Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Beste leerlingen, dames en heren, Er is een filmpje op YouTube dat begint met het beeld van een dynamische, moderne stad. Je ziet glanzende auto s en flitsende kantoren. Zakenmensen in strakke pakken. Maar dan ineens begint die stad langzaam af te brokkelen Verf bladdert van de muur. Schroeven rollen uit kozijnen. Een broodje valt helemaal uit elkaar. De inkt druipt van een krant af. Waterleidingen springen, straten overstromen. Het wordt alsmaar erger. Auto s vallen uit elkaar. Gebouwen storten in. De mooie stad verandert in een slagveld. Waarom vertel ik dit? Omdat dit filmpje laat zien wat er gebeurt als er geen vakmensen zijn. Als niemand meer in staat is om een huis te bouwen. Een waterleiding aan te leggen. Brood te bakken of een krant te drukken. Niets in onze wereld werkt 1
zónder vakmensen. Je moet het filmpje maar eens bekijken. Het is Duits en het heet das Handwerk 1. Het geeft precies aan wat ik hier vandaag wil vertellen. Het vmbo is ongelooflijk belangrijk. Ons land kan niet zonder goede vakmensen. Nu niet en in de toekomst niet. Daarom hebben jullie een hele goede keuze gemaakt door naar deze prachtige school te gaan. Jullie worden opgeleid om een vak te leren. Goede vakmensen zullen schaars zijn in de toekomst. Neem de technische beroepen en de zorg. Daar kunnen de vmbo ers van nu straks prima aan de slag. Bijvoorbeeld als monteur, installateur of werktuigbouwkundige. Of als verpleger of verzorgende. Elk jaar wordt overal in Nederland het academische jaar op de universiteiten met veel toeters en bellen geopend. Het is natuurlijk prachtig als veel mensen aan een universiteit kunnen studeren. Maar het zou helemaal niet handig zijn als iederéén dat zou doen. Want dan wordt werkelijkheid wat er in dat YouTube-filmpje gebeurt. Daarom open ík nu al voor het vijfde jaar het vmbo-schooljaar in de provincie Groningen. Daarmee bedoel ik niet dat jullie maar niet aan een universiteit moeten gaan studeren. Als dat je 1 Zie www.onderwijsonstage.nl/partners.php, daar staat een link naar dit Duitse promotiefilmpje voor vak- en handwerk. Er is ook een verkorte versie beschikbaar (van 1 minuut). 2
droom is, moet je die natuurlijk volgen. Maar het mooie van het vmbo is dat je er álle kanten mee op kunt. Je kunt doorstromen naar de havo, het vwo en vervolgens de universiteit. Maar je kunt ook doorstromen naar het mbo, en ervoor leren om een goede vakman of vakvrouw te worden. Die hebben we minstens even hard nodig als mensen die van de universiteit komen. Jullie hebben het zelf in de hand. Je kunt kiezen wat het best bij je past. Grijp die kans! Ieder van jullie heeft een bepaald talent gekregen. Het is belangrijk dat je dat zo goed mogelijk gebruikt. Ten eerste voor jou zelf. Want als je een goede opleiding afrondt, kun je later een baan vinden waar je plezier in hebt, en waar je genoeg geld mee verdient om een prettig leven te leiden. Ten tweede is het ook belangrijk voor ons land. Want dat mag niet zo instorten als de stad in het filmpje waar ik het net over had. Wij kunnen onze welvaart en ons goede leven hier alleen behouden, als we genoeg mensen hebben die een vak geleerd hebben, die kunnen werken. Die zo de economie draaiend houden. Beste mensen, Inmiddels is de kop van het schooljaar er alweer af. Ook hier op het Hogeland. Ik was al eens eerder op jullie school, in april 2010. Daar heb ik goede herinneringen aan. Ik had leuke 3
gesprekken met verschillende leerlingen. Ik was onder de indruk van de mogelijkheden die jullie hier op school geboden krijgen. Die mogelijkheden zijn alleen nog maar groter geworden in dit mooie vernieuwde schoolgebouw. Ik verheug me erop daar straks meer van te zien! Ik daag jullie uit om iets moois te maken van dit nieuwe schooljaar. Pak de kansen die je krijgt met twee handen aan. Luister allereerst naar jullie geweldige docenten Ik weet wel dat je als leerling vaak vooral moppert op je docenten. Maar ik wil hen vandaag juist een compliment geven. Jullie docenten weten veel van hun vak. Maar daarnaast zijn het betrokken mensen, met een warm hart voor onderwijs en voor jullie, hun leerlingen. Mensen die ook bereid zijn om zélf nieuwe dingen te leren om het onderwijs aan jullie nog verder te verbeteren. Op jullie school gebeurt dat bijvoorbeeld door het teamleren, waarbij docenten ervaringen met elkaar uitwisselen en zo van elkaar leren. Docenten zijn er om júllie iets te leren, maar het is heel belangrijk dat ze ook zichzelf blijven ontwikkelen, door scholing en bijvoorbeeld contacten met andere docenten of mensen uit het bedrijfsleven. Maar, naast luisteren naar jullie docenten moeten jullie natuurlijk ook zélf altijd goed blijven nadenken! Gelukkig krijg je daar op deze Daltonschool alle ruimte voor. Als je ideeën hebt, 4
kun je die hier op school kwijt. Bijvoorbeeld in het ideeënvakje, waarvan ik jullie straks symbolisch de sleutel ga overhandigen. Ik hoop dat daar veel ideeën in terechtkomen. Dat mogen ook best ideeën zijn voor ons als bestuur van de provincie. Goede ideeën zijn ook bij ons altijd welkom! Tot slot. In het filmpje das Handwerk blijft er uiteindelijk niets meer over van onze zo mooi opgebouwde, moderne wereld. Alles gaat kapot, zelfs de kleren die de mensen aan hebben. Aan het slot zie je ze naakt rondlopen als oermensen, in een kale, lege wereld. Waar alles weer opgebouwd zal moeten worden. Door wie? Door vakmensen! Zo ver zal het bij ons hopelijk niet komen. Maar een vak leren blijft van groot belang. Daarom zal ik zo meteen met veel plezier het nieuwe vmbo-schooljaar in de provincie Groningen officieel openen. En wens ik alle vmbo ers een goed en succesvol schooljaar toe! 5