Relatiemagazine van de Christelijke Hogeschool Ede Februari 2012 nr. 11 Gratis leiderschapsseminar Ben Tiggelaar 2 april 2012 voor alumni en relaties we doen veel te weinig met onze kansen Ben TigGelaar over dromen en daden Thema: Passie I Geen beroepsopleiding zonder bevlogenheid I Uitdaging: voorlichting over seks I Vroeg Engels maakt de wereld groter I Post-hbo Management Pittig, maar verrijkend I 10 16 20 24 36
De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) is een protestants christelijke hogeschool op gereformeerde grondslag. De CHE heeft tien opleidingen, 4200 studenten en 425 medewerkers. Daarnaast biedt de CHE post-hbo opleidingen, masters, cursussen, advies en onderzoek aan via CHE-Transfer. Christelijke Hogeschool Ede Oude Kerkweg 100 6717 JS Ede Telefoon: 0318-696300 E-mail: info@che.nl Gezondheidszorg Verpleegkunde Educatie Leraar Basisonderwijs Theologie Godsdienst Pastoraal Werk Leraar Godsdienst / Levensbeschouwing Mens & Organisatie Bedrijfskunde MER Human Resource Management Journalistiek & Communicatie Journalistiek Communicatie Sociale Studies Maatschappelijk Werk & Dienstverlening Sociaal Pedagogische Hulpverlening PaSSIE Dit nummer gaat over passie. Je komt het woord nogal eens tegen, bijvoorbeeld in de managementliteratuur. Het gaat er dan om dat men als leidinggevende dicht bij zijn passie blijft, of, nog beter: bij die van de medewerkers. Dat is natuurlijk een mooie gedachte, die als zodanig ook wel in het onderwijs te beluisteren valt. En terecht. Wat is er belangrijker dan docenten die gepassioneerd zijn over hun vak en die passie weten over te brengen aan de jonge generatie? Dat is ook wat wij als bestuurders horen van de studenten. Een van de dingen die zij het meest waarderen aan de CHE is deze passie van docenten, zodat ze zelf enthousiast worden voor de beroepspraktijk waar ze later hun plek zullen vinden. Het is de persoonlijke passie van collega Ton en mij om als CHE studenten niet alleen uitstekend op te leiden, maar hen ook een dosis christelijke vorming mee te geven, zodat ze zich staande kunnen houden in onze seculariserende samenleving en een zoutend zout kunnen zijn. Opvallend is tegelijkertijd dat het woord passie geen bijbels woord is. Het komt van een Latijns woord dat de betekenis heeft van lijden, ziekte, moeten dragen. Dat is iets heel anders dan de vaak goedkope peptalk uit de managementliteratuur. Iedereen weet dat het leven geen voortdurende positieve passie kan zijn. Wij weten van lijden en zonde, ook in ons persoonlijk leven. Maar ook weten wij dat het de passie van Christus was, Zijn lijden en sterven, die ons daarvan verlost. En pas dan kunnen en mogen wij vrolijk, gepassioneerd door Hem, onze levensweg gaan. Wij hopen dat dit nummer van ons relatiemagazine u daarbij behulpzaam is. Dr. Kees Boele Voorzitter College van Bestuur Christelijke Hogeschool Ede 2
CHE overtuigend anders inhoud In deze SCHERP 4 De ervaring vreemdeling te zijn Coverstory - Passie 10 16 CHE In beeld - Passie Stage in Beeld - Passie 20 Oud-student - Passie Rond de tafel - Passie 24 28 32 CHE-Relatie Week van de Professional 34 En verder Voorwoord 2 / Identiteit 4 / Nieuws 6-9 / Passie - Portretten 19, 27 en 30 / De Stelling 31 / Column 36 / Post-hbo Management 37 / Docent uitgelicht: Arjan Dorst 38 / Transfer Nieuws 39 / Publicaties 40 / Biedt zich aan 41 / Agenda 42 3 www.che.nl
identiteit In Tunesië mag je je met Arjan Kik en de ervaring vreemdeling te zijn Vriendschap? Dan zie je elkaar drie tot vier keer per week een paar uur, vertelt Arjan Kik. Het is de Tunesische invulling van vriendschap, die Kik goed bevalt. Sinds 2006 woont de oud-che er in het Noord-Afrikaanse land. Het leven in Nederland was fragmentarisch. Hier leef en werk ik intensief met dezelfde mensen. 4
CHE overtuigend anders elkaar bemoeien Wat bedoeld was als een jaar taal- en cultuurstudie, is uitgelopen tot een verblijf van nu zes jaar. In Tunesië runt Kik een kunstgalerie. Een plek waar de lokale bevolking exposeert, cursussen doet, koffie drinkt en vooral een luisterend oor vindt. Kik studeerde landschapsarchitectuur en volgde aan de CHE de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk in deeltijd. In het vierde jaar van GPW liep ik stage bij een gemeente in het Haagse Laakkwartier. Ik bracht uren door met Noord- Afrikaanse jongeren in Nederland. In parkjes en koffieshops. In die relaties vroeg ik mij af: heeft wat ik zie te maken met sociale klasse, culturele achtergrond of religie? Voor mij was een verblijf in Tunesië bedoeld als de kans om dat te ontdekken. En ik wilde zelf ervaren wat het is om buitenlander te zijn. Een vreemde in een land waarvan de cultuur en taal mij niet eigen waren. Vijf levens Als westerling loop ik in Tunesië aan tegen de andere manier van omgaan met afspraken. Of de onwil om confrontaties aan te gaan, omdat mensen elkaar niet voor het hoofd willen stoten. Wat ik vooral ging waarderen is dat mensen hier sterk op elkaar gericht zijn. In Nederland leefde ik vijf levens tegelijk. In mijn werk, mijn woonplaats, de plaats waar vrienden en familie wonen, kerk, sportclub. Alles is versnipperd en speelt zich met verschillende groepen mensen af. Hier deel ik veel van mijn leven met dezelfde mensen en dat gebeurt in hetzelfde stadje. Dat brengt rust. Ik heb een Tunesische vriendengroep van singles. We zien elkaar zeker drie keer per week. Ik heb mij bewust niet gemengd met andere expats. Ik wilde me aanpassen aan Tunesiërs in kleding en taalgebruik en een open houding hebben. Ik voel me verbonden met de Arabische cultuur en traditie. Hot item Ook op religieus gebied is Kik positief verrast. In Nederland wordt de islam soms afgeschilderd als een gesloten, gevaarlijk bolwerk. Mijn ervaring is totaal anders. Mensen praten graag over hun geloof. Religie is een hot item. Meer dan 90% van de Tunesiërs is moslim. De eerste twee jaar had ik veel theologische discussies. Daar kreeg ik mijn buik van vol. Het leidt tot weinig. Liever wissel ik persoonlijke ervaringen uit. Wie is God voor mij? Wat betekent het voor jou om moslim te zijn? Wat betekent het voor mij om een volgeling van Jezus te zijn? Het woord christen is beladen. Voor Tunesiërs zijn dat half ontklede toeristen die een kruisje om hun hals dragen. In Nederland moet je je vooral niet bemoeien met andermans zaken. Hier kun je elkaar aanspreken. Voor Tunesiërs zijn christenen half ontklede toeristen die een kruisje om hun hals dragen. Vrijheid Ik voel me totaal op mijn plek. In de kunstgalerie