Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid Bart Demoen Dept. Computerwetenschappen, KU Leuven Bern Martens Lerarenopl. S.O., KHLeuven en KU Leuven By i22n (http://i22n.org) - licensed under the Creative Commons Attribution ShareAlike license: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/be/deed.en Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid 50 tinten digitaal geletterd Informatica: een wetenschap?! Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid Intussen bij de buren En bij ons!? 7 50 tinten digitaal geletterd (1) Sinds de opkomst van de pc in de jaren 80 moeten we met de computer kunnen werken... Bron: ecdl.org 8
50 tinten digitaal geletterd (2) Eind jaren 90 bleek digital literacy als kunnen werken met courante programma s te beperkt Verruiming naar digital fluency Fluency with IT: Skills, Concepts and capabilities L. Snyder, 5 th ed., 2012 9 50 tinten digitaal geletterd (3) Vrij recent (deels) gekaderd in de context van mediawijsheid http://www.ond.vlaanderen.be/ict/beleid/conceptnotamediawijsheid.pdf Zie bv mediawijs.be en mediacoach.be bron: mijnkindonline.nl 10 50 tinten digitaal geletterd (4) Recent EU document (08/2013): DIGCOMP: a framework for developing and understanding digital competence in Europe Digital Competence = 1 van de 8 key competences for Lifelong Learning o.a. een self-assesment grid DigComp gaat over kennis vaardigheden houdingen 11
Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid 50 tinten digitaal geletterd Informatica: een wetenschap?! Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid Intussen bij de buren En bij ons!? 12 Informatica: een wetenschap (1) Te onderscheiden educational technology: ICT als leermiddel in diverse vakken en contexten information technology: beheer en onderhoud van ICT op grensvlak tussen economie en technologie computer science: begrip en creatie van ICT (ook) apart en voor iedereen CSTA K-12 Computer Science, Standards (versie 2011), ACM http://csta.acm.org/curriculum/sub/k12standards.html 13 Informatica: een wetenschap (2) Uit het CSTA/ACM-rapport: Informaticawetenschappen: is de studie van computers en algoritmische processen, inclusief hun principes, hardware- en software-ontwerp, de toepassingen ervan en hun impact op de samenleving Computationeel denken: is een manier van probleemoplossend denken die kan geautomatiseerd worden en overgedragen naar andere toepassingsdomeinen 14
Informatica: een wetenschap (3) Generiek voor techniek, deels specifiek ingevuld Domeinspecifiek CS 15 Informatica: een wetenschap (4) Enkele deel domeinen en/of kennis gebieden: software, algoritmen, datastructuren, programmeren hardware, processoren, netwerken databanken, opslagmedia communicatie, protocols, standaarden multimedia, beeld, geluid, video beveiliging ethiek, gedrag, rechten, plichten 16 Informatica: een wetenschap (5) Enkele karakteristieken / dimensies : Gebruiken Begrijpen Ontwerpen - Creëren Kennis én Vaardigheden én Houding(en) Abstract én/vs Concreet STEM: Wetenschap én Technologie én Engineering én Wiskunde 17
Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid 50 tinten digitaal geletterd Informatica: een wetenschap?! Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid Intussen bij de buren En bij ons!? 18 Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid (1) Voorstel CSTA: 3 vakken, al dan niet geheel of gedeeltelijk echt als vak apart, verplicht/aanbevolen voor alle leerlingen leerjaren 3 tot 6 in de lagere school: Computer science and me ICT-gebruiksvaardigheid wordt ontwikkeld én gekaderd in computationeel denken (met aanbreng van algoritmen en programmeren voor beginners) daarnaast ook gepaste aandacht voor technisch inzicht, ethiek en veiligheid actief, creatief, exporatief, dikwijls geïntegreerd in contexten 19 Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid (2) leerjaar 6 L.O. en leerjaren 1-2-3 S.O.: Computer science and community nadruk op computationeel denken om problemen op te lossen ontwikkelend begrip van belang computing voor de wereld actief, creatief, exporatief in vak apart en/of geïntegreerd in andere vakken 20
Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid (4) DIGCOMP: A Framework for Developing and Understanding Digital Competence in Europe (revisited) identificeert 5 competentiedomeinen informatie communicatie creatie van inhoud veiligheid problemen oplossen (telkens) 3 niveaus van beheersing en toepassing (telkens) voorbeelden van kennis / vaardigheid / houding 22 23
Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid 50 tinten digitaal geletterd Informatica: een wetenschap?! Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid Intussen bij de buren En bij ons!? 25 Intussen bij de buren (1) Groot-Brittannië: CAS (vanaf 2008) 1) Informatica is een wetenschappelijke discipline. Dit moet erkend worden door scholen en beleidsmakers. 26
Intussen bij de buren (3) Nederland: rapport met aanbevelingen KNAW (12/2012) introduceer een nieuw plichtvak Informatie en Communicatie in de onderbouw (= 1-2-3 Sec. Ond.) vernieuw en verbreed het keuzevak Informatica (sinds 1995 +/- 4 lesuren per week in profiel W&T in bovenbouw (4-5-6) van VWO en HAVO) 28 Intussen bij de buren (4) Duitsland: heeft al een lange traditie van informatica in het secundair onderwijs En verder o.a.: 29
Informaticawetenschappen: basis voor digitale geletterdheid 50 tinten digitaal geletterd Informatica: een wetenschap?! Informaticawetenschappen als basis voor digitale geletterdheid Intussen bij de buren En bij ons!? 30 En bij ons?! Enkele krachtlijnen in het huidig Vlaams onderwijs: vakoverschrijdende ICT-eindtermen voor basisonderwijs en 1ste graad sec. Onderwijs: gericht naar ICT-gebruik informatica als vak in de 2de graad S.O.: op initiatief van de koepels, niet de Vlaamse regering en dus weg(?)gestopt in de complementaire ruimte half ICT-gebruik, half begrip-ontwerp-creatie informatica in de 3de graad S.O.: enkele gespecialiseerde richtingen in TSO verder heel weinig of niets... 31 En bij ons: i22n (1) i22n: Forum voor Informaticawetenschappen Gezamenlijk opgericht vanuit de 5 Vlaamse universiteiten op 29 mei 2013 naar aanleiding van intrekking aanbeveling informatica als apart vak door VVKSO en na open brief vanuit DeptCW KU Leuven en gesprek met VVKSO-beleidsmakers (maart-april 2013) Live kickoff op 19 oktober 2013 Nu +/- 300 leden http://www.i22n.org 32
En bij ons: i22n (2) Doelen op langere termijn: ook in Vlaanderen degelijk onderwijs in computer science uitbouwen in alle richtingen en voor elke leeftijd daartoe het beleid bijsturen bewustmaking is belangrijk maatschappelijk nut en noodzaak haalbaarheid informaticawetenschappen gepast kaderen in (vernieuwd) STEM-onderwijs 33 En bij ons: i22n (3) Doelen op kortere termijn: werken aan optimale invulling van de ruimte die we voor informatica(wetenschappen) nu al hebben samenwerking tussen leerkrachten bevorderen samen ontwikkelen/verspreiden les/projectmateriaal verenigen van informaticaleerkrachten 34 En bij ons: i22n (4) Waar zijn we nu mee bezig? i22n zelf verder uitbouwen, structureren en consolideren onze doelen verder verfijnen en effectieve strategieën ontwikkelen netwerken verder uitbouwen: in het onderwijs met maatschappelijke partners, o.a. in de context van STEMonderwijs(vernieuwing) internationaal (informaticadidactiek en -onderwijsbeleid) verzamelen, aanpassen en/of ontwikkelen van leermaterialen gesprekken met Vlaams Ministerie van Onderwijs 35