GEMEENTE BEDUM BELEIDSVERSLAG 2010 SOCIALE ZAKEN

GEMEENTE BEDUM BELEIDSVERSLAG 2010 SOCIALE ZAKEN

Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 2

INHOUDSOPGAVE Inleiding 1. Samenvatting 6 1.1 Ontwikkelingen 1.2 Werk 1.3 Inkomen 2. Ontwikkelingen in 2010 8 2.1 Nieuwe verordeningen en beleidsregels 2.2 Invoering Wet Buig 2.3 Gehonoreerd verzoek aanvullende uitkering WWB 2009 2.4 Behoud Werkplein Noordwest-Groningen 2.5 BMW Soza 3. Sociale zaken / Werkplein en 2010 in cijfers (werk) 13 3.1 Inleiding 3.2 Werkplein Noordwest-Groningen 3.2.1 Resultaten samenwerking en inzet gemeten in de uitstroom 3.2.2 Overzicht ingekochte trajecten 3.3 Werkgeversbenadering Vacature service punt (VSP) 3.4 Wet sociale werkvoorziening 3.5 Sociale activering Project In Bedum staat een huis 3.6 Wet inburgering 3.7 Financiering (Participatiebudget) 4. Sociale zaken en 2010 in cijfers (inkomen) 18 4.1 WWB en WIJ 4.1.1 Aantallen uitkeringen 4.1.2 Duur van de uitkering 4.1.3 Financiën uitkeringen 4.2 Bijzondere bijstand en minimabeleid 4.2.1 Bijzondere bijstand 4.2.2 Stimuleringsfonds 4.2.3 Kinderen doen mee 4.2.4 Integrale schuldhulpverlening 4.2.5 Langdurigheidtoeslag 4.2.6 Collectieve ziektekostenverzekering 4.2.7 Chronisch zieken 4.2.8 Kwijtschelding gemeentelijke belasting 4.3 Hoogwaardig handhaven 4.3.1 Inleiding 4.3.2 Nieuw beleid en visie elementen 4.3.3 Controlefunctionaris 4.3.4 Sociale Recherche Groningen / Evaluatie Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 3

5. Sociale zaken uitgelicht 28 5.1 De Wet werk en bijstand 5.2 Wet investeren in jongeren 5.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers 5.4 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte (gewezen) zelfstandigen 5.5 Minimabeleid 5.5.1 Bijzondere bijstand 5.5.2 Stimuleringsfonds 5.5.3 Integrale schuldhulpverlening 5.5.4 Langdurigheidtoeslag 5.5.5 Collectieve ziektekostenverzekering 5.5.6 Chronisch zieken 5.5.7 Kwijtschelding belasting 5.5.8 Financiën 5.6 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 5.7 Werk en re-integratie 5.8 Wet inburgering 5.9 Wet educatie en beroepsonderwijs 5.10 Wet sociale werkvoorziening Lijst van afkortingen 34 Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 4

Inleiding Voor u ligt het beleidsverslag Sociale Zaken 2010. Middels het beleidsverslag informeert ons college van burgemeester en wethouders uw raad over de uitvoering van Sociale Zaken in de gemeente Bedum. Allereerst geven we u een korte samenvatting, waarna we er op het gebied van beleidsontwikkelingen, werk en inkomen dieper op in zullen gaan. In het hoofdstuk beleidsontwikkelingen kijken we terug op veranderingen in het beleid. Deze veranderingen zijn u in het afgelopen jaar ter vaststelling of informatie aangeboden. Daarna gaan we in op de resultaten van re-integratie van onze bijstandsgerechtigden richting werk en de samenwerking op het Werkplein. Vervolgens tonen wij u de cijfers en analyse van het inkomensgedeelte. Hoeveel zijn er, hoeveel kost het, instroom, uitstroom enzovoorts. In het laatste hoofdstuk Sociale Zaken uitgelicht geven we in algemene beschrijving weer welke onderwerpen bij Sociale Zaken dagelijks de revue passeren. Deze beschrijving is voor u bedoeld als achtergrond informatie. Sociale Zaken is verantwoordelijk voor of betrokken bij de uitvoering van De Wet werk & bijstand (WWB) De Wet investeren in jongeren (WIJ) Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw) Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen (Ioaz) Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz) Wet inburgering (Wi) Wet Educatie en beroepsonderwijs (WEB) Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Gemeentelijk minimabeleid Schuldhulpverlening Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 5

