Bijlage A Marktanalyse Gehandicaptenzorg Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 1
Marktanalyse Gehandicaptenzorg In dit document wordt de intramurale Gehandicaptenzorg (GZ) kwantitatief beschreven ter onderbouwing van de voor 215 in te kopen zorg. Allereerst wordt ingegaan op de huidige vraag in de sector Gehandicaptenzorg. Vervolgens worden het aanbod en de eventuele wachtlijsten beschreven. De vraag VG Het aantal mensen met een verstandelijke beperking is in Nederland in de afgelopen decennia weinig veranderd. Desondanks is het aantal mensen met een verstandelijke beperking dat een beroep doet op zorg flink toegenomen. De vraag naar AWBZ-zorg in de Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG) is tussen 1998 en 29 met gemiddeld 7% per jaar gegroeid. Deze groei is overwegend ontstaan doordat er meer vraag is naar zorg in groepen met een lichtere mate van verstandelijke beperking. Slechts een klein deel valt te verklaren door een veranderde samenstelling van de populatie vragers, bijvoorbeeld doordat de vragers jonger zijn. Voor het grootste deel heeft de groei te maken met nietgemeten factoren zoals veranderde indicatiestelling, veranderde voorkeuren of ander beleid 1. Wanneer in de VG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio s voor de periode januari 212 oktober 213 het volgende beeld zien (zie ook figuur 1 en 3): Vanaf 1 januari 213 worden er geen indicaties voor VG1en VG2 meer afgegeven voor nieuwe cliënten, hierdoor zien we een daling van de aanspraak op VG1 en VG2. Er vindt over het algemeen een lichte stijging plaats van de aanspraak op VG3 en VG4. In 211 is VG5 opgesplitst. Voor het niet-mobiele deel van de doelgroep is VG8 geïntroduceerd. Over het algemeen zien we vanaf 211 een lichte afname van VG5 en een toename van VG8. Er vindt over het algemeen een stijging plaats van de aanspraak op VG6 en VG7. Er vindt over het algemeen een daling plaats van de aanspraak op LVG1. De aanspraak op LVG2 en LVG 5 is over het algemeen stabiel. Er vindt over het algemeen een (lichte) stijging plaats van de aanspraak op LVG3 en LVG4. LG Wanneer in de LG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio s voor de periode januari 212 oktober 213 het volgende beeld zien (zie ook figuur 2): Er vindt over het algemeen een daling van de aanspraak LG 1, 2, 4, 5 plaats. De omvang van de aanspraak LG6 is over het algemeen stabiel. De aanspraak op LG7 stijgt licht. ZG Wanneer in de ZG wordt gekeken naar het soort indicaties dat door het CIZ is afgegeven voor verblijf in een AWBZ-instelling, dan laten de Menzis regio s voor de periode januari 212 oktober 213 het volgende beeld zien (zie ook figuur 4 en 5): Er vindt over het algemeen een daling plaats van de aanspraak op ZGaud1 en ZGvis 1. De aanspraak op ZGvis 2 is over het algemeen stabiel. Er vindt over het algemeen een stijging plaats van de aanspraak op ZGvis 3,4,5 en ZGaud 2,3,4. 1 Bron: IQ met beperkingen, SCP, februari 212 Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 2
LG1 LG2 LG3 LG4 LG5 LG6 LG7 35 3 25 2 15 1 5 VG1 VG2 VG3 VG4 VG5 VG6 VG7 VG8 Figuur 1: Indicaties VG in de Menzis regio s (Arnhem, Groningen, Twente) 8 6 4 2 7 6 5 4 3 2 1 LVG1 LVG2 LVG3 LVG4 LVG5 Figuur 2: Indicaties LG in de Menzis regio s (Arnhem, Groningen, Twente) Figuur 3: Indicaties LVG in de Menzis regio s (Arnhem, Groningen, Twente) 8 8 6 4 2 6 4 2 Figuur 4: Indicaties ZGaud in de Menzis regio s (Arnhem, Groningen, Twente) Figuur 5: Indicaties ZGvis in de Menzis regio s (Arnhem, Groningen, Twente) Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 3
