Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Eenheid/Cluster/Team RS/SI/MM versterking leerplicht 1- Notagegevens Notanummer 2007.35080 Datum 19-11-2007 Portefeuillehouder Weth. Adema 2- Bestuursorgaan b B & W 27-11-2007 b Raad 19-12-2007 OR College van B & W - Burgemeester - Weth. Adema - Weth. Doornebos - Weth. Fleskes - Weth. Hiemstra - Weth. Berkelder Besluitenlijst d.d. d.d. b Agenda 27-11-2007 Akkoordstukken Vertrouwelijk Routing Programmamanager Jeugd... unitcontrol RS Clustermanager SI clustermanager WIZL wethouder Adema Bijlagen d.d. par. b adj.secr. b gem.secr. BIS nmlkji openbaar nmlkj besloten nmlkj Vertrouwelijk (paraaf adjunct-secretaris) - advies versterking leerplichtfunctie gemeente Deventer - convenant Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS), projectplan SOS e.a. B & W d.d.: 20-11-2007 Besloten wordt: 1 de inhoud van het advies versterking leerplicht voor kennisgeving aan te nemen; 2 de daarin voorgestelde maatregelen ter versterking van de leerplicht te onderschrijven zijnde: - het opstellen van een beleidskader leerplicht ; - het verschuiven van het ambitieniveau (naast curatieve zorg en handhaving ook aandacht voor preventieve en proactieve functie); - het verhogen van de structurele formatie leerplichtuitvoering naar landelijke normen VNG/Ingrado/Rijk; - het verder professionaliseren van de leerplicht- en RMC-functie; 3 de financiële consequenties van deze maatregelen nader uit te laten werken en deze af te wegen bij de voorjaarsnota 2008; 4 het convenant Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS) 2007-2008 voor kennisgeving aan te nemen en in te stemmen met het bijhorende projectplan; 5 het advies versterking leerplicht alsmede het convenant Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (incl. bijlagen) ter kennisname aan te bieden aan de raad.
Financiële aspecten: In te vullen door de initiërende dienst Financiële gevolgen voor de gemeente? nmlkji Ja nmlkj Nee Financiële gevolgen opvangen binnen het desbetreffende productbudget Voorstel openbaarmaking b De nota en het besluit openbaar te maken De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht De nota en het besluit openbaar te maken nadat De nota en het besluit openbaar te maken, behalve Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op gelezen art sub van de Wet Openbaarheid Bestuur. Communicatie over vervolg nmlkji De communicatie verloopt als volgt (Hierover is overleg geweest met het team Communicatie) volgens afspraken die in SOS-verband zijn gemaakt nmlkj Zie bijgaand(e) communicatieplan/ -paragraaf nmlkj Communicatie is niet van toepassing, omdat ADVIESRADEN: In te vullen door de initiërende dienst Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? nmlkj Ja nmlkji Nee
Toelichting en overwegingen Inleiding De volgende ontwikkelingen vormen de aanleiding om te spreken over het verbeteren van de handhaving van de leerplichtwet zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin: motie van de raad (juni 2007) om te onderzoeken op welke wijze de handhavingscapaciteit voor de Leerplichtwet kan worden uitgebreid en om tevens aandacht te besteden aan alternatieve mogelijkheden om de Leerplichtwet beter te handhaven wijziging van wettelijke taken van de gemeente in het kader van de Leerplichtwet per 1 januari 2007 vanwege invoering van de kwalificatieplicht tot 18 jaar nieuwe landelijke norm capaciteit leerplichtuitvoering per november 2007 het afsluiten van een convenant Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS) Beoogd resultaat Kader Het op adequaat niveau brengen van de capaciteit voor handhaving van de leerplichtwet zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin. Het beoogd doel is dat het aantal jongeren dat het onderwijs verlaat zonder startkwalificatie moet worden teruggedrongen. Hiertoe is in GSB-verband de gemeente de doelstelling aangegaan om op 31/12/2009 de situatie te bereiken dat 40% van het totaal aantal meldingen van voortijdig schoolverlaten is herplaatst. Middels het nakomen van de wettelijke verplichtingen op het gebied van handhaving leerplicht en aanpak voortijdig schoolverlaten komt Deventer een stap dichter bij de realisatie van 'de excellente dienstverlener'. De Leerplichtwet uit 1969 is gericht op het bevorderen, controleren en afdwingen van de gang naar school van leerplichtige jongeren. De RMC-Wet (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten) is gericht op het