OPVOEDEN VANDAAG PROGRAMMA 2013
INTRODUCTIE Alle vaders, moeders, toekomstige ouders, grootouders en andere opvoedingsverantwoordelijken hebben vragen over opvoeden. Kleine en grote vragen. VCOK wil iets met die vragen doen. VCOK biedt vorming aan waarmee opvoeders hun eigen opvoedingsverhaal kunnen verrijken. Opvoeden is geen werk van korte duur, maar gebeurt elke dag opnieuw. Bovendien ligt de verantwoordelijkheid voor de opvoeding niet alleen bij de ouders, maar bij iedereen waarmee de kinderen geregeld contact hebben. In ons vormingsaanbod stellen we dagelijkse vragen centraal, over het opvoeden van kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar, thuis en in groep. Onze vormingen worden begeleid door deskundigen in hun vak en ervaren in het werken met groepen. e werken altijd interactief en bieden ruimte om anderen te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Voor elk wat wils Veilige hechting, positief opvoeden, taalstimulatie bij peuters en kleuters, assertiviteit en weerbaarheid, ouders die apart gaan wonen en de manier waarop dat het leven van kinderen verandert, cyberpesten en communiceren met pubers Al deze thema s komen aan bod. Het programma is geordend volgens de leeftijd van de kinderen: baby op komst, baby en peuter, kleuter en lagere schoolkind en puber. Daarnaast bieden wij ook een waaier aan van algemene opvoedingsthema s. Betaalbaar VCOK is erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid waardoor we onze vormingen en workshops aan een voordelig tarief kunnen aanbieden. Een sessie van 3u kost 170, exclusief vervoersonkosten vanuit standplaats Gent. Eenvoudig om te organiseren Je grasduint in het VCOK vormingsprogramma en kiest een vorming of workshop. Je bepaalt waar en wanneer je ze wilt aanbieden. ij ontvangen je vormingsvraag en gaan aan de slag: we engageren een geschikte begeleider, zorgen voor de nodige contracten en maken het aanbod bekend via de VCOK website, Groeimee, en andere kanalen. at rest? Jij zorgt voor een geschikt lokaal, voor het nodige materiaal en de lokale promotie. ij wensen dat ouders en ander opvoeders onze vorming ervaren als ondersteunend voor het dagelijks opvoeden van kinderen. Alvast veel leerplezier gewenst! 2
BABY OP KOMST Heel wat toekomstige en prille moeders en vaders hebben kleine en grote vragen over het wel en wee van hun zwangerschap, hun baby en de eerste stapjes in de kinderopvang. Samen met andere ouders ervaringen uitwisselen en bekommernissen en verzuchtingen delen kan deugd doen, verrijkend en ondersteunend zijn. Met dit aanbod proberen we tegemoet te komen aan wat deze groep ouders allemaal bezighoudt. NIEU Pril moederschap Over veranderingen in het leven van de mama na de geboorte. Na de geboorte van een baby verandert er heel wat voor de mama. De ontwikkeling van vrouw naar moeder brengt veranderingen en verschuivingen teweeg bijvoorbeeld in relatie tot de partner, de eigen ouders en de carrière. De prille mama heeft ook heel wat vragen en bekommernissen. Zij is bezig met het leven en de groei van de baby en met het uitbouwen van de wederzijdse moeder-kind relatie. In deze vorming verkennen we samen met de deelnemers de leefwereld van prille moeders en geven we inspiratie om goed genoeg om te gaan met alle veranderingen die zich voordoen. Jasmine Luyckx Trees Traversier Tom Verhaeghe Reageren op signalen Over hechting en de subtiele signalen in de communicatie met de baby. Meteen na de geboorte willen ouders al contact met de baby. Ook omgekeerd wil de baby contact met de ouders. En dat lukt: de meeste ouders en kinderen hebben vanaf het begin een natuurlijke manier van communiceren. Door goed te kijken naar de subtiele signalen van de baby kunnen ouders gepast reageren. Zo bouwen ouders en kind een band op en wordt de basis voor welzijn en zelfbewustheid gelegd. Om het wetenschappelijk te zeggen: deze vorming gaat over hechting en sensitieve responsiviteit. e gebruiken videobeelden, foto s en oefeningen die tonen hoe we sensitief kunnen zijn en aan de baby duidelijk kunnen laten weten dat we zijn signalen zien en begrijpen. Mich Daix Isa Deschuyteneer Lies Pauwels 3
