. Rapportage Papiervezelconvenant IV papier en karton, niet-verpakkingen monitoring 2011 Juli 2012 Stichting PRN E: dir@prn.nl I: www.prn.nl
Opgesteld door : Stichting Papier Recycling Nederland Datum : juli 2012 Status: definitief Kruisweg 761 2132 NE HOOFDDORP Postbus 735 2130 AS HOOFDDORP Telefoon: 020 654 09 89 E-mail: dir@prn.nl Internet: www.prn.nl 1 van 47
INHOUDSOPGAVE pagina Inhoudsopgave... 2 Overzicht van de bijlagen...... 3 1 Inleiding... 4 1.1. Samenvatting... 4 1.2. Voorgeschiedenis en vervolg... 6 2 Hoofdverplichtingen... 8 2.1. Doelstellingen... 8 2.2. Resultaat papier en karton voor niet-verpakkingen... 8 2.3 Inzameling bij huishoudens en KWDI-sector... 9 2.4 Aansluiting gemeenten... 9 2.5 Resultaat papier en karton voor alle toepassingen... 10 3 Inspanningen..... 12 3.1 Verwijderingsfonds (SVF)..... 12 3.2 Algemeen Verbindend Verklaring (AVV)... 12 3.3 B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton....13 3.4 Identificatie bedrijven die de verwijderingsbijdrage afdragen... 14 3.5 Aansluiting oudpapierindustrie... 15 3.6 Aansluiting gemeenten. 15 3.7 Aansluiting industrie......... 16 3.8 Aansluiting papiergroothandel........ 16 3.9 Activiteiten van PRN gedurende het Papiervezelconvenant... 16 4 Monitoring.. 18 4.1 Monitoring oudpapierindustrie.... 19 2 van 47
pagina 4.2 Monitoring gemeenten......... 19 4.3 Monitoring industrie... 19 4.4 Monitoring eerste ontvangers...... 19 5 Voorlichting en stimulatie van gescheiden inzameling..... 20 6 Ontwikkelingen die van invloed zijn op het Papiervezelconvenant 22 7 Conclusie.... 24 8 Toekomstvisie... 26 Bijlagen Overzicht van de bijlagen...... 27 Bijlage 1 Profiel van Stichting Papier Recycling Nederland... 28 Bijlage 2 Cijferoverzicht 2011 en grafiek recycling periode 1991-2011... 30 Bijlage 3 Meerjarenoverzicht van de consumptie-, inzamel- en hergebruikdata van papier en karton 2008 2011.. 31 Bijlage 4 Stroomschema papier en karton in 2011 32 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7 Bijlage 8 Overzicht van bestuursleden Stichting Papier Recycling Nederland in 2011... 33 Overzicht van bestuursleden Stichting Verwijderingsfonds in 2011... 34 Overzicht van de bij B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton aangesloten bedrijven..... 35 Overzicht bij PRN per 30.06.2012 aangesloten oudpapierondernemingen...... 36 Bijlage 9 Overzicht bij PRN per 30.06.2012 aangesloten gemeenten.. 38 Bijlage 10 Factsheet vervuiling, oudpapier uit huishoudens (n.b. alleen bij de geprinte versie)... 47 3 van 47
1 Inleiding De rapportage monitoring 2011 Papiervezelconvenant IV, voor niet-verpakkingen van papier en karton van Stichting Papier Recycling Nederland (hierna: PRN) geeft de resultaten weer van de inzameling en het hergebruik van oudpapier en -karton. Al het brongescheiden ingezamelde oudpapier en -karton is als grondstof ingezet voor de fabricage van nieuw papier of karton. Brongescheiden ingezameld oudpapier is niet gestort of verbrand. Na invoering van de verpakkingenbelasting in 2008 heeft PRN zich geconcentreerd op de belangen van de papier- en kartonbranche en gemeenten voor niet-verpakkingen van papier en karton. De externe relaties van PRN, de eerste ontvangers 1 en importeurs van papier en karton, bevinden zich onveranderd in lastig financieeleconomisch vaarwater. De toename van de consumptie in 2010 kon in 2011 niet gecontinueerd worden, waardoor PRN bij zowel de consumptie als de inzameling lagere gewichtshoeveelheden noteerde. Dat resulteerde in een afname van het recyclingpercentage voor de categorie niet-verpakkingen van papier en karton. Gemeenten hebben het belang van aansluiting bij PRN ingezien en hebben daarvan geprofiteerd. 89% van alle Nederlandse gemeenten heeft nu een samenwerkingsovereenkomst met PRN. In 2011 vertegenwoordigden zij gezamenlijk 92% van de Nederlandse bevolking. Met een enkele gemeente, die het binnen haar grenzen ingezamelde oudpapier niet via een gecertificeerde en bij PRN aangesloten oudpapieronderneming afzet, heeft PRN de overeenkomst moeten beëindigen. De wel aangesloten gemeenten hebben de zekerheid dat het bij hun huishoudens ingezamelde oudpapier onder alle marktomstandigheden wordt afgenomen waarbij zij - in tijden dat er sprake is van lage prijzen op de internationale markt voor oudpapier - ook recht hebben op een afzetgarantievergoeding van PRN. Hiermee garandeert PRN een ononderbroken inzameling van oudpapier bij huishoudens. 1.1 Samenvatting Stichting PRN heeft in 2011 uitvoering gegeven aan de gemaakte afspraken zoals die zijn vastgelegd in Papiervezelconvenant IV. In 2011 heeft PRN namens het bij haar aangesloten bedrijfsleven aan haar convenantverplichtingen voldaan. Al het aan het PRN-systeem aangeboden brongescheiden ingezamelde oudpapier en -karton werd afgenomen en herverwerkt tot nieuwe producten van papier of karton. Voor het zevende achtereenvolgende jaar was de hoeveelheid ingezameld en herverwerkt oudpapier voor alle toepassingen van papier en karton hoger dan het streefpercentage 75% (= de doelstelling uit het Besluit en het Papiervezelconvenant voor alle toepassingen van papier en karton). In 2011 werd 86% van het papier en karton dat op de markt werd afgezet hergebruikt (alle toepassingen, zie 2.5, tabel 2). 1 Eerste ontvanger: degene die als eerste papier of karton (halffabricaat of gereed product) dat niet gebruikt wordt voor verpakkingen op de Nederlandse markt aan een ander ter beschikking stelt. 4 van 47
