Wolters Kluwer in vogelvlucht Bedrijfsprofiel De feiten Jaaromzet: EUR 3,7 miljard (USD 3,4 miljard) Aantal medewerkers: ongeveer 19.000 Activiteiten in meer dan 25 landen in Europa, Noord-Amerika en Asia Pacific. Genoteerd aan Euronext Amsterdam (opgenomen in Euronext-300 index). Wolters Kluwer legt zich toe op het aanbieden van smart information tools voor professionals en is één van de toonaangevende spelers in deze markt. Onze klanten worden vanuit drie activiteiten bediend: Legal, Tax & Business Juristen, fiscalisten, accountants, HR-professionals, overheid, overige professionals. International Health & Science Medische specialisten, verpleegkundigen, ziekenhuizen, farmaceutische ondernemingen, apothekers, wetenschappers, studenten. Education Scholen, docenten, studenten. Het productaanbod bestaat uit combinaties van content, workflow (tools) en services, losbladige uitgaven, boeken, nieuwsbrieven, vakbladen, software tools, CD-ROM s, online databases en Internetdiensten. Lokale aanwezigheid in combinatie met wereldwijd netwerk Lokale informatiemarkten worden doorgaans bediend door lokale werkmaatschappijen die daarbij echter gebruik maken van de wereldwijde omvang van het bedrijf. Nadruk op professionals De portefeuille van Wolters Kluwer is volledig gericht op professionele klantengroepen. Need-to-know De onderneming beschikt over een zeer sterk aanbod van eigen en auteursrechtelijk beschermde content en tools (circa 75% van de omzet) die voor professionals bij de uitvoering van hun werk onmisbaar zijn. Sterk abonneebestand Ruim 50% van de omzet is afkomstig uit abonnementen, het bewijs van een loyaal klantenbestand. Gevestigde merken Wolters Kluwer bezit een aantal van de oudste en meest gerespecteerde merken in de markt. Deze staan voor kernwaarden zoals autoriteit, kwaliteit en betrouwbaarheid. Recessiebestendig Niet-cyclische bedrijfstak, geringe afhankelijkheid van advertentie-inkomsten, onmisbare diensten. Kenmerken Groeistrategie De afgelopen vijf jaar is er steeds sprake geweest van dubbelcijferige groei; sinds 1994 is de omzet verdrievoudigd. Succesvolle acquisities droegen hiertoe sterk bij. Geografische spreiding Evenwichtige geografische verdeling van de activiteiten over drie regio s.
Wolters Kluwer in vogelvlucht Legal, Tax & Business International Health & Science De feiten Omzet: EUR 2.469 miljoen Aantal medewerkers: 14.038 (op fulltime basis) Activiteiten in Europa, Noord-Amerika en Asia Pacific De feiten Omzet: EUR 752 miljoen Aantal medewerkers: 2.639 (op fulltime basis) Activiteiten in Europa, Noord-Amerika en Asia P Concurrentievoordeel Duidelijk leidende marktposities In alle markten waar wij actief zijn, willen wij onze nummer 1 of 2 positie handhaven. Toonaangevende merken Veel van onze merken hebben een internationale aantrekkingskracht terwijl andere toonaangevend zijn op lokale markten en vaak met een lange historie. Lokale benadering Goed inzicht in lokale culturen en markten stelt ons in staat te anticiperen op behoeften van professionals. Lokale bedrijven worden over het algemeen geleid door lokale mensen die de plaatselijke markten en gewoonten kennen. Mondiale/regionale omvang De regionale en mondiale omvang van het concern wordt benut om, met behoud van de lokale uitstraling, de beschikbare middelen zoals bedrijfstakexpertise en technologische infrastructuur te delen. Strategische prioriteiten Web-enabled maken van beschikbare content Wij doen aanzienlijke investeringen teneinde professionals informatie te kunnen leveren waar en hoe zij dat willen. Investeren in smart information tools Er wordt fors geïnvesteerd in de ontwikkeling van op kennis gebaseerde information tools die professionals helpen hun productiviteit te vergroten. Portefeuille gericht op groei Wij evalueren op dit moment onze portefeuille van klanten, markten en producten teneinde de verschillende bedrijfsonderdelen meer mogelijkheden voor duurzame groei te bieden. Klanten zijn actief op het gebied van accountancy, recht, openbaar bestuur, financiën en bankwezen, human resources en verzekeringen, de bouw, industrie, telecommunicatie, transport, detailhandel en sales en marketing. De producten die wij onze klanten aanbieden, variëren van boeken, losbladige publicaties, nieuwsbrieven en tijdschriften tot naslagwerken op CD-ROM, via het Internet toegankelijke online databases en (compliance) softwarepakketten. Concurrentievoordeel Leidende marktpositie Wolters Kluwer heeft een gedeelde eerste positie in de wereldmarkt voor informatie ten behoeve van de gezondheidszorg en is de derde uitgever van wetenschappelijke informatie. Essentiële hulpmiddelen op de zorglocatie Een belangrijk deel van de portefeuille van dit cluster bestaat uit producten en diensten die essentiële informatie verschaffen op de plaats waar cruciale beslissingen worden genomen, dat wil zeggen de zorglocatie. Eersteklas merken Veel van de merken van dit cluster hebben binnen de betreffende markt een lange historie en worden gezien als betrouwbaar en toonaangevend op het gebied van cruciale hulpmiddelen. Strategische prioriteiten Content optimaal benutten Ons doel is optimaal gebruik te maken van kwalitatief hoogwaardige content en van de beschikbare technologie om informatie te leveren waar en wanneer die noodzakelijk is. Evidence based solutions Verbeteren van klinische resultaten door gebruikmaking van informatie over bewezen behandelmethoden op de zorglocatie. Toename van aanbod van farmaceutische informatie De komende jaren zal een aanzienlijk deel van de groei komen uit de uitbreiding van de activiteiten op het gebied van farmaceutische informatieproducten en -diensten.