1. Samenvatting 1.1. Ontwikkelingen In 2010 heeft een omvangrijke actualisatie van de verordeningen voor de WWB, de WIJ, de Ioaw en de Ioaz plaatsgevonden. Uw raad heeft acht verordeningen en de notitie Participatiebudget vastgesteld. Ons college heeft daaraan de beleidsregels voor reintegratie WWB en werkleeraanbod WIJ toegevoegd. Met ingang van 1 januari 2010 is de wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorzieningen aan gemeenten (wet Buig) ingevoerd. De gemeente heeft met succes een verzoek tot aanvullende uitkering op het inkomensdeel 2009 ingediend. Het Rijk heeft op basis van de inhoudelijk onderbouwde aanvraag een aanvullende uitkering van 96.758,-- toegekend. Op basis van de Rijksbezuinigingen heeft het UWVwerkbedrijf aangekondigd te zullen vertrekken uit het Werkplein te Winsum. Hiermee zou de dienstverlening aan burgers en werkgevers worden verplaatst naar Delfzijl. In 2010 is met het UWVwerkbedrijf onderhandeld en is de oplossing gevonden in een satellietvestiging van het UWVwerkbedrijf in het Werkplein. Gemeenten (Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum) zijn nu hoofdverantwoordelijk voor het Werkplein aangevuld met de basisdienstverlening van het UWVwerkbedrijf. Medio maart is op verzoek van de stuurgroep en projectgroep BMW een start gemaakt met de samenvoeging van de afdeling Sociale Zaken De Marne Winsum en het team Sociale Zaken van de gemeente Bedum. Na de zomer is door de stuurgroep BMW met het plan van aanpak ingestemd en is de werkgroep BMW SOZA gestart met de uitvoering van het plan. 1.2. Werk Op een bestand van gemiddeld 98 uitkeringen stroomde 20% uit naar (gesubsidieerd) werk of regulier dagonderwijs. Intensieve begeleiding door eigen klantmanagers werk, het Werkplein en maatwerk middels ingekochte trajecten liggen ten grondslag aan deze uitstroomcijfers. De werkgeversbenadering door het Vacatureservicepunt heeft in 2010 in totaal 289 vacatures vervuld. Hierbij zijn 26 personen uit de gemeente Bedum geplaatst, waarvan zeven personen een WWB uitkering genoten. In samenwerking met SW-bedrijf Ability zijn workshops georganiseerd voor personen die mogelijk tot de doelgroep behoren. Mede omdat instroom in de Wsw (en daarmee ook uitstroom uit de WWB) in 2010 mogelijk werd door natuurlijk verloop. Natuurlijk is er ook aandacht voor personen die niet op korte termijn uit zullen stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Om hen maatschappelijk actief te houden is het sociale activering project In Bedum staat een huis ontwikkeld. De gemeente is actief geweest op het gebied van inburgering. Naast de reguliere middelen is de gemeente daarom een extra budget toegekend voor inburgeringsvoorzieningen. Het Participatiebudget is intensief ingezet teneinde een zo hoog mogelijke uitstroom en maatschappelijke participatie te realiseren. Voor het eerst in vijf jaar heeft de gemeente geen terugbetalingsverplichting naar het Rijk. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 6

1.3. Inkomen Het uitkeringsbestand van de gemeente Bedum is in 2010 voor het tweede opeenvolgende jaar opgelopen. Op 1 januari 2011 werden 104 WWB/WIJ uitkeringen versterkt voor in totaal 115 personen (inclusief partners). Medio 2010 zijn alle lopende uitkeringen WWB voor jongeren onder de 27 jaar omgezet naar een uitkering WIJ. Vanaf 2011 wordt in de rapportage een onderscheid gemaakt tussen de WWB en de WIJ. Bij de Ioaw, Ioaz en Bbz is een lichte daling te zien. Het totaal aantal uitkeringen WWB,WIJ,Ioaw, Ioaz en Bbz is 112. Dit is gelijk aan het niveau van 2005. Ruim de helft van het bestand WWB/WIJ is in de laatste drie jaren ingestroomd. Dit is inclusief de zogenaamde draaideurklanten. Dit betekent ook, dat bijna de helft van het bestand langer dan drie jaar in de uitkering zit. In deze groep is relatief weinig uitstroom waar te nemen. Door het stijgend uitkeringsbestand ontstaat een tekort op het budget inkomensdeel van 169.461,--. Dit tekort was middels voorjaars en najaarsnota al voor 150.000,-- in de begroting opgenomen. Het overige wordt gedekt uit de reserve WWB-uitkeringen. Hoofdpunten van de bijzondere bijstand en het minimabeleid 100 aanvragen bijzondere bijstand Uitgaven bijzondere bijstand : 93.718,-- 118 aanvragen Stimuleringsfonds Uitgaven Stimuleringsfonds : 12.492,-- 11 aanvragen Kinderen doen mee Uitgaven Kinderen doen mee : 6.734,-- Uitgaven Schuldhulpverlening : 37.280,-- 44 aanvragen langdurigheidtoeslag Uitgaven langdurigheidtoeslag : 23.913,-- 97 deelnemers coll. Ziektekostenverzekering Uitgaven CZV : 9.907,-- 63 aanvragen door chronisch zieken Uitgaven voor chronisch zieken : 5.300,-- 156 aanvragen kwijtschelding gemeentelijke belasting Derving belasting door kwijtscheling : 44.748,-- Het hoogwaardig handhaven is geactualiseerd in het Handhavingsbeleidsplan 2010-2014. De inzet van de controlefunctionaris leverde in 2010 een besparing en terugvordering op van 18.380,--. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 7