Met betrekking tot de inzamelplicht van gemeenten en individuele bedrijven (de KWDIsector 2 ) samen, is voor oudpapier en -karton uit de categorie niet-verpakkingen de convenantsdoelstelling met 9% overschreden: er werd 84% hergebruikt. De inzameling was 149 kiloton hoger dan de doelstelling. papier en karton, niet-verpakkingen (gewichtshoeveelheden in kiloton) nieuw op de markt gebracht doelstelling herverwerken in % doelstelling herverwerken aangeboden herverwerkt herverwerking in % extra herverwerkt 1.756 kton 75% 1.317 kton 1.466 kton 1.466 kton 84% 149 kton De vaststelling van de verhouding van de hoeveelheden niet-verpakkingen en verpakkingen in brongescheiden ingezameld oudpapier en -karton uit huishoudens is door de jaren heen complex gebleken. In overleg met het Ministerie van VROM is besloten een vast percentage van 77% voor niet-verpakkingen uit het ingezamelde huishoudelijk oudpapier en -karton aan te houden. Consumptie (afzet, nieuw op de markt) In 2011 week de verhouding niet-verpakkingen versus verpakkingen van de totale hoeveelheid papier en karton die op de Nederlandse markt werd afgezet slechts 1 procentpunt af van de verhouding in 2010, namelijk 61% versus 39%. Deze verhouding is het resultaat van de monitoring door PRN bij de eerste ontvangers van (producten van) papier en karton niet zijnde verpakkingen, en de opgave van Stichting Nedvang (hierna: Nedvang) voor het aandeel papieren en kartonnen verpakkingen, inclusief de logistieke hulpmiddelen van papier en karton. Vanaf 2008 ontvangt Nedvang de afzetgegevens van verpakkingen van de Belastingdienst (monitoring op basis van de Verpakkingenbelasting) en van de logistieke hulpmiddelen via de organisaties van de betreffende branches. Nedvang is verantwoordelijk voor de monitoringrapportage van alle verpakkingen. PRN en Nedvang wisselen onderling regelmatig gegevens uit. Hoewel de eerste ontvangers voor de categorie papieren en kartonnen verpakkingen met invoering van de producentenverantwoordelijkheid per 1 januari 2006 (het Besluit) formeel niet meer verplicht zijn hun periodieke monitoropgave aan PRN te verstrekken, wordt deze gegevensvergaring toch gehandhaafd met het doel de gegevensreeks, waarvan de monitoring al in 1998 werd gestart, niet te onderbreken. Voor PRN kan dit van belang zijn in verband met het afschaffen van de Verpakkingenbelasting per 1 januari 2013. Na inwerkingtreding van het Besluit in 2008 is er sprake van een ingrijpende systeemwijziging voor het verpakkingendeel van papier en karton omdat PRN de eerste ontvangers een schakel hoger in de keten monitort dan de Belastingdienst (zoals bijvoorbeeld de kartonnage drukkerijen). 2 KWDI = Kantoren, Winkels, Diensten, Industrie 5 van 47
1.2 Voorgeschiedenis en vervolg Op 4 december 2002 heeft PRN namens de gezamenlijke Nederlandse papier- en kartonindustrie, de golfkartonindustrie, de oudpapierindustrie, de totale Nederlandse papier- en kartonverwerkende industrie, alsmede de Nederlandse uitgevers en drukkers Papiervezelconvenant II ondertekend. Dit tweede Papiervezelconvenant had een looptijd tot en met 31 december 2006 en was tot en met 31 december 2005 een van de zeven deelconvenanten van het derde Convenant Verpakkingen. In Papiervezelconvenant II werd bij de gescheiden inzameling van oudpapier en - karton uit huishoudens geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende toepassingen van papier en karton, te weten niet-verpakkingen en verpakkingen. Dat verklaart tevens de naamgeving van dit convenant omdat het de facto geen verschil maakt of er van primaire houtvezels (cellulose) of secundaire vezelgrondstof (oudpapier) vezelpulp gemaakt wordt die een eindbestemming krijgt in een product van papier of karton als verpakking of een andere toepassing. Voorbeelden van niet-verpakkingstoepassingen van papier en karton zijn: een krant, folder, boek, kopieerpapier, behangpapier en papier voor hygiënische toepassingen etc. Voorbeelden van kartonnen en papieren verpakkingen zijn: doosjes (vouwkarton en vormkarton), dozen (golfkarton en massiefkarton), zakken en draagtassen (papier). Het Convenant Verpakkingen eindigde op 31 december 2005. Vervolgens werd op 1 januari 2006 het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton (hierna: het Besluit ) van kracht. Als gevolg daarvan is producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen (artikel 4 van het Besluit) bij wet geïntroduceerd en is vanaf 1 januari 2006 producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen niet meer door middel van een convenant verpakkingen geregeld. Twee jaar later, op 1 januari 2008, is voor verpakkingen een permanente belasting ingevoerd: de Verpakkingenbelasting. Uit pragmatische overwegingen werden beide regelingen samengevoegd in de Verpakkingenbelasting. Voorgaande maatregel resulteerde in a) een heffing ad 115 mln. n.a.v. de producentenverantwoordelijkheid (ter vulling van het Afvalfonds waaruit gemeenten hun vergoedingen voor ingezameld huishoudelijk verpakkingsafval ontvangen) respectievelijk b) een totale heffing groot 250 mln. t.b.v. de algemene middelen van de Staat. Naar het zich ten tijde van het opstellen van dit rapport laat aanzien, zal 2012 het laatste jaar zijn waarin er Verpakkingenbelasting geheven wordt. Het is de bedoeling dat de Verpakkingenbelasting per 1.1.2013 eindigt en dat er een systeem van private heffingen voor verpakkingen voor in de plaats komt. Voor de categorie niet-verpakkingen van papier en karton, waarvoor artikel 5 van het Besluit van kracht is, is geen permanente belasting (heffing) van toepassing. De bestaande producentenverantwoordelijkheid daarvoor wordt met de succesvolle zelfregulerende convenantaanpak van PRN ingevuld. 1.3 Alleen niet-verpakkingen van papier en karton Voorgaande uitleg verklaart waarom dit rapport van PRN over het jaar 2011 over nietverpakkingen van papier en karton gaat en waarom verpakkingen van hetzelfde materiaal (papier of karton) slechts zijdelings ter sprake komen. Het niet- 6 van 47
verpakkingendeel in de huishoudelijke oudpapierstroom is vastgelegd op 77%. Voor papieren en kartonnen verpakkingen, maar ook voor die van glas, kunststof, metaal en hout, wordt jaarlijks onder verantwoordelijkheid van Nedvang de Monitoring Rapportage Verpakkingen samengesteld (c.f. artikel 4 van het Besluit). 