Education acific De feiten Omzet: EUR 311 miljoen Aantal medewerkers: 1.477 (op fulltime basis) Activiteiten in Europa De doelgroep bestaat uit professionals en studenten op het gebied van gezondheidszorg en wetenschap, met name verpleegkundigen, klinische medici, tandartsen, apothekers, zorgorganisaties, ziekenhuizen, universiteitsbibliotheken en wetenschappers. International Health & Science levert eersteklas medische en wetenschappelijke informatie en informatie ten behoeve van de gezondheidszorg via interactieve kanalen. De producten variëren van boeken, vakbladen en tijdschriften tot CD-ROM, database-gestuurde online content van boeken en vakbladen, interactieve software, eigen systemen voor het ophalen van informatie via het Internet, websites en traditionele naslagwerken. Concurrentievoordeel Marktleider In een groot aantal Europese landen zijn onze educatieve uitgeverijen marktleider. Gerenommeerde merken Veel van de merken binnen het cluster zijn stevig gevestigd en bestaan al vele tientallen jaren. Samenwerking Regelmatig en intensief overleg met onderwijsdeskundigen is essentieel om materiaal van topkwaliteit te kunnen ontwikkelen. Strategische prioriteiten Optimale bedrijfsvoering Gebruik maken van Europese marktposities en tegelijkertijd bedrijfsprocessen verbeteren. Uitbreiding van online-activiteiten Gebruik maken van technologie op gebied van Internetonderwijs binnen het hele cluster en bedrijfsmodellen ontwikkelen voor het realiseren van winstgevende groei bij online-diensten. Acquisities Nadruk op integratie van acquisities in landen waar wij al vertegenwoordigd zijn. De educatieve uitgeefactiviteiten zijn gericht op Europa. Dit cluster biedt leerlingen en docenten materiaal voor alle vakken op lagere en middelbare scholen en in beperkte mate beroepsopleidingen. Het cluster levert vooral schoolboeken maar houdt zich daarnaast steeds meer bezig met het ontwikkelen van elektronische producten, zoals softwarepakketten voor het afnemen van examens en online leermethoden.
BERICHT VAN DE VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 Bericht van de voorzitter van de Raad van Bestuur Aan alle belanghebbenden Zonder enige overdrijving kan het jaar 2000 de boeken in als één van de turbulentste uit de historie van Wolters Kluwer. Zo stapte mijn voorganger plotseling op en kondigde Wolters Kluwer een adempauze aan in de groei van het gewoon netto resultaat, waarna de koers van ons aandeel flink daalde. Voor het verslagjaar 2000 lijkt de kwalificatie hectisch dan ook zeker op zijn plaats, vooral ook omdat het allemaal gebeurde in een fase waarin onze sector als nooit tevoren in ontwikkeling en beweging is. Wolters Kluwer was in de afgelopen dertien jaar goed voor een dubbelcijferige groei van de winst. Deze stijging was vooral te danken aan acquisities en verbetering van de marges en in mindere mate aan groei van de omzet. Wij kunnen ons echter niet langer uitsluitend richten op margeverbetering en winstgroei op korte termijn. Zorgen voor een gezonde toekomst van ons bedrijf betekent zorgen dat het ontwikkelen van innovatieve producten hoog in ons vaandel staat. Alleen met nieuwe producten en diensten kunnen we duurzame groei realiseren en de autonome omzetgroei van Wolters Kluwer verbeteren. Deze nieuwe koers vereist wel een belangrijke cultuuromslag, want het accent leggen op innovatie stelt andere eisen aan een organisatie dan gericht zijn op margeverbetering en winstgroei op korte termijn. De Raad van Bestuur heeft zich dan ook niet beperkt tot het louter verspreiden van deze boodschap binnen Wolters Kluwer. Op een aantal onderdelen hebben we maatregelen genomen om de noodzakelijke verandering in de manier van denken tot stand te brengen. Een goed voorbeeld hiervan is de interne evaluatie van de portefeuille die op dit moment binnen onze belangrijkste clusters in Europa en Noord-Amerika wordt uitgevoerd. Doel van deze evaluatie is die gebieden in kaart te brengen waar duurzame en winstgevende, dubbelcijferige groei kan worden gerealiseerd. De uitkomst van dit onderzoek zal ons in staat stellen de beschikbare middelen effectiever in te zetten. Nieuwe groeimogelijkheden krijgt Wolters Kluwer ook dankzij uitbreiding van onze activiteiten op het gebied van workflow tools (software ter ondersteuning van werkprocessen) en dienstverlening. Op deze manier kunnen we onze uitgebreide informatie verder verdiepen en aantrekkelijker maken voor onze klanten die we zo nog meer in staat stellen hun werkzaamheden goed te verrichten. We zijn ervan overtuigd dat door verbreding van ons productenpakket met workflowtools en diensten we niet alleen bestaande groeimogelijkheden een extra impuls geven, maar ook nieuwe groeikansen zullen aanboren, zowel intern als via acquisities. Het Internet speelt een uiterst belangrijke rol bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Het vormt een cruciaal onderdeel van ons beleid dat is gericht op het evolueren van aanbieder van alleen content tot aanbieder van een volledig producten- en dienstenpakket. Ik ben dan ook bijzonder trots op de in 2000 behaalde resultaten op het gebied van Internet. De ontwikkeling van Internetgerelateerde producten is inmiddels goed op gang gekomen en verloopt geheel volgens schema. De omzet uit Internetactiviteiten is ten opzichte van 1999 zelfs bijna vervijfvoudigd en is op dit moment goed voor ruim 6% van onze totale omzet. Bovendien verwachten wij dat deze sterke groei in 2001 verder zal doorzetten. Twee factoren spelen hierbij een belangrijke rol: de reeds eerder genoemde migratie binnen onze elektronische omzet (nu een kwart van de totale omzet) en de nieuwe projecten die met het driejarig investeringsprogramma van eur 250 miljoen voor (Internet) productontwikkeling worden gefinancierd. Naar verwachting zal halverwege 2001 een aantal belangrijke nieuwe producten worden gelanceerd.
