kosten van de behandeling te beperken en zo veel mogelijk van ons geld rechtstreeks aan de zorg ten goede te laten komen, zullen we (verder) besparen op onze indirecte kosten. Dat zijn de kosten van medewerkers en van alle materiële zaken die de zorgprofessionals en het zorgproces ondersteunen. Die ondersteuning moet doelmatig en van goed niveau zijn, zodat de bedrijfsvoering de zorg optimaal versterkt. Synergie Om de bovenstaande doelen te bereiken, moeten we werken en samenwerken vanuit onze gezamenlijke missie. Het belang van onze patiënten en de samenleving staat daarin voorop, en dat belang willen we zo doeltreffend én doelmatig mogelijk dienen. Dat kan door optimaal de vele mogelijkheden te benutten waarover wij als groep beschikken door onze grote schaal en diversiteit. Het belang van onze afzonderlijke onderdelen is ondergeschikt aan dat van de patiënten en de samenleving. Zij stellen er geen belang in hoe wij het intern hebben georganiseerd en wie wat doet; voor hen telt enkel het resultaat. Deze speerpunten lopen als rode draden door ons bedrijfsplan 2011-2013 heen. Ambulantisering In onze zorgvisie geven we aan dat we zorg willen bieden met de minst ingrijpende consequenties voor de patiënt. Behandeling in de eigen, vertrouwde leefomgeving heeft de voorkeur. Over het algemeen geldt dus: we behandelen ambulant, tenzij klinische behandeling noodzakelijk is. Klinische opname is soms echter onvermijdelijk en noodzakelijk. Meestal is deze kortdurend, maar soms is een klinische behandeling van enkele weken of maanden aangewezen. Ambulantisering waar mogelijk is niet alleen beter voor de betreffende patiënten; het is ook minder kostbaar. Gemiddeld zijn de kosten van een intensieve ambulante behandeling aanzienlijk lager dan die van een langdurende opname. Het streven is dus: - het zoveel mogelijk ambulant verlenen van (langer durende) zorg; - klinische opnames zo weinig en kort mogelijk;
- beschermende of beschutte woonvormen als alternatief voor langer durende opnames; in lijn met het landelijke beleid streven we daarbij het scheiden van wonen en zorg na, waarbij woonpatiënten zelfstandig hun woonvorm huren. Van ons totale aantal patiënten wordt het overgrote deel alleen ambulant behandeld. Een klein deel van onze patiënten (in 2011 4%) wordt klinisch opgenomen; twee derde van het aantal opnames duurt overigens korter dan een maand. Ambulante alternatieven Om verdergaande ambulantisering mogelijk te maken, werken we aan het verder ontwikkelen en invoeren van ambulante zorg. De verschillende zorgbedrijven werken hier gezamenlijk aan. De zorgvraag en het zorgaanbod zijn immers overal anders. In 2011 is vooral gewerkt aan de onderlinge afstemming en het afbouwen van bedden. We werken al jaren met ambulante teams, die patiënten indien nodig ook in de thuissituatie bezoeken. Dit doen we op veel plaatsen voor de intensievere zorg door middel van gespecialiseerde teams. Deze vorm van wijkgerichte zorg voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) en andere langdurig zorgafhankelijke patiënten zullen we meer gaan combineren. Deze initiatieven zullen in 2012 geïmplementeerd gaan worden. Er zijn en blijven patiënten met zeer ernstige problematiek voor wie ambulantisering minder goed mogelijk is. Ook voor hen streven we naar verkorting van de opnameduur door betere (soms duurdere) behandeling en extra inzet van alternatieven die de kwaliteit van leven vergroten, zoals begeleide of beschermde woonvormen, dagbesteding, dagloonprojecten, psychiatrische thuiszorg et cetera. Een deel van onze klinische capaciteit heeft het karakter van beschermde of beschutte woonvormen. Als alternatief hiervoor bevorderen we zelfstandig wonen met ambulante behandeling en begeleiding waar mogelijk en verantwoord. We maken hierbij gebruik van de mogelijkheid om de geïndiceerde zorg in de thuissituatie te leveren. Onze woonvormen zijn aanvullend op de andere woonvormen die in onze gebieden worden aangeboden. Door onze klinische capaciteit terug te brengen vermindert onze behoefte aan vierkante meters, waardoor dus onze huisvestingskosten zullen verminderen. Ook besparen we ermee op facilitaire kosten. Gevolgen voor medewerkers en huisvesting De behoefte aan personeelsinzet zal door dit alles verschuiven: klinische zorg vergt een andere personeelsmix dan ambulante zorg. Tegenover een reductie van 24 uursbezetting staat dat de ambulante zorg intensiveert, en dat de overblijvende klinische omgeving aan hogere eisen moet voldoen. Om deze verschuiving zo effectief mogelijk te laten verlopen is door het Waalbommer Academisch ziekenhuis een scholingstraject ontwikkeld voor nu nog klinisch werkende medewerkers. Door middel van dit scholingstraject kunnen zij kennis en vaardigheden verwerven waarmee zij ook verpleegkundige intensieve zorg in de thuissituatie kunnen verlenen. Het Nieuwe Werken Duurzame inzetbaarheid wordt onder andere bevorderd door de invoering van Het Nieuwe Werken (HNW). In de kern gaat het om zoveel als mogelijk onafhankelijk van plek en tijd werken. Het biedt meer flexibiliteit aan medewerkers, maar bespaart ook op vierkante meters. HNW bevordert plezierig, efficiënt en effectief werken en daar heeft zowel de patiënt als medewerker als de organisatie baat bij. De medewerker wordt centraal gesteld en krijgt, binnen bepaalde grenzen, de ruimte en vrijheid om te bepalen hoe hij werkt, waar hij werkt, wanneer hij werkt, waarmee hij werkt en met wie hij werkt. Autonomie, vertrouwen en verantwoordelijkheid zijn sleutelbegrippen in de samenwerking tussen leidinggevende en medewerker. Communicatie met medewerkers
Heldere communicatie met medewerkers is van doorslaggevend belang voor de kwaliteit van ieders werk, de tevredenheid van medewerkers en het invoeren van nieuw beleid. Direct contact De belangrijkste vorm van communicatie vindt plaats via de lijn, waarbij directies en leidinggevenden rechtstreeks communiceren met de medewerkers. Op deze manier is er feedback mogelijk van de medewerkers, zodat nieuw beleid ook van onderaf gevoed wordt. Het werkoverleg op de afdeling speelt hierbij een belangrijke rol. Naast digitale informatieverspreiding hecht onze organisatie zeer aan persoonlijk contact tussen bestuurders/directies en medewerkers, zodat er in de communicatie sprake kan zijn van tweerichtingsverkeer. Intranet Het belangrijkste middel ter ondersteuning van de communicatie is het intranet. Daar vinden medewerkers Het intranet bevat een schat aan beleidsmatige informatie en fungeert zo als naslagwerk en handboek. Sociale media/netwerken In 2011 is een handreiking sociale media ontwikkeld en verspreid onder alle medewerkers. Hierin staan de belangrijkste aandachtspunten voor het gebruik van sociale media binnen de organisatie, ontleend aan onze kernwaarden en bedrijfsfilosofie.