ontmoeten mensen elkaar. Er komen veel studenten en vrouwen. Mensen vertellen me dat ze bij ons openheid en rust ervaren. De meeste mensen in Tunesië hebben geen geld om te reizen. Ze vinden het bijzonder dat ik hier ben en mijn leven met hen deel. Sinds de Arabische Lente in december 2010 in Tunesië begon, is er veel veranderd. Fatalisme en passiviteit maken plaats voor hoop en de wil om het zelf te gaan maken. De vrijheid wordt geproefd. Mensen spreken zich uit en er zijn helaas veel stakingen. De nieuwe regering is afwachtend, bang voor nieuwe revoltes. Economisch heeft de revolutie tot nu toe geen goeds gebracht. De toeristische sector is volledig ingezakt. Stagiaires Ik zou graag meer sociale projecten starten om het leven van de lokale bevolking te verbeteren. Die capaciteit heb ik nog niet. We moeten hard werken om de huur van de galerie en de salarissen van de medewerkers te kunnen betalen. Studenten die hier stage willen lopen zijn welkom. We hebben mensen nodig die fondsenwerving kunnen opzetten, een promotiefilmpje kunnen maken of willen onderzoeken wat we in reclassering of voor zwakbegaafden kunnen betekenen. Ik heb nog geen mensen die mijn werk over kunnen nemen. Zolang dat zo is blijft mijn plek in Tunesië. 5 www.che.nl
nieuws Kees Boele nieuw bestuurslid HBO-raad De Algemene Vergadering van de HBO-raad heeft op 6 oktober jl. mevrouw J. de Ranitz (CvB-voorzitter Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) en de heer dr. C.P. (Kees) Boele (CvB-voorzitter Christelijke Hogeschool Ede) benoemd als leden van het bestuur van de HBOraad. Zij volgen daarin de heer drs. E.P. van Maanen (CvB-voorzitter Hogeschool Leiden) en de heer drs. J.D. Schaap (CvB-voorzitter Gereformeerde Hogeschool Zwolle) op. Nieuwe huisvesting CHE De CHE heeft herhuisvestings- en nieuwbouwplannen. Het huidige CHE-gebouw wordt verbouwd en daarnaast wordt het tegenovergelegen noodgebouw vervangen door een nieuw gebouw. Het voorlopig ontwerp is in november 2011 goedgekeurd door Raad van Toezicht en de Hogeschoolraad. Momenteel wordt gewerkt aan een definitief ontwerp en naar verwachting start de ver- en nieuwbouw in 2013. Architectenbureau INBO is verantwoordelijk voor het ontwerp van de herhuisvesting. Het bureau Ex Interoriors verzorgt het interieur. De herhuisvesting is nu al een mijlpaal in de geschiedenis van de CHE. Een belangrijk speerpunt is dat de nieuwe huisvesting fysiek invulling geeft aan een professionele onderwijscultuur met verbinding tussen onderwijs, werkveld en onderzoek. De plannen van de CHE maken onderdeel uit van Kenniscampus Ede. De ruimtelijke projecten van Kenniscampus Ede bestaan uit een vernieuwde en uitgebreide CHE, ontwikkeling van 300 studentenwoningen in nabijgelegen appartement complexen, reconstructie van de Zandlaan en het buitengebied, nieuwbouw van PTC+ en VMBO Het Streek en sportaccommodaties. Vanaf 2013 kunnen studenten zich inschrijven voor een kamer op de Kenniscampus. Op de hoogte blijven? Schrijf je in voor onze digitale nieuwsbrief over de herhuisvesting: mail naar marketing@che.nl Voorlopig ontwerp van vooraanzicht vernieuwde en uitgebreide CHE 6
CHE overtuigend anders Samenwerking tussen scholengemeenschappen en welzijnsinstellingen De CHE en ROC A12 uit Ede gaan een samenwerking aan met welzijnsinstellingen om studenten beter voor te bereiden op het werkveld. De welzijnsinstellingen Solidez (Wageningen/ Renkum), Welstede (Ede), en Alleman Welzijn (Rhenen) werken samen met de CHE en ROC A12 in het opleiden van welzijnswerkers. Verdeeld over vier leerwerkteams zijn studenten van de mbo-instelling ROC A12 en studenten van de CHE een jaar lang aan de slag in vier buurthuizen in Ede en Wageningen. Door de nieuwe opzet ontstaat een intensieve samenwerking tussen scholen en de instellingen en daarmee een betere aansluiting tussen onderwijs en werkveld. Deze manier van stage lopen is volgens projectleider en docent Sociale Studies Petra Vreugdehil uniek in de sector welzijn. Samen opleiden in de Gelderse Vallei Woensdag 28 september 2011 werd het project Samen opleiden in de Gelderse Vallei officieel geopend. Jan Jacob van Dijk, Gedeputeerde van Provincie Gelderland, voerde tijdens de bijeenkomst de formele openingshandeling uit. Ook presenteerden de studenten van elk leerwerkteam zich. Zo kregen de bezoekers een indruk van de werkzaamheden en activiteiten waar de leerwerkteams mee aan de slag gaan. Die activiteiten zijn heel divers, legt Vreugdenhil uit. Zo is er een wijkcentrum waar het plan is om kinderactiviteiten in de vakanties beter te coördineren en een ander wijkcentrum wil juist weer starten met een kookatelier. Met de projecten leren de studenten hoe het is om in de praktijk te werken. En de mbo ers snuffelen zo aan het hbo. Dit project is financieel mede mogelijk gemaakt door provincie Gelderland, Platform Onderwijs Arbeidsmarkt Valleiregio, Calibris en FCB. Meer info op www.che.nl/samenopleidenindevallei Scholieren maken kennis met PR en Communicatie Leerlingen van een middelbare school kunnen nu op een bijzondere manier kennismaken met de opleiding Communicatie. De CHE biedt een module PR voor leerlingen van havo 4 en havo 5 van Guido de Brès in Amersfoort. Het eindproduct mag deel uitmaken van het profielwerkstuk. Het is voor het eerst dat de opleiding en deze middelbare school samenwerken. De organisaties zien kansen: verkleining van de stap tussen middelbaar onderwijs en het hbo en op termijn minder studentuitval. De module PR wordt gevolgd door zestien enthousiaste leerlingen. Het aantal beschikbare plekken was snel bezet. De deelnemers kijken over de grenzen van hun school en zullen ook letterlijk naar Ede reizen om daar enkele lessen te volgen. In deze uren maken zij kennis met het maken van een communicatiestrategie, social media, presenteren en film. De module resulteert in een PR-campagne die scholieren presenteren aan ouders, docenten en medeleerlingen. Het product mag een onderdeel zijn van het profielwerkstuk. Vermindering studentuitval Wim Brands, teamleider havo op Guido de Brès, is enthousiast. Scholieren staan voor een belangrijke keuze, hun toekomstige studie. Het mes snijdt aan twee kanten: scholieren maken op een praktische manier goed kennis met een opleiding en hebben tegelijk een opstapje voor hun profielwerkstuk. Maarten Bakker is manager Transfer en Innovatie binnen de Academie Journalistiek & Communicatie en net als Brands nauw betrokken bij de samenwerking: Ik hoop dat dit initiatief meer middelbare scholen stimuleert om actief samen te werken met het hbo. Het vergemakkelijkt de overstap tussen het middelbaar onderwijs en hoger beroepsonderwijs. Op termijn zou dit initiatief zelfs studentenuitval, omdat de student een verkeerd beeld had van de opleiding, kunnen verminderen. 7 www.che.nl