1.4 Papiervezelconvenanten Papiervezelconvenant IV Met het oog op de continuïteit van het inzamel- en hergebruiksysteem voor papier en karton is PRN - als vertegenwoordiger van de Nederlandse papier- en kartonindustrie, de oudpapierindustrie, de Nederlandse papier- en kartonverwerkende industrie, en de Nederlandse uitgevers en drukkers - met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (hierna: de VNG ) op 18 juni 2010 Papiervezelconvenant IV overeengekomen. Deze overeenkomst heeft een looptijd van 1 januari 2011 tot en met 31 december 2014. Met de ondertekening van dit convenant is de continuïteit van het goed functionerende systeem van PRN ook voor de komende jaren gewaarborgd. Dit vierde Papiervezelconvenant is net als de voorgaande Papiervezelconvenanten een volkomen opzichzelfstaand convenant. De werking ervan heeft enkel en alleen betrekking op alle niet-verpakkingstoepassingen van papier en karton (conform het Besluit, artikel 5). Die toepassingen zijn in belangrijke mate grafische toepassingen zoals kranten, tijdschriften, boeken, schriften, folders, printerpapier, met daarnaast ook alle overige toepassingen zoals behangpapier en papier voor hygiënische toepassingen etc. Praktisch gezien komt het erop neer dat alle producten van papier en karton die geen verpakking zijn onder Papiervezelconvenant IV vallen. Stichting PRN vertegenwoordigt: Het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (KVGO); Het Nederlands Uitgeversverbond (NUV); De Stichting Leveranciers van Hygiënische Papierproducten (SLHP); De Vereniging van Papiergroothandelaren (VPG); De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en Kartonfabrieken (Kon. VNP); De Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie (FNOI); De Koninklijke vereniging van Nederlandse fabrikanten van Kartonnages en Flexibele verpakkingen (Kon. KARTOFLEX); (*) De Vereniging van Nederlandse Golfkartonfabrikanten (VG); (*) De Stichting Hergebruik Kartonnen Drankverpakking (HEDRA). (*) (*) = organisatie die aan verpakkingen gerelateerd is 7 van 47
2 Hoofdverplichtingen 2.1 Doelstellingen Doelstelling voor niet-verpakkingen PRN heeft zich verplicht - en voldeed daaraan gedurende het verslagjaar - al het bij haar aangeboden oudpapier en -karton af te nemen en aan te bieden aan de papieren kartonindustrie voor herverwerking in nieuwe producten van papier of karton. Dit resulteerde erin dat er geen brongescheiden ingezameld oudpapier is gestort of verbrand. In het Besluit geldt vanaf 1.1.2006 voor zowel de categorie niet-verpakkingen als voor de categorie verpakkingen van papier en karton één herverwerkingpercentage van 75%. Er diende dus eind 2011 een percentage voor hergebruik te worden behaald van minimaal 75% van al het nieuw op de markt gebrachte papier en karton voor toepassingen in niet-verpakkingen, voor zover dit materiaal aan PRN in voldoende mate brongescheiden werd aangeboden volgens overeengekomen kwaliteitseisen. Het resultaat, 84%, lag in 2011 9% boven de doelstelling (zie 2.2, tabel 1). In het Besluit geldt vanaf 1.1.2006 voor zowel de categorie nietverpakkingen als voor de categorie verpakkingen van papier en karton één herverwerkingspercentage: 75%. 2.2 Resultaat papier en karton, categorie niet-verpakkingen (deze categorie valt volledig onder het verwijderingssysteem van PRN) Voor het jaar 2011 is door PRN en Nedvang vastgesteld dat in totaal 2.900 kiloton nieuw papier en karton voor alle toepassingen op de markt werd gebracht (consumptie). Na aftrek van de in 2011 nieuw op de markt gebrachte hoeveelheid verpakkingen 3 resulteert een in 2011 nieuw op de markt gebrachte hoeveelheid papier en karton voor niet-verpakkingen van 1.756 kiloton. Dat is een daling van iets meer dan 1% t.o.v. 2010, die grotendeels is toe te schrijven aan de problemen in de uitgeverijsector (minder abonnementen in combinatie met dunnere kranten). Volgens de rapportage van de Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie (hierna: FNOI ) is in 2011 van alle toepassingen 2.480 kiloton oudpapier en -karton brongescheiden ingezameld en herverwerkt. Na aftrek van de herverwerkte verpakkingen (1.014 kiloton) is 1.466 kiloton oudpapier en -karton voor nietverpakkingen herverwerkt (84%). De doelstelling voor de categorie nietverpakkingen bedraagt 1.317 kiloton (= 75% van 1.756 kiloton). PRN, de KWDI-sector en de Nederlandse gemeenten hebben de inzameling- en herverwerkingsdoelstelling van het Besluit voor al het papier en karton voor de 3 De verhouding niet-verpakkingen versus verpakkingen is conform de monitoring van PRN en Nedvang 61% : 39%. 8 van 47
categorie niet-verpakkingen in voldoende mate gehaald. Er is 149 kiloton meer ingezameld dan de doelstelling voorschrijft. tabel 1: papier en karton, niet-verpakkingen cijfers 2011 nieuw op de markt gebracht doelstelling herverwerken in % doelstelling herverwerken aangeboden herverwerkt herverwerking in % extra herverwerkt 1.756 kton 75% 1.317 kton 1.466 kton 1.466 kton 84% 149 kton Het herverwerkingresultaat was 9% hoger dan het doelpercentage. Van de brongescheiden ingezamelde kilotonnen niet-verpakkingen van papier en karton zijn geen hoeveelheden gestort of verbrand. 2.3 Inzameling bij huishoudens en de KWDI-sector De laatste jaren zijn de inzamelresultaten van alle toepassingen van papier en karton licht opgelopen. Van 77% in 2005 naar 86% in 2011 (zie: 2.5). De recyclingresultaten van alle toepassingen bij elkaar liggen met 86% boven het theoretisch maximaal haalbare hergebruikpercentage dat in Nederland werd vastgesteld op 85% (voor de EU is dit percentage bepaald op 81%). PRN heeft met haar zelfregulerende afvalbeheerssysteem een werkend vangnet opgezet dat er vanaf 1998 voor zorgt dat het brongescheiden aangeboden en ingezamelde oudpapier en karton (van 1998 tot en met 2007 voor alle toepassingen en vanaf 2008 alleen voor de categorie niet-verpakkingen) uit huishoudens onder alle marktomstandigheden van de bij PRN aangesloten gemeenten wordt afgenomen en herverwerkt; dus ook in tijden van overschotten en daarmee gepaard gaande lage internationale marktprijzen voor oudpapier zoals dat in 2008 en 2009 het geval was. 2.4 Aansluiting gemeenten Aansluitingsgraad De aansluitingsgraad van gemeenten bij het systeem van PRN is in het verslagjaar 2011 gestabiliseerd. Veruit de meeste Nederlandse gemeenten hebben op vrijwillige basis een deelnemingsovereenkomst met PRN afgesloten (zie 3.6). Medio 2012 Eind juni 2012 waren 368 gemeenten bij PRN aangesloten. Dat komt overeen met 89% van alle 415 Nederlandse gemeenten (niveau 2012). In de aangesloten gemeenten woont 92% van de Nederlandse bevolking. Er is nog altijd een klein aantal gemeenten dat geen deelnemingsovereenkomst met PRN af kan sluiten omdat zij, òf de regie over de oudpapierinzameling niet voeren, òf geen overeenkomst met een gecertificeerde oudpapieronderneming hebben die ook bij PRN is aangesloten. De laatste is de belangrijkste reden. 9 van 47