NIEU Tijd voor wennen Over het belang van wederzijds wennen. De stap van thuis naar de kinderopvang is vaak ingrijpend, zowel voor de baby als voor zijn ouders. Om ervoor te zorgen dat de overgang van thuis naar de kinderopvang zo goed mogelijk verloopt, kan de baby samen met mama en/of papa enkele keren gaan wennen in de opvang. In deze vorming belichten we het belang van een goede wenprocedure. ant op de wenmomenten kan de baby in de veilige armen van mama en/of papa de andere kinderen, de begeleiders, het andere bedje en andere geuren en geluiden leren kennen. De begeleiders kunnen door observatie en open vragen de gewoonten van de baby en de ouders leren kennen. Op die manier kan er afstemming komen tussen thuis en de opvang en kunnen baby en ouders een veilige plek vinden in deze nieuwe omgeving, letterlijk en figuurlijk. Karen Van Nuffel NIEU Babymuziek Over de gunstige invloed van zang en muziek op baby s. Na 24 weken zwangerschap is het gehoor van een baby al volgroeid. Hij hoort de wereld rond zijn mama en kan deze geluiden ook onthouden! De stem van mama klinkt vertrouwd en geeft een pasgeboren baby een veilig en geborgen gevoel. Onderzoek toont aan dat baby s meer reacties geven op mama s zangstem dan haar spreekstem. Van nature gaat de mens op een heel muzikale manier om met pasgeboren baby s: je spreekt met een hogere stem, je wiegt het zachtjes heen en weer, je neuriet of zingt voor het kindje. Maar heel wat jonge ouders voelen zich hier onzeker over. Via oefeningen en liedjes verdiepen we de muzikale wereld van het ongeboren en pasgeboren kind. Het contact en de band met je baby staan centraal. Griet Plettinx Een baby op komst Over zwanger zijn en de komst van een kind. Zwanger zijn is heel bijzonder en spannend. Je arts geeft je de nodige informatie, maar ongetwijfeld zit je nog met veel vragen en soms ook angsten. at betekenen al die beelden op de echografie? at met de wisselende emoties? Hoe beïnvloedt een zwangerschap jouw partnerrelatie? Hoe kan je al een band opbouwen met de baby in de buik? Hoe bereid je je voor op het eerste contact met de baby? Er is ruimte voor uitwisseling waarbij ook jouw persoonlijke vragen aan bod kunnen komen. Claudine Crommar Hilde Van Durme 4
BABY EN PEUTER In de drie eerste levensjaren maakt een kind grote ontwikkelingssprongen. Een baby is gericht op communicatie met de volwassene en geeft voortdurend signalen. Het is van belang om die signalen op te merken. Maar hoe kan je als ouder/opvoeder signalen van een baby begrijpen en er gepast op reageren? Peuters maken de sprong naar autonomie en zelfstandigheid. En dat is behoorlijk spannend! Zelfstandig eten, spelen, op het potje gaan maar ook zelf kiezen en bepalen en daarin de grenzen aftasten, maakt deel uit van het peuterleven. Hoe kan je als ouder/opvoeder je peuter het best begeleiden in deze belangrijke ontwikkelingsfase? De dagelijkse opvoedingssituaties met je baby en peuter en de manier waarop je hierop stimulerend en ondersteunend kan inspelen, zijn onderwerp van dit vormingsaanbod. NIEU Hechting, een natuurlijk proces Over de ontwikkeling van veilige hechting. Hechting gaat over de duurzame affectieve relatie van een kind met één of meerdere van zijn opvoeders. Het gaat over veiligheid en geborgenheid als basis voor een jong kind om de wereld te kunnen gaan verkennen. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is hechting tussen ouder en kind geen alles-of-niets moment. Het is een proces dat zich voltrekt in de eerste levensjaren en gekenmerkt wordt door wederzijdse communicatie en door het zoeken naar een evenwicht tussen vasthouden en loslaten. Het hechtingsproces volgt een natuurlijk ritme, groeiend met het ouderschap. In deze vorming staan we stil bij het verloop van het natuurlijk proces dat hechting is, bij eventuele moeilijkheden die ouder en kind samen onderweg kunnen tegenkomen en hoe daar kan mee omgegaan worden. Jasmine Luyckx Trees Traversier Tom Verhaeghe Babygebaren Over praten met gebaren wanneer de baby (nog) niet kan spreken. Voor baby s echt kunnen praten, begrijpen ze al een heleboel woorden. Vanuit die simpele vaststelling ontstond Babygebaren. Een methode waarbij baby s kunnen tonen wat ze nodig hebben, wat ze zien, wat er in hen omgaat. Met gebaren die net zo makkelijk zijn als dag zwaaien. Het is een eenvoudige en praktische manier van communiceren die ook de taalontwikkeling en het zelfbewustzijn bevordert. Maar het is vooral leuk om samen met je baby te doen. In een eerste sessie gaat het over het wat en waarom van babygebaren, over hoe het in praktijk werkt. Met foto s en filmpjes en ruimte voor nieuwsgierige vragen over babygebaren thuis en in de kinderopvang. In een extra sessie kunnen we een aantal gebaren aanleren, oefenen en opnieuw ingaan op zeer concrete, praktische vragen om zelf met babygebaren aan de slag te gaan. Mich Daix Ellen Rutgeerts Karen Van Nuffel 5