2. Ontwikkelingen in 2010 Het jaar 2010 is een bewogen jaar geweest met veel invloeden voor Sociale Zaken van buiten af en naar verwachting niet éénmalig. Zo kende 2010 de verkiezing voor de gemeenteraad en daarmee een nieuw college (inclusief nieuwe burgemeester). En is het kabinet Balkenende gevallen om in oktober 2010 te worden opgevolgd door het kabinet Rutte (VVD/CDA met gedoogsteun van de PVV). Een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen en activiteiten in 2010: 2.1 Nieuwe verordeningen en beleidsregels Het jaar 2010 stond in het teken van de afronding van de actualisatie van het beleid. Deze actualisatie werd noodzakelijk door de invoering van de Wet WIJ en het Participatiebudget in 2009. In samenwerking met de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond is een beleidsvisie op het Participatiebudget en een groot aantal verordeningen aan de raad aangeboden. Het gaat om de volgende stukken: o Verordening Re-integratie vastgesteld door de Raad op 29 april 2010; o Notitie participatiebudget vastgesteld door de Raad op 29 april 2010; o Beleidsregels re-integratie vastgesteld door B&W op 23 maart 2010; o Verordening Wet Inburgering vastgesteld door de Raad op 29 april 2010; o Verordening Werkleeraanbod WIJ vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010; o Beleidsregels Werkleeraanbod WIJ vastgesteld door B&W op 13 juli 2010 o Maatregelverordening WIJ vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010; o Toeslagenverordening WIJ vastgesteld door de Raad op 3 juni 2010; o Maatregelverordening WWB vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010; o Toeslagenverordening WWB vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010; o Maatregelverordening Ioaw en Ioaz vastgesteld door de Raad op 8 juli 2010; Ook het handhavingbeleidsplan is opnieuw geschreven, net als de genoemde verordeningen in samenwerking met Winsum, Eemsmond en De Marne, waarbij Bedum de trekkersrol op zich heeft genomen. Als doelstelling werd opgelegd dat het navolgende gerealiseerd moest worden: - een gezamenlijke visie op fraudebestrijding in het algemeen realiseren; - een gezamenlijke visie op de vier visie-elementen te realiseren, te weten: vroegtijdig informeren, optimale dienstverlening, controle op maat en lik op stuk; - een gezamenlijke werkwijze in de uitvoering van controle op maat afstemmen en vastleggen; - een heldere omschrijving van rollen, taken en verantwoordelijkheden in deze gezamenlijke werkwijze afstemmen en vastleggen; - actualisering, aanpassing en bundeling van de praktische instrumenten in deze werkwijze, hierbij gebruik makend van hetgeen in de afzonderlijke gemeenten reeds is ontwikkeld; - onderzoeken op welke onderdelen en op welke wijze de vier gemeenten gezamenlijk kunnen optrekken in het kader van Hoogwaardige Handhaving; - vertaling van het handhavingbeleidsplan in een gezamenlijk jaarprogramma met concrete doelstelling en speerpunten met de vier gemeenten gezamenlijk of afzonderlijk van elkaar. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 8

De belangrijkste wijzigingen en aanvullingen van het nieuwe Handhavingbeleidsplan 2010-2014 ten opzichte van het plan 2004-2008 zijn o.a. - Werkprocessen zijn nu uitgedacht en uitgewerkt; - Functies, taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd; - Koppeling gemaakt naar de wetten Wet eenmalige gegevens uitvraag werk en inkomen (WEU) en Digitaal Klant Dossier (DKD); - Protocol gemaakt voor het (on)aangekondigd huisbezoek; - Fraudekompas opgesteld voor het verhogen van de fraudealertheid; - Jaarprogramma opgesteld met toekomstplannen en verbeterpunten taken voor de komende 2 jaar; - Formulier toestemming huisbezoek, uitnodigingsbrieven, fraudemeldingsformulieren en nieuw wijzigingsformulier ontwikkeld. 2.2. Invoering Wet Buig Op 1 januari 2010 is de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (Wet Buig) in werking getreden. Met deze wet worden de gemeentelijke middelen voor de volgende wetten gebundeld met het inkomensdeel van de Wet werk en bijstand (WWB): Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw); Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (Ioaz); Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004) voor zover dat betrekking heeft op algemene bijstand aan startende ondernemers. De Wet buig bundelt niet alleen de middelen, maar geeft de gemeenten eveneens meer verantwoordelijkheid voor de besteding ervan. Vóór 1 januari 2010 waren gemeenten slechts voor 25% van het budget van de Ioaw en Ioaz verantwoordelijk. De resterende 75% werd op declaratiebasis vergoed. Vanaf 1 januari 2010 geldt dat wordt overgestapt op de systematiek van het WWBinkomensdeel. Dit betekent dat gemeenten een budget ontvangen waarvoor zij zelf verantwoordelijk zijn. Omdat gemeenten nu volledig financieel verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de Ioaw en Ioaz zijn de hierboven genoemde maatregelenverordeningen vastgesteld. 2.3 Gehonoreerd verzoek aanvullende uitkering WWB 2009 Voor het verstrekken van de uitkeringen in het kader van de WWB ontvangt de gemeente het WWB budget inkomensdeel. Het beschikbare budget wordt jaarlijks vastgesteld. Het geld dat gemeenten overhouden van het inkomensdeel mag naar eigen inzicht worden besteed. Een tekort moet de gemeente in principe zelf aanvullen, maar onder bepaalde voorwaarden kan een aanvullende uitkering worden toegekend bij een tekort van meer dan 10%. Het tekort van de gemeente Bedum in 2009 bedroeg 188.671,--. Hierover is de raad in het beleidsverslag 2009 reeds geïnformeerd. Het tekort dat ongeacht toekenning van een aanvullende uitkering ten laste van de gemeente komt is 91.913,-- ( = 10% van het budget). Het bedrag voor de aanvullende uitkering kon maximaal 188.671-91.913 = 96.758,-- bedragen. Voor het verzoek is een uitgebreide motivatie geschreven om aan de voorwaarden van de aanvullende uitkering (w.o. bijzondere arbeidsmarktpositie, voldoende inspanning reintegratie) te voldoen. In juli 2010 is de aanvraag voor een aanvullende uitkering - inclusief deze motivatie - over 2009 ingediend. Op 15 september 2010 heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de gemeente bij beschikking laten Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 9