Vervuilingsonderzoek PRN heeft door middel van haar jaarlijkse vervuilingsonderzoek vastgesteld dat de vervuiling van het brongescheiden ingezamelde en aangeboden oudpapier en -karton uit huishoudens ten opzichte van 2010 heel licht is afgenomen (zie bijlage 10 bij de papieren versie. Digitaal via www.prn.nl). Over de hele linie is er helaas nog steeds sprake van storende papiervreemde vervuiling. De belangrijkste vervuiling wordt veroorzaakt doordat consumenten kunststof hoesjes (inclusief inhoud, bijvoorbeeld met reclamedrukwerk), plastics en drankenkartons samen met het oudpapier verwijderen. Invloed Diftar In 2011 lag de vervuiling van brongescheiden ingezameld oudpapier in gemeenten met een Diftar-systeem 4 nagenoeg op het niveau van gemeenten zonder Diftar-systeem. Opvallend is dat de vervuiling in oudpapier dat met een kraakperswagen wordt ingezameld bij gemeenten met een Diftar-systeem lager is dan bij gemeenten zonder Diftar-systeem. Bij inzameling met een minicontainer (Kliko) is het omgekeerde het geval. Alle inzamelmethoden bij elkaar levert een verwaarloosbaar verschil in vervuilingsgraad tussen beide categorieën op. Daarmee wordt de trend van de laatste jaren voortgezet. Ernstige bedreiging In een aantal Nederlandse gemeenten wordt op proef oudpapier samen met andere huishoudelijke afvalstromen ingezameld. Deze worden aangeduid als droge fractie. Papier en karton, kunststoffen (zowel verpakkingen als niet-verpakkingen), textiel, metalen, steen en hout worden samen in een Kliko verzameld en later nagesorteerd. In het bijzonder voor papier en karton ligt hier de dreiging van vermenging en contaminatie door bijvoorbeeld slaolie of shampoo op de loer. En ook de kunststoffractie kan door o.a. papier en karton vervuild raken. PRN heeft haar bezwaren tegen de organiserende instanties geuit, temeer daar dit systeem regelrecht ingaat tegen de Kaderrichtlijn Afvalstoffen (KRA) en de nieuwe End of Waste criteria. In de KRA wordt gesteld dat brongescheiden inzameling de norm is en dat andere inzamelmethoden aan die norm moeten voldoen, o.a. wat betreft vervuilingsgraad. Aanbod oudpapier Van eminent belang is dat het aanbod van schoon en droog oudpapier uit de huishoudens door de gemeenten op hoog niveau blijft zodat PRN dat oudpapier en - karton kan laten innemen en herverwerken. Alleen zo kunnen de hergebruikdoelstellingen ook in de toekomst blijvend worden gehaald. 2.5 Resultaat papier en karton voor alle toepassingen Voor alle toepassingen bij elkaar geldt dat in 2011 2.900 kiloton nieuw papier en karton op de Nederlandse markt is afgezet (geconsumeerd). Bronnen: PRN en Nedvang. Volgens opgave van de FNOI werd van alle papier- en kartontoepassingen 2.480 4 Diftar-systeem (gedifferentieerd tarief). De afvalstoffenheffing voor huishoudelijk afval is variabel en wordt door de gemeente berekend op basis van: a) containervolume, of b) aanbiedfrequentie, of c) gewicht of d) betaalde zakken. 10 van 47
kiloton gescheiden ingezameld en herverwerkt (gerecycled). Dit tonnage komt overeen met een recyclingpercentage van 86% voor alle toepassingen van papier en karton. De herverwerkingsdoelstelling in 2011 is voor alle toepassingen van papier en karton 2.175 kiloton (75% van 2.900 kiloton). Deze doelstelling is met 305 kiloton overschreden. Er zijn in 2011 geen hoeveelheden brongescheiden ingezameld oudpapier en -karton gestort of verbrand tabel 2: papier en karton, alle toepassingen cijfers 2011 nieuw op de markt gebracht doelstelling herverwerken in % doelstelling herverwerken aangeboden herverwerkt herverwerkings % extra herverwerkt 2.900 kton 75% 2.175 kton 2.480 kton 2.480 kton 86% 305 kton recycling % 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 % recycling papier en karton in de periode 1991-2011 van alle toepassingen 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 11 van 47
3 Inspanningen De volgende activiteiten heeft PRN uitgevoerd om aan de overeengekomen verplichtingen te kunnen voldoen. 3.1 Verwijderingsfonds Ter consolidatie en optimalisering van de brongescheiden inzameling van oudpapier en -karton uit huishoudens is door PRN een systeem ontwikkeld en ten uitvoer gebracht waarbij PRN aan gemeenten bij bepaalde lage internationale marktprijzen voor oudpapier, voor de deelstroom niet-verpakkingen (= 77%) een afzetgarantieprijs aan de poort van de oudpapieronderneming biedt (bij lage of geen economische waarde van het oudpapier is er sprake van een ketendeficit, zie tevens Bijlage 1). In Papiervezelconvenant IV zijn hiervoor verplichtingen opgenomen. Ten behoeve van dit systeem heeft PRN in 1998 Stichting Verwijderingsfonds (hierna: SVF) opgericht dat toetst of er sprake is van een ketendeficit en bepaalt wanneer en hoe lang het fonds geopend zal zijn. SVF is ook verantwoordelijk voor de uitbetaling aan de gemeenten van de afzetgarantie 5 - en de afvalbeheersvergoedingen tijdens een ketendeficit. Als er sprake is van afvalbeheersvergoedingen worden die steevast via de gemeenten aan de oudpapierondernemingen uitgekeerd. De afzetgarantievergoeding - waarvan sprake kan zijn bij een stagnerende markt en lage opbrengstprijzen voor het oudpapier - komt altijd volledig aan de gemeenten toe. Daarnaast is SVF verantwoordelijk voor de inning van de afvalbeheersbijdragen bij eerste ontvangers van nieuw papier en karton en importeurs van kant en klare producten van papier en karton. Oorspronkelijk bood het PRN-systeem een financiële vergoeding aan gemeenten voor alle toepassingen van papier en karton. Echter bij het van kracht worden van het Besluit 6 per 1 januari 2006 is het garantiesysteem van PRN alleen van toepassing voor de categorie niet-verpakkingen van papier en karton (ref.: het Besluit, artikel 5). De hoogte van de internationale marktprijs voor oudpapier was in 2011 van een dusdanig niveau dat er geen reden was het fonds van SVF, waaruit de vergoedingen aan gemeenten ten tijde van een deficit gefinancierd worden, te openen. 3.2 Algemeen Verbindend Verklaring (hierna AVV ) Om het verwijderingsfonds van SVF de tijdelijke heffingen te kunnen laten innen is een systeem voor afvalbeheersbijdragen opgezet. Op 19 december 2007 werd door de minister van VROM de tot en met 31 december 2011 van kracht zijnde AVV goedgekeurd, getiteld: De algemeen verbindend verklaarde overeenkomst inzake de Afvalbeheersbijdrage voor toepassingen van papier en karton. Het vervolg op de vigerende AVV is op 13 september 2011 getekend 5 De afzetgarantievergoeding: wordt uitgekeerd n.a.v. een ketendeficit, is variabel en gemaximeerd op 25,-/1.000kg. 6 Het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton (AMvB) 12 van 47