JAARVERSLAG 2000 5 De cultuuromslag binnen ons bedrijf waarmee in het jaar 2000 een begin is gemaakt, zal dit jaar zeker verder worden doorgevoerd. En in dat kader is het van het grootste belang dat het management de cultuuromslag niet alleen steunt, maar ook actief verkondigt en implementeert. Helaas heeft een aantal managers die slag niet kunnen maken en hebben we moeten besluiten hen te vervangen. Wolters Kluwer heeft echter ook veel enthousiaste en ondernemende managers die over de benodigde creativiteit beschikken om bij te dragen aan duurzame groei. Die ondernemende manager moet echter wel financiële ondersteuning krijgen evenals de noodzakelijke speelruimte. Het is tevens de bedoeling om deze ondernemende managers een variabeler honorering toe te kennen. Daarnaast zullen wij hen ondersteunen door middel van opleidingen via onze eigen Wolters Kluwer University, die wij hebben opgezet in samenwerking met de Universiteit Nyenrode en de Amerikaanse Kellogg University. Ook bieden wij via ons Intranet opleidingsmodules aan met een diversiteit aan specialisaties. Kortom, het jaar 2000 is niet zonder pijnlijke momenten aan onze onderneming voorbijgegaan. Maar op de langere termijn zal de heroriëntatie leiden tot een slagvaardiger bedrijf dat de toekomst met vertrouwen tegemoet kan zien. De genomen maatregelen stellen Wolters Kluwer in staat om weer terug te keren op het pad van de dubbelcijferige groei. Voor het doorvoeren van de interne wijzigingen, zelfs als de economische omstandigheden minder gunstig zijn dan nu wordt voorzien, is het komende jaar van doorslaggevende betekenis. Wij zijn echter vol vertrouwen dat ons gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill in vergelijking met 2000 ongeveer 5% hoger zal uitkomen. Rob Pieterse Voorzitter van de Raad van Bestuur
RAAD VAN BESTUUR EN RAAD VAN COMMISSARISSEN 6 Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen Raad van Bestuur (april 2001) R. Pieterse, voorzitter Secretariaat Raad van Bestuur Strategy Corporate Communications Investor Relations Finance & Acquisitions/Legal Affairs Accounting & Operations Control Corporate Governance J.M. Detailleur Human Resources Legal, Tax & Business Europe H.J. Yarrington Technology Legal, Tax & Business North America Legal, Tax & Business Asia Pacific International Health & Science Education Secretaris Raad van Bestuur P.C.J. Hendriks Raad van Commissarissen H. de Ruiter, voorzitter J.V.H. Pennings, plaatsvervangend voorzitter B.H. ter Kuile, secretaris K.A.L.H. van Miert A.H.C.M. Walravens N.J. Westdijk Concerndirecteuren J.E.M. van Dinter, CFO Finance & Acquisitions/Legal Affairs P.C. Kooijmans Accounting & Operations Control A.S.F. Kuipers Competence Development Wolters Kluwer University M.H. Sanders Human Resources C. Seigle Technology
ORGANISATIESTRUCTUUR Legal, Tax & Business Legal, Tax & Business Legal, Tax & Business International Education Asia Pacific North America Europe Health & Science Omzet: Omzet: Omzet: Omzet: Omzet: EUR 60 miljoen EUR 1.093 miljoen EUR 1.316 miljoen EUR 752 miljoen EUR 311 miljoen CEO CEO CEO CEO CEO W. van Zanten N. McKinstry D.J. Smith H. Pabbruwe H.J. Yarrington (ad interim) - CCH Australië - CCH - Nederland - Lippincott - Wolters-Noordhoff - CCH Azië - CCH LIS - Frankrijk Williams &Wilkins - Liber - CCH Nieuw-Zeeland - Aspen Publishers - Verenigd Koninkrijk Medical - Nelson Thornes - CCH Japan - CCH Tax Compliance - Duitsland - Lippincott - Verlag H. Stam - CCH Canadian - België Williams &Wilkins - Wolters Plantyn - Teleroute.com Education - Kieser Verlag - Spanje - Kluwer Academic - Müszaki - Italië Publishers - Scandinavië - Ovid Technologies - Oostenrijk - Adis International - Midden- en - Facts & Comparisons Oost-Europa
GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN NETTO OMZET 2000 (IN %) Europa Noord-Amerika Asia Pacific GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN BEDRIJFSRESULTAAT (EBITA) 2000 (IN %) Europa Noord-Amerika Asia Pacific 4 4 49 40 47 56 OMZET NAAR CLUSTER 2000 (IN %) LTB Europe LTB North America LTB Asia Pacific Int. Health & Science Education BEDRIJFSRESULTAAT (EBITA) NAAR CLUSTER 2000 (IN %) LTB Europe Int. Health & Science LTB North America Education LTB Asia Pacific 9 7 37 21 22 29 2 1 31 41 OMZET NAAR MEDIUM 2000 (IN %) Electronisch Internet/Online CD-ROM/Offline Papieren producten Training 4 8 14 74
JAARVERSLAG 2000 Benchmark 9 Benchmark eur mln 2000 1999 1) Netto omzet 3.664 3.081 EBITDA 2) 878 813 EBITA 3) 789 735 EBITA marge % 21,5% 23,9% Gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill 412 410 Winst per aandeel voor amortisatie goodwill en resultaat uit desinvesteringen fully diluted eur 1,47 eur 1,48 Vrij besteedbare kasstroom 363 386 Vrij besteedbare kasstroom per aandeel fully diluted eur 1,30 eur 1,39 1) De cijfers over 1999 zijn aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. 2) Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en amortisatie goodwill. 3) Bedrijfsresultaat voor amortisatie goodwill.