nieuws Hoezo joods-christelijk?! Debat over de verhouding van de Nederlandse cultuur tot de joods-christelijke traditie. Is de Nederlandse cultuur (joods-) christelijk? Zijn er fundamentele waarden in onze maatschappij die christelijk zijn? Of is het spreken over een joods-christelijke cultuur een mythe? En wat betekent dat voor christenen en professionals die in deze cultuur werken? Wat zegt het over de identiteit van christelijke instellingen en instituten, zoals de CHE? Over deze vragen gaan o.a. Frans Timmermans en Bernhard Reitsma met elkaar en met de zaal in debat op vrijdag 16 maart 2012 op de CHE. Drs. Frans Timmermans is lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA en voormalig staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking). Dr. Bernhard Reitsma is projectleider islam aan de CHE en bijzonder hoogleraar aan de VU met als leeropdracht de kerk in de context van de islam. Vrijdag 16 maart 2012 13.30-16.30 uur CHE Meer info of aanmelden: marketing@che.nl Debat over relevantie in samenleving Nieuwjaarsbijeenkomst Christelijke Hogeschool Ede Johan van der Ham, Dirk van Schepen De Christelijke Hogeschool Ede hield maandag 16 januari haar nieuwjaarsbijeenkomst in congrescentrum De ReeHorst in Ede. Dr. C.P. Boele, voorzitter van het College van Bestuur van de CHE, hield zijn nieuwjaarstoespraak waarin hij de strategische koers van de CHE voor 2012 toelichtte. Hij ging in op de relevantie van de CHE voor de samenleving. Aan de hand van enkele stellingen werd hier vervolgens over gedebatteerd. De bijeenkomst werd afgesloten met een nieuwjaarsreceptie. De CHE organiseert jaarlijks een nieuwjaarsbijeenkomst voor medewerkers en externe relaties. Dit jaar vond er na de toespraak een kort debat plaats over de presentie van de CHE als christelijke hogeschool in de seculiere samenleving. Half november 2011 hield Boele een lezing voor de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond. Hierin gaf hij aan dat christenen zich niet moeten laten leiden door de agenda, de bedoelingen, de criteria, de eisen en de paradigma s van de wereld. Als christenen zich uitgedaagd en gestimuleerd voelen door de wereld, is dat een teken van secularisatie, zo stelde Boele. In zijn nieuwjaarstoespraak borduurde Boele hierop voort en gaf hij aan welke positie christenen en christelijk onderwijs in de samenleving zouden moeten innemen. In het debat reageerde Jan Blonk, directeur Hervormde Schoolvereniging te Nijkerk, Johan van der Ham, voorzitter Raad van Bestuur Leliezorg, Klaas Quist vanuit Stichting De Navolging en Dirk van Schepen vanuit de Academie Theologie van de CHE, aan de hand van stellingen op Boele. Roeping De nieuwjaarsbijeenkomst is onderdeel van de Vocatiodag van de CHE. Op deze jaarlijkse dag denken medewerkers van de CHE na over de roeping van de hogeschool. Het thema van de Vocatiodag was dit jaar Op verhaal komen. Centraal stond hoe medewerkers van de CHE als christenen onderweg zijn. De nieuwjaarstoespraak kunt u nalezen op www.che.nl/nieuws 8
CHE overtuigend anders Training Engels voor examenkandidaten havo-5 Examenkandidaten die zich optimaal willen voorbereiden op het eindexamen Engels kunnen op de CHE terecht voor een examentraining. Onder begeleiding van ervaren docenten Engels kunnen havo5-leerlingen tijdens de tweedaagse cursus aan de slag met theorie en praktijk, afgestemd op de eigen taalvalkuilen. Omdat elke vervolgstudie tegenwoordig een internationaal component heeft waar Engels voor nodig is, is de cursus niet alleen een investering voor het eindexamen, maar ook voor de vervolgstudie De tweedaagse vindt plaats op de zaterdagen 14 en 21 april 2012 van 08.30 16.30 uur. De kosten bedragen 230, bij inschrijving voor een opleiding aan de CHE krijgt de deelnemer 60 retour. De prijs is inclusief reader, lunch en drinken. Locatie van de training is de CHE. Meer informatie is te vinden op www.che.nl/examentraining, aanmelden kan via examentraining@che.nl. CHE-docent krijgt prestigieuze beurs voor promotietraject Pure natuur, ware wildernis en imposante zeearend Peter Jansen, docent aan de Academie Journalistiek & Communicatie en onderzoeker bij het lectoraat Religie in Media en Publieke Ruimte van de CHE, gaat promoveren. Na een zware selectie won hij een beurs waarmee hij onderzoek gaat doen naar Religieuze elementen in de communicatie over natuur. Een intrigerende onderzoeksvraag die zowel maatschappelijk als wetenschappelijk relevante uitkomsten kan gaan opleveren, oordeelde de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). In zijn proefschrift focust Jansen op religieuze noties die er te vinden zijn in de communicatie over de natuur in Nederland. Jansen: In de communicatie over bijvoorbeeld natuureiland Tiengemeten worden begrippen gebruikt als pure natuur, ware wildernis, de sfeer van voor 1850 en over de imposante zeearend die boven je hoofd cirkelt. Dit soort uitspraken fascineren mij. In mijn onderzoek wil ik natuurbeelden vooral opvatten als verhalen en religieuze elementen die daarin een rol spelen onderzoeken. Dit om meer zicht te krijgen op hoe natuurbeelden functioneren en welke rol communicatie daarbij speelt. Jansen zijn promotor is Henk Jochemsen, bijzonder hoogleraar Christelijke Filosofie aan Wageningen Universiteit. Co-promotoren zijn Jan van der Stoep, lector aan de CHE en Jozef Keulartz, bijzonder hoogleraar Duurzaamheid en Levensbeschouwing aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Bijzondere erkenning Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) besloot eind 2007 subsidies beschikbaar te stellen om getalenteerde docenten de gelegenheid te geven te promoveren om zo de kwaliteit van het onderwijs te vergroten en de aansluiting tussen universiteiten en scholen te versterken. Een NWO-beurs geldt binnen de wetenschap als bijzonder en prestigieus. Met de toekenning van de promotiebeurs is Jansen dan ook erg blij. Een bijzondere erkenning die mijn ambitie om te promoveren een stap dichterbij brengt. De promovendus remigreerde namelijk drie jaar geleden met zijn vrouw en twee dochters vanuit Curaçao naar Nederland om deze ambitie te verwezenlijken. Op 21 december ontving Jansen de beurs symbolisch uit de handen van staatssecretaris Halbe Zijlstra van OCW en Jos Engelen, algemeen directeur van de NWO. Loopbaan Eerder studeerde Peter Jansen cum laude af in Onderwijskunde en Natuurbeleid aan Wageningen Universiteit. Hij was docent op het Van Lodensteincollege in Amersfoort en Kesteren, directeur van een ontwikkelingshulporganisatie op Curaçao en bestuurslid van het overkoepelend orgaan voor Protestants Christelijk onderwijs op de Antillen. 9 www.che.nl