NIEU Een baby troosten, hoe doe je dat? Over de betekenis van huilen en het belang van troosten. Het huilen van jonge kinderen is altijd een manier om te communiceren met anderen. at de betekenis van huilen is, kan zeer verschillend zijn. Als een baby huilt dan roept dit bij de volwassene een breed scala aan emoties op, die niet zelden herinneren aan de eigen kindertijd. Hoe kunnen we huilende baby's de aandacht geven die ze vragen? elke soorten huilen, verdriet en angst bestaan er en hoe komen we daar het best aan tegemoet? Troosten is immers het middel bij uitstek om ervoor te zorgen dat de baby zich veilig, geborgen en begrepen voelt! Claudine Crommar Hilde Van Durme Blij, bang, boos bij baby s Over de emotionele ontwikkeling bij baby s. Het leven van een baby is complex. Vanaf het begin voelen, ruiken, proeven, horen en zien zij al een heleboel. En ze laten dit graag weten aan de buitenwereld: kirren en kraaien van plezier, huilen bij verdriet en honger, Soms kan je die signalen moeilijk interpreteren en wil je weten wat je baby denkt en voelt. In deze vorming maak je kennis met het psychisch leven van baby s vanaf de eerste levensdagen. e brengen de relatie tussen het kind en zijn ouder(s), grootouder(s), kinderopvang in verband met de emotionele, motorische en intellectuele ontwikkeling. e staan ook stil bij dagelijkse opvoedingsvragen over baby s. Claudine Crommar Hilde Van Durme Babymassage Over plezier beleven aan tactiel contact. In onze communicatie met anderen hebben we meestal veel aandacht voor kijken en luisteren maar veel minder voor het voelen. Nochtans is voelen één van de belangrijkste zintuigen om met de omgeving in contact te komen, zeker voor baby s en jonge kinderen. Bovendien wordt door voelen en door zachte aanrakingen de motorische ontwikkeling van baby s gestimuleerd. ant motoriek hangt samen met contact nemen, voelen, zien, horen, willen en durven. In deze vorming tonen we en laten we je ervaren welk tactiel contact leuk kan zijn voor jou en je baby. De deelnemers zorgen voor losse kledij en brengen een pop en een zitmatje mee. Els Proost Nina Vens 6
Blij, bang, boos bij peuters en kleuters Over de emotionele ontwikkeling bij jonge kinderen. Peuters en kleuters kunnen soms onverklaarbaar boos worden. Of groot verdriet hebben. Sommigen zijn heel hard gehecht aan een knuffel of kruipen op je schoot weg in grote groepen. Andere keren lachen ze uitbundig of lopen ze uitzinnig van vreugde heen en weer. Volwassenen kunnen dat niet altijd begrijpen. ees nu eens flink!, Je moet toch niet boos zijn?, Ga maar met de andere kindjes spelen. anneer kan je dat inderdaad van een kind verwachten en wanneer is het eigenlijk heel gewoon dat kinderen blij, bang, boos of verdrietig zijn? Als we de emotionele ontwikkeling van jonge kinderen beter begrijpen, kunnen we er beter mee om. Claudine Crommar Hilde Van Durme Een eigen willetje Over peuterpuberteit en positief opvoeden. Peuters ontwikkelen een eigen wil en het karakter krijgt duidelijk vorm. Ze worden met andere woorden een eigen persoon. Vandaar dat ze alles zelf willen doen, de grens aftasten tussen ik en jij en heuse driftbuien krijgen wanneer hen iets niet zint. De leeftijdsfase van 1 tot 3 jaar wordt daarom soms aangeduid met de koppigheidsfase. In deze vorming bespreekt men met de deelnemers waar en wanneer de driftbuien van je peuter zich voordoen. e overlopen dagelijkse momenten van eten, slapen, spelen. e bekijken hoe je grenzen kan stellen en driftbuien kan milderen, zonder de groei naar autonomie te belemmeren. Mich Daix Heidi Deboosere Résy De Meulder Ida Dom Steve Lapère Bart Moens Tania Poppe Karolien Van der Linden Nele Van Hulle 7
Tussen schoot en school Over peuters ondersteunen in de sprong naar zelfstandigheid. Baby wordt peuter en zet zijn eerste stapjes in de wereld. Een wereld die hij zo graag wil ontdekken door overal aan te peuteren. Een wereld die bestaat uit zoveel verschillende mensen. Hoe kunnen wij hem daarin ondersteunen? Hoe kan hij vol vertrouwen op verkenning gaan, zonder dat de wereld een boze wereld wordt? En al die regels tussen mensen: hoe leert hij dat? at heeft hij nodig om groot te worden, om uit de luiers te geraken? En wat beleef je dan als ouder? Een vorming over een grote ontwikkelingssprong, over het begin van zelfstandig worden. Claudine Crommar Rudy Vandenborre Hilde Van Durme Alles over het potje Over zindelijkheidstraining die eigenlijk geen training is. Je kan wachten tot je kind aangeeft dat hij/zij komaf wil maken met luiers en liever op het potje gaat. Maar je kan ook zelf met de zogenaamde potjestraining beginnen. at je ook kiest, je kind moet er klaar voor zijn. Maar hoe weet je dat? Staat er een minimum- en maximumleeftijd op? Hoe merk je dat je kind weet wanneer hij/zij moet plassen? Je kind moet hiervoor een beetje met jou meewerken. Maar wat als hij zijn eigen willetje vooral manifesteert op potjesvlak? Deze en alle andere vragen over bedplassen, aanmoedigingen en beloningen op het potje, wel of geen luier aanhouden, emoties rond kaka en pipi, komen aan bod. Marjan Claes Elke De Bruyne Jolien Laridaen Reiner Mauel Elke Van Hoyweghen NIEU Broer of zus op komst Over omgaan met een nieuwe situatie in het gezin. De komst van een nieuwe baby brengt in een gezin heel wat veranderingen met zich mee. Dit zowel voor de mama en de papa als voor de andere kinderen in het gezin. Er wordt wel wat reorganisatie verwacht, zowel praktisch als emotioneel. De andere kinderen kunnen wel wat moeite hebben met deze herschikking en ze ervaren als een tijdelijke hinder die hen uit balans brengt. Dan hebben zij nood aan volwassenen die hun signalen begrijpen en er geruststellend op reageren. Hoe kan je als mama, papa of andere volwassene tegemoet komen aan de emotionele noden van de oudere broer of zus, bij de komst van een nieuwe baby? Jasmine Luyckx Trees Traversier Tom Verhaeghe 8