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 10 Verslag van de Raad van Bestuur Het jaar 2000: een nieuwe benadering en een solide basis Het afgelopen jaar was voor Wolters Kluwer een bewogen jaar. Jarenlang was onze strategie gericht op de realisatie van een optimaal financieel resultaat door verbetering van de marges. Na een heroriëntatie eind 1999 werd besloten de nadruk te leggen op investeren in groei. Ter ondersteuning van deze strategische koerswijziging werd een investeringsprogramma van eur 250 miljoen voor de ontwikkeling van Internetgerelateerde producten bekendgemaakt. Als gevolg hiervan hebben wij onze winstverwachtingen voor de jaren 2000 tot en met 2002 bijgesteld. Om maximaal voordeel uit deze investering te halen, hebben wij ook een reeks ingrijpende interne wijzigingen doorgevoerd. Onze organisatie is gehergroepeerd in vijf clusters en op een groot aantal operationele gebieden is nieuw management benoemd. Centraal in onze groeistrategie staan nu content, software tools en services. In wezen wordt een nieuw Wolters Kluwer gevormd, met een andere strategie en andere prioriteiten. De nieuwe organisatie blijft echter steunen op de traditionele pijlers die Wolters Kluwer hebben gemaakt tot de onderneming die het nu is, met een productaanbod van superieure kwaliteit en een efficiënte distributie. Daar ligt nog steeds onze grootste kracht. De veranderingen die nu worden doorgevoerd, zijn allerminst louter cosmetisch van aard. Doel is een ander groeipad uit te zetten door de bevordering van een dynamischer bedrijfscultuur. Het investeringsprogramma van eur 250 miljoen voor productontwikkeling dat in maart 2000 werd bekendgemaakt, vormt een essentieel onderdeel van de nieuwe strategie om de omzetgroei een impuls te geven door verbetering van de interne efficiency van onze distributiesystemen. Dit hield wel in dat wij, na ruim tien jaar een winstgroei van gemiddeld tenminste 15% per jaar, voor 2000 en 2001 een vlakke winstontwikkeling moesten aankondigen. Vermeldenswaard is dat de eerdere investeringen in Internetgerelateerde technologieën reeds positieve resultaten opleveren. In het verslagjaar vervijfvoudigden onze Internetactiviteiten. De totale Internetomzet bedroeg bijna een kwart miljard euro ofwel 6% van de totale omzet. De winstgevendheid van de Internetomzet ligt tenminste op het niveau van de gemiddelde marges van de overige activiteiten van Wolters Kluwer. Dit vormt een duidelijk bewijs dat het besluit om fors in dit segment te investeren, gerechtvaardigd was. De snelle groei van onze softwarebedrijven is eveneens een bemoedigende ontwikkeling. Veelbelovende information tools zoals ProSystem fx, Clineguide en HRTools.com werden positief door de markt ontvangen en bieden perspectief voor toekomstige groei. Voor wat betreft de interne organisatie werd het concern in vijf clusters gehergroepeerd. Doel hiervan is de coördinatie van activiteiten, processen en strategieën te verbeteren. De nieuwe clusters zijn: Legal, Tax & Business Europe, Legal, Tax & Business North America, Legal, Tax & Business Asia Pacific, International Health & Science en Education. De vorming van deze clusters toont aan dat wij enerzijds het lokale karakter van veel van onze bedrijven onderkennen en ook de noodzaak om ons te blijven richten op niches in de markt; anderzijds proberen we met deze organisatiestructuur de voordelen van de wereldwijde of regionale omvang van onze activiteiten te benutten. Vanaf het begin hebben wij gesteld dat een nieuw soort manager een cruciale succesfactor in de nieuwe strategie zou worden. Een manager die innovatief is, ondernemingszin heeft en in staat is om de nieuwe strategie binnen de organisatie uit te dragen. Bij bedrijven waar wij niet het vertrouwen hadden dat het bestaande management de strategie van duurzame omzetgroei met voldoende daadkracht en de juiste visie zou kunnen uitvoeren, is nieuw management aangesteld. In een significant aantal bedrijven, en met name in Europa, is een nieuwe directie benoemd.
JAARVERSLAG 2000 Voor die bedrijfsonderdelen die volgens ons bijzondere aandacht vereisen, zijn bovendien actieplannen gestart. Deze maatregelen zijn erop gericht om bestaande bedrijven nieuw leven in te blazen en omstandigheden voor toekomstige groei te creëren. Wolters Kluwer is nog altijd een gezond bedrijf, dat wereldwijd schaalvoordelen kan behalen. Wij beschikken over een omvangrijk abonneebestand en gevestigde merken in een niet-cyclische sector. Vijf Business Principles: de weg naar duurzame groei De Raad van Bestuur van Wolters Kluwer laat zich bij zijn streven naar duurzame groei leiden door vijf Business Principles: herschikken van de portefeuille: analyse van de portefeuille van het bedrijf op alle niveaus met als doel de beschikbare middelen aan te wenden voor die activiteiten die de beste groeimogelijkheden bieden; investeren in smart information tools waarin content, software en services zijn geïntegreerd; bevorderen van ondernemerschap: de omstandigheden en cultuur creëren voor een ondernemersgeest die toekomstige groei stimuleert; optimale bedrijfsvoering: kwaliteitsverbetering in de ruimste zin; benutten van schaalvoordeel: profiteren van de omvang van ons bedrijf door activiteiten te combineren. Herschikking van portefeuille De snelle groei van Wolters Kluwer in de afgelopen jaren was in belangrijke mate te danken aan een reeks geslaagde acquisities. Ons beleid, om lokale bedrijven een zekere mate van autonomie te gunnen binnen een strategisch kader van vrij ruim geformuleerde richtlijnen, is een succes gebleken. Hierdoor konden de landenorganisaties lokale activiteiten ontwikkelen langs de op concernniveau uitgezette lijnen, maar met behoud van een lokaal accent. Om maximaal voordeel te halen uit de mogelijkheden die de nieuwe technologieën bieden - en waarin wij nu fors investeren - moeten wij de toewijzing van middelen beter inrichten. Zo hebben bijvoorbeeld Internetdiensten een vaste kostenbasis. De verdere ontwikkeling van onze portefeuille zal daarom worden afgestemd op schaalvergroting en de mogelijkheid van standaardisering en gedeelde diensten. Daarnaast is het van cruciaal belang dat een grondige analyse van onze portefeuille wordt uitgevoerd op basis van het