Het aanbod Intramuraal In de Menzis regio s werd in 213 circa 742 miljoen besteed aan de intramurale zorg: 326 miljoen in regio Arnhem, 196 miljoen in regio Groningen en 22 miljoen in regio Twente. Deze zorg werd geleverd door 49 verschillende aanbieders, waarvan 24 in regio Arnhem, 14 in regio Groningen en 11 in regio Twente. Om te kunnen voorzien in de behoefte zijn bij de aanbieders in de regio Arnhem 4.62 intramurale plaatsen gecontracteerd, in regio Groningen 2.761 en in regio Twente 3.134 2. Een lichte daling ten opzichte van vorig jaar 3. Dit is te verklaren doordat er conform herschikkingsbeleid voor 275 plaatsen een administratieve omzetting naar VPT bekostiging heeft plaatsgevonden. Inclusief deze omzetting is er sprake van een stijging van het aantal plaatsen met 2%. In onderstaande figuur is per regio de verdeling van de gecontracteerde plaatsen weergegeven over de verschillende subsectoren: Verstandelijk Gehandicaptenzorg (VG), Licht Verstandelijk Gehandicaptenzorg (LVG), Lichamelijk Gehandicaptenzorg (LG), Auditief Gehandicaptenzorg (ZGaud) en Visueel Gehandicaptenzorg (ZGvis). 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Arnhem Groningen Twente Zgvis Zgaud LG LVG VG Figuur 6: Gecontracteerde aanbod 214 per regio Figuur 6 laat zien dat het aanbod voor mensen met een verstandelijke beperking in iedere regio het grootste aandeel vormt. In Arnhem 79%, in Groningen 81% en in Twente 85%. Wanneer naar het soort plaatsen wordt gekeken dan komt naar voren dat ruim 9% van de plaatsen is gecontracteerd voor de ZZP s VG 3 en hoger. Ruim 5% van de plaatsen is gecontracteerd voor de ZZP s VG5 en hoger. Dit is een verzwaring ten opzichte van vorig jaar. Het gecontracteerde aanbod voor mensen met een lichamelijke beperking is in de regio Arnhem het grootst. Dit is te verklaren door de aanwezigheid van een gespecialiseerde instelling in deze regio. Daarnaast neemt de omvang van het gecontracteerde LG- aanbod (alle ZZP s) bij instellingen in de sector V&V toe. Dit heeft mede te maken met de herdefiniëring van het CIZ van het onderscheid tussen de grondslag Somatische aandoening (SOM) en Lichamelijke handicap (LG). De ingekochte zorg voor mensen met een auditieve beperking is in de regio Groningen het grootst. Dit komt doordat een gespecialiseerde aanbieder in deze regio een intramurale vestiging heeft en Menzis deze zorg ook contracteert voor regio s in het westen en midden van het land. 2 Gebaseerd op de herschikkingsafspraken voor 213. 3 Gebaseerd op de herschikkingsafspraken voor 212. Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 4
Naast intramurale plaatsen worden ook afspraken gemaakt over Volledig Pakket Thuis (VPT), spoedzorg en logeren: In alle regio s zijn afspraken gemaakt over VPT. Afspraken zijn met name gemaakt in de subsector VG (ruim 32. dagen) maar ook in de LG (ruim 7 dagen) en, onder specifieke voorwaarden, in de LVG (ruim 11. dagen in de regio's Groningen en Twente). Een toename t.o.v. vorig jaar vond met name plaats in de VG (VG 3,4, 6) en LG (LG 2,4), deels vanwege administratieve omzettingen. In alle regio s zijn voor 214 afspraken gemaakt voor spoedzorg. In regio Arnhem bij 9 aanbieders, in regio Groningen bij 3 en in regio Twente bij 3. Spoedzorg wordt met name geleverd in de subsector (L)VG. In alle regio s zijn afspraken gemaakt over logeren. Logeren wordt met name geleverd in de subsector VG. Sinds 1 januari 211 is de toegang tot de functie kortdurend verblijf aangescherpt. Ten gevolge hiervan neemt het aantal beschikbare logeerplekken af. Het aantal aanbieders is gelijk bleven (22). Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 5
Persoonsgebonden budget en Zorg-in-Natura In plaats van een indicatie via Zorg-in-Natura (ZIN) te verzilveren kan dit ook via een Persoonsgebonden Budget (PGB). In onderstaande tabel is het aantal cliënten opgenomen dat in 213 middels PGB zijn ZZP verzilverd. Tabel 1: Aantal cliënten met een ZZP dat in 213 zorg middels een PGB verzilverd Aantal cliënten PGB AWBZ Jeugd Overig Totaal VG 259 2229 2488 LG 7 266 273 LVG 38 129 167 ZG 5 24 29 Totaal 39 2648 2957 Wanneer ZIN en PGB als percentage van de bevolkingsaantallen (Bron: CBS Statline) worden uitgedrukt ziet de verhouding eruit zoals weergegeven in tabel 4. Het aanbod Zorg-in-Natura ligt in de regio Groningen relatief lager dan in de andere regio s, verzilvering via PGB ligt relatief hoger. Relatief gezien zien we in de drie regio s een lichte stijging van de verzilvering in PGB ten opzichte van 212. Tabel 2: Verhouding ZIN en PGB tussen de Menzis-regio s 213 Arnhem Groningen Twente Aantal inwoners 925.189 582.64 576.35 % ZIN excl. VPT en logeren (o.b.v. Herschikkingsafspraak 213),5%,47%,54% % PGB (o.b.v. Toekenning 213),12%,18%,14% VG 1 tot en met 3 en LVG 1 tot en met 5 zullen voor jeugdigen op grond van de Jeugdwet per 1-1-215 overgaan naar het gemeentelijke domein. Dit betreft 1% van de cliënten met een ZZP VG die deze verzilveren via PGB, respectievelijk ruim 2% van de cliënten met ZZP LVG die deze verzilveren via PGB. Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 6