door de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, de heer J. Atsma. Deze nieuwe AVV heeft een looptijd van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2015. Door de AVV is er een wettelijke basis tot een verplichte afvalbeheersbijdrage van de ondernemingen die als eerste ontvanger (of importeur) - nog te verwerken - nieuw papier en karton of kant en klare producten van papier en karton (niet zijnde verpakkingen) op de Nederlandse markt afzetten. De eerste AVV en de aanvulling daarop zijn door de Europese Commissie op staatssteunaspecten beoordeeld. De Europese Commissie heeft op 20 juni 2001 besloten dat de overeenkomst geen staatssteunaspecten in zich heeft en deze daarop goedgekeurd. Omdat de AVV s uit 2002, 2007 en 2011 dezelfde strekking hebben als de eerste, werd afgezien van een herhalingsverzoek tot toetsing aan de Europese Commissie. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft op 10 december 2003 aan PRN ontheffing verleend van het kartelverbod voor het door haar beheerde recyclingsysteem voor oudpapier en -karton in Nederland. Zoals hiervoor vermeld is het systeem van PRN bij herhaling algemeen verbindend verklaard door de Minister van VROM op grond van de Wet Milieubeheer (Wm). Het recyclingsysteem voor oudpapier en -karton van PRN is daarmee definitief goedgekeurd. 3.3 B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton Voor tijden van overschotten aan oudpapier heeft de Nederlandse papier- en kartonindustrie de B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton opgericht om het teveel (indien daar sprake van is) ingezamelde oudpapier, dat niet onmiddellijk herverwerkt kan worden, op te slaan om dat vervolgens op een later tijdstip alsnog te kunnen verwerken tot nieuwe producten van papier of karton. Hierdoor wordt voorkomen dat oudpapier niet volgens de bestaande regels wordt verwijderd (d.w.z. wordt gestort of verbrand). De kosten van deze tijdelijke opslag komen voor rekening van de Nederlandse papier- en kartonindustrie. De internationale marktprijs voor oudpapier was na het intreden van de financiële en economische crisis in 2008 wisselvallig. Na een forse dip vanaf het derde kwartaal 2008 is het prijsniveau na het tweede kwartaal van 2009 weer opgelopen waardoor er nadien geen sprake meer was van een deficit. Dat was onveranderd in 2011 het geval. Wisselvallige prijzen als gevolg van een sterk fluctuerende vraag op de wereldmarkt voor oudpapier (oudpapier is een commodity) maken het ondoenlijk in te schatten of B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton in 2012 operationeel zal worden. In 2011 was dat overigens niet nodig. Desalniettemin moet er bij een daling van de internationale marktprijs voor oudpapier wel rekening mee worden gehouden dat er overschotten kunnen ontstaan. In dat geval zal B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton onmiddellijk operationeel worden. Ook in Papiervezelconvenant IV vormt de B.V. Overschotmanagement Papier en -Karton het sluitstuk van de (afname-)garantie die PRN de aangesloten gemeenten biedt. Een overzicht van de bij B.V. Overschotmanagement Oudpapier en -Karton aangesloten bedrijven is opgenomen in bijlage 7. 13 van 47
3.4 Identificatie van bedrijven die de afvalbeheersbijdrage afdragen, de Eerste Ontvangers (voor de categorie niet-verpakkingen) PRN heeft in de voorgaande jaren binnen de haar ten dienste staande mogelijkheden de eerste ontvangers van nieuw papier en karton - niet zijnde verpakkingen - geïdentificeerd en gemonitord met het doel complete gegevens te verkrijgen over het op de markt gebrachte tonnage van nieuw papier en karton, alsmede kant en klare producten van papier en karton ten behoeve van de eventuele heffingen van SVF en ten behoeve van de informatievergaring voor rapportages aan ondermeer het ministerie van I&M. De eerste ontvangers worden binnen het PRN-bestuur vertegenwoordigd door: het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (KVGO) de Vereniging van Papiergroothandelaren (VPG) Stichting Leveranciers van Hygiënische Papierproducten (SLHP) Ultimo 2011-1.893 bedrijven (eerste ontvangers) die indirect zijn aangesloten bij PRN omdat zij via de papiergroothandel gemonitord worden; - 749 bedrijven (eerste ontvangers) die direct gemonitord worden door PRN; - totaal bij PRN aangesloten eerste ontvangers: 2.642 ondernemingen. Monitoring PRN: deze 2.642 ondernemingen waren in 2011 gezamenlijk verantwoordelijk voor 2.634 kiloton nieuw op de Nederlandse markt gebracht papier en karton voor alle toepassingen. Het niet-verpakkingenaandeel bedroeg 1.501 kiloton. PRN stelt zich bij voortduring ten doel free riders 7 en hun tonnages papier en karton die zij op de Nederlandse markt afzetten te identificeren, vervolgens te monitoren en indien van toepassing een heffing op te leggen. Omdat (nieuwe) ondernemingen zich niet spontaan bij PRN aanmelden - hoewel dat op basis van de AVV wel zou moeten - besteden de medewerkers van PRN veel tijd aan het opsporen van free riders. Ten opzichte van 2010 zijn er in 2011 131 nieuwe ondernemingen, waarvoor de AVV van toepassing is, geïdentificeerd en aan het bedrijvenbestand van PRN toegevoegd. In de meeste gevallen betreft dit ondernemingen van beperkte omvang die hun producten bij Nederlandse leveranciers (papiergroothandelaren of drukkers) bestellen. 7 Free rider: een eerste ontvanger voor de categorie niet-verpakkingen die zich niet bij PRN heeft aangemeld. 14 van 47