groeiperspectief waarop onze nieuwe strategie is gericht. Op dit moment evalueren wij dan ook de bestaande portefeuille en onderzoeken wij de groeimogelijkheden zowel binnen als buiten de bestaande activiteiten. Dit proces zal mogelijk ook de richting van ons acquisitiebeleid beïnvloeden. In de loop van 2001 zullen wij actieplannen ter verbetering van het groeiprofiel van onze portefeuille bekendmaken. Investeren in smart information tools Een duidelijker definitie van de aard van de diensten die wij aan onze klanten leveren, vormt een tweede belangrijke pijler van onze nieuwe strategie. In essentie is onze doelstelling klanten te voorzien van smart information tools. Wij willen meer dan alleen broninformatie bieden. Ons streven is intelligente producten te leveren. Deze intelligentie wordt ingebed in het product in de vorm van commentaar, indexering, koppelingen, maatwerk of een softwarematige functionaliteit. Met andere woorden, wij willen de toegevoegde waarde van broninformatie vergroten. Informatie in ons taalgebruik heeft betrekking op inhoud en kennis. Dit blijft de kern van bijna al onze producten. Wanneer wij over software spreken, bedoelen wij specialistische software die rond informatie is opgebouwd. Wolters Kluwer produceert geen generieke software maar software die de gebruiker toegang geeft tot informatie en kennis op een specifiek vakgebied zoals belastingaangifte, personeelszaken of gezondheidszorg. In het woordenboek wordt de Engelse term tool omschreven als een noodzakelijk hulpmiddel bij de uitoefening van functie of beroep. Dit is precies wat wij onze klanten zoals juristen, accountants, artsen en andere beroepsgroepen bieden: producten en diensten die voor hen onmisbaar zijn bij hun werk. Dit betekent dat wij onze informatiediensten zodanig moeten structureren dat ze optimale functionaliteit bieden. Op de juiste plaats en tijd, in het juiste formaat en via het beste medium moeten zij beschikbaar zijn. De gevestigde reputatie van Wolters Kluwer als een 11
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 12 eersteklas aanbieder van kwalitatief hoogwaardige informatiediensten aan professionals bepaalt het kader voor onze productontwikkelingsactiviteiten. Alle investeringen zijn gericht op versterking van dit imago. Ons streven is dat door ons ontwikkelde informatie, kennissoftware en services in het werkproces van onze klanten worden geïntegreerd. Op deze manier willen wij de grenzen van onze activiteiten verleggen. Bevordering van ondernemerschap De komende jaren zullen innovatie en ondernemerschap hoog in het vaandel staan binnen onze onderneming. Wij willen binnen Wolters Kluwer een nieuwe cultuur creëren waarin het mogelijk is zodanige berekende risico s te nemen dat het beschikbare potentieel voor duurzame groei op lange termijn wordt benut. Deze nieuwe denkwijze is een noodzakelijke voorwaarde; de waarden van ondernemersschap moeten door het hele concern omarmd worden. Deze nieuwe koers vereist een andere aanpak dan in voorgaande jaren toen acquisities en reorganisaties voor succesvolle groei zorgden. Daarom worden nu diverse maatregelen genomen om de noodzakelijke verandering in bedrijfsvoering en managementstijl op alle niveaus tot stand te brengen. Het beloningssysteem wordt zodanig aangepast, dat omzetgroei via de introductie van nieuwe producten wordt gestimuleerd. Het variabele gedeelte van salarissen en de prestatienormen worden meer afgestemd op de bevordering van duurzame groei van winstgevende nieuwe omzet. Ook zullen concernbreed processen worden geïmplementeerd om constante productontwikkeling te institutionaliseren. Wij onderkennen dat medewerkers en bedrijfscultuur een cruciale rol spelen in dergelijke processen. Wij zullen dan ook het bestaande job rotation programma intensiveren zowel internationaal als tussen bedrijfsonderdelen en tegelijkertijd de externe werving verder opvoeren. Optimalisatie van bedrijfsvoering Wij zijn vastbesloten de kwaliteit van bedrijfsvoering te verbeteren, onze bedrijfsprocessen te verbeteren en onze klanten efficiënter te bedienen. Optimalisatie van bedrijfsvoering is in het verleden onderbelicht gebleven toen verbetering van de marges onze belangrijkste doelstelling was. Wij zullen veel aandacht schenken aan de verbetering van een aantal zaken, waaronder benchmarking, meting van kwaliteit en dienstverlening, intensieve feedback aan het management, stringente bewaking van actieplannen en resultaatverantwoordelijkheid voor elke betrokkene. Benutting van schaalvoordeel Van oudsher steunt Wolters Kluwer op sterke werkmaatschappijen die zich op een specifiek gebied richten. In de nieuwe opzet moeten aanzienlijke synergievoordelen worden gerealiseerd. Wij voeren daarom programma s uit om tussen werkmaatschappijen tot een uitwisseling van bedrijfsconcepten te komen. Teneinde het succes van de introductie van bepaalde soorten diensten te garanderen, wordt de ontwikkeling van de portefeuille op concernniveau aangestuurd, met als doel coherentie, efficiency en tijdige commercialisering. Benutting van de voordelen die de technologie biedt, vormt eveneens een belangrijk onderdeel van deze aanpak. Het inkoopprogramma dat in het afgelopen jaar door onze Noord-Amerikaanse operaties werd opgezet, is wat dat betreft een goed voorbeeld. Door gebruik te maken van onze schaalgrootte konden wij onze inkoopprocessen aanzienlijk verbeteren en de kosten terugdringen. Empowering our customers De bovenstaande vijf Business Principles genieten de komende jaren topprioriteit. Zij moeten een stevig fundament leggen onder onze algehele ambitie: empowering talents. De essentie van de producten en diensten die wij onze klanten in de verschillende beroepsgroepen leveren, is dat wij hun een hulpmiddel aanreiken om hun werk beter en efficiënter te kunnen doen. Ons streven is hun smart information tools te verschaffen die hun productiviteit verhogen, hun besluitvorming ondersteunen en hen tevens in staat stellen hun tijd en aandacht zo productief mogelijk te besteden. Kortom, wij willen hun tools bieden waardoor zij zich kunnen richten op datgene waarin zij het beste zijn: het inzetten van hun talent om een juridisch probleem op te lossen, een belastingkwestie op te helderen of een ziekte te genezen.
