TB A1 Apeldoorn-Zuid - Beekbergen Uitgangspuntendocument voor berekeningen met het NRM Oost Definitief Inhoudelijk ongewijzigd vastgesteld t.o.v. het OTB In opdracht van: Rijkswaterstaat Oost-Nederland Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 9 mei 2014
Verantwoording Titel : TB A1 Apeldoorn-Zuid - Beekbergen Subtitel : Uitgangspuntendocument voor berekeningen met het NRM Oost Projectnummer : 339029 Referentienummer : GM-0146373 Revisie : D7 Datum : 9 mei 2014 Auteur(s) : dr. ir. M.E. Kraan E-mail adres : marriette.kraan@grontmij.nl Gecontroleerd door : ing. F.J. de Jong Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : ing. P. Bloemerts Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. De Holle Bilt 22 3732 HM De Bilt Postbus 203 3730 AE De Bilt T +31 30 220 74 44 F +31 30 220 02 94 www.grontmij.nl Pagina 3 van 22
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 7 1.1 Leeswijzer... 7 2 Algemene uitgangspunten... 9 2.1 Gehanteerde verkeersmodel... 9 2.2 Kwaliteitsborging verkeersprognoses... 9 2.3 Gebruikte indicatoren... 9 3 Projectspecifieke uitgangspunten... 11 3.1 Gehanteerde beleidsinstellingen... 11 3.2 Ruimtelijke ontwikkelingen... 12 3.2.1 Inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per provincie... 12 3.2.2 Inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per gemeente... 13 3.3 Ontwikkelingen infrastructuur, implementatie in verkeersmodel... 15 3.3.1 Huidige situatie: autonetwerken... 15 3.3.2 Huidige situatie: basisjaar 2004... 16 3.3.3 Autonome situatie in 2020... 18 3.3.4 Projectsituatie in 2020... 21 Pagina 5 van 22
1 Inleiding Dit rapport bevat de beschrijving van de gehanteerde uitgangspunten bij het maken van de verkeersprognoses voor de OTB/MER A1 Apeldoorn-Zuid - Knooppunt Beekbergen. Voor de inhoud van dit rapport is gebruikgemaakt van het door 4cast opgestelde rapport p11-0044_uitgangspuntendoc_a1_v3 (april 2011). Onderstaand wordt ingegaan op de beschrijving van het project, voor zover die voor het maken van verkeersprognoses van belang is. In de projectsituatie wordt knooppunt Beekbergen en op de A1 het wegvak tussen knooppunt Beekbergen en Apeldoorn-Zuid aangepast. In knooppunt Beekbergen wordt de verbindingsboog voor verkeer op de A1 vanuit Deventer naar de A50 richting Arnhem aangepast. De aangepaste verbindingsboog heeft 2 rijstroken. Als gevolg van deze aanpassing wordt ook de boog van de A50 noord naar de A1 oost fysiek iets aangepast en verdwijnen de parallelbanen aan de noordkant (A1) en westkant (A50) in het knooppunt. Op de A1 wordt het wegvak tussen knooppunt Beekbergen en Apeldoorn-Zuid op beide rijbanen uitgebreid met een weefstrook. 1.1 Leeswijzer Hoofdstuk 2 bevat de algemene uitgangspunten, zoals het gehanteerde model, de toegepaste kwaliteitsborging en de gehanteerde indicatoren. Hoofdstuk 3 bevat de projectspecifieke uitgangspunten, zoals gehanteerde beleidsinstellingen, ruimtelijke ontwikkelingen en infrastructurele ontwikkelingen. Pagina 7 van 22
2 Algemene uitgangspunten Dit hoofdstuk beschrijft de algemene uitgangspunten bij het maken van de verkeersprognoses. 2.1 Gehanteerde verkeersmodel Voor het maken van de verkeersprognoses is het NRM Oost gebruikt. RWS DVS (WVL) heeft de GroeiModelruns voor het basisjaar 2004 en het prognosejaar 2020 uitgeleverd. Om te waarborgen dat het model met dezelfde instellingen wordt gedraaid als de uitgeleverde runs, zijn reproductieruns uitgevoerd. Het resultaat van deze runs is identiek aan de uitgeleverde runs. 2.2 Kwaliteitsborging verkeersprognoses Voor het borgen van de kwaliteit van de gemaakte verkeersprognoses werkt Rijkswaterstaat volgens het Protocol NRM gebruik. 2.3 Gebruikte indicatoren De verkeerskundige effecten zijn beschreven aan de hand van een aantal indicatoren: Verkeersintensiteit en ontwikkeling verkeersprestatie, als indicatoren voor de drukte op de weg (het aantal voertuigen respectievelijk de voertuigkilometers per etmaal). Benutting wegennet in de spits, als indicator voor de mate waarin de capaciteit op het wegennet wordt benut (de verhouding tussen de verkeersintensiteit en de capaciteit van het wegennet in de spits). Ontwikkeling congestie, als indicator voor de omvang van het probleem (het aantal voertuigverliesuren per etmaal). Bij deze planstudie worden geen NoMo-reistijdfactoren gebruikt als indicator. Om twee redenen zijn zij voor deze studie niet bruikbaar: Hoewel twee NoMo-trajecten eindigen in knooppunt Beekbergen (A1 Hoevelaken Beekbergen en A1 Beekbergen Azelo), zijn zij voor deze studie niet relevant. De aanpassingen zijn van een te lokaal niveau om op deze veel langere NoMo-trajecten duidelijke invloed te zien. De motivatie voor dit project is niet gelegen in het verbeteren van specifieke NoMoreistijdfactoren, maar in het op korte termijn verbeteren van een lokaal verkeersknelpunt. Voor het beoordelen van de effectiviteit hiervan zijn NoMo-reistijdfactoren geen goede indicatoren. Pagina 9 van 22