Met een boekje in een hoekje Over samen boeken en verhalen ontdekken. Gezellig samen met je kind(eren) en een boek in een knusse knuffelhoek. Maar wat zijn goede voorleesboeken? Hoe kun je het voorlezen boeiend houden? En hoe kun je kinderen het verhaal laten beleven met al hun zintuigen? In deze vorming stap je in het verhaal en ga je op zoek naar de geheimen tussen de regels. Je ontdekt hoe je voorleesmomenten met de allerkleinsten spannender, geheimzinniger, griezeliger of grappiger kan maken. Je leert hoe je met de juiste sfeer het voorlezen tot een magisch moment kunt maken. Breng zelf je leukste kinderboeken mee. Sabine Hoosemans Bart Moens Inge Umans NIEU Snoezelvoorwerpen maken Over tactiele en motorische stimulering bij baby s en jonge kinderen. Snoezelen komt van snuffelen en doezelen. Snuffelen betekent onderzoeken en experimenteren. Doezelen betekent gewoon rustig genieten. Snoezelen is dus een methode van warme, rustige, zintuiglijke activering. Daarbij worden al je zintuigen om de beurt aangesproken: voelen, horen, ruiken, zien, proeven. In deze vorming leer je hoe je met alledaags materiaal thuis snoezelmomenten kan creëren. Je hoeft hiervoor geen aparte ruimte te hebben: een gezellig, speciaal hoekje in de zetel en een paar snoezelelementen volstaan. Joep Derie Ronny Vanoosthuyse + 2,5 materiaalkost per deelnemer Kribbel Krabbel Over tekenen en schilderen met peuters. Tekenen en schilderen zijn voor peuters een hele belevenis. Experimenteren met allerlei materialen biedt peuters heel wat avontuur en plezier. Hoe kan je creativiteit van kinderen stimuleren? at boeit jonge kinderen tijdens het tekenen? Hoe kunnen kinderen zich uitleven met allerlei vindmateriaal? De deelnemers krijgen de kans om allerlei technieken uit te proberen. Er zal veel gekrabbeld worden, maar we gebruiken ook fantastische verhalen om met verf en wasco leuke ideeën om te zetten in geweldige tekeningen. Marleen Boudry Fien Claerhout Deelnemers Maximum 20 + 2,5 materiaalkost per deelnemer 9
Vermoeiend Over slaapproblemen bij baby s en peuters. Slaapproblemen bij jonge kinderen uiten zich op verschillende manieren. Baby s nemen soms de dag voor de nacht. Soms kunnen ze enkel inslapen op de arm of doen ze alleen maar heel korte dutjes. Peuters slapen soms moeilijk in of worden midden in de nacht wakker en hebben geen zin meer om verder te slapen. Iets oudere kinderen willen soms helemaal niet naar bed, en zijn meesters in het eindeloos rekken van het slaapritueel. Omdat slapen voor baby s en peuters zo belangrijk is voor de ontwikkeling van hun hersenen, willen wij in deze vorming ingaan op de verschillende varianten van slecht slapen. e bespreken wat mogelijke oorzaken en eventuele oplossingen kunnen zijn. Bedoeling is de mysterieuze sluier van de slaap even oplichten en de nachtrust van kind en ouders te bevorderen. Claudine Crommar Heidi Deboosere Hilde Van Durme Aan tafel Over gezond, gezellig en lekker eten. Mama, wat eten we vandaag? Papa, wanneer eten we? Voor kinderen zijn dit veel gestelde vragen. Maar ook voor ouders zijn dit gewichtige vragen. Hoe vaak breken we ons hoofd over wat we op tafel gaan zetten? Eten is belangrijk. Het beïnvloedt onze gezondheid en levert de nodige energie om te groeien, bewegen, spelen, leren, leven. Het structureert onze dag en betekent voor een gezin gezellig samen zijn en bijpraten. Deze vorming gaat over gezond, lekker én gezellig eten met kinderen. De voedingsdriehoek afgestemd op kinderen komt aan bod. Ook de sociale aspecten van tafelen worden besproken. at kan je bijvoorbeeld doen als je kind niet wil eten en zelfs niet wil proeven? Charlotte Matton Caroline Vandoninck Rollen, kruipen, lopen Over de motorische ontwikkeling van baby en peuter. Kruipen, lopen, klimmen, klauteren, rollen, sluipen, gooien, kinderen bewegen voortdurend! In deze vorming krijg je informatie over de spontane motorische ontwikkeling van jonge kinderen en we bespreken ook mogelijke knelpunten in die ontwikkeling. e bekijken hoe je een kind motorische groeikansen kan geven zonder te forceren. e tonen hoe je een leefruimte zo kan inrichten dat ze uitnodigt tot exploreren en spelen. e onderzoeken de invloed van spel en speelgoed op de motorische ontwikkeling. Els Proost Nina Vens 10