Frank: moeders lieveling Frank hapt naar lucht en wil z n ogen openen. Meer heeft ie niet aan zijn hoofd de eerstkomende dagen. Hij mag het rustig aan doen. Vanaf vandaag heeft Frank nog een jaar of tachtig om te ontdekken waar hij in gaat uitblinken. Want dat zal Frank. Lerend en explorerend. De wereld eerst ontdekkend langs door anderen betreden paden. Zich vastklampend aan door anderen verzamelde gegevens. Net zoals de verloskundige die hem haalde, haar dagelijkse dosis medische publicaties nodig heeft. Veel succes Frank.
JAARVERSLAG 2000 Hoogtepunten in 2000 Omzetstijging van 19% (12% bij constante koersen) De omzet over 2000 bedroeg eur 3.664 miljoen, een toename van 19% ten opzichte van 1999. De autonome omzetgroei bleef ongewijzigd: 5% (1999: 5%). Dit hield voornamelijk verband met de beperkte autonome groei in Europa in de eerste helft van het jaar. Dubbelcijferige groei bedrijfsresultaat (EBITA) voor extra (Internet) productontwikkeling en reorganisaties Alle clusters, met uitzondering van Legal, Tax & Business Europe, toonden een dubbelcijferige groei van EBITA (voor (Internet) productontwikkeling en voorzieningen voor reorganisaties). Door de extra uitgaven voor (Internet) productontwikkeling (eur 47 miljoen) en voorzieningen voor reorganisaties binnen de clusters Legal, Tax & Business Europe en Education (eur 60 miljoen) bleef de verbetering van EBITA beperkt tot 7% (-2% bij constante koersen). Investeringsprogramma van EUR 250 miljoen voor extra (Internet) productontwikkeling gericht op toekomstige groei ligt op schema In maart 2000 kondigden wij een driejarig extra investeringsprogramma van eur 250 miljoen aan. Doel van dit programma: de ontwikkeling van nieuwe producten te ondersteunen; vaak zijn deze producten gekoppeld aan Internetgerelateerde information tools en -diensten. In het jaar 2000 is in het kader van het genoemde programma een bedrag van ongeveer eur 47 miljoen besteed, gericht op het creëren van condities voor groei. Krachtige groei van Internetomzet tot EUR 228 miljoen In het afgelopen jaar werden de eerste tekenen zichtbaar dat de eerdere investeringen in productontwikkeling zich beginnen terug te verdienen. De totale Internetomzet vervijfvoudigde bijna tot een bedrag van eur 228 miljoen. Zo mogelijk nog belangrijker is het feit dat de winstgevendheid van de Internetomzet ten minste op het niveau ligt van de gemiddelde winstgevendheid van de overige activiteiten van Wolters Kluwer. 15 Nieuw cluster- en operationeel management Om het schaalvoordeel van onze verschillende activiteiten te benutten, hebben wij een herstructurering doorgevoerd waarbij onze bedrijven in vijf clusters zijn gegroepeerd. In 2000 zijn met de benoeming van een CEO voor Legal, Tax & Business Europe en een CEO voor Legal, Tax & Business North America twee belangrijke posities ingevuld. Deze twee clusters vertegenwoordigen gezamenlijk 66% van de totale omzet. Voorts is het management van een groot aantal bedrijven in met name Europa vervangen. Technologie management wordt voortaan op clusterniveau aangestuurd terwijl bij de werkmaatschappijen de personele IT capaciteit is versterkt. Reorganisaties in Europa aangekondigd om omzetgroei te stimuleren Voor een aantal bedrijven in de clusters Legal, Tax & Business en Education in diverse Europese landen (Nederland, België, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk) werden reorganisaties aangekondigd. Al deze herstructureringsmaatregelen zijn in 2000 en begin 2001 in gang gezet en zijn gericht op verbetering van de autonome groei en optimalisering van de bedrijfsvoering. Succesvol acquisitieprogramma Vorig jaar heeft Wolters Kluwer voor een bedrag van in totaal eur 458 miljoen 37 transacties afgerond, goed voor een gezamenlijke jaaromzet van eur 211 miljoen. Meer dan eenderde van de acquisities betreft softwarebedrijven op het gebied van belastingzaken, accountancy, personeelszaken en gezondheidszorg. Gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill iets hoger dan in 1999 Het gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill lag met eur 412 miljoen iets boven het niveau van 1999 toen het jaar met een resultaat van eur 410 miljoen werd afgesloten. Deze geringe stijging was in overeenstemming met de vooruitzichten, aangezien de winstgroei is gebruikt om de ontwikkeling van nieuwe producten te versterken en een basis voor duurzame dubbelcijferige groei van Wolters Kluwer te creëren.