3.5 Aansluiting oudpapierindustrie Conform convenantverplichting is in samenwerking met de FNOI een modelcontract voor de aansluiting van de oudpapierindustrie opgesteld. Daarnaast is als onderdeel hiervan een certificeringregeling vastgesteld waaraan een oudpapieronderneming moet voldoen om bij PRN aan te kunnen sluiten: de Erkenningsregeling Oudpapier en -Karton. Het Kwaliteitscentrum voor de Communicatie-industrie (hierna: VPGI ) is hiervoor de certificerende instantie die na certificering door middel van audits toezicht houdt of de oudpapierondernemingen bij voortduring aan de gestelde kwaliteits- en operationele eisen voldoen. In juli 2011 is een nieuwe versie van de regeling gepubliceerd en in werking getreden. In de certificeringregeling zijn belangrijke voorwaarden opgenomen zoals eisen over de administratie en de weegbrug. Deze procedures waren onveranderd in het verslagjaar 2011 van kracht. Ultimo 2011 In Nederland zijn in totaal iets meer dan honderd grote en kleine oudpapierondernemingen actief, waarvan circa 80% is aangesloten bij de FNOI. De leden van de FNOI bestrijken ruim 90% van het nationale marktvolume van de brongescheiden inzameling en herverwerking van oudpapier en karton (voor alle toepassingen). Ultimo 2011 hadden 77 oudpapierondernemingen een overeenkomst met PRN. Voorwaarde voor aansluiting bij PRN is dat de betreffende oudpapieronderneming VPGI gecertificeerd is. Omdat niet alle oudpapierondernemingen gemeentelijk (= huishoudelijk) oudpapier innemen is er bij dat deel van de gecertificeerde oudpapierondernemingen geen reden om zich bij PRN aan te sluiten. Maar zodra een gemeente overgaat tot aansluiting bij PRN, zal PRN zich er voor inzetten dat een zich in de betreffende gemeente gehuisveste oudpapieronderneming - mocht deze niet aangesloten zijn - zich alsnog bij PRN aansluit en zich indien dat nog niet het geval is, laat certificeren. Indien binnen de gemeentegrens van de onderhavige gemeente geen oudpapieronderneming aanwezig is, ligt het voor de hand dat met de dichtstbijzijnde gecertificeerde en bij PRN aangesloten oudpapieronderneming een overeenkomst wordt aangegaan. Een lijst van de aangesloten oudpapierondernemingen is opgenomen in bijlage 8. 3.6 Aansluiting gemeenten In overleg met de VNG werd een model Deelnemingsovereenkomst Gemeenten voor aansluiting bij PRN opgesteld. Gemeenten die zich bij PRN aanmelden krijgen de modelovereenkomst toegestuurd waarna zij zich op vrijwillige basis aan kunnen sluiten. Aan de samenwerking met en aansluiting bij PRN zijn voor de gemeenten geen kosten verbonden. Aansluitingsgraad bij PRN Op dit moment, medio 2012, sluit PRN nog slechts sporadisch een deelnemingsovereenkomst met een gemeente af. De reden hiervoor is dat bijna alle gemeenten zijn aangesloten en er vanaf mei 2009 geen deficit meer is geweest en gemeenten dan zonder die belemmering aan konden sluiten bij PRN. Aan de deelnemingsovereenkomst met PRN zijn geen kosten verbonden. Wel gelden 15 van 47
er een aantal wezenlijke voorwaarden. Zo is het vereist dat de gemeente: 1) de regie voert over de oudpapierinzameling. Dat wil zeggen dat de gemeente verantwoordelijk is voor de brongescheiden inzameling bij huishoudens en een contract met een oudpapieronderneming heeft; 2) de oudpapieronderneming waar de gemeente een contract mee heeft VPGIgecertificeerd is; 3) actief haar bijdrage aan de maandelijkse monitoring van PRN levert. Zolang niet alle gemeenten aan deze basisvoorwaarden voor aansluiting kunnen of willen voldoen is 100% aansluiting niet mogelijk. Ultimo 2011 Totaal waren er ultimo 2011 in Nederland 418 gemeenten. Als gevolg van gemeentelijke herindelingen loopt het aantal zelfstandige gemeenten gestaag terug (ultimo 2002 nog 489 gemeenten). Vanaf 1.1.2012 heeft Nederland 415 gemeenten. PRN signaleert dat gemeenten blijven zoeken naar het vormen van samenwerkingsverbanden. Eind 2011 namen 374 gemeenten deel aan het systeem van PRN. Op dit moment, juli 2012, heeft 89% van alle Nederlandse gemeenten een deelnemingsovereenkomst met PRN. Een actuele lijst van gemeenten die met PRN samenwerken is opgenomen in bijlage 9. 3.7 Aansluiting industrie De volledige Nederlandse papier- en kartonindustrie is bij PRN aangesloten via de haar vertegenwoordigende organisatie, de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en Kartonfabrieken (Koninklijke VNP) met de daarvoor ontwikkelde modelovereenkomst die de gegarandeerde afname van het ingezamelde oudpapier en -karton (categorie niet-verpakkingen) veilig stelt, in het bijzonder in tijden van overschotten (zie: 3.3 B.V. Overschot-management Oudpapier en -Karton). 3.8 Aansluiting papiergroothandel Met de Nederlandse papiergroothandel (Vereniging van Papiergroothandelaren / VPG) is een overeenkomst gesloten waarin naast de monitoring de uitvoering tot inning en afdracht aan het Verwijderingsfonds (van SVF) van de afvalbeheersbijdrage bij de ondernemingen die nieuw papier en karton via de bij PRN aangesloten papiergroothandels bestellen en afnemen is geregeld. De vier grootste Nederlandse papiergroothandels nemen actief deel aan het systeem van PRN en SVF. Daarmee realiseert PRN een dekkingspercentage van de Nederlandse papiergroothandelmarkt van circa 90%. 3.9 De volgende activiteiten heeft PRN gedurende de convenantsperiode van Papiervezelconvenant IV uitgevoerd: - Brochure Kringloop Papier en Karton De brochure die PRN een keer per convenantsperiode uitgeeft spoort gemeenten aan gebruik te maken van het systeem van PRN en geeft uitleg over het systeem van PRN. Omdat er sprake is van een nieuw Papiervezelconvenant en een nieuwe Algemeen Verbindend Verklaring van PRN en SVF, wordt deze brochure, getiteld 16 van 47
Uitvoeringsprotocol voor niet-verpakkingen van papier en karton, nieuw geproduceerd en medio 2012 onder alle gemeenten en betrokken instanties verspreid. Op aanvraag ontvangen gemeenten gratis extra exemplaren. De brochure komt tevens digitaal beschikbaar op www.prn.nl. - Website van PRN PRN heeft een informatieve website (www.prn.nl) ontworpen en geactiveerd met links naar gelieerde organisaties. De website is in 2010 geheel vernieuwd en trekt bezoekers uit zowel binnen- als buitenland die artikelen inzien en downloaden. Op de site staan illustraties en artikelen die rechtenvrij gebruikt kunnen worden. - Nieuwsbrief Opnieuw Papier en Karton De nieuwsbrief die PRN heeft ontwikkeld om gemeenten te stimuleren zich bij het systeem van PRN aan te sluiten en de oudpapierinzameling te handhaven en te intensiveren, is in de lopende convenantperiode twee keer uitgebracht. Enerzijds reduceert de vernieuwde website van PRN de frequentie van uitgeven van een nieuwsbrief, terwijl anderzijds het aansporen van aansluiting van gemeenten bij PRN minder noodzakelijk is geworden door de hoge aansluitingsgraad. De inhoud van de nieuwsbrief zal daarom aangepast worden, voor het eerst in 2012. De oplage van de nieuwsbrief is 3.000 en wordt verspreid onder alle gemeenten (colleges van B&W, Milieuafdelingen en Afvalcoördinatoren), belangenorganisaties, Ministeries, alle bij PRN aangesloten ondernemingen en overige geïnteresseerden. - Vervuilingsonderzoek oudpapier uit huishoudens Samen met de FNOI en de Koninklijke VNP - beide instanties zijn begunstiger van