NIEU Do-si-la-sol Over hoe baby s en peuters kunnen genieten van muziek. De vorming bevat een theoretisch deel waarin wordt stilgestaan bij muziek en muzikaliteit in het leven van jonge kinderen. Het belang van muziek wordt gelinkt aan de ontwikkelingspsychologie en hedendaagse visie op muziekpedagogie. De vorming verloopt interactief en er is veel ruimte voor het samen ontdekken van je eigen muzikaliteit: stemkleur, stemtimbre, samen zingen, werken rond geluiden Griet Plettinx NIEU Taalstimulatie Over taalontwikkeling en taalplezier. De taalontwikkeling is één van de meest opvallende veranderingen bij de overgang van baby naar peuter. Het begrijpen van taal en het spreken nemen snel toe. Jonge kinderen hebben taal nodig om hun gevoelens, gedachten en wensen uit te drukken en met anderen te communiceren. Ouders, maar ook onthaalouders, kindbegeleiders en leerkrachten spelen een belangrijke rol in het stimuleren van de taalontwikkeling. Een gericht taalaanbod kan de woordenschat verrijken, de gesproken taal stimuleren en er bovenal voor zorgen dat jonge kinderen volop plezier kunnen beleven aan taal. Tijdens deze vorming nemen we de deelnemers mee in de wondere wereld van de taalontwikkeling. e geven tips en adviezen en staan ook stil bij meertaligheid. Heidi Deboosere NIEU Puur in de natuur Over natuurbeleving bij jonge kinderen. In de natuur kunnen kinderen op verkenning gaan, hun grenzen verleggen en hun mogelijkheden ontdekken. Vormen, kleuren, geuren en materialen zijn telkens anders en geven daardoor andere belevingen. Respect voor de natuur kan maar groeien als je die eerst hebt leren ontdekken en waarderen. e staan stil bij het belang van natuurbeleving voor de ontwikkeling van kinderen, de rol van de ouders of andere opvoeders, veiligheid en uitdaging en bij de onbeperkte mogelijkheden zowel binnen als buiten. e gaan vooral de zintuiglijke toer op omdat jonge kinderen de wereld verkennen via horen, zien en voelen. Mich Daix 11
NIEU Etenstijd! Over het creëren van rust en gezelligheid aan tafel met kinderen. Etenstijd is een ideaal moment om met het gezin gezellig samen te zitten en bij te praten. Maar het kan ook een moeilijk en stresserend moment zijn. Als kinderen niet willen eten of de tafel op stelten zetten, kunnen de maaltijden uitgroeien tot een strijd. Samen met anderen aan tafel zitten en genieten van de maaltijd is iets wat elk kind kan leren. Deze interactieve vorming laat ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken ervaren hoe je voorwaarden kan scheppen, hoe je de maaltijden kan organiseren en hoe je kinderen kan stimuleren in goede eetgewoonten en gepast tafelgedrag. Een vorming uit het leven gegrepen en doorspekt met zeer concrete en toepasbare tips en tricks! Heidi Deboosere 12
KLEUTER EN LAGERE SCHOOLKIND Samen met andere ouders/opvoeders denken, spreken en ervaringen uitwisselen over opvoeden van je kleuter en/of lagere schoolkind kan deugd doen, verrijkend en ondersteunend zijn. ij hebben een aanbod van thema s die de moeite waard zijn om samen te verkennen en te verdiepen. ant over de ontwikkeling, sociale relaties, activiteiten en interesses van onze kinderen geraken we niet snel uitgepraat. Er was eens Verhalen en creatief vertellen. Verhalen kunnen kleine en grote oren verwennen, harten verwarmen en hoofden op hol doen slaan. ie herinnert zich niet die opa die je met een verhaal naar het eind van de wereld kon ontvoeren en weer terug? aar schuilt het geheim om kinderen met je mee te krijgen naar dat land-hier-ver-vandaan? aar het vol zit met kriebelende kikkers, pientere prinsessen en dolle draken. Hoe kun je kleine kabouters op het puntje van hun stoel naar je laten luisteren en laten klappertanden van plezier? Vertellen kan je leren. In deze vorming leren we de basisbeginselen van vertellen: de opbouw, structuur van verhalen en boeiend vertellen. e gebruiken daarbij beelden, sfeer en fantasie. ant er schuilt een geheim verteltalent in elk van ons! Isabelle Desegher Veerle Ernalsteen Sabine Hoosemans Bart Moens Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd Over structuur bieden, grenzen stellen en positief opvoeden. Opvoeden doe je elke dag opnieuw en is niet altijd even makkelijk. Soms weet je wel hoe je best omgaat met bepaalde situaties, maar heb je het moeilijk om het vol te houden. Of je kind laat je de muren oplopen. In deze vorming is ruimte voor peuterpuberteit, koppige kinderen, kinderen die slaan, bijten en vechten, maar ook voor de stille en flinke kinderen. Hoe kan ik mijn kind aanmoedigen? Hoe kan ik prettig blijven omgaan met mijn kind in moeilijke situaties? elke regels en afspraken maak ik met mijn kinderen? Hoe kan ik meer structuur voorzien? at kan en wat niet, waar en hoe trek ik mijn grenzen? at kan mijn kind op welke leeftijd? En wat betekent hun lastig gedrag in deze situaties? Als we beter begrijpen hoe kinderen denken en leren, kunnen we hen ook makkelijker ondersteunen. e bekijken hoe kinderen zich goed kunnen voelen, zonder dat we altijd moeten toegeven. Mich Daix Heidi Deboosere Résy De Meulder Steve Lapére Bart Moens Tania Poppe Karolien Van der Linden Nele Van Hulle 13