COVERSTORY Passie We doen veel te weinig met onze kansen Ben Tiggelaar over dromen en daden Toptrainer, managementgoeroe, bestsellerkanon. Succesvol is een voorzichtige omschrijving voor de carrière van Ben Tiggelaar. Toch praat de trainer er zelf heel nuchter over. Gaat het over passie, dan noemt hij allereerst de Afrikaanse studenten die hij als ambassadeur van Compassion ontmoette. Zij hebben een visie waar ik u tegen zeg. 10
CHE overtuigend anders Was het zijn droom om managementgoeroe te worden? Nou nee, niet echt. Ben Tiggelaar zag zichzelf eigenlijk als journalist. Na een studie communicatiewetenschap belandde hij ook daadwerkelijk bij de geschreven pers, als redacteur voor Adformatie. Maar mensen begonnen hem te vragen of hij ook praatjes kon houden over de onderwerpen waarover hij schreef. Dat ging hem niet slecht af en van het een kwam het ander. Zo groeide de schrijver tot zijn eigen verbazing uit tot een van de bekendste bedrijfsdeskundigen van ons land. Als je goeroe wordt genoemd en je nieuwste boek heet Dit wordt jouw jaar!, dan zit je bij sommige mensen al snel in de verdachtenbank. Zeker zo n blije jongen die beweert dat je al je dromen waar kunt maken, het liefst nog in drie stappen. Maar dat is wel het laatste wat Ben verkondigt. Het najagen van je dromen en passies is hard werken. En je moet niet gek opkijken als gaandeweg blijkt dat je op het verkeerde paard hebt gewed: Je loopbaan is een leerproces waarin je onderweg je doelen vaak bijstelt en je dromen aanpast. Sommige mensen dromen van een prachtige carrière. De grap is: als ze dat doel eenmaal bereikt hebben, dromen ze van meer vrije tijd. Bij ieder doel dat mensen zichzelf stellen en dat hen in beweging zet komen weer nieuwe doelen om de hoek kijken. Doen wat je leuk vindt Ging het in zijn vorige boek Dromen, Durven, Doen vooral over het omzetten van dromen in daden, in het pasgedrukte Dit wordt jouw jaar! zet de auteur een stap terug. In dit boek draait het meer om de vraag hóé je tot voornemens, intenties en plannen komt. Want ik ontmoet veel mensen die eigenlijk helemaal niet weten wat ze willen. Ben stimuleert die mensen om goed te onderzoeken waar hun hart nu precies ligt. Uiteindelijk kom je dan uit bij de vraag waar je het allemaal voor doet, bij de levensovertuiging die je hebt. Ook voor Ben lag daar een zoektocht. In zijn gewone werk volgde hij zijn passie voor leiderschap, maar de vraag bleef knagen hoe hij zijn talent kon inzetten voor de kerk. Ik dacht altijd dat werk voor de kerk per definitie werk moest zijn waar je geen lol in hebt. Inmiddels kijk ik daar heel anders tegen aan. Als je de dingen die je écht heel erg leuk vindt, nu eens kunt gebruiken in Gods koninkrijk? Dat zou toch mooi zijn? Want dán ga je de allerbeste bijdrage leveren! Mensen dromen van een prachtige carrière. Maar als ze dat doel bereikt hebben, dromen ze van meer vrije tijd. Lachend vertelt hij dat hij een paar jaar geleden nog dacht dat het op zijn pad lag om zitting te nemen in allerlei christelijke besturen. Hij moest er niet aan denken, maar kerkelijk werk betekende nu eenmaal afzien. Totdat ik erachter kwam dat dit helemaal niet mijn ding was. Ik werd er ook nooit voor gevraagd, dus andere mensen hadden dat allang door. Innerlijke overtuiging Niet voor niets zet Ben zich nu naast zijn drukke baan met veel overtuiging in voor het Leadership Development Program (LDP) van Compassion. Via dit programma krijgen getalenteerde christelijke studenten in derdewereldlanden de kans om een goede opleiding te volgen. Zo kunnen ze zich ontwikkelen tot leiders die een verschil kunnen maken in hun land. Het leek mij mooi om iets aan leiderschapsontwikkeling in ontwikkelingslanden te doen. Maar ik vroeg me wel af of dat per se christelijk leiderschap moest zijn. Veel mensen stellen me die vraag nog altijd, en dat is niet zo raar. Maar gaandeweg ben ik gaan inzien dat júíst die christelijke component in dat 11 www.che.nl
COVERSTORY Passie waren: De gedrevenheid van de studenten daar is veel groter dan wat je in Nederland tegenkomt. Je wordt ook niet voor niks LDP-student. Het is een kleine selectie van briljante en vreselijk gemotiveerde jongeren. Ze hebben een visie voor hun leven waar ik u tegen zeg. Kenia, juli 2010 leiderschap een heel belangrijke is. Zéker in landen waar zo veel onrechtvaardigheid heerst. Want als je mensen in ontwikkelingslanden spreekt, kom je erachter dat we in het Westen enorm verwend zijn als het gaat om rechtvaardigheid, goed leiderschap, het opkomen voor zwakken. Natuurlijk, er gaat hier genoeg mis. Maar we leven wel in een rechtsstaat. Er zijn nog heel veel landen waar het recht van de sterkste geldt. Daar wordt helemaal geen rekening gehouden met de zwakkeren. Als je het als leider in zo n maatschappij anders wilt doen, heb je een visie nodig die verder gaat dan het hier en nu, ontdekte Ben. Je hebt een overtuiging nodig die je als leider wapent tegen de verleiding van corruptie en de druk om voor jezelf te kiezen. Je moet als leider in de derde wereld het gevecht aangaan vanuit een diepe innerlijke overtuiging. Anders gaat het je niet lukken. Van sloppenwijk tot parlement Als ambassadeur van Compassion bezocht Ben verschillende projecten en hij gaf ook seminars aan studenten. Ontmoetingen die onwijs inspirerend In Nederland adviseren we zulke dromers om toch vooral gewoon te blijven. Maar voor iemand uit een sloppenwijk die de kans krijgt om zich te ontwikkelen, is dat een advies waar hij of zij helemaal niet op zit te wachten. Zij wíllen wat met hun leven, en niet zo n beetje ook! En eigenlijk denk ik dan bij mezelf: wat zijn we in Nederland soms ook een stelletje horken. We hebben zo veel mogelijkheden, zo veel kansen, zo veel rijkdom. Maar we doen er vaak maar heel weinig mee. Veel te weinig. Terwijl de mensen daar iedere centimeter moeten bevechten. Misschien lijkt hun enthousiasme op het naïeve af, maar er zijn meerdere LPD-studenten die het tot parlementslid hebben geschopt. Dat kan dus echt: van de sloppenwijk naar het parlement. Juist in landen waar onrecht heerst, is een christelijke kijk op leiderschap belangrijk. Hij kan zich er boos over maken dat we ons niet realiseren hoe bevoorrecht we zijn. Ik kom uit een gezin met een postbode als vader en een huisvrouw als moeder. Ik was de eerste die kon studeren, en zelfs promoveren. Wij hebben een heel open samenleving waar dat kan. En ook een maatschappij waar je voor het grootste deel beoordeeld wordt op je kwaliteiten en niet op je afkomst. We zijn misschien uit het oog verloren hoe waardevol en uniek dat in de wereld is. Lees verder op pagina 15 12
