Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer

Vergelijkbare documenten
Bijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten

Typische Brabantse bijen. Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica

De waarde van Bijenlandschappen

Bij-vriendelijk Beheer

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014

Wilde bijen in de betuwe

Bijenlandschap. Samen werken aan het. Kennis en ervaringen met samenwerking tussen bedrijven burgers - overheden in Zuid-Holland

Landschapsnetwerken voor bestuivers

Bijen en zweefvliegen in het Land van Wijk en Wouden: nulmeting Menno Reemer EIS Kenniscentrum insecten

Workshop. Bijenhotel

Hoe gaat het met de wilde bijen?

Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland.

Zorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster

Bijen en zweefvliegen in het Land van Wijk en Wouden: herhaling Menno Reemer Martijn Kos Linde Slikboer

Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen

Beheer en inrichting Bijenlandschap: Hoe maak ik een groengebied bij-vriendelijk? 28 juni 2017 Netwerkbijeenkomst Groene Cirkel Bijenlandschap

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip

WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935

Kennis over wilde bijen, hun planten en beheer bij professional is onvoldoende

Aanvraag advies voor bij-vriendelijk maken Elfenbaan

Wilde bijen in en rond Leiden

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg

Wilde planten voor wilde bijen

Blije bijen ontdekkingsroute

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart Drachtplanten - Bijenplanten

Bijen en volkstuinen

Bijvriendelijke natuurvriendelijke oevers

Veldbezoeken Het gebied is op 5 september 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Peter van den Akker (Zuid-Hollands Landschap).

Bijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d

Sonne Copijn, Bee Foundation

Maatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf

Bijenhotels in de publieke ruimte

Bijen en Landschapsbeheer

(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken

Een Bij-zonder kleurrijk landschap in Land van Wijk en Wouden

Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees

Wat hebben bijen nodig?


Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

ADVIEZEN VOOR EEN BIJENRIJKER SINGELPARK. Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) Robbert Snep (Alterra) Augustus 2015 INLEIDING

Een Bij-zonder kleurrijk landschap in Land van Wijk en Wouden

Drachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld,

Een Bij-zonder kleurrijk landschap in Land van Wijk en Wouden

KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus

Honingbijen in natuurterreinen? { Richtlijn Richtlij voor n be voor he be erd he ers erd Erik van der Spek

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011

Bijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie

Het leven van wilde bijen. Het leven van wilde bijen

Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee

Wilde bijen en beheer Vlinders, (wilde) bijen en Idylles Presentatie door Wankja Ferguson Eco ontwerp en advies: Vlinder er Bij

Begin van een hobby (1983)

Nieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april Metselbijen

ProRail spoorberm traject Alphen a/d Rijn-Leiden

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?

Verslag workshop Bij zonder kleurrijk landschap: Van initiatief naar implementatie

Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen

GROENE CIRKELS RESULTAATRAPPORTAGE

Bijen en zweefvliegen in het Leidse Singelpark: nulmeting

Contouren regionaal ecologisch netwerk voor bestuivers

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1

Veldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer).

Een Bij-zonder kleurrijk landschap in Land van Wijk en Wouden

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8

Solitaire bijen determineren

1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL

Aan de slag voor wilde bijen in je tuin. Infoavond - 12 april

Bouwen voor Beesten. Natuur- en milieueducatie. Handleiding lespakket. Parkzicht RH Leiden

Welke bij-vriendelijke inrichting en beheer is mogelijk bij de herontwikkeling van de Nieuwe Driemanspolder?

Wilde bijen in de stad

Bijvriendelijke voorbeeldtuin hoveniersbedrijf Rens de Rooij

Bijen & Hommels MAUREEN KEMPERINK VERRASSEND VLAKBIJ KNNV UITGEVERIJ

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les

brouwerij, een duurzame economie én een aangename leefomgeving in Zoeterwoude

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Bloei en bestuiving. In kader van het Leaderproject: De boomgaard als school en atelier. Bij-leren in de boomgaard

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers

Tuinen groot en klein. Met de steun van de Vlaamse minister van Cultuur, Natuur en Milieu

No regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf

Wat hebben bijen nodig?

2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap?

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

No regret maatregelen voor de natuur

Bijen en zweefvliegen op bedrijventerrein Grote Polder

Inhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus...

Een bij hoort er bij in Nijmegen. Initiatiefvoorstel aan de Raad om bijensterfte tegen te gaan.

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP

De Bijenwijzer biedt handvatten voor effectief bijenbeheer

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni Beste natuurliefhebber/- ster,

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Hoe maken we bijenhotels?

