Publiekslezing : Rusteloze benen. Thom Timmerhuis neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis 16-2-2016
rusteloze benen syndroom = restless legs syndroom
Google search: restless legs : 1.560.000 hits!!
Inhoud presentatie: 1. Welke soorten klachten van de benen onderscheiden we 2. Wat verstaan we onder restless legs 3. Wat zijn mogelijke oorzaken van restless legs 4. Wat zijn de behandelmogelijkheden en bijwerkingen daarvan 5. RLS en slaapstoornissen 6. conclusies
Welke soorten klachten van de benen onderscheiden we Pijn Doof/dood gevoel Tintelingen ( sintelen ) Brandend Koud Kriebelend Krampen
Welke soorten klachten van de benen onderscheiden we Gevoelszenuwen/pijnzenuwen zitten in de huid en de spieren, maar we nemen het waar in de hersenen.
waar in de hersenen nemen we zintuiglijke prikkels waar:
Wat verstaan we onder Restless legs syndroom: (ook wel: ziekte van Willis-Ekbom) 1.Onweerstaanbare drang om te bewegen door kriebel, onrust en jeuk in de benen (of armen en/of voeten). 2.De drang om te bewegen en de onplezierige gevoelens worden erger in situaties van rust. 3.De drang om te bewegen en die gevoelens worden verlicht door te bewegen, zo lang de beweging duurt. 4.De drang om te bewegen en de onplezierige gevoelens zijn 's avonds en/of 's nachts erger dan overdag.
En: De klachten kunnen niet worden verklaard door een andere aandoening, zoals b.v. spierpijnen, spataderen, vocht in de benen (oedeem) of gewrichtsklachten
Hoe vaak komt RLS voor: -Ongeveer 5% van de bevolking, maar niet bij iedereen dagelijks, meestal > 30 jaar -bij vrouwen 2 maal vaker dan bij mannen -familiair in 60%: een of meer familieleden hebben ook RLS en dan ook vaak op jongere leeftijd al.
Hoe vaak komt RLS voor: Onderscheid primair en secundair: primair: oorzaak niet zeker bekend, mogelijk ijzerstofwisseling in de hersenen secundair: 1.ijzergebrek 2.nierfunctie-stoornis 3.zwangerschap, vooral 3 e trimester
Hoe vaak komt RLS voor: RLS: KOMT VAKER VOOR BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON RLS: GAAT VAAK SAMEN MET SLAAPSTOORNISSEN, SCHOPPENDE BENEN IN DE SLAAP (= PERIODIC LEG MOVEMENTS IN SLEEP)
Hoe vaak komt RLS voor: welk onderzoek is zinvol? -Lichamelijk onderzoek -Bijwerking van medicatie: antidepressiva /SSRI!! (citalopram, mirtazapine, amitryptilline) -Bloedbepaling van ijzer of ferritine, maar.. -RLS is niet vast te stellen door CT-scan of MRI
Wat zijn de behandelmogelijkheden? A: Behandeling zonder medicijnen: -Verminderen/stoppen van koffie, thee en nicotine. -looptraining/beentraining in de avond -uitwendige prikkeling: massage, compressiekousen, warm bad B: Behandeling met medicijen
Wat zijn de behandelmogelijkheden? Behandeling met medicijnen: 1. als ijzertekort: ferrofumaraat nadeel: geen. 2. dopamine-agonisten ropinirol 0,25 mg pramipexol 0,125 mg rotigotine (pleister) 1 mg Lage dosis, s avonds of voor het slapen.
Wat zijn de behandelmogelijkheden? 2.dopamine-agonisten nadeel: -bijwerkingen: zelden in lage dosis, -augmentatie = verergering van klachten: eerder op de dag, ernstiger klachten, optrekkend naar de bovenbenen en armen, dag en nacht. Dus: hogere dosis, maar tijdelijk effectief! Advies: product met verlengde werking of een andere behandeling/medicijn
Wat zijn de behandelmogelijkheden? Behandeling met medicijnen: 3. gabapentine (neurontin) 300 mg pregabaline (lyrica) 75 mg nadeel: bijwerking: slaperigheid, duizeligheid. Verhogen dosis kan eenvoudiger, zelden augmentatie 4. opiaten: - Codeine, tramadol, morfine -- pleisters: butrans -- methadon? -Nadeel: opioiden-bijwerkingen
RLS en slaapstoornissen Slapeloosheid is meest voorkomende klacht van de slaap: -vrouwen meer dan mannen -vaak psychologisch/piekeren/stress -vaak misperceptie Maar ook vaak door lichamelijke klachten als RLS. Komt vaak samen voor met PLM: schoppende benen in de slaap
slaaponderzoek:psg
PSG:
PSG:
Conclusies: 1.De diagnose restless legs stel je voornamelijk door de aard van de klachten 2.Vooral in familiare gevallen treedt het ook vaak op jonge leeftijd op 3.behandeling met medicatie is meestal goed mogelijk, maar wordt bemoeilijkt door augmentatie 4.RLS is een veel voorkomende oorzaak van slapeloosheid.