weten de incidentele aanvullende uitkering over 2009 toe te kennen. Met deze toekenning ontvangt de gemeente het volledig aangevraagd bedrag van 96.758,-- Het bedrag wordt in het eerste kwartaal van 2011 door het Ministerie overgemaakt. Conform eerder besluit van het college op 14 september 2010 zal het bedrag in zijn geheel worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve WWB-uitkeringen, en zal worden aangewend voor tekorten in 2010 of latere jaren. 2.4 Behoud Werkplein Noordwest-Groningen (Winsum) Door de aangekondigde Rijksbezuinigingen op het UWV voelde deze organisatie zich genoodzaakt zich terug te trekken uit het Werkplein in Winsum. Hiermee zou een einde komen aan de samenwerking en ketendienstverlening in de regio en zouden de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum zich aansluiten bij het Werkplein in Delfzijl. Tijdens de besprekingen met het Werkplein Eemsdelta/Delfzijl bleek dat dit voor de dienstverlening voor het gebied in onze regio een aanzienlijke aderlating zou betekenen. Bovendien bleek het UWV bereid onder voorwaarden wel een satellietvestiging in Winsum te willen behouden. De colleges achtten het belang van het behoud van de dienstverlening van het UWV WERKbedrijf in De Beurs in Winsum erg hoog en waren daarom erg content met de bereidheid van het UWV WERKbedrijf om tot een oplossing te komen. Met het realiseren van een satellietvestiging in Winsum wordt de vruchtbare samenwerking ten dienste van de inwoners en werkgevers van onze gemeenten gecontinueerd. De BMW gemeenten hebben besloten akkoord te gaan met het voorstel van het UWV WERKbedrijf het huurcontract van 1 januari 2011 tot 28 februari 2015 over te nemen. De gemeenten ontvangen een compensatie van 130.000,00 ineens voor de extra huurkosten. Ook het college van de gemeente Eemsmond heeft besloten bij de satellietvestiging in Winsum aan te sluiten. Om het Werkplein voor de regio te behouden zijn een aantal randvoorwaarden gesteld: De gemeente Winsum wordt hoofdhuurder en stelt het UWV WERKbedrijf ruimte beschikbaar voor de werkcoaches van het UWV WERKbedrijf. Zij is hierbij tevens aanspreekpunt namens de participerende gemeenten. Het UWV WERKbedrijf staat in ieder geval tot 28 februari 2015 garant voor haar dienstverlening in Winsum en zorgt daarbij voor de noodzakelijke infrastructuur zoals werkcoaches, werkplekken en automatisering (Sonar). De gemeenten krijgen toegang tot Sonar. De gemeente stelt de medewerkers van het UWV WERKbedrijf alle gebruikelijke faciliteiten beschikbaar, zoals koffie-/theevoorziening, schoonmaak en beveiliging van de werkplekken / het gebouw. De gemeente en het UWV WERKbedrijf maken nadere afspraken over het gebruik en verbruik van print- en kopieerfaciliteiten. Een integrale aanpak van de dienstverlening ten aanzien van de re-integratie van werkzoekende burgers uit de vier gemeenten. Om dit te realiseren hebben de gemeenten een kwartiermaker ingezet die verantwoordelijk was voor o.a.: 1. Het realiseren van de contractuele verplichtingen: a. Inzicht verschaffen in welke contracten er door het vertrek van het UWV WERKbedrijf als hoofdvestiging per 1-1-2011 worden beëindigd; b. Een overzicht maken van de kosten die het overnemen van deze contracten met zich brengt; c. Het adviseren in het sluiten van nieuwe contracten ten behoeve van het WERKplein. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 10

2. BMWE bedrijfsvoeringafspraken: a. Overzicht van de in te zetten werknemers (FTE); b. Advies organisatiestructuur; c. Advies verdeelsleutel kosten; d. Advies realisatie werkplekken en inrichting WERKplein; e. Advies inrichting ICT (Sonar, Stratech & Civision Werk). Op 1 januari 2011 was het Werkplein operationeel. Vanuit het Werkplein Noordwest Groningen worden nu alle uitkeringsgerechtigden met een reëel arbeidsmarktperspectief richting werk begeleid. Tevens is de samenwerking met het UWVwerkbedrijf gecontinueerd en wordt de werkgeversbenadering (Vacature Service Punt) vanuit het Werkplein gefaciliteerd. 2.5 BMW Soza In vele opzichten was 2010 dus een bijzonder jaar, niet in de laatste plaats door de ontwikkelingen op het gebied van samenwerking tussen de gemeenten Bedum, De Marne en Winsum (BMW gemeenten). De stuurgroep BMW heeft de afdelingen Soza als speerpunt aangemerkt en heeft de leidinggevenden opdracht gegeven een plan van aanpak te schrijven voor het realiseren van de samenvoeging van het samenwerkingsverband Sociale Zaken en Werkgelegenheid De Marne Winsum en het team Sociale Zaken Bedum. In het plan van aanpak geformuleerde doelstellingen: Verbetering van de kwaliteit van de uitvoering; Een betere waarborging van de continuïteit van de dienstverlening; Het behalen van efficiencywinst; Voorkomen van groei in de uitvoeringskosten (met name op de inhuur van externen); Sterk samenwerkingsverband in de regio voor autonome beleidsvorming in de regio; en uitgangspunten: De activiteiten van deze samenwerking richten zich uitsluitend op werk en inkomen, leerplicht en eventueel zorg. Samenwerking op gebied van werk wordt ondergebracht binnen het WERKplein Noordwest-Groningen. Hierin participeren naast de BMW-gemeenten ook de gemeente Eemsmond en het UWV; Behoud van dienstverlening op locatie (gemeentehuizen) voor die diensten, waarvoor het WERKplein niet de aangewezen instelling is. Een integrale samenwerking met de Zorgloketten, dan wel het integreren van de Zorgloketten in de dienstverlening van ISD BMW is gewenst. Dit betekent bijvoorbeeld, dat burgers van Bedum bij het Zorgloket van Bedum terecht kunnen voor aanvraagformulieren en eenvoudige vragen betreffende uitkeringen en minimabeleid; Koppeling realiseren met het Klant Contact Centrum en Antwoord ; Formalisatie (ook verantwoording richting Rijk) per 1-1-2012; De fysieke samenvoeging dient eerder zo spoedig mogelijk na invulling van de randvoorwaarden - in 2011 te worden gerealiseerd; De fysieke samenwerking ten behoeve van het WERKplein moet per 1-1-2011 operationeel zijn. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 11