CHE overtuigend anders GRATIS TOEGANG! UNIEK LEIDERSCHAPSSEMINAR VAN BEN TIGGELAAR De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en Compassion presenteren op 2 april 2012 een uniek seminar met Ben Tiggelaar: DE KERNVRAGEN VAN LEIDERSCHAP foto: Marcel Bakker / HiRez Wat mij mateloos boeit is hoe je dromen in daden kan omzetten. Ben Tiggelaar Waar komt leiderschap eigenlijk vandaan? Waarom is leiderschap juist nu zo belangrijk? Door wie of wat wordt een leider eigenlijk geleid? Voor CHE-studenten, -alumni, -medewerkers en -relaties Op de CHE word je opgeleid om als professional vanuit je hart, met verantwoordelijkheidsbesef en met deskundigheid je beroep uit te oefenen. Je wilt daarmee het goede zoeken voor de samenleving. Je wilt van betekenis zijn binnen jouw circle of influence. Maar hoe verwezenlijk je jouw idealen nu écht? Ben Tiggelaar gaat in zijn seminar ook in op wat we in Nederland kunnen leren van het Leadership Development Program (LDP) van Compassion, waar hij ambassadeur van is. Ben Tiggelaar Dr. Ben Tiggelaar is christen en Nederlands bestverkopende managementgoeroe. Van zijn boek Dromen, Durven, Doen werden in Nederland ruim 250.000 exemplaren verkocht. Zijn jaarlijkse MBA in één dag is het grootste management-seminar in Europa. Dit jaar lanceerde hij zijn nieuwste boek Dit wordt jouw jaar! Wil je meer weten over Ben Tiggelaar? Kijk dan op www.che.nl/bentiggelaar. Locatie: De Schuilplaats in Ede (Otterloseweg 18-A) Toegang: Gratis Tijden: Zaal open: 19.15 uur Programma: 19.45-21.45 uur Aanmelding: uiterlijk 28 maart aanmelden via www.che.nl/bentiggelaar 13 www.che.nl
Getuigen door te dienen Direct bestellen of meer weten? Check www.kliksafe.nl of bel (0341) 274 999. Studeer jij en is alles je al duur genoeg? Profiteer dan nu van 20% korting op alle Kliksafe internet- en telefonieproducten! Veilig internet en voordelig bellen! Al 40 jaar zendt Interserve christenen uit naar Azië en de Arabische wereld om daar te getuigen van hun geloof en te dienen in hun beroep. Uitzending is al mogelijk vanaf één maand. Interesse of wilt u ons steunen? Kijk op www.interserve.nl of bel 033 463 4771. JAAR Adverteren in Scherp? t 0318-696300 e scherp@che.nl i che.nl/scherp 14
COVERSTORY Passie Vervolg van pagina 12 Zelfleiderschap Ben zal dan ook de laatste zijn om jongeren te ontmoedigen in het najagen van hun dromen. Maar hij is de eerste om erop te wijzen dat je loopbaan één lange leerschool is: Wij denken vaak dat mensen meteen aan het begin van hun carrière al zelfsturende professionals zijn. Maar dat is helemaal niet zo. Als ik mijn manier van werken vergelijk met vijf of vijftien jaar geleden, dan heb ik gelukkig een heleboel geleerd. Ik denk dat ik nu redelijk zelfsturend ben. Maar tien jaar geleden moest ik nog heel veel ontdekken. En dan komt het aan op goede leiders, die beginners verder kunnen helpen. Een van de trends in het leiderschapsdenken is volgens Ben het versterken van zélfleiderschap. In simpeler woorden: leiders moeten hun werknemers vooral leren om zichzelf te leiden. Dat betekent een heel andere rol voor leidinggevenden. Managers zouden zich veel meer moeten zien als coach en begeleider dan als uitdeler van bevelen. Hoe je dat concreet doet? Vraag je werknemers om na te denken over de zaken die belangrijk zijn in hun werk. Dan kom je uit bij hun drijfveren, talenten en mogelijkheden. Als je helder kunt krijgen wat hen echt motiveert en drijft, kun je samen met hen ook individuele doelen stellen. En die doelen kunnen weer bijdragen aan de organisatiedoelen. Dat is geen gemakkelijke weg, maar wel de meest zinvolle: Want als mensen vanuit hun eigen motivatie werken, dan doen ze de dingen die moeten gebeuren, ook als jij er als baas níét bij bent. En dat scheelt een hele hoop. In ons land word je beoordeeld op je kwaliteiten en niet op je afkomst. We beseffen niet hoe uniek dat is. Meer ruimte Wat is uiteindelijk de drive, de passie, die onder het werk van Ben schuilgaat? Hij moet even nadenken over de formulering. Ik vind het de moeite waard als ik kan bereiken dat er binnen organisaties en bedrijven ruimte komt voor vriendelijkheid. Ruimte voor mensen om zélf na te denken over hun werk, en zélf beslissingen te nemen. En als ik breder kijk, dan hoop ik ook via het LDP dat ik iets kan bijdragen aan het streven naar meer rechtvaardigheid. Student aan het woord Gertine Barneveld (20): Met vijftig jaargenoten van de opleidingen Leraar Godsdienst / Levensbeschouwing en Godsdienst Pastoraal Werk, sponsoren wij een student in Thailand: Wasan. Voor 250 Euro per maand kan Wasan een vierjarige theologieopleiding volgen. Hij neemt ook deel aan het Leadership Development Program in Thailand. Wij dragen per persoon 5 euro per maand bij en we sturen iets extra s met kerst of zijn verjaardag. Namens onze groep schrijf ik met hem. We wisselen informatie uit over onze opleidingen en Wasan schrijft over zijn passies: muziek en gitaarspelen. Ik vind het bijzonder dat wij als studenten zo invloed hebben op het leven van een ander. Het Leiderschaps Development Programma van Compassion helpt Wasan op zijn beurt om invloed te hebben in zijn omgeving. Het is leuk om in zijn brieven te lezen dat hij met onze hulp zijn droom, pastor worden, waar kan maken. 15 www.che.nl
niet zonder bevlog CHE in beeld Passie Een beroepsoplei Hbo s moeten het vak passie in hun curriculum hebben, zonder bevlogenheid is een hbo-studie niets waard. Met het tweede deel van die stelling ben ik het absoluut eens. Zeker bij een beroepsopleiding heb je bevlogenheid nodig. Bij studenten en bij docenten. Ik vraag me af Iedere baan heeft corveetaken, dat zeg ik ook tegen studenten die klagen over opdrachten. Ruth Vermaat Ruth Vermaat, psycholoog, coach en docent Psychologie aan de Academie Sociale Studies, reageert op drie stellingen over passie. of je een vak passie kunt geven. Binnen Sociale Studies is veel aandacht voor het ontwikkelen van persoonlijke professionaliteit. Dat gaat om: wie ben ik, wat kan ik, wat heb ik als individu te bieden en waar heb ik anderen bij nodig? Studenten moeten zelf ontdekken waarvan hun hart sneller gaat kloppen. Het is mijn taak als docent daarbij te helpen. De meeste studenten zitten in de levensfase waarin de zoektocht naar hun passie begint. Mensen weten meestal rond hun dertigste beter wat hen drijft. 16