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 16 Financiële ontwikkelingen in 2000 Omzet Belangrijkste cijfers winst- en verliesrekening De omzet groeide in 2000 met bijna 19% tot eur 3.664 miljoen (+12% bij constante koersen). Het bedrijfsresultaat voor amortisatie goodwill (EBITA) nam toe met ruim 7% van eur 735 miljoen tot eur 789 miljoen. Exclusief de extra uitgaven voor (Internet) productontwikkeling en reorganisatievoorzieningen verbeterde EBITA met 16% tot eur 896 miljoen (+7% bij constante koersen). Voornamelijk als gevolg van deze extra uitgaven en een voorziening voor reorganisaties van eur 60 miljoen daalde de EBITA marge van 23,9% in 1999 tot 21,5% in 2000. Dit ligt binnen de door ons geraamde bandbreedte van 21 tot 22%. Groei Omzet EBITA Autonome groei 5% 0% Reorganisatie voorzieningen _ -4% Additionele (Internet) productontwikkeling _ -5% Subtotaal 5% -9% Acquisitie s 8% 8% Desinvesteringen -1% -1% Bij constante koersen 12% -2% Valuta effect 7 % 9% Totaal 19% 7% 2000 In % 1999 In % Internet 228 6 48 2 Overig online 75 2 89 3 Subtotaal 303 8 1375 CD-ROM 50714 415 13 Totaal elektronisch 810 22 552 18 Papieren producten 2.722 74 2.395 78 Training 132 4 134 4 Totaal 3.664 100 3.081 100 De nieuwe benchmark gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill is licht gestegen van eur 410 miljoen in 1999 tot eur 412 miljoen in 2000 conform de verwachting. Door verwatering als gevolg van stockdividend en uitgeoefende aandelenopties bedroeg de winst per aandeel (op basis van gewogen gemiddelde aantal aandelen fully diluted ) eur 1,47 tegenover eur 1,48 in 1999. Exclusief de extra uitgaven voor productontwikkeling zou de stijging van het gewoon netto resultaat voor amortisatie goodwill op ongeveer 8% zijn uitgekomen. Vanuit het streven naar een evenwichtiger samenstelling van de groei hebben wij ons sterker gericht op autonome expansie. Het doet ons dan ook genoegen te kunnen melden dat de autonome omzetstijging is toegenomen van 4,0% in het eerste halfjaar (1999: 3,8%) tot 5,4% in de tweede helft (1999: 5,8%). Over het hele jaar bleef de toename echter vrijwel ongewijzigd op 4,8% (1999: 4,9%). Dit hield voornamelijk verband met de beperkte autonome groei in Europa in de eerste zes maanden van het jaar. De nieuwe investeringen in productontwikkeling, voornamelijk op het gebied van Internet, zullen worden voortgezet. De toenemende ondernemerszin binnen het bedrijf zal dit versterken en moet ertoe leiden dat wij vanaf 2003 onze doelstelling van 6% tot 7% autonome omzetgroei realiseren. Wij hebben zowel strategische als add-on acquisities verricht, met name in de Verenigde Staten maar ook in Europa en Asia Pacific. Vorig jaar zijn 37 transacties voltooid (1999: 28), met een gezamenlijke jaaromzet van eur 211 miljoen (1999: eur 240 miljoen). De acquisities uit 1999 hadden in 2000 eveneens een positief effect. Na aftrek van desinvesteringen droegen de acquisities 7% aan de groei, van zowel de omzet als EBITA, bij. Van de omzet en EBITA wordt 47% respectievelijk 56% in Amerikaanse dollars gegenereerd. In 2000 steeg de dollar ongeveer 15% in waarde ten opzichte van de euro (jaarultimo). Wisselkoerseffecten deden de omzet met 7% en EBITA met 9% stijgen. Omzetontwikkeling De Internetomzet vervijfvoudigde bijna, namelijk van eur 48 miljoen in 1999 tot eur 89 miljoen in de eerste helft van 2000 en eur 228 miljoen (6% van
JAARVERSLAG 2000 De virtuele personeelsafdeling maart 2000 Overname van KnowledgePoint, toonaangevend ontwikkelaar van software voor personeelsmanagement. HRTools.com, de door KnowledgePoint ontwikkelde virtuele personeelsafdeling, biedt gebruikers via het Internet interactieve hulpmiddelen voor het online uitwerken van maatwerkoplossingen voor personeelsbeleid, beoordelingen en functieomschrijvingen. www.hrtools.com 17 de omzet) in heel 2000. Papieren producten vertegenwoordigen nog altijd 74% van de totale omzet; losbladige uitgaven (22% van de omzet) vertonen weliswaar een autonome daling, maar tijdschriften (20% van de omzet) laten een onveranderd gezonde groei zien. De omzet van elektronische producten (Internet, overig online en CD-ROM) groeide veruit het snelst (+47%). De vraag blijft sterk verschillen per regio en beroepsgroep, maar wij verwachten dat het aandeel van elektronische media, en met name Internetomzet, in de totale omzet de komende jaren fors zal toenemen. Ruim de helft van onze omzet (53%) is abonnementsgebonden (1999: 53%).Vooruitbetaalde abonnementen vertegenwoordigen ongeveer tweederde van de Internetomzet. De advertentie-inkomsten bedroegen slechts 5% van de omzet. De resterende omzet kwam voor rekening van training en overige activiteiten. Extra productontwikkeling en overige kosten Het extra investeringsprogramma van eur 250 miljoen voor (Internet) productontwikkeling dat in maart werd aangekondigd, wordt gespreid over een periode van drie jaar uitgevoerd en komt ten laste van de winst- en verliesrekening. In 2000 is een groot aantal projecten opgestart, zowel voor de productie van online versies van bestaande producten als voor de ontwikkeling van nieuwe producten. Twee nieuwe technologieplatforms zijn opgezet: één voor de Noord- Amerikaanse markt (met Navisite, Inc. als hostingpartner) en één voor Europa (met Atos Origin als partner voor ontwikkeling en hosting). In het eerste halfjaar werd slechts een bescheiden bedrag van eur 8 miljoen uitgegeven, maar de totale investeringen voor heel 2000 kwamen uiteindelijk uit op eur 47 miljoen, conform verwachting. Voor 2001 zijn extra investeringen in (Internetgerelateerde) productontwikkeling gepland voor een bedrag van ongeveer eur 100 miljoen. De personeelskosten (+23%) stegen sneller dan de omzet. De autonome stijging van de personeelskosten was vrij hoog (7%) als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt, de gestegen vraag naar specialisten onder meer IT deskundigen en de grotere aandacht voor productontwikkeling. De overige bedrijfskosten namen eveneens sterk toe in 2000, voornamelijk als gevolg van aanzienlijke voorzieningen voor reorganisaties en de extra uitgaven voor (Internet) productontwikkeling. In 2000 werd