Bijenmonitoren docentendeel

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster,

Transcriptie:

Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer

Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers

Foto Roy Kleukers Honingbij

Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale volken Honing Huisdier

Sociale volken Honing Huisdier

Sociale volken Honing Huisdier Wilde bijen: Meestal solitair Geen honing Zelfstandig

357 soorten wilde bijen, grote diversiteit in voedselspecialisatie Voedsel = stuifmeel & nectar Foto Pieter van Breugel Stuifmeel is voedsel voor de larven van de bijen Foto s Anne Jan Loonstra

Pluimvoetbij: alleen stuifmeel van paardenbloemachtige planten Slobkousbij: wederik Kattenstaartdikpoot: kattenstaart Ranonkelbij: boterbloem Grijze zandbij: wilgenkatjes Foto s Pieter van Breugel

Bodemnestelaars Pluimvoetbij Nesten in kaal zand Foto s boven: Pieter van Breugel Foto s en tekening onder: Anne Jan Loonstra

Behangers Behangersbijen, zoals deze tuinbladsnijder, knippen stukjes uit blaadjes en behangen hiermee hun nestcellen Foto s Pieter van Breugel

Wolbijen: behangers met wol Wolbijen verzamelen haren van wollige planten om hiermee hun nest te bekleden Foto s Pieter van Breugel

Rosse metselbij Foto s Pieter van Breugel Metselaars

Diversiteit in nestelwijzen Zelfgegraven nesten in bodem Pluimvoetbijen, zandbijen, groefbijen, roetbijen etc. Nesten in holle takjes Maskerbijen, metselbijen, ertsbijen etc. Nesten in vraatgangen in dood hout Metselbijen, behangersbijen, tronkenbijen etc. Nesten in lege slakkenhuisjes Gouden slakkenhuisbij, gedoornde slakkenhuisbij Foto s Pieter van Breugel

Veeleisende beestjes 500 m 100 m Nestelplek 200 m 300 m Voedsel Foto s Pieter van Breugel

Veeleisende beestjes 100 m 100 m Voedsel Nestelplek Bouwmateriaal Tronkenbij Foto Menno Reemer

Veeleisende beestjes 500 m 100 m Nestelplek 200 m 300 m 100 m Voedsel Bouwmateriaal 200 m Foto s Pieter van Breugel

Land van Wijk en Wouden

Een klimaatneutrale HEINEKEN brouwerij, een duurzame economie én een aangename leefomgeving in de regio Zoeterwoude. Diverse projecten, waaronder Bijenlandschap

Bijenlandschap? Meer bloemen en meer bijen Meer bestuiving (in natuur en landbouw) Andere natuur lift mee Aantrekkelijker landschap

Bijenlandschap Opbouw sociaal netwerk: diverse bijeenkomsten, vele partijen, reeds lopende projecten bijeen gebracht

Sociaal netwerk: vele partijen betrokken

Bijenlandschap Opbouw sociaal netwerk: diverse bijeenkomsten, vele partijen, reeds lopende projecten bijeen gebracht Regionaal ontwerp bijenlandschap met Bed & Breakfast -gebieden en tussenliggend landschap

Regionaal ontwerp bijenlandschap

Bijenlandschap Opbouw sociaal netwerk: diverse bijeenkomsten, vele partijen, reeds lopende projecten bijeen gebracht Regionaal ontwerp bijenlandschap met Bed & Breakfast -gebieden en tussenliggend landschap Handreiking inrichting & beheer

Handreiking inrichting & beheer Algemene uitgangspunten en richtlijnen voor bijvriendelijke inrichting en beheer

Bijenlandschap Opbouw sociaal netwerk: diverse bijeenkomsten, vele partijen, reeds lopende projecten bijeen gebracht Regionaal ontwerp bijenlandschap met Bed & Breakfast -gebieden en tussenliggend landschap Handreiking inrichting & beheer Vraagbaak/helpdesk Vele eigen initiatieven van bedrijven, gemeentes, terreinbeheerders, Rijkswaterstaat, particulieren

Helpdesk Bijenlandschap EIS & Alterra, gefinancierd door Prov. Zuid-Holland Adviezen m.b.t. bijvriendelijke inrichting en beheer 12 adviezen uitgebracht (o.a. Archeon, RWS, Oostvlietpolder, Singelpark Leiden, Elfenbaan, Bentwoud, Westerpark Zoetermeer, Heineken)

Bermen N11: RWS past maaibeheer aan 2015 2014

Elfenbaan

Rijkswaterstaat: 10.000,- voor aanleg bijenbosje, beheer Zuid- Hollands Landschap + vrijwilligers Elfenbaan

Heineken

Bentwoud 8 km 2 voormalige landbouwgrond, omgevormd tot natuurgebied (Staatsbosbeheer)

Bentwoud

Bloemrijke bermen in de Leidse Ommelanden

Bloemrijke bermen in de Leidse Ommelanden

Archeon

Singelpark Leiden

Bijenlandschap Opbouw sociaal netwerk: diverse bijeenkomsten, vele partijen, reeds lopende projecten bijeen gebracht Regionaal ontwerp bijenlandschap met Bed & Breakfast -gebieden en tussenliggend landschap Handreiking inrichting & beheer Vraagbaak/helpdesk Vele eigen initiatieven van bedrijven, gemeentes, terreinbeheerders, Rijkswaterstaat, particulieren Monitoring door deskundigen Monitoring door vrijwilligers

Monitoring deskundigen

Monitoring deskundigen: nulmeting 2015 71 soorten bijen, 83 soorten zweefvliegen Leuke vondsten: Andrena gravida, A. cineraria, Chelicodoma ericetorum, Heriades truncorum, Hylaeus pictipes, Megachile ligniseca, Stelis breviuscula Nulmeting -> Herhaling in 2018

Monitoring vrijwilligers

2018: meer bijen in het Land van Wijk en Wouden?

Meer weten? Bestuivers.nl