Mijn kind en de school Over de draagkracht van kinderen in relatie tot de school. De school neemt een zeer belangrijke plaats in in het leven van kinderen maar ook van de ouders. De school is een plaats waar kinderen heel veel tijd doorbrengen: waar ze leren, ontwikkelen, vriendjes maken en de wereld rondom ontdekken. Naar school gaan en schoolwerk maken is meestal leuk. Maar het kan ook soms een bron van stress zijn. at als je kind elke dag opnieuw treuzelt met huiswerk? at met een schoolrapport vol negatieve opmerkingen? at als je kind bang is om naar school te gaan en letterlijk ziek wordt? En kan je kind ook nog spelen? Lief Cuyvers In deze vorming geven we handvatten om je kind te steunen zodat hij/zij goed kan omgaan met de prestatiedruk op school. ant school moet plezant blijven. Praten met je kind Over hoe communiceren met je kind? Communiceren met kinderen doen we voortdurend, met en zonder woorden. e geven complimenten, antwoorden op waarom-vragen, we luisteren actief, we proberen te begrijpen waarom het kind zich zus of zo gedraagt, we respecteren wat het kind denkt en voelt en proberen tegelijk te begrenzen. Communiceren is boeiend en wederkerig. e helpen kinderen om hun emoties te verwoorden, om fantasie en werkelijkheid te onderscheiden, om woorden te vinden voor wat hen bezighoudt. In deze vorming staan we stil bij de kern van wederkerige communicatie. Ida Dom Hendrik Gaublomme Lies Ledegen Bart Moens Afhankelijk van de interesse kunnen één of meerdere thema s uitgediept worden: actief luisteren, ik-boodschappen, complimenten geven, waaromvragen, liegen, praten over gevoelige thema s, moeten kinderen alles weten? 14
Bouwen aan zelfvertrouwen Over een gezond zelfbeeld opbouwen. Iedereen wil graag dat zijn/haar kind sterk in het leven staat, assertief en sociaal vaardig is. Sommige kinderen lijken dit van nature te hebben. Anderen voelen zich onzeker, twijfelen makkelijk aan zichzelf of laten zich vaak door anderen overtroeven. Hoe kunnen we kinderen ondersteunen en aanmoedigen om op te komen voor zichzelf? Hoe kan je een gezond zelfbeeld en een goede communicatieve vaardigheid ondersteunen? Je kan je kind bepaalde ervaringen laten opdoen, je kan aanmoedigen en bevestigen en je moet ook grenzen aangeven. In de manier waarop je dit doet, geef je onbewust ook boodschappen mee. Mag je kind zichzelf waardevol vinden? Mag het zijn wie het is, ook al vind jij dat soms lastig? Mag het fouten maken en zelf problemen leren oplossen? Met voorbeelden en praktische tips bekijken we hoe we hier aan kunnen werken. Lief Cuyvers Résy De Meulder Steve Lapére Assertiviteit en weerbaarheid Een sociale vaardigheid. Assertiviteit is op een gepaste manier opkomen voor je persoonlijke belangen en uitdrukking geven aan je eigen gevoelens, gedachten en wensen. Voor kinderen en jongeren kan de druk hoog zijn om vlot contacten te leggen, om aangenaam te zijn en te doen wat anderen verwachten. Het is niet altijd gemakkelijk om jezelf te blijven en op te komen voor je eigen ideeën, zonder te twijfelen aan jezelf en zonder de ander aan te vallen. In deze vorming bespreken we hoe je kinderen kunt ondersteunen in het weerbaar zijn, in een assertieve houding aannemen. Hoe kan je dit vanuit het gezin stimuleren? Kan je thuis iets doen om hen te leren opkomen voor zichzelf in een veilige, bekende omgeving? En hoe bewust ben je van je eigen assertiviteit? Lief Cuyvers Steve Lapére Bart Moens Kinderen en internet Over kinderen en de confrontatie met seks op het internet. Kinderen zijn gretige gebruikers van het internet en komen er hoe dan ook in contact met seks en porno. Dikwijls zonder dat ze dat zelf willen. Denk maar aan de jongen die poesjes intikt in een zoekmachine. Of aan het meisje dat in een chatbox plots de vraag krijgt of ze al eens een penis gezien heeft. In welke mate is dit contact schadelijk voor kinderen, hoe gaan ze ermee om en zijn er ook voordelen aan verbonden? e bespreken enkele onderzoeksgegevens en maken kennis met materiaal dat je kan helpen kinderen bewust te maken van de mogelijkheden en gevaren van het internet. Bart Degryse Ludwina Degryse Saartje Smedts Dit programma is ontwikkeld door Sensoa. 15