effect van die schoolgang: centraal staat de vraag of jongeren in de leeftijd van 12-23 jaar erin slagen om bij het verlaten van het onderwijs het niveau te behalen van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Vanaf 1 augustus 2007 is de wettelijke kwalificatieplicht voor jongeren tot 18 jaar ingevoerd. Partiële leerplicht is per die datum komen te vervallen. De gemeente Deventer is in GSB-verband de doelstelling aangegaan om op 31 december 2009 de situatie te bereiken dat 40% van het totaal aantal meldingen van voortijdig schoolverlaten is herplaatst. Het college is in oktober 2007 geïnformeerd over de stand van zaken rondom de realisatie van deze GSB-doelstelling. Daarin is aangegeven dat het huidige percentage herplaatsingen 13,2% is. Dat betekent dat er nog een weg te gaan is om eind 2009 de beoogde doelstelling van 40% herplaatsingen te realiseren. Argumenten 1. Landelijke en regionale ontwikkelingen De aandacht voor voortijdig schoolverlaten is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Landelijke (en regionale) ontwikkelingen wijzen op een verschuiving van het ambitieniveau met betrekking tot leerplicht en RMC. Deze ambitieverschuiving legt de lat voor de uitvoering hoger. Niet alleen moet de curatieve zorg en handhaving op orde zijn. Daarnaast krijgt leerplicht steeds meer een preventieve en proactieve functie. Nederland is in internationaal verband de doelstelling aangegaan (Lissabon-doelstelling) dat in 2010 een reductie van 50% is bereikt in het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters ten opzichte van 2002. De ingezette middelen en maatregelen hebben nog niet het beoogde effect gerealiseerd. Daarom worden (door het Rijk) extra middelen ingezet en maatregelen genomen om de doelstelling als nog te behalen. De maatregelen hebben ondermeer te maken met zorg(adviesteams) in het middelbaar beroepsonderwijs; kwalificatieplicht voor jongeren tot 18 jaar; leerwerkplicht voor 18-23-jarigen. Met het Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS) wordt bij de bovengenoemde gewenste maatregelen aangesloten. In april 2007 heeft de gemeente Deventer een convenant Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek gesloten. Doel hiervan is het middels regionale samenwerking het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen. Hiertoe is een projectplan opgesteld, waarin de activiteiten staan omschreven die de komende twee jaar worden
uitgevoerd. Het convenant alsmede het projectplan e.a. zijn als bijlagen bijgevoegd. 2. Verschuiven ambitieniveau De gemeente kan ervoor kiezen haar inzet op gebied van leerplicht te beperken tot de curatieve zorg en handhaving. Dat is de minimale inzet die een gemeente volgens de Leerplichtwet moet plegen. Landelijke ontwikkelingen vragen echter om een sterkere preventieve inzet. Op gebied van jeugd- en onderwijsbeleid, maar ook bij de WMO in brede zin, wordt een traject in gang gezet waarbij wordt gestreefd naar het voorkomen van uitval door vroegtijdig problemen te signaleren. Voorkomen is immers beter dan genezen! Leerplicht kan steeds meer worden opgevat als een instrument om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Denk daarbij aan participatie van leerplicht in de Zorgadviesteams (ZAT's), voorlichting en spreekuren, vroegtijdige signalering of proactief handelen ten aanzien van risicogroepen. 3. Handhaving Leerplichtwet In het kader van de handhaving van de Leerplichtwet moet de gemeente de beschikking hebben over voldoende capaciteit leerplichtuitvoering. Per 8 november jl. is een nieuwe landelijke norm beschikbaar die is ontwikkeld door Ingrado (vereniging voor leerplicht en RMC) in overleg met de ministeries en de VNG. Die norm hanteert als uitgangspunt 1 formatieplaats op 3800 leerplichtigen t.b.v. registratie, beleid en handhaving. De gemeente Deventer telt 14.758 leerplichtige kinderen en jongeren in de leeftijd van 5 tot 18 jaar. Voor Deventer is op basis van de richtlijn een formatie voor leerplichtuitvoering vereist van 4,98 fte. De huidige capaciteit bedraagt 4,31 fte (incl. structurele-, tijdelijke kracht en administratie). Indien daarnaast de gemeente ertoe besluit om naast het op orde hebben van de handhavingscapaciteit ook capaciteit beschikbaar moet zijn voor de uitvoering van de preventietaken is eveneens 1 extra fte noodzakelijk. Kortom, als gevolg van de veranderende wetgeving en controle op meldingen door scholen alsmede het verschuiven van het ambitieniveau zou de capaciteit leerplichtuitvoering volgens landelijke normen verhoogd moeten worden met 1,67 fte tot structureel 5,98 fte. Maar voor een goede handhaving van de Leerplichtwet is niet alleen voldoende capaciteit in kwantitatieve zin van belang. Het werk van leerplichtambtenaren heeft een steeds belangrijkere rol gekregen in de bestrijding van verzuim en uitval. Leerplicht heeft een kwaliteitsimpuls nodig om de rol die breed van hen verwacht wordt waar te maken. Dit raakt aan enerzijds aan extra capaciteit, goede facilitering als anderzijds organisatorische en beleidsinhoudelijke inbedding van leerplicht. 4. Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS) De basis van de regionale samenwerking is gelegd in de nota Sociale Perspectieven Stedendriehoek. Nadat Spectrum het Onderzoek Voortijdige Schoolverlaters Stedendriehoek in 2005 had afgerond, zijn projecten geformuleerd in samenspraak met de RMC-subregio s van de Stedendriehoek. Het doel is het voorkomen en terugdringen van het aantal vroegtijdige schoolverlaters in de Stedendriehoek. Het accent ligt hierbij op het herplaatsen van de voortijdige schoolverlaters richting onderwijs of arbeidsmarkt. De deelprojecten van het schoolverlatersoffensief hebben betrekking op vijf thema s: Uniformiteit in melden en registreren; Vormgeving en (door) ontwikkeling jongerenloketten op subregionaal niveau; Verbeteren overdracht VMBO MBO; Ontwikkeling nieuwe leerwerktrajecten en vergroten aantal stageplaatsen; Versterken van de lokale en (sub)regionale zorgstructuren. Daarnaast wordt de realisatie van de hoofddoelstelling ondersteund door: Communicatieoffensief met betrekking tot voortijdig schoolverlaten Samenwerking afdelingen leerplicht en RMC van gemeenten en subregio s Stedendriehoek (onderzoek en implementatie) Projectleiding Nederland wil in 2010 een reductie realiseren van het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters met 50% ten opzichte van 2002 (Lissabondoelstelling). De ingezette middelen en maatregelen hebben nog niet het beoogde effect gerealiseerd. Daarom worden (door het Rijk) extra middelen ingezet en maatregelen genomen om de doelstelling als nog te behalen. De maatregelen hebben ondermeer te maken met zorg (adviesteams) in het middelbaar beroepsonderwijs; kwalificatieplicht voor jongeren tot 18 jaar; leerwerkplicht voor 18-23-jarigen. Met het Schoolverlatersoffensief wordt bij de gewenste maatregelen aangesloten.
Het maken van regionale afspraken is noodzakelijk omdat leerlingen zich in hun schoolloopbaan niet houden aan gemeentelijke en/of subregionale grenzen. Bovendien zijn de meeste samenwerkingspartners op andere niveaus dan het gemeentelijke of subregionale niveau georganiseerd. Besturen (van gemeenten, onderwijs en jeugdzorg) in de regio onderschrijven dit en hebben in een convenant zich verplicht tot samenwerking op bestuurlijk, strategisch en uitvoerend niveau. Gekozen is voor een regionaal schoolverlatersoffensief. Dit offensief bestaat uit 20 projecten op regionaal en subregionaal niveau. De deelprojecten worden in 2007, 2008 en 2009 uitgevoerd. Zij vormen samen de RUPSaanvraag Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek, die door de provincies is gehonoreerd. Draagvlak De raad heeft bij motie (juni 2007) het college gevraagd om informatie over het verbeteren van de handhaving van de Leerplichtwet Financiële consequenties Nog nader te bepalen. Het streven is om bij de Voorjaarsnota een voorstel (incl. financiële onderbouwing) in te dienen. Aanpak/uitvoering Lokale aanpak De aanbevelingen die zijn gedaan op gebied van versterking leerplicht zullen nader worden uitgewerkt. Het streven is om bij de voorjaarsnota een concreet voorstel incl. financiële onderbouwing te hebben liggen voor de uitvoering van de gewenste maatregelen ter versterking van de leerplicht. Regionale aanpak De gemeenten en de RMC-subregio s in de Stedendriehoek werken intensief samen in het Schoolverlatersoffensief Stedendriehoek (SOS) om voortijdig schoolverlaten te voorkomen en te bestrijden. De gemeente Apeldoorn (contactgemeente RMC-regio Stedendriehoek) beheert de convenantmiddelen. In de projectstructuur is een rol weggelegd voor de wethouder jeugd en onderwijk e.a. en ambtelijk participeert de programmamanager jeugd en onderwijs in de beleidsgroep en de afdeling leerplicht/ RMC in de werkgroep. Ook op managementniveau vindt afstemming plaats (via de Sociale pijler).