CHE overtuigend anders ding kan enheid De aandacht voor passie is overtrokken. Wees blij dat je werk hebt en bewaar je passie voor je hobby. Hm... lastig. Ik ben 34 jaar en kom uit de generatie die heeft geleerd dat je het goed doet als je van je hobby je werk hebt weten te maken en dat werk vooral leuk moet zijn. Ik vraag me dat af. Ik voel me een gepassioneerd mens, maar niet alles kan voortdurend prettig en leuk zijn. Je hebt niet altijd zin nodig om te gaan werken, maar je kunt nog er nog steeds een zinvolle dag van maken. Iedere baan heeft corveetaken, dat zeg ik ook tegen studenten die klagen over opdrachten. Misschien gaan we een tijd tegemoet waarin ons welvaartsniveau veel lager ligt dan dat van onze ouders. Een tijd waarin minder te kiezen valt en je inderdaad blij moet zijn dat je een baan hebt. Je hebt geen coaches nodig voor de zoektocht naar passie. Doe je ding en je passie volgt vanzelf. (Lachend:) Die coaches zijn vaak nodig omdat we de lat zo hoog blijven leggen. Met ambitie is niets mis. Maar het is niet goed als we onszelf voortdurend vergelijken met mensen uit onze omgeving. Het stoort me dat ook studenten daarin opgejaagd worden. Het is een levenskunst om in hetgeen je nu doet de passie te vinden. Leven met onvervulde verlangens is moeilijk. Een voortdurend verlangen naar anders of meer staat acceptatie van waar je nu bent in de weg. Ruth Vermaat: Ik vind passie een groot woord Als psycholoog en mens vraag ik me af of het wel past bij het menselijk leven om voortdurend gepassioneerd te zijn. Wat mij persoonlijk drijft in mijn baan? Ik vind het fantastisch om studenten te begeleiden in hun beroep en ook in hun identiteitsontwikkeling. Het mooie van de CHE vind ik dat we ons kenmerken op het gebied van begeleiding. Er wordt een persoonlijk traject met de student gelopen. We gaan voor het individu, die ene student. Hoe kan je je ontwikkelen zoals God je bedoeld heeft? Dat heeft voor mij met passie te maken. Ik herken die houding bij veel van mijn collega s. En studenten die vanuit een andere hogeschool naar de CHE komen, merken die attitude ook op in Ede. Een van de manieren waarop we in studenten investeren is de cursus Persoonlijke Effectiviteit die de CHE vier keer per jaar aanbiedt aan studenten van alle academies. In zeven avonden staan we stil bij waar studenten tegen aan lopen. Dat kan variëren van Ik durf het woord niet te nemen in een groep tot Ik zit in een machtsstrijd met mijn stagebegeleiding. Het team van begeleiders kijkt vanuit de Rationeel Emotieve Therapie naar de vragen. Welke irrationele gedachten hebben cursisten over hun werkelijkheid? Vaak ontdekken we dat ze extreem hoge eisen stellen aan die werkelijkheid: geen fouten mogen maken of vinden dat je een perfecte stage moet doorlopen. Er ontstaat vertrouwelijkheid in de groep, mensen worden open en durven te delen. Iedereen groeit. Er is een wachtlijst voor deze vrijwillige cursus. We willen als hogeschool niet alleen professionals voor een vakgebied afleveren maar ook stabiele mensen, die met passie ergens voor gaan. 17 www.che.nl
CHE in beeld Passie Student en oud-student over het ontdekken van passie Danny Knol - Werken in Afrika Danny Knol (24), vierdejaarsstudent Sociaal Pedagogische Hulpverlening Toen ik klaar was met de havo wist ik niet wat ik wilde. Ik maakte een reis naar Oeganda. Daar ontdekte ik mijn eigen bewogenheid. Voor kinderen en voor het continent Afrika. Intussen ben ik er drie keer geweest. Ik heb tijdens mijn studie op verschillende projecten in Zuid-Afrika gewerkt. Binnenkort ga ik naar Malawi voor mijn afstudeerproject. Afrika kwam zelf op mijn pad. Nu zoek ik het steeds weer op. Afgelopen najaar ging ik naar de workshop I have a dream op de Salt-Stone dag 1 van de CHE. De workshopleider liet ons nadenken over vragen als: Waar zie jij jezelf over tien jaar? Welke mensen zijn je voorbeeld? Voor de workshopleider was Martin Luther King een inspiratiebron. Ik realiseerde mij, gek genoeg, dat vooral mijn moeder mij inspireert. Zij is veel thuis, iedereen kan bij haar terecht. Waar ik zelf ben over tien jaar? Lastig om dat zwart-op-wit te laten zetten. Maar het liefst woon ik met mijn vriendin in een Afrikaans land en werken we voor kinderen. Roeland Vos - Met hart en ziel doen waar je goed in bent Roeland Vos (27), Managementtrainee bij ORMIT, oud-student Personeel & Arbeid Een jaar of acht geleden leefde ik vooral in mijn eigen wereldje. Dat veranderde mede toen ik mijn afstudeerproject in de gezondheidszorg in Roemenië deed. Ik zag in welke armoede mensen en kinderen leefden. Hoe ze waren lamgeslagen, hun gebrek aan initiatief. Zelf wil ik overal het maximale uithalen. Bevlogen in het opzoeken en verleggen van grenzen. Ik vind werk een geweldig middel om kwaliteiten van mijzelf en anderen te ontwikkelen. Daarbij kun je niet zonder ruimdenkendheid. Als je de manier verandert waarop je naar de dingen kijkt, veranderen de dingen waarnaar je kijkt is een uitspraak van Wayne Dyer die ik onderschrijf. Mijn hart gaat sneller kloppen van mensen die hun hart volgen en met hart en ziel werk doen waar ze heel goed in zijn. Dat wil ik zelf en daar wil ik anderen bij helpen. Mijn studie Personeel & Arbeid was destijds een goede start. De CHE had voor mij vooral een vormende rol. Ze geeft ruimte aan het individu. En levert maatwerk, geen massaproduct. 1. De CHE organiseert jaarlijks een Salt-Stone dag voor alle vierdejaars studenten en eerstejaars alumni. Het thema van 2011 was Durf te kiezen. Het programma bestond onder andere uit 12 workshops. 18