Hoe reageren op seksueel gedrag van kinderen? Over het beoordelen van seksueel gedrag via het vlaggensysteem. Kinderen komen regelmatig in aanraking met seksualiteit. Op internet, op TV... Ze spelen doktertje, ze worden verliefd, ze kussen, ze praten of chatten erover... Dit is perfect normaal. Betekent dit dan dat je kinderen hun gang maar moet laten gaan? In geen geval. Je kan kinderen aanleren welk seksueel gedrag oké is en welk seksueel gedrag minder oké of grensoverschrijdend is. In deze vorming maken we kennis met het Vlaggensysteem. Dit systeem maakt gebruik van zes criteria voor gezond seksueel gedrag. Door kinderen deze criteria aan te leren, kan je hen de spelregels voor seksueel gedrag bijbrengen. Het Vlaggensysteem helpt ook om het seksueel gedrag van kinderen juist te beoordelen, om in te schatten of het gedrag wel of niet oké is en er gepast op te reageren. Bart Degryse Ludwina Degryse Saartje Smedts Moeilijke eters Over eten stimuleren, eetproblemen voorkomen en aanpakken. In veel gezinnen is eten belangrijk. e houden allemaal van lekker koken, gezellig tafelen, feesten en genieten. Vaak wordt eten ook geassocieerd met een rustmoment en met ontmoeting. Als kinderen problemen hebben met eten, kan dat samengaan met heel wat emotie, ongemak of conflict. Ouders maken zich zorgen. Eten ontaardt soms in een strijd. Problemen met eten kunnen heel verschillend zijn: kinderen die niets lusten, kinderen die geen groenten en/of fruit eten, kinderen die teveel of te weinig eten, overgewicht, Hoe ga je daar best mee om? Kan je eetproblemen voorkomen? En hoe kan je eten stimuleren zonder te forceren? In de vorming worden casussen besproken en tips aangereikt om kinderen te motiveren of te ondersteunen in alle aspecten die met eten te maken hebben. Heidi Deboosere Charlotte Matton Caroline Vandoninck 16
Stress bij (jonge) kinderen Over stress, angst en spanning bij jonge kinderen. Jonge kinderen hebben heel wat te doen en leven vaak even snel als volwassenen: school, vriendjes, familie, hobby s, Dit geeft soms stress en dan is het niet meer dan normaal dat kinderen soms boos zijn, hangerig, huilerig, Maar wanneer je de indruk hebt dat stress te zwaar gaat wegen is het belangrijk om te begrijpen vanwaar stress bij een kind kan komen. Van buiten uit, door teveel activiteiten, veranderingen, (wereld)nieuws, zorgen van volwassenen of andere externe oorzaken? Of van binnen uit, omdat het kind zichzelf druk oplegt? Stress begrijpen helpt om oplossingen te zoeken. In deze vorming nemen we dat samen op. Hendrik Gaublomme Filosoferen met kinderen Ondersteunende technieken om zelf aan de slag te gaan en te filosoferen met kinderen. Zijn kikkers echt? Zijn mensen altijd lief voor elkaar? Begrijpen we alle woorden? Zijn gevangenen ook vrij? Hoe mooi is kunst? Zijn sommige vrienden ook vijanden? Bestaan er lieve monsters? Kunnen bloemen ook gelukkig zijn? Thema s om te filosoferen met kinderen zijn eindeloos. In deze vorming bieden we geen antwoorden op dergelijke vragen, maar stellen we een leuke werkwijze voor om met kinderen te onderzoeken en te filosoferen. Het Rad der Raadsels en de Filokoffer helpen ons hierbij. e maken ook kennis met de socratische houding tijdens filosofische gesprekje met kinderen. Eef Cornelissen Alex Klijn NIEU Puur in de natuur Over natuurbeleving bij kinderen. In de natuur kunnen kinderen op verkenning gaan, hun grenzen verleggen en hun mogelijkheden ontdekken. Vormen, kleuren, geuren en materialen zijn telkens anders en geven daardoor andere belevingen. Respect voor de natuur kan maar groeien als je die eerst hebt leren ontdekken en waarderen. e staan stil bij het belang van natuurbeleving voor de ontwikkeling van kinderen, de rol van de ouders of andere opvoeders, veiligheid en uitdaging en bij de onbeperkte mogelijkheden zowel binnen als buiten. e gaan vooral de zintuiglijke toer op omdat jonge kinderen de wereld verkennen via horen, zien en voelen. Mich Daix 17
NIEU Sociaal vaardig? Over het belang van sociale vaardigheden bij kinderen tussen 6-12 jaar. Sociale vaardigheden zijn belangrijk in het leven van kinderen. Kinderen die sociaal vaardig zijn, zijn populair. Maar zij die moeite hebben met het leggen van sociaal contact kunnen in een situatie komen waarin ze zich afgewezen of buitengesloten voelen. En dit kan voor heel wat problemen zorgen. Sociale vaardigheden zijn nodig om met andere kinderen te kunnen spelen, om vrienden te maken, om erbij te horen in de groep van leeftijdgenoten om met verschillende mensen op een gepaste en prettige manier te kunnen omgaan. In deze vorming bespreken we de sociale ontwikkeling van lagere school kinderen en de plaats die sociale vaardigheden hierin hebben. e geven ook handvatten om kinderen te ondersteunen in het nog beter sociaal functioneren. Ida Dom Lies Ledegen NIEU Etenstijd! Over het creëren van rust en gezelligheid, aan tafel met kinderen. Etenstijd is een ideaal moment om met het gezin gezellig samen te zitten en bij te praten. Maar het kan ook een moeilijk en stresserend moment zijn. Als kinderen niet willen eten of de tafel op stelten zetten, kunnen de maaltijden uitgroeien tot een strijd. Samen met anderen aan tafel zitten en genieten van de maaltijd is iets wat elk kind kan leren. Deze interactieve vorming laat ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken ervaren hoe je voorwaarden kan scheppen, hoe je de maaltijden kan organiseren en hoe je kinderen kan stimuleren in goede eetgewoonten en gepast tafelgedrag. Een vorming uit het leven gegrepen en doorspekt met zeer concrete en toepasbare tips en tricks! Heidi Deboosere 18