Het plan van aanpak is door de stuurgroep en colleges in september 2010 vastgesteld waarop een werkgroep is samengesteld die uitvoering geeft aan het plan van aanpak. Op basis van het plan van aanpak worden de volgende aandachtsvelden uitgewerkt: Organisatieopzet/personele afstemming etc.; Werkprocessen; Automatisering; Huisvesting; Beleidsharmonisatie; Communicatie; Financiën. Complicerende factor in de samenwerking was, dat het afdelingshoofd Sociale Zaken van De Marne/Winsum in juli ontslag nam waarna nog een interim hoofd moest worden gezocht. Deze kon pas in oktober ingezet worden. En naast het proces van samenvoeging is het interim hoofd uiteraard ook verantwoordelijk voor de dagelijks gang van zaken van de afdeling. In Bedum is het afdelingshoofd Welzijn en Burgers in 2009 met pre-pensioen gegaan: de functie is in afwachting op de ontwikkelingen rondom de samenwerking tijdelijk ingevuld door de coördinator Sociale Zaken. Deze was daarnaast vanuit Bedum verantwoordelijk voor het proces van samenwerking en het eerder genoemde proces rondom het Werkplein. Hiervoor is gedurende drie dagen per week ondersteuning ingehuurd, om daarmee de werkzaamheden te verdelen. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 12

3. Sociale zaken/werkplein en 2010 in cijfers (Werk) 3.1 Inleiding Zoals in het vorig hoofdstuk is aangegeven is intensief geïnvesteerd in het Werkplein. Niet alleen is het Werkplein behouden voor de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum, ook is een start gemaakt met een integrale aanpak waarbij het niet uitmaakt waar de uitkeringsgerechtigde vandaan komt. Hij/zij wordt begeleid door een (gemeentelijke) medewerker van het Werkplein. Eind 2010 is hiervoor ook een onderscheid gemaakt in de functies van klantmanager. Hierdoor werken nu reeds gedeeltelijk twee klantmanagers werk van de gemeente Bedum op het Werkplein in Winsum. 3.2 Werkplein Noordwest-Groningen en interne begeleiding door klantmanagers Met de vorming van de integrale dienstverlening op het Werkplein Noordwest-Groningen is het uitstroomteam verleden tijd. Ook de begeleiding door eigen klantmanagers wordt nu vanuit het Werkplein gerealiseerd. Desalniettemin zijn in 2010 door het uitstroomteam en de klantmanagers belangrijke activiteiten ondernomen. 3.2.1 Resultaten van de samenwerking en inzet gemeten in de uitstroom. Uitstroomreden 2008 2009 2010 Andere uitkering 3 1 1 Anw 1 AOW 3 2 1 Intrekking 1 3 2 Overleden 1 1 Verhuizing 5 10 4 Wajong 1 Werk 19 14 14 WSF 1 1 3 WSW 2 Eindtotaal 32 33 29 Evenals voorgaande jaren is te zien, dat de uitstroom naar werk de belangrijkste reden is van de beëindiging van de uitkeringen. Sociale Zaken is in het kader van de Wet WIJ actief geweest jongeren terug te leiden naar school waardoor ook de uitstroom naar de Wet op de Studiefinanciering aanzienlijk hoger is dan in voorgaande jaren. Een en ander blijft gezien het relatieve kleine uitkeringsbestand beperkt. Middels een gezamenlijke actie met Ability is ingezet op een goede doorstroom naar de Wsw, wat uiteraard ook als uitstroom naar werk is. Opvallend is ook dat het aantal verhuizingen enorm is afgenomen. Voorts hebben zich geen bijzondere verschuivingen voorgedaan. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 13

3.2.2 Overzicht ingekochte trajecten Om activering en re-integratie (naar werk) te realiseren is samengewerkt met ruim 50 verschillende organisaties. Deze organisaties leverden de dienstverlening in het kader van diagnose, bemiddeling, activering en scholing voor bijna 100 deelnemers. Hieruit valt op te maken, dat het re-integreren van deelnemers in de gemeente Bedum maatwerk is. Belangrijkste samenwerkingspartners zijn Ability Noorderpoortcollege Werkpro Het Werkplein (VSP en instroomteam) Ongeveer de helft van het Participatiebudget wordt gebruikt voor de interne begeleiding door de eigen klantmanagers werk, de kosten van de activiteiten in het Werkplein en de verstrekte loonkostensubsidies. De andere helft wordt besteed aan individuele trajecten ingekocht bij de ruim 50 externe organisaties. Naast genoemde vier zijn dit maatwerkopdrachten zoals o.a. belastbaarheidsondezoeken bij Ergo Noord, verzuimcontrole door CBZ, diverse soorten scholing bij Alfa-college of rij-instructeurs, individuele trajectbegeleiding door Stam BV, sociale activering door Werk op Maat etc. Door pensionering zijn de laatste ex-gesubsidieerde krachten in 2010 uitgestroomd en komen er alleen personen met een tijdelijke loonkostensubsidie (1 jaar) ten laste van het Participatiebudget. Op 1 januari 2011 wordt er nog voor drie personen een loonkostensubsidie verstrekt. In het kader van het realiseren van het mensontwikkelbedrijf wordt door de gemeenten intensief met Ability samengewerkt. Hiervoor zijn in 2010 inkoopafspraken gemaakt ten aanzien van de Dariuz diagnose trajecten. Hierbij wordt middels een assesmenttraject nieuwe instroom in de WWB/WIJ - waarvoor geen direct helder traject is in te zetten onderzoek gedaan naar de mogelijkheden ten aanzien van uitstroom naar reguliere arbeid. 3.3 Werkgeversbenadering Vacature service punt (VSP) Door het VSP wordt integrale dienstverlening geboden aan werkgevers. Het VSP houdt kantoor Op het WERKplein Noordwest-Groningen te Winsum. Het zorgt voor het verkrijgen van vacatures, maar vooral voor matches met werkzoekenden en jobhunting voor klanten met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. De primaire doelstelling van het VSP is om klanten met een uitkering zoveel mogelijk te laten uitstromen naar regulier werk. Daarnaast heeft het VSP ook een preventieve doelstelling, dat wil zeggen instroom in de WW en in de WWB zoveel mogelijk te voorkomen door mensen voortijdig te begeleiden naar (ander) werk. Het VSP Winsum bestaat uit vier adviseurs. Dit zijn twee adviseurs van het UWV Werkbedrijf en twee, die door de vier gemeenten als externe adviseurs zijn aangetrokken en worden bekostigd vanuit het Participatiebudget. Gemeente WIJ Wajong WSW WW WWB NUG Prev Totaal 2010 Totaal 2009 Totaal 2008 Bedum 16 7 2 1 26 29 23 Eemsmond 32 31 8 5 76 63 67 De Marne 2 1 20 9 12 13 57 43 55 Winsum 33 11 4 5 53 56 60 Elders 1 1 1 36 11 16 11 77 50 55 Uitstroom 2010 3 1 2 137 69 42 35 289 247 260 Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 14