Wachtlijst De wachtlijsten voor mensen met een beperking zijn in de Menzis regio s in februari 214 in kaart gebracht. Het betreft de intramurale wachtlijst. Onderstaande tabel laat per regio per subsector (toegedeeld o.b.v. ZZP-indicaties) het aantal actief wachtenden zien. Actief wachtenden zijn klanten die een directe opnamewens hebben. Ook laat de tabel actief wachtenden zien die langer dan de treeknorm (13 weken) wachten. Daarnaast is het aantal wens- en slapend wachtenden (klanten zonder directe opnamewens) in kaart gebracht. Tabel 3: wachtenden per regio per subsector 213 Arnhem Groningen Twente Totaal 214 213 214 213 214 213 VG Aantal actief 38 6 12 18 1 68 7 % > treeknorm - - - - - - Aantal wens 12 18 134 17 121 16 375 51 Aantal slapend 18 8 29 2 89 17 136 27 LVG Aantal actief 5-1 - - 6 % > treeknorm - - - - - - Aantal wens 4 4 7 4 5 1 16 9 Aantal slapend 2-2 2 2-6 2 LG Aantal actief 8-6 2 1 3 24 5 % > treeknorm - - - - - - Aantal wens 1 1 3 8 18 4 58 22 Aantal slapend 13 3 27 8 8 3 48 14 ZGaud Aantal actief - - 1-1 % > treeknorm - - - - Aantal wens 3 1 3 1 - - 2 Aantal slapend - - - - - - ZGvis Aantal actief 1-2 - 1-4 % > treeknorm 1% - - - - - 25% Aantal wens 1 3 1-8 1 19 4 Aantal slapend 7 4 2-1 - 1 4 Totaal Aantal actief 52 6 21 2 3 4 13 12 % > treeknorm 2% - 4% - - - 2% Aantal wens 147 36 175 3 152 22 474 88 Aantal slapend 4 15 6 12 1 2 2 47 Er zijn in februari 214 12 actief wachtenden: 6 in Arnhem, 2 in Groningen en 4 in Twente. Hiervan wacht niemand langer dan de treeknorm. Het aantal actief wachtenden uitgedrukt als percentage van het aantal gecontracteerde plaatsen is < 1%. Dit betekent dat de daling die Menzis begin 213 zag ten opzichte van 212, zich in 214 verder voortzet. Het aantal mensen dat langer dan de treeknorm wacht, is sterk afgenomen. Het merendeel van de klanten die als actief wachtend stonden geregistreerd en langer dan de treeknorm wachtten, bleken over een onjuiste wachtstatus te beschikken. Over het algemeen betrof het wens- of slapend wachtenden. Er zijn in februari 214 88 wens wachtenden: 36 in Arnhem, 3 in Groningen en 22 in Twente. Er zijn in februari 214 47 slapend wachtenden: 15 in Arnhem, 12 in Groningen en 2 in Twente. Een forse daling ten opzichte van 213. 214 Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 7
In bijlage 1 is een overzicht opgenomen waarin het voorkomen van een dubbele grondslag is weergegeven. Hieruit komt naar voren dat meer dan 5% van de wachtenden een tweede grondslag heeft. Het gaat met name om de volgende klantgroepen: Jeugdigen met een VG- of LVG-ZZP met als tweede grondslag psychiatrie. Ouderen met een LG-ZZP met als tweede grondslag somatiek. We zien dat de meerderheid van deze klanten bij een V&V-instelling op de wachtlijst staat. In de Menzis regio s is geen sprake van een problematische wachtlijst. Vraag en aanbod zijn over het algemeen goed op elkaar afgestemd, maar specifieke aandacht is nodig voor de genoemde klantgroepen met een dubbele grondslag. Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 8
Bijlage 1: Dubbele grondslagen wachtenden intramuraal Voor 213 zijn alleen actief wachtenden meegenomen. Voor 214 zijn zowel actief- als wens- en slaapwachtenden meegenomen. Eerste grondslag Tweede grondslag Totaal Arnhem Totaal Groningen Totaal Twente Totaal 213 214 213 214 213 214 213 214 VG Geen 22 2 7 7 14 13 43 4 PSY 7 11 1 1 3 9 11 3 SOM 4 4 1 4 1 6 6 14 LG 3 4 3 4 ZG 2 2 2 2 36 35 11 21 18 34 65 9 LVG Geen 1 1 3 1 4 PSY 4 1 1 1 5 2 SOM 5 2 1 4 6 6 LG Geen 3 5 4 2 3 1 7 PSY 1 1 1 1 11 SOM 4 21 2 15 3 9 36 PG 1 1 VG ZG 1 1 7 26 6 18 9 15 22 59 ZG Geen 1 2 2 3 2 PSY 2 SOM 1 4 1 1 5 PG 2 2 VG 1 1 LG 1 1 1 7 2 1 2 3 5 11 Noot: voor de indeling in doelgroepen is in deze tabel de dominante grondslag in plaats van het geïndiceerde ZZP als uitgangspunt genomen. Hierdoor komen de totalen niet overeen met de totalen in tabel 3. Menzis Marktanalyse Sectoraal Inkoopplan AWBZ 215 GZ 1.5 9