PASSIE! portretten Bram Kasse Docent Pedagogiek Passie: kinderboeken schrijven Brandweerman IJsverkoper en brandweerman worden, dat waren de ambities van kleine Bram. Maar ik startte als leraar basisonderwijs. Kinderboeken schrijven? Ik dacht dat ik dat nooit zou kunnen. Mijn leerlingen moedigden me aan. Hen voorlezen, een verhaal oproepen en hun reacties bespelen, dat zijn passies. Net als de kinderen zelf. Omdat kinderen recht door zee zijn. Ongecompliceerd en puur. Writers block In mijn hoofd rijpt een verhaal maandenlang. Onderweg in de auto. Of op saaie vergaderingen. Ik schrijf allerlei ideeën en voorvalletjes op geeltjes. Wanneer tussen mijn oren het verhaal rond is ga ik ervoor zitten. Een boek kan in een dag af zijn. In mijn hoofd dan. Het moet alleen nog maar geschreven te worden. Opa Veertien jaar geleden schreef ik mijn eerste boek: Razende Rudolf. Ik stuurde het naar drie uitgeverijen. Een van hen gaf mij het advies op een schrijverscursus te gaan. Een ander toonde belangstelling en ging aan het schrappen. Van mijn tweehonderd pagina s bleven er zestig over. De meeste recente boeken die ik heb geschreven zijn gericht op de middenbouw over opa. Ik schep in mijn boeken een warm thuis, dat ik ieder kind zo gun. Opa is warme man, die zich niet zo gemakkelijk conformeert. Hij wiebelt tussen het voorbeeldgedrag dat hij zou moeten geven en het feit dat het hem eigenlijk allemaal geen worst kan schelen. Brood Je brood verdienen met het schrijven van kinderboeken, dat kunnen maar een paar schrijvers in Nederland. Het schrijven is net te behappen naast mijn fulltime baan als docent. Ik geniet van collega s en studenten. De mix vind ik geweldig. Schrijftijd zoeken is echter een continue speurtocht. Lang leve het weekend en de vakanties. Ont-moeten Wanneer ik schrijf, ont-moet ik mijn personages. Ze verrassen mij vaak en gaan soms een andere kant op dan ik wil. Nee, ik heb eigenlijk geen idee wat een writer s block is. Maar ik wil geen druk van de uitgever. Deadlines heb ik al genoeg in mijn werk. Ik kom op mijn tijd weer met een nieuw boekje. Als iets moet vraag ik me af of het nog wel mijn passie kan blijven. Bram schreef samen met zijn vrouw Yvonne het boek Foto van een droom over hun zoontje Roan (overleden na elf dagen) en dochter Deborah (hartpatiënte). Dit boek is gratis te bestellen. Wel vragen ze 5 euro als gift voor goed doel voor kwetsbare kinderen. www.bramkasse.nl. 19
De uitdaging van voo STage IN BEELD Passie Marjolein Weggeman Ik neem de anticonceptiepil alleen op de dag dat ik seks heb. Zo hoort dat toch? Het is een vraag die Marjolein Weggeman hoorde tijdens de voorlichtingslessen seksualiteit op middelbare scholen, die de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) geeft. Weggeman, vierdejaarsstudent Verpleegkunde, loopt stage op de afdeling Seksuele Gezondheid van de GGD Midden-Nederland. Mijn stage-ervaringen zetten me stil bij het belang en de uitdaging van seksuele voorlichting. Aan Scherp vertelt Weggeman erover. 20
CHE overtuigend anders rlichting over seks De eerste drie maanden van mijn stage ben ik veel mee geweest naar scholen om daar voorlichting te geven. Je draagt bij aan de visiebepaling van jongeren op seksualiteit en aan hun weerbaarheid. De voorlichting is erop gericht jongeren zo goed mogelijk te informeren en seksuele gezondheid te bevorderen en in stand te houden. GGD-verpleegkundigen gaan een dialoog aan en proberen de kennis van scholieren te vergroten. Er is geen oordeel over hoe jongeren hun seksualiteit invullen, wel wordt aangestuurd op bewustwording en meningsvorming. De GGD verzorgt daarnaast Sense spreekuren, waar jongeren tot 25 jaar terecht kunnen met al hun vragen over lichamelijkheid, seks en relaties. Een speciaal opgeleide verpleegkundige geeft deze gratis consulten, waarin echt de tijd is voor gesprekken. Moeizaam Er wonen veel christenjongeren in Midden-Nederland en de GGD realiseert zich dat ze nog niet de juiste wegen weet om de jongeren te bereiken en wat de boodschap mag zijn. Ondertussen zien ze wel christenjongeren die problemen hebben met seksualiteit. Het was de aanleiding voor de GGD om naar een specifiek christelijke stagiaire te zoeken, dat werd ik. Wat mijn visie op seksualiteit is, en hoe het in de werkelijkheid is, die twee lopen sterk uiteen. In mijn stage zie ik een andere realiteit. Voor veel jongeren is seks een verwarrend onderwerp, ook voor christenjongeren. Ze vinden het lastig om op een goede en positieve manier invulling te geven aan seks. Onder christenen wordt veel gesproken over wat wel mag en wat niet mag. Maar zelden over hoe het is om een seksueel wezen te zijn en hoe seksualiteit bedoeld is. Er lijkt ook angst voor openheid, misschien omdat opvoeders denken dat seksuele voorlichting aanzet tot praktiseren? Het gesprek over seks verloopt in veel christelijke gezinnen moeizaam. Dat maakt de kloof tussen de binnen- en buitenwereld groter. Soms hebben ouders een achterstand in informatie. Opvoeders moeten van kleins af aan een basis leggen waarin in vrijheid en openheid over seksualiteit kan worden gepraat. Seksuele opvoeding, dat is iets anders dan seksuele voorlichting. Ik denk nog steeds dat het handig is om je standpunten te bepalen voor je hormonen op tilt slaan. Lesplan Het is de bedoeling dat ik voor de GGD een lesplan voor christelijke middelbare scholen schrijf. Ik werk daaraan, maar zie belemmeringen. Voor je een lesplan ontwikkelt, moet volgens mij eerst duidelijk zijn of seksuele voorlichting aan christenen bij de GGD op zijn plaats is. Voor mij wordt steeds duidelijker dat om voorlichting aan christelijke jongeren te geven een voorlichter/gesprekspartner nodig is die begrijpt waar ze mee worstelen. De uitgangspunten die de meeste christelijke jongeren van huis uit meekrijgen verschillen fundamenteel van de uitgangspunten waarmee de reguliere voorlichting hen tegemoet treedt. Beide delen de noodzaak van bewustwording, weerbaarheid en veiligheid, maar de christelijke voorlichter haalt er als het ware een derde entiteit bij. Wat is de Bijbelse visie op seksualiteit? Voor veel christenen is seks iets dat exclusief in een huwelijk tussen man en vrouw plaatsvindt. De GGD heeft een belangrijke preventieve taak in het voorkomen van soa. Om een plan te schrijven dat aan alles recht doet, dat vind ik niet eenvoudig. Regie Hoe het voor mij persoonlijk ligt? Moet ik er dan maar de oneliner ingooien: geen seks voor het huwelijk? Binnen christelijke kring is dit de klassieker, en vaak een norm zonder inhoud. Waardoor het alsnog weinig zegt over hoe ik er persoonlijk in sta. Want wat is seks bijvoorbeeld? Over seks zijn ook in de christelijke wereld heel uiteenlopende opvattingen. Ook op de CHE. Ik heb altijd gedacht: zolang je niet getrouwd bent, houd je je kleren aan. Vaak hoor ik van studiegenoten: wacht maar, als je een relatie krijgt, verander je wel van mening. Ik wil ze daar best gelijk in geven. Maar ik denk nog steeds dat het handig is om je standpunten te bepalen voor je hormonen op tilt slaan. Het helpt je binnen je relatie aan je eigen gemaakte afspraken te houden. Zodat je samen de regie neemt en verantwoordelijk bent voor de rol die seksualiteit in de relatie inneemt. Omdat het te kostbaar is om het zomaar te laten gebeuren. Lees verder op pagina 23 21 www.che.nl