Ook in 2010 is er tijd geïnvesteerd om volgens het commercieel plan het bestaande netwerk te onderhouden en uit te breiden met nieuwe bedrijven. Het relatienetwerk van werkgevers is in de loop der jaren gestaag gegroeid. Positieve verwachtingen over de werkgelegenheidsontwikkelingen in de Eemshaven komen langzaam op gang. Ook de sociale paragraaf van Groningen Seaports werpt zijn vruchten af. Omvang bedrijvennetwerk De nieuwe bedrijven zitten in de sectoren: vervoer, land- en tuinbouw, detailhandel en zakelijke dienstverlening. Qua bedrijfsgrootte zitten de werkgevers in ons bedrijvennetwerk vooral in het MKB. Vast Bakeries uit Middelstum is in 2010 overgenomen door De Aviateur Banketbakkerijen uit Broek op Langedijk. De reorganisatie van het bedrijf heeft veel banen gekost (het betreft veel parttimers). Dit bedrijf was in 2009 nog goed voor 28 plaatsingen. Netwerkcontacten Het VSP heeft in 2010 deelgenomen aan diverse bijeenkomsten van een aantal werkgeversnetwerken zoals: Ondernemers Vereniging Gemeente Winsum Werkgeverskring Noord Groningen Netwerkbijeenkomsten Eemshaven.nl Symposium SXC Promotiedagen Noord Nederland Bijeenkomsten Samenwerkende Bedrijven Eemshaven (SBE) Werkgeversvoorlichtingsbijeenkomsten i.h.k.v. ontwikkelingen in de Eemshaven (initiatief K.v.K. en Seaports). Deze bijeenkomsten bieden een efficiënte mogelijkheid om de relaties met de werkgevers te onderhouden en nieuwe contacten aan te gaan. Speciale acties en projecten van het VSP: BanenEvent (25 plaatsingen VSP Winsum en Delfzijl) Project Schoonmaak Bloem Eemshaven (3 plaatsingen) Horecabijeenkomst Werkplein Winsum (10 plaatsingen) Wervingsactie Envilla Wagenborgen (19 plaatsingen VSP Winsum en Delfzijl) Landelijke Banenmarkt (25 plaatsingen VSP Winsum, Delfzijl en Groningen) Sociale paragraaf Groningen Seaports (23 plaatsingen) Serviceteam Eemsmond (2 plaatsingen) Heiploegproject (12 plaatsingen) GT Foodsupplieproject (1 plaatsing) Bijdrage aan Seaports Xperience Center (SXC) Samenwerking VSP - Ability BV Uithuizen Projectteam Eemshaven Promotiedagen Inventarisatie werkzoekenden Workshop presenteren. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 15