PRN - wordt vanaf 2001 jaarlijks onderzoek gedaan naar de vervuiling van oudpapier dat uit huishoudens afkomstig is. Gekeken wordt naar de hoeveelheid en de aard van de vervuiling. De oudpapiermonsters worden elk jaar op dezelfde plaats en in dezelfde periode genomen van de vier meest toegepaste inzamelmethoden voor de brongescheiden inzameling van huishoudelijk oudpapier. Ook wordt er rekening gehouden met diftar, niet-diftar en stedelijkheidsklassen. De uitkomsten worden aan externe belanghebbenden, zoals gemeenten, ter beschikking gesteld. PRN heeft in april 2012 een factsheet over de bevindingen van de metingen uit 2011 naar alle gemeenten gestuurd. Het factsheet in bijlage 10 (alleen bij de papieren versie van dit rapport) geeft de resultaten van het onderzoek compact weer. Zowel het factsheet als het volledige rapport is digitaal beschikbaar via www.prn.nl (onder down loads). - Project GPG (Gemeenten Papier Glas) Doel van het GPG-project is de brongescheiden inzameling van glas en oudpapier bij minder presterende gemeenten met stedelijkheidsklasse 1 en 2 te optimaliseren. In 2004 is PRN deelnemer en cofinancier geworden van dit communicatieproject dat in 2003 door de glasrecyclingindustrie werd opgestart met het oogmerk de 20 grootste gemeenten te adviseren en met raad en daad te ondersteunen bij de communicatie over verbetering van de glasrecycling door burgers. Na deelname van PRN in dit project werd de doelgroep vergroot naar de top-30 gemeenten. Vanaf begin 2011 heeft Nedvang de rol van de glasrecyclingindustrie in het GPG-project overgenomen, zodat PRN dit project sindsdien samen met Nedvang uitvoert. Het meten van de resultaten van het GPG-project wordt door de jaren heen bemoeilijkt door sterk wisselende economische omstandigheden, vooral in de laatste jaren. Desondanks zijn PRN en Nedvang de mening toegedaan dat dit project er een is van de lange adem en dus voortgezet dient te worden. 17 van 47
4 Monitoring Het monitoringsysteem van PRN voor gemeentelijk oudpapier is in 1998 opgezet en sindsdien ononderbroken in werking. Van begin af aan is het de bedoeling dat de huishoudelijke oudpapierstroom volledig door PRN in kaart wordt gebracht. Dat lukte tot 2008 niet volledig omdat onvoldoende gemeenten deelnamen aan de monitoring van PRN (ultimo 2008: 39%). Daardoor was het niet mogelijk een statistisch verantwoorde monitoringrapportage op te stellen. Dat veranderde drastisch eind 2008, begin 2009, als gevolg van de financieeleconomische crisis. Doordat gemeenten toen en masse een samenwerkingsovereenkomst met PRN ondertekenden verhoogde het door PRN gemonitorde tonnage navenant. De aansluitingsgraad bedroeg ultimo 2011 89% van alle gemeenten met een dekkingsgraad op het inwoneraantal van 92%. De tonnages oudpapier van de niet bij PRN aangesloten gemeenten (zie 3.6) kunnen vanaf 2009 betrouwbaar berekend worden aan de hand van het gemiddelde ingezamelde tonnage van aangesloten gemeenten van dezelfde stedelijkheidsklasse. Complicerend gegeven is dat niet al het oudpapier dat brongescheiden bij huishoudens is ingezameld ook aan de gemeenten wordt opgegeven. Daarbij gaat het om ingezameld oudpapier door verenigingen, stichtingen, kerken en clubs die buiten hun gemeente om zaken doen met oudpapierondernemingen 8. De jaarlijkse monitoring van de FNOI is wel inclusief dat tonnage. Rekening houdend met dit lek aan de kant van de gemeenten en uitleg komen de resultaten van de opgave van de FNOI en de monitoring van PRN en Nedvang goed met elkaar overeen. PRN en andere betrokken instanties zoals Nedvang blijven overigens wel afhankelijk van de jaarlijkse monitoring van de FNOI, omdat daarin naast de ingezamelde hoeveelheden oudpapier uit huishoudens, ook van de bij de KWDI ingezamelde hoeveelheden opgave wordt gedaan (de zogenaamde B2B 9 inzameling). Mede dankzij de gegevens van de FNOI zijn PRN en Nedvang in staat een volledig en betrouwbaar overzicht te verstrekken. Verhouding niet-verpakkingen en verpakkingen In 2003 zijn VROM, PRN en SVM Pact 10 overeengekomen dat voor het aandeel nietverpakkingen in oudpapier uit huishoudens 77% wordt vastgesteld. Dat percentage is het voortschrijdend gemiddelde van een aantal jaren waarin sorteerproeven zijn gedaan. Het aandeel papieren en kartonnen verpakkingen uit dezelfde brongescheiden ingezamelde oudpapierstroom werd daarmee vastgesteld op 23%. Beide percentages zijn voor het verslagjaar monitoring 2011 van toepassing. De hierna volgende monitoringinspanningen zijn door PRN gepleegd. 8 Tot 2000 werd gebruik gemaakt van de inzamelstatistiek van het CBS. Daar is in 2002 in overleg met het ministerie van VROM van afgestapt omdat de CBS-cijfers afweken van de werkelijke hoeveelheid ingezameld oudpapier uit huishoudens. Dat kwam omdat niet alle gemeenten de volledige regie over de oudpapierinzameling voerden. De verschillen tussen de data van het CBS en de monitor van de FNOI zijn inmiddels substantieel gereduceerd. 9 B2B: business to business, oftewel bedrijfsverpakkingen. 10 SVM Pact = Stichting Verpakking en Milieu, de collectieve uitvoeringsorganisatie voor de Verpakkingsconvenanten. Bij de beëindiging van de Verpakkingsconvenanten op 31.12.2005 beeindigde SVM Pact haar activiteiten. 18 van 47
4.1 Monitoring oudpapierindustrie Door de monitoring van de oudpapierindustrie door PRN wordt vastgesteld hoeveel oudpapier is afgenomen van de aangesloten gemeenten (d.m.v. maandopgaven). Ook wordt door de oudpapierindustrie gemonitord hoeveel oudpapier en -karton aan de Nederlandse papier- en kartonindustrie is geleverd. Ultimo 2011 waren 77 oudpapierondernemingen bij PRN aangesloten. Omdat niet alle bij de Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie (FNOI) aangesloten oudpapierondernemingen gemeentelijk (= huishoudelijk) oudpapier innemen, zijn niet alle VPGIgecertificeerde oudpapierbedrijven noodzakelijkerwijs bij PRN aangesloten. Het aangesloten deel komt overeen met 78% van alle oudpapierondernemingen die samen circa 80% van het in Nederland ingezamelde oudpapier en -karton afnemen en omzetten. Dankzij de inzamelcijfers die de FNOI sinds 2000 verstrekt, heeft PRN over de periode van Papiervezelconvenant II tot heden een betrouwbaar overzicht kunnen verstrekken. 