Openheid over seks is de weg naar vrijheid Docent Anne-Marieke Codée legt de kaarten op tafel Anne-Marieke Codée is docent aan de Academie Gezondheidszorg van de CHE. Vanuit Transfer Gezondheidszorg geeft ze daarnaast de cursus Lichamelijkheid en Seksualiteit in de kerk. Codée: Een cursus van een avond, voor jongeren, jongerenwerkers en ouders. Het doel is openheid scheppen en op een ontspannen manier over lichamelijkheid en seksualiteit te praten. In de kerkelijke gemeente. Codée: Seks dringt zich aan alle kanten aan ons op, via media-uitingen. Maar wezenlijke gesprekken erover ontbreken vaak, helaas ook in de kerk. Terwijl het gesprek over lichamelijkheid en seksualiteit de weg naar vrijheid is. Hoeveel seksuele problemen zijn er niet, hoeveel vrouwen en mannen beleven geen plezier aan seksualiteit? Terwijl seks een van de mooiste dingen is die ons door God uit het paradijs zijn nagelaten. In de cursus ga ik met mensen aan de slag. Het is geen lezing. Een van de onderdelen is een variant op het spel Kaarten op tafel. Met vragen als Wat versta jij onder seks? Wat onder intimiteit? Als je homo of lesbienne was, zou je er in jouw kerk over kunnen praten? Deelnemers praten daarover in tweetallen. Er is een veilige sfeer. Je kunt een vraag terugleggen en we werken met aparte jongens- en meisjesgroepen. Te kort De gespreksvragen maken veel los, heeft Codée gemerkt. Voor veel mensen is masturbatie een hulpmiddel om het hoofd te bieden aan nare gevoelens. Met masturbatie op zich is niets mis. Ieder kind doet het. Het is een normale ontwikkeling dat een kind zich ervaart en bevoelt. Maar als je niet meer zonder kunt omdat je anders het rotgevoel niet weg krijgt, is er meer aan de hand. Er is een andere manier om met verdriet en tegenslagen om te gaan. Seksverslaving is net als andere verslavingen een manier om het hoofd te bieden aan problemen. Het nare is dat de kick die je eraan ontleent, uitwerkt. Je hebt steeds heviger prikkels nodig om opgewonden te raken. Jongeren komen nieuwsgierig en welwillend op zo n avond af. Vaak blijkt dat ze met ouderen in hun kerk niet over seks kunnen praten. Ik zie een groot tekort aan identificatiefiguren in kerken en gemeenten: mannen en vrouwen die open en eerlijk zijn over de mooie kanten en de worstelingen van seksualiteit. Die zijn vooral nodig in het jeugdwerk. Wat schiet je ermee op als een predikant vanaf de kansel zegt Seks voor het huwelijk mag niet en het daar verder bij laat? Passie De opleiding Verpleegkunde heeft in het tweede jaar een themaweek rond seksualiteit. Codée: Als hulpverlener moet je kunnen praten over seksualiteit en een visie hebben op je eigen seksualiteit. Wij moedigen studenten aan om in gesprek te gaan met hun vrienden of jongerengroep. Heel veel jongeren krijgen de kans niet om op een mooie manier over seks te praten. Christenen maken een veel te beladen onderwerp van seks. Maar wij zijn geschapen met een hoofd, handen en met geslachtsorganen! Als ik aan het SCHERP-thema Passie denk, kom ik toch bij Pasen uit. Pas in de tweede instantie bij liefde en erotiek. De passie van Pasen maakt ons vrij van gebrokenheid in ons eigen leven: schuld, schaamte en onvermogen om lief te hebben. Jezus leert ons de volmaakte liefde: de ander liefhebben zoals we onszelf liefhebben. Als je in een relatie gericht bent op die ander, dan gaat seksualiteit gepaard met liefde en intimiteit. En is er een goede basis om te praten over de seks. Als het daar wringt, moet de kerk een veilige plek zijn waar de kwetsbaarheid van mensen de ruimte krijgt. www.che.nl/transfergz 22
CHE overtuigend anders Vervolg van pagina 25 Heat of the moment Een derde element in Weggemans stage is het spreekuur over seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) dat de GGD in het UMC verzorgt. Weggeman: Dit spreekuur wordt bezocht door een zeer specifieke groep: mensen die een hoog risico hebben gelopen op soa, waaronder jongeren, prostituees, prostituanten en MSM (mannen die seks hebben met mannen). Ze komen om zich te laten onderzoeken, zien een arts en daarna een sociaal verpleegkundige vanuit de GGD. Chlamydia een koploper onder de soa met daarna gonorroe en genitale wratten. Syfilis en vooral hiv zien we gelukkig steeds minder. Wat je op dit spreekuur hoort en ziet kan ver afstaan van je eigen leefwereld. Het doel van het spreekuur is de gezondheid van de cliënt. Van iedere hulpverlener wordt verwacht dat hij of zij zonder oordeel de zorgvrager benadert. En dat je je bewust bent hoe je eigen normen en waarden door kunnen werken in je handelen. In het begin vond ik dat moeilijk. In mijn ogen ging ik uitleggen hoe je iets wat ik als zonde beschouw, zo veilig mogelijk kunt doen. Ik ben inmiddels beter in staat onderscheid te maken tussen mijn persoonlijke en professionele opvattingen. Wat ik graag wil horen is dat er bewust is nagedacht en een keuze is gemaakt. Ik heb zelf moeite met het excuus dat dingen je overkomen, in the heat of the moment. Dat impliceert willoos slachtofferschap van je lusten. In mijn persoonlijke overtuiging is weinig ruimte voor dat idee. Ik kan niet ontkennen dat ik graag hoor dat mensen seks beleven binnen een liefdevolle, stabiele relatie. Ik vermoed dat ik daarin niet verschil van mijn collega s. Ik geloof absoluut niet dat alleen christenen de kostbaarheid zien van het samengaan van seksualiteit en een vaste relatie. De media overspoelen jongeren dagelijks met seksueel getinte boodschappen. In mijn ogen presenteert de media seks als een consumptiemiddel, terwijl ieder mens volgens mij verlangt naar het samenvallen van seksualiteit en intimiteit. Cursusavond Lichamelijkheid voor jongeren binnen de kerk Transfer Gezondheidszorg biedt een avondcursus die het thema lichamelijkheid en seksualiteit onder de jongeren in uw kerk of gemeente bespreekbaar maakt. Open en soms confronterend, maar ook veilig en integer. Anne-Marieke Codée-Breugem geeft deze cursus. Zij heeft als coördinator Kind en Jeugdige bij de opleiding Verpleegkunde op de CHE veel themaweken over lichamelijkheid en seksualiteit verzorgd. Op de website www.che.nl/transfergz krijgt u een beeld van een cursusavond. Meer informatie of een afspraak? Transfer-gz@che.nl, 0318-696440. 23 www.che.nl