3.4 Wet sociale werkvoorziening In de gewijzigde Wsw zijn twee verordeningen verplicht voorgeschreven, te weten één voor het persoonsgebonden budget en één voor de cliëntenparticipatie. De gemeenteraden hebben de uitvoering van de Wsw in de gemeenschappelijke regeling geheel overgedragen aan het Algemeen Bestuur van Ability. In dat kader is ook het AB van Ability gemandateerd de verordeningen Wsw en cliëntenparticipatie Wsw vast te stellen. De cliëntenparticipatie Wsw is vormgegeven middels de Wsw-raad. In 2010 zijn geen bijzonderheden vanuit de Wsw-raad gemeld. Op 31 december 2010 waren er vanuit onze gemeente 59 personen werkzaam bij Ability in gehele of gedeeltelijke dienstverbanden, bij DSW Stadspark Groningen 11 personen en bij Fivelingo Appingedam één persoon. Op de Wsw-wachtlijst stonden op 31 december nog slechts 3 personen. In 2010 zijn 15 personen van de wachtlijst afgevoerd, doordat ze in dienst zijn genomen, verhuisd of op zich op eigen verzoek hebben teruggetrokken. Omdat de wachtlijst zo enorm afgenomen is en de Rijksbijdrage voor een deel wordt berekend op basis van het aantal personen op de wachtlijst zijn in samenwerking met Ability in 2010 een aantal voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor personen die mogelijk tot de doelgroep behoren. Hieruit zijn slechts een paar indicatieverzoeken ontstaan en gezien de bezuinigingen waardoor instroom op korte/middellange termijn zeer sporadisch mogelijk zal zijn lijkt nadere inspanning niet zinvol. Rijksbezuinigingen treffen de gemeenten hard op het gebied van Wsw. In 2010 is bekend gemaakt dat de vergoeding per SE ( medewerkers ingedeeld naar arbeidshandicap ) van 27.610,-- in 2011 25.759,-- zal bedragen en in 2015 verder terugloopt naar 22.000,--. Jaarlijks wordt er 120 miljoen op de Wsw bezuinigd, hetgeen in de huidige situatie een begrotingstekort voor Ability van 533.000,-- voor 2011 betekent. De jaarrekening van 2010 laat een tekort van 168.000,-- zien. Dit tekort valt positiever uit dan de begroting 2010 (tekort 465.000,--) van Ability. De jaarrekening van Ability wordt u afzonderlijk aangeboden. 3.5 Sociale activering Project: In Bedum staat een huis Naast de begeleiding naar werk vindt de gemeente Bedum de maatschappelijk participatie van diegenen met een minder arbeidsmarktperspectief erg belangrijk. Hiervoor is een speciaal project ontwikkeld voor langdurig werkloze bijstandsgerechtigden. Aan de Vlijt 6 is een Huiskamer ingericht. Een bijzondere huiskamer; de gemeente gaat deze ruimte gebruiken voor kleinschalige activiteiten waarmee werkloze burgers kansen krijgen om zich maatschappelijk zinvol in te zetten en zich verder te ontwikkelen en ontplooien. De huiskamer is tot stand gekomen dankzij drie deelnemers vanuit het cliëntenbestand van de gemeente. Met hulp van een binnenhuisadviseur hebben ze de plannen voor de inrichting en de uitvoering daarvan verzorgd. De huiskamer zal voor tal van activiteiten worden gebruikt; voor het voeren van gesprekken, het geven van voorlichting, cursussen en het uitvoeren van projecten waarmee de afstand tot de arbeidsmarkt voor de deelnemers kleiner wordt. Het contact wordt door het informele karakter van de huiskamer ongedwongener gemaakt. Uitkeringsgerechtigden worden uitgenodigd voor een bezoek aan de huiskamer. Met behulp van een vragenlijst wordt onderzocht wat de individuele mogelijkheden en belemmeringen zijn om in welke vorm dan ook aan de slag te kunnen. Het is een middel om deelnemers beter te begeleiden naar werk of andere maatschappelijke activiteiten. Daarnaast is o.a. informatieworkshop Wsw verzorgd. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 16

3.6 Wet inburgering In het kader van de uitvoering van de Wet inburgering is er in het jaar 2010 voor 9 personen een inburgeringsvoorziening vastgesteld. Dit zijn er 5 meer dan waarvoor wij middelen toegewezen hebben gekregen middels het Participatiebudget. De gemeente kon echter aan het begin van 2010 haar ambitie kenbaar maken inzake het aantal te starten inburgeringstrajecten, waarvoor extra middelen beschikbaar waren indien de ambitie gerealiseerd zou worden. De gemeente Bedum heeft hiervoor een aantal van 8 inburgeraars opgegeven en heeft zodoende gelet op het aantal van 9 inburgeringsvoorzieningen een extra bijdrage van 22.201,00 ontvangen. Met het al toegewezen bedrag van 24.063,00 bedroeg het totale inburgeringsbudget voor 2010 46.264,00. 3.7 Financiering (Participatiebudget) Met ingang van 1 januari 2009 is de Wet participatiebudget van kracht. In deze wet zijn de budgetten voor de WWB re-integratie, de Wi inburgeringtrajecten en de educatiegelden WEB samengevoegd. Doelstelling achter de samenvoeging is een ruimere beleidsvrijheid voor de gemeente en de mogelijkheid slimme combinaties te maken. Denk hierbij aan volwasseneneducatie voor WWB-gerechtigden. Naast de samenvoeging zijn ook de verantwoordingsregels en de reserveringsregeling veranderd. Tot de invoering het participatiebudget werd verantwoord op het kasstelsel (moment van betaling is doorslaggevend) en kon de gemeente maximaal 75% van het lopende budgetjaar overhevelen naar een volgend jaar. In 2009 is dit percentage teruggebracht naar 25% van het Participatiebudget. In 2010 is 637.412,-- besteed aan re-integratie van uitkeringsgerechtigden. Aan het einde van 2010 is nog 54.259,-- beschikbaar wat volledig overgeheveld kan worden naar 2011. De gemeente Bedum heeft daarmee voor het eerst in vijf jaar geen terugbetalingsverplichting aan het Rijk. Inzet participatiebudget 2010 Toegekend WWB-werkdeel 2010 544.820,-- Bij: Overschot werkdeel 2009 146.852,-- Af: Uitgaven werkdeel 637.412,-- Waaronder uitgaven Wet inburgering 70.398,-- Waaronder uitgaven Wet educatie 40.660,-- Af: Kosten 2009 ten laste van 2010 0,-- Overschot 54.259,-- Maximaal te reserveren voor 2011: 25% van 544.820,00 136.205,-- Te verrekenen met ministerie van SZW 0,-- Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 17