4.2 Monitoring gemeenten 2009 is het eerste jaar sinds de oprichting van PRN waarover voldoende en bruikbare monitorgegevens beschikbaar zijn. De reden hiervoor is dat de aansluitingsgraad van gemeenten bij PRN met een grote sprong gestegen is van 39% naar 89% (zie 3.6: aansluiting gemeenten). De aangesloten gemeenten vertegenwoordigen 92% van de Nederlandse bevolking en een nagenoeg even groot percentage van de totale hoeveelheid brongescheiden ingezameld huishoudelijk oudpapier en -karton. 4.3 Monitoring industrie Hier wordt maandelijks geregistreerd hoeveel oudpapier en -karton van de oudpapierindustrie is afgenomen (dit geeft een volledige dekking). 4.4 De monitoring bij de eerste ontvanger (de eerste op de markt brenger van - nog te verwerken - nieuw papier en karton en/of kant en klare producten van papier en karton) Deze monitoring verschaft inzicht in de hoeveelheid nieuw op de Nederlandse markt gebracht papier en karton, alle toepassingsvormen (d.m.v. kwartaalopgaven). De monitoring door PRN van de eerste ontvangers dekte in 2011 91% van het totale volumegewicht van nieuw op de markt gebracht (nog te verwerken) papier en karton, inclusief geïmporteerde kant en klare producten van papier en karton. 19 van 47
5 Voorlichting en stimulatie van brongescheiden inzameling Met het oog op het informeren van betrokken partijen over de werking van het Papiervezelconvenant en het stimuleren van de brongescheiden inzameling van oudpapier en -karton door consumenten, heeft PRN de volgende activiteiten ontplooid. Met de ontwikkeling, activering en onderhouden van de website (www.prn.nl) is de toegankelijkheid van en de informatieverstrekking door PRN verder uitgebreid. De stichting is bereikbaar voor een breed publiek. PRN brengt in 2012 de brochure ( Kringloop Papier en Karton ) uit over Papiervezelconvenant IV en diverse bijbehorende uitvoeringssystemen. De brochure wordt verspreid onder alle gemeenten, alle aangesloten brancheorganisaties, alle bekende ondernemingen die (producten van) nieuw papier en karton niet zijnde verpakkingen - op de markt brengen, alle bekende inzamelaars en bewerkers van oudpapier en -karton, overheidsorganisaties, belangenorganisaties en overige betrokkenen en geïnteresseerden. PRN geeft met tussenpozen een nieuwsbrief ( Opnieuw Papier en Karton ) uit voor overheid en bedrijfsleven, bedoeld om gemeenten en de KWDI-sector te informeren zodat meer oudpapier en -karton gescheiden wordt ingezameld dat voor materiaalhergebruik kan worden aangeboden. De nieuwsbrief van PRN verschijnt in een oplage van 3.000 exemplaren en wordt verspreid onder alle Nederlandse gemeenten (Colleges van B&W, Milieuafdelingen en Afvalcoördinatoren), belangenorganisaties zoals de VNG, FNLI, CBL, materiaalorganisaties etc., Ministeries, alle bij PRN aangesloten ondernemingen en overige geïnteresseerden (zoals scholen). In 2011 heeft PRN geen nieuwsbrief uitgebracht. PRN participeert zelf rechtstreeks, zoals ook een aantal van de bij haar aangesloten brancheorganisaties, in het Informatiecentrum Papier en Karton (hierna: IPK). Dit informatiecentrum draagt zorg voor de communicatie over de productie, het gebruik, de carbon footprint, de keurmerken, de inzameling en het hergebruik van papier en karton. Het zwaartepunt van de communicatie van het informatiecentrum dat voorheen op het brede publiek (de consument), schoolgaande jeugd en bedrijven lag, is in 2011 uitgebreid richting bedrijfsleven. Het IPK geeft inmiddels voorlichting over nagenoeg alles wat met papier en karton te maken heeft: a) de basiswebsite: www.papierenkarton.org b) de website over keurmerken: www.keurmerkenpapierenkarton.nl c) en over de gedrukte media: www.printpower.nl. De verwerkers van papier en karton, alsook de bedrijven in de nieuw- en oudpapierindustrie, zijn (en worden) rechtstreeks door PRN en de daarbij aangesloten brancheorganisaties (KVGO, NUV, SLHP, FNOI, Koninklijke VNP, VPG, Koninklijke KARTOFLEX, de Vereniging Golfkarton en HEDRA) geïnformeerd over de doelstellingen en verplichtingen van het Papiervezelconvenant. De bij PRN aangesloten industrieën informeren hun afnemers over het gebruik van gerecyclede producten in de door hen geproduceerde basismaterialen en/of producten, gericht op preventie- en reductiedoelstellingen. De oudpapierindustrie richt zich continu op gemeenten en bedrijven met informatie over het brongescheiden inzamelen (schoon), aanbieden en herverwerken van 20 van 47
oudpapier en -karton. Zij speelt ook in de landelijke media een rol waarbij informeren over het belang van de brongescheiden inzameling een onderdeel is. Van belang is dat gegarandeerd al het door gemeenten en bedrijven aan de oudpapierindustrie aangeboden oudpapier en -karton wordt afgenomen en herverwerkt (zonder enige vorm van storten of verbranden). Gezamenlijk project met Nedvang. Dit betreft het zogenaamde GPG-project (Gemeenten Papier - Glas). In 2004 is PRN deelnemer en medefinancier geworden van dit project dat door de glasindustrie was opgestart met het oogmerk de 20 grootste Nederlandse gemeenten te adviseren en te ondersteunen bij de communicatie over de verbetering van de brongescheiden glasinzameling door burgers. Omdat de praktijk van alledag van de glas- en oudpapierinzameling veel overeenkomsten vertonen is besloten gezamenlijk in dit project op te trekken. Doel van het GPG-project is meer brongescheiden inzameling van glas en oudpapier bij geselecteerde gemeenten te bewerkstelligen. Na toetreding van PRN bij dit project is de doelgroep uitgebreid van 20 naar 30 gemeenten. Vanaf begin 2011 heeft Nedvang de rol van de glasindustrie in het GPG-project overgenomen. Ter ondersteuning van het GPG-project en op aanvraag van gemeenten (en scholen) heeft PRN een aantal communicatiemiddelen ontwikkeld, in grote oplagen geproduceerd en aan verzoekers gratis ter beschikking gesteld. De behoefte hiervoor kwam mede voort uit het GPG-project: - Brochure A5: Langer plezier van karton en papier, waarvan inmiddels de 3 de druk is verschenen; - Scheidingswijzer: is in 2010 in een oplage van 10.000 uitgebracht; - Oudpapierdoos: een klapdoos van golfkarton, in twee formaten, voor meermalig gebruik; - Blocnootje: boodschappenblocnootje, als give away van papier en karton met aansporing voor brongescheiden inzameling. PRN onderhoudt intensieve contacten met en geeft adviezen aan o.a. AgentschapNL en Milieu Centraal over de recycling van papier en karton in de breedste zin. 21 van 47