in totaal eur 60 miljoen aan voorzieningen voor reorganisaties ten laste van EBITA gebracht, in vergelijking met eur 30 miljoen in 1999. Zoals reeds eerder vermeld bevinden wij ons thans in een proces waarbij ingrijpende maatregelen worden genomen bij een aantal concernonderdelen om de bedrijfsvoering en autonome groei aanzienlijk te verbeteren. De goodwill, waaronder wordt verstaan het verschil tussen de verwervingsprijs van acquisities en de reële waarde van de overgenomen netto materiële activa, steeg verder onder invloed van onze onverminderd actieve acquisitiestrategie en de sterke positie van de Amerikaanse dollar. De gemiddelde amortisatietermijn bedraagt nu 33 jaar. Als gevolg van gewijzigde richtlijnen in Nederland met ingang van het boekjaar 2001, waardoor zowel goodwill als nu ook uitgaverechten sneller moeten worden afgeschreven, zal vanaf dit jaar de post amortisatie sterk stijgen. Het netto financieringsresultaat liet een forse stijging zien, wederom voornamelijk door ons actieve acquisitiebeleid en de sterke Amerikaanse dollar. Acquisities In de loop der jaren is Wolters Kluwer er steeds zeer goed in geslaagd om geschikte overnamekandidaten
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 18 te vinden. Het afgelopen jaar vormde hierop geen uitzondering. Wij konden onze portefeuille verder uitbreiden via zowel add-on als strategische acquisities. In totaal werden 37 transacties afgerond, van verschillende omvang en met verschillende activiteiten, voor het merendeel in de Verenigde Staten maar ook in Europa en Asia Pacific. Dit betreft bedrijven op het gebied van content (traditionele uitgeverijen) en in toenemende mate ook software en services. Deze worden een essentieel onderdeel van onze activiteiten naarmate wij onze klanten steeds meer smart information tools aanbieden. Tot de acquisities behoorden KnowledgePoint (software en diensten voor personeelsmanagement), A3 Software (Spaans leverancier van belastingaangifte software, personeelssoftware en boekhoudpakketten) en A-plus (belastingaangifte software voor de Amerikaanse accountantsmarkt). Daarnaast hebben wij Springhouse (Amerikaans uitgever van informatie voor verpleegkundigen) en Thomas Nelson (Britse educatieve uitgeverij) overgenomen. In december 2000 werd de voorgenomen acquisitie van Loislaw aangekondigd. Dit volledig Internetgeoriënteerde bedrijf bedient kleine en middelgrote bedrijven in de Amerikaanse juridische markt. De transactie is begin 2001 afgerond. Hoewel zich de afgelopen jaren een sterke consolidatietrend heeft afgetekend, verwachten wij niet dat het reservoir van potentiële overnamekandidaten zal opdrogen. Integendeel, naarmate wij steeds meer geïntegreerde producten gaan aanbieden waarin content, software en services zijn gecombineerd, zal onze acquisitiehorizon alleen maar breder worden. De totale acquisitiebestedingen bedroegen eur 492 miljoen in 2000 tegenover eur 353 miljoen in 1999. Gemiddeld lijken de ratio s van de acquisities in overeenstemming te zijn met die van de bedrijven die in voorgaande jaren werden overgenomen. Bijna alle acquisities voldoen aan onze norm dat zij direct moeten bijdragen aan de winst per aandeel. Andere criteria die bij acquisities worden gehanteerd zijn toegevoegde waarde voor de bestaande Wolters Kluwer portefeuille in termen van strategie, marktgebied en productaanbod, alsmede concurrentiekracht, potentieel voor autonome groei, niveau van operationele winstgevendheid en rendement op belegd vermogen. Belastingdruk en minderheidsbelang van derden De belastingdruk (die wordt berekend over het resultaat voor amortisatie goodwill en het daarmee samenhangende belastingeffect) nam toe van 29,2% in 1999 tot 32,4% in 2000 doordat het belastingvoordeel van 1999 wegviel. Het minderheidsbelang van derden daalde vrij sterk, namelijk van eur 7 miljoen tot eur 1 miljoen. Dit werd gedeeltelijk veroorzaakt door de uitbreiding van ons belang in de carrière website JobNews.nl van 51% tot 100%. Daarnaast hebben wij een aantal andere meerderheidsbelangen omgezet in volledige dochters. Resultaat uit desinvesteringen Ondanks het actieve beheer van de portefeuille in de afgelopen jaren worden nog steeds bedrijven verkocht die onvoldoende strategische waarde bieden en buiten onze groep beter tot ontwikkeling kunnen komen. In maart 2000 kondigden wij aan dat wij onze Professional Training groep zouden afstoten. Deze activiteiten vormden niet alleen slechts een klein onderdeel van ons bedrijf, de expertise en cultuur waren ook duidelijk anders. In de loop van het jaar werden IEC, HQ en Krauthammer, samen goed voor een jaaromzet van ongeveer eur 47 miljoen, verkocht. Deze bedrijven zijn respectievelijk per augustus, september en oktober gedeconsolideerd. De onderhandelingen over de verkoop van de overige onderdelen van de Professional Training groep duren nog voort. Het gerealiseerde resultaat van de verschillende verkopen wordt verantwoord onder resultaat uit desinvesteringen. Hieronder is in 2000 ook de gerealiseerde winst bij de verkoop van de woordenboekenuitgeverij Norstedts Ordbok geboekt. De gerealiseerde boekwinst uit de verkoop van de algemene uitgeverijen in 1999 is nu ook onder resultaat uit desinvesteringen verantwoord. Dit verklaart het nettobedrag van eur 30 miljoen dat als opbrengst gerapporteerd werd in dat jaar. Kasstroom De kasstroom uit operationele activiteiten, waaronder niet zijn begrepen de opbrengsten uit desinvesteringen, daalde marginaal van eur 564 miljoen
Ik wil én leuk wonen én een spannende baan. Ben dus ver buiten de stad gaan wonen, maar werk nog in het centrum. Omdat twee uur rijden echt te veel is, werk ik drie dagen per week thuis. De glasvezel kabel als navelstreng naar de zaak. Ik heb mijn eigen werkomgeving gecreëerd. Niet omdat ik zelf zo dapper ben, maar omdat onze HR manager met me meedacht. Hij kwam met deze flexibele oplossing en behield me zo als werknemer. Anders was ik weg geweest. Hij had veel meer tijd voor me dan ik had verwacht. Knap eigenlijk, je zou denken dat hij wel andere dingen aan zijn hoofd heeft. Mireille Janvier, redacteur EXPLORING CREATING INSPIRING KNOWING SHARING