4. Sociale zaken en 2010 in cijfers (Inkomen) 4.1 WWB en WIJ Bij het verstrekken van cijfers voor Sociale Zaken moet worden opgemerkt dat deze na verloop van tijd nog enigzins kunnen wijzigen. Het vaststellen van het recht op een uitkering, dan wel de beëindiging van een uitkering kan namelijk met terugwerkende kracht van toepassing zijn. De in dit verslag vermelde actuele cijfers zijn gebaseerd op de genomen besluiten tot en met 31 januari 2011. 4.1.1. Aantallen uitkeringen Aanvragen 2008 2009 2010 WWB 31 45 36 WIJ 0 6 26 Ioaw 1 7 1 Ioaz 0 0 0 Bbz 2 2 2 De WIJ is in 2009 ingevoerd en per 1 juli 2010 zijn alle bestaande uitkeringen van jongeren onder de 27 jaar omgezet naar een WIJ uitkering. Regeling (*) 1-1-2010 1-1-2011 Instroom Uitstroom 2010 2010 WWB uitkeringen 92 104 49 29 WWB personen 106 115 58 49 Ioaw 7 7 1 1 Ioaz 2 0 0 2 Bbz 3 1 1 3 (*) Bij het verstrekken van een uitkering wordt uitgegaan van gezinssamenstelling, bij de re-integratie wordt gekeken naar individuele personen. Dit veroorzaakt soms verwarring over het aantal bijstandsgerechtigden. Wanneer er in dit verslag over aantallen wordt gesproken zal worden vermeld of het uitkeringen, dan wel personen betreft. Met de invoering van de WIJ ontstaan een lancune in de registratie van de uitkeringen. Ondanks daadwerkelijke instroom in de WIJ hoeft er niet altijd sprake te zijn van het verstrekken van een uitkering, maar kan ook een werkleeraanbod volstaan. Dit betreft naar schatting 13 personen die uiteindelijk geen uitkering hebben ontvangen. Met ingang van 2011 wordt er in de registratie een onderscheid gemaakt in de WIJ en de WWB. Ook zijn lopende WWB uitkeringen voor uitkeringsgerechtigden onder de 27 jaar op 1 juli 2010 formeel omgezet naar een WIJ uitkering. De hierboven genoemde instroom en uitstroom correspondeert daarom niet volledig met het verschil in aantal uitkeringen en personen op 1-1-2010 en 1-1-2011. Volgens onderzoeksbureau APE (www.ape.nl) is het bestand van de gemeente Bedum (op basis van de CBS cijfers) gestegen met 11%. Hiermee is de ontwikkeling van Bedum gelijk aan het gemiddelde van alle middelgrote en kleine gemeenten. Aantal uitkeringen per 31-12 2005 2006 2007 2008 2009 2010 WWB (incl. WIJ) 107 90 83 79 92 104 Ioaw 4 3 2 1 7 7 Ioaz 3 2 2 2 2 0 Bbz 0 1 2 2 3 1 Totaal 114 96 89 84 104 112 Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 18

Met ingang van 2011 wordt het onderscheid in WWB/WIJ in- en uitstroom in afzonderlijk cijfers uitgedrukt. Wel zijn alle nieuwe uitkeringen van personen onder de 27 jaar in 2010 direct als WIJ-aanvraag geregistreerd. Hierbij is opvallend, dat ruim 40% van alle aanvragen een aanvraag werkleeraanbod in het kader van de WIJ betreft. Niet alle aanvragen werkleeraanbod leiden automatisch tot een toekenning van een inkomensvoorziening. In een aantal gevallen leidt de aanvraag direct naar werk of scholing, dan wel de jongere ziet af van de aanvraag van een inkomensvoorzieining. Hiermee ontstaat voor 2010 een scheef beeld waarbij meer aanvragen zijn toegekend zonder dat dit leidt tot een hoger aantal uitkeringen. Met ingang van 2011 zal dit beeld rechtgetrokken zijn omdat dan over de WIJ afzonderlijk over een heel jaar gerapporteerd kan worden. Voor het tweede opeenvolgende jaar is het bestand van Sociale Zaken (WWB, WIJ, Ioaw en Ioaz) met ongeveer 10% gestegen. Oorzaak hiervan is een duidelijk grotere instroom dan in de voorgaande (2008) jaren. Verderop zal blijken, dat de uitstroom ondanks de economische recessie op een gelijk niveau is gehandhaafd. 4.1.2 Duur van de uitkering Personen ingestroomd in voor 1996 voor 2000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1 januari 2011 6 15 3 1 0 0 5 6 6 4 10 23 36 De 104 uitkeringen WWB/WIJ per 1 januari 2011 hebben betrekking op 115 personen de zijn onderverdeeld op basis van het jaar waarin ze zijn ingestroomd. In totaal zijn 21 personen vóór 1 januari 2000 ingestroomd. Zij ontvangen al langer dan tien jaar een WWB (voorheen Abw) uitkering. Als we kijken naar het cijfer van 2010, dan zien we daar, dat 36 personen ingestroomd in 2010 op 1 januari nog een uitkering ontvangen. Dat betekent, dat van de eerder genoemde totale instroom in 2010 (58 personen) er in 2010 direct 22 personen weer zijn uitgestroomd. De ervaring leert, dat na drie jaar WWB-uitkering de kans op uitstroom aanzienlijk kleiner wordt. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 19

4.1.3 Financiën uitkeringen Inkomsten Wet Buig 2010 1.106.038,-- Bbz 1.679,-- Berekende aanvulling 2009 Bbz 2009 6.116,-- Uitgaven : WWB 1.097.195,-- WIJ 96.846,-- Bbz 3.689,-- Ioaw 81.120,-- Ioaz 4.444,-- 1.283.294,-- Tekort op de uitkering in 2010 169.461,-- In de begroting 2010 is rekening gehouden met een tekort van 150.000,--. Het overige wordt gedekt uit de reserve WWB-uitkeringen. Deze wordt in 2011 aangevuld met de aanvullende uitkering WWB 2009 ten bedrage van 96.758,-- WWB 2006 2007 2008 2009 2010 (*) Overschot 173.599 40.748 20.886 inkomensdeel Tekort inkomensdeel 188.671 169.461 (*) Met de invoering van de Wet Buig is ook een andere verantwoordingsystematiek voor de SISA ingevoerd en worden de financiële cijfers anders geregistreerd dan in voorgaande jaren. Het overschot/tekort wordt nu berekend over het gehele gebundelde budget uitkeringen. Beleidsverslag 2010 Sociale Zaken gemeente Bedum 20