PUBER ie ben ik? at wil ik? aar hoor ik bij? Experimenteren, keuzes maken, grenzen aftasten en verleggen, verliefd zijn, op zoek gaan naar kicks, discussiëren, onderhandelen, vrienden hebben, studeren, uitgaan, een eigen mening ontwikkelen Dit en nog zoveel meer behoort tot de vele ontwikkelingstaken van een puber. Hoe kan je nu als moeder, vader of andere opvoeder een steunbron zijn voor je puber. Dit alles is onderwerp van dit vormingsaanbod. Een puber in huis: hoe communiceer je ermee? Over onderhandelen en afspraken maken met pubers. Pubers (en soms ook hun ouders) maken vaak een stormachtige periode door. Er gebeurt veel en er verandert vanalles. Meestal komen afspraken die al jaren werken, terug op losse schroeven te staan. Je wordt dan geconfronteerd met eindeloze discussies over helpen in het huishouden, kledij, uitgaan, geld, studiegedrag en schoolresultaten, de omgang met vrienden Pubers zijn meester in het verleggen van grenzen. Dat vraagt van ouders extra onderhandelingsvaardigheden. Tijdens deze vorming krijg je informatie die kan helpen om efficiënter met pubers te communiceren. Naast een theoretisch kader is er ook ruimte om situaties aan te brengen en hierover uit te wisselen. Lief Cuyvers Heidi Deboosere Steve Lapére Bart Moens Tieners op vrijersvoeten Over de seksuele ontwikkeling van tieners. Verliefde tieners! Hoe ga je hiermee om? Hoe maak je niet alleen het aan- en afmaken bespreekbaar maar ook de emoties die daarbij horen: angst, onzekerheid, liefdesverdriet? Kan je anders reageren dan met enkele clichés? Zoals ander en beter! Of er zwemmen nog zoveel vissen in de zee. En wat met de eerste keer? at kan en wat kan niet voor jou? En vooral: hoe bespreek je zoiets met je verliefde puber? Praten over relaties krijgt een andere kleur als je je eigen verleden, waarden en normen niet wegcijfert en op een ongedwongen manier kunt uitwisselen, eerder dan uitvragen. In de vorming maken we gebruik van een educatief spel met stellingen en opdrachten. Bart Degryse Ludwina Degryse Saartje Smedts Dit programma is ontwikkeld door Sensoa. 19
NIEU Kies Keurig Over jongeren ondersteunen in het maken van keuzes. Silke twijfelt bij elke beslissing die ze moet nemen, gaande van het kiezen van de juiste sneakers tot wat ze die dag wil doen. Abdel heeft geen flauw idee over de studierichting die hij wil volgen. Kenny maakt zelden zelf een keuze maar laat zich leiden door wat zijn vrienden willen. Jongeren krijgen te maken met heel wat situaties waarin ze verondersteld worden om een persoonlijke keuze te maken. En dat kan behoorlijk lastig zijn want kiezen is soms ook verliezen. Hoe kan je als volwassene je kind, kleinkind of leerling ondersteunen bij het maken van de gepaste keuze? Hoe kan je hem/haar dat welgekomen duwtje in de rug geven? In deze interactieve workshop leer je om je kiezende puber te begrijpen en te ondersteunen. e belichten ondermeer 7 verschillende keuzestijlen en bieden concrete handvatten om aan de slag te gaan met de jongere. Op een speelse manier krijg je ook de kans om ervaringen en bedenkingen uit te wisselen met de andere deelnemers. Ruth Vandekerkhove NIEU Valt er met jou nog te praten? Over praten met pubers. De belevingswereld van een puber bestaat uit heel wat spannende en vaak turbulente veranderingen. De ontwikkelingstaak van een puber bestaat er ondermeer in om grenzen af te tasten en zich stap voor stap los te maken van thuis. Als ouder hiermee omgaan is niet altijd even gemakkelijk. Het is zoeken naar nieuwe en andere manieren om contact te maken en om betrokkenheid te laten voelen. In deze vorming verkennen we manieren om de communicatie met je puber te blijven aangaan. Ida Dom Lies Ledegen Uitgaan, experimenteren & vrienden Over de leefwereld van jongeren en verschillende subculturen. Festivals het hele jaar door, gsm-en, chatten, Facebook, Twitter, een i-pod, weekendjobs, vrienden, cannabis, alcoholpops, zakgeld, het schoolrapport, vakantieplannen Jongeren zijn met zoveel bezig. Ze bewegen zich in een eigen wereld waar je als ouder steeds minder in betrokken wordt. Tegelijk wil je met hen afspraken maken over wat kan en niet kan. Daarom is het soms handig te weten hoe de leefwereld van jongeren er vandaag uitziet. Zo kan je als ouder of opvoeder je eigen houding daar tegenover innemen. Om te begrenzen en tegelijk de band met je kind te bewaren. Steve Lapére 20