3 Projectspecifieke uitgangspunten Dit hoofdstuk beschrijft de projectspecifieke uitgangspunten bij het maken van de verkeersprognoses. 3.1 Gehanteerde beleidsinstellingen Bij het maken van de verkeersprognoses is het scenario Global Economy uit de scenariostudie Welvaart en Leefomgeving van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving gehanteerd. In het NRM is het vigerende landelijke mobiliteitsbeleid geïmplementeerd. Voor de autonome situatie 2020 en de projectsituatie 2020 zijn prognoses opgesteld voor het omgevingsscenario Global Economy (GE) van het Centraal Planbureau. In Tabel 3-1 is een overzicht gegeven van de belangrijkste kenmerken/instellingen van het betreffende GroeiModel voor het basisjaar 2004 en het prognosejaar 2020GE. Tabel 3-1 Overzicht kenmerken en instellingen GroeiModel voor het opstellen van de verkeersprognoses met het NRM Oost Versie GroeiModel 2011 1.0.4 Versie QBLOK 2.01 Instellingen GroeiModel 2004 2020GE Scenario-instellingen Rijbewijsbezit % Man 15-34 68,1 68,9 Rijbewijsbezit % Man 35-64 94,7 95,3 Rijbewijsbezit % Man 65+ 82,9 94,7 Rijbewijsbezit % Vrouw 15-34 63,3 64,5 Rijbewijsbezit % Vrouw 35-64 84,5 91,3 Rijbewijsbezit % Vrouw 65+ 45,5 76,4 Aantal huishoudens met 1 auto 3.905.530 4.305.029 Aantal huishoudens met 2 auto's 1.320.568 2.428.000 Aantal huishoudens met 3+ auto's 154.172 261.397 Index grensoverschrijdend verkeer 100 155 Beleidsinstellingen; indices t.o.v. 2004 (2004 = 100) Index vaste autokosten 100 100 Index brandstofkosten per km 100 96 Index overige variabele autokosten 100 100 Index treinkosten Woon-Werk 100 111 Index treinkosten Overig 100 108 Index BTM-kosten 100 116 Modelinstellingen Regio-indeling tabellen provincie provincie Pagina 11 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten 3.2 Ruimtelijke ontwikkelingen In deze paragraaf is een overzicht gegeven van het aantal inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen waar in het betreffende NRM Oost mee wordt gerekend. In paragraaf 3.2.1 zijn de totalen per provincie en per landsdeel weergegeven. In paragraaf 3.2.2 is dit gedaan voor de gemeentes in de omgeving van het studiegebied van de A1 Apeldoorn-Zuid - KP Beekbergen. 3.2.1 Inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per provincie In de tabellen 3-2, 3-3 en 3-4 zijn het aantal inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per provincie en per landsdeel weergegeven voor het basisjaar (2004) en voor het prognosejaar (2020GE). Tabel 3-2: Overzicht aantal inwoners per provincie en per landsdeel in 2004 en 2020GE in het NRM Oost Inwoners 2004 Inwoners 2020GE Index (2004 = 100) Friesland 642.063 704.187 110 Groningen 574.382 618.857 108 Drenthe 482.411 531.526 110 Noord 1.698.856 1.854.570 109 Overijssel 1.105.527 1.222.067 111 Gelderland 1.966.913 2.161.673 110 Oost 3.072.440 3.383.740 110 Flevoland 359.904 464.748 129 Noord-Holland 2.587.258 2.859.149 111 Zuid-Holland 3.451.943 3.756.975 109 Utrecht 1.162.255 1.303.202 112 West 7.561.360 8.384.074 111 Zeeland 379.017 414.457 109 Noord-Brabant 2.406.982 2.689.988 112 Limburg 1.139.336 1.155.410 101 Zuid 3.925.335 4.259.855 109 Nederland 16.257.991 17.882.239 110 Tabel 3-3: Overzicht aantal huishoudens per provincie en per landsdeel in 2004 en 2020GE in het NRM Oost Huishoudens 2004 Huishoudens 2020GE Index (2004 = 100) Friesland 272.300 335.803 123 Groningen 267.340 322.326 121 Drenthe 199.434 245.777 123 Noord 739.074 903.906 122 Overijssel 453.353 555.296 122 Gelderland 814.298 1.001.201 123 Oost 1.267.651 1.556.497 123 Flevoland 141.716 211.720 149 Noord-Holland 1.200.402 1.450.756 121 Zuid-Holland 1.541.166 1.846.744 120 Utrecht 505.671 630.069 125 West 3.388.955 4.139.289 122 Zeeland 160.914 197.253 123 Noord-Brabant 1.001.401 1.267.699 127 Limburg 491.269 569.013 116 Zuid 1.653.584 2.033.965 123 Nederland 7.049.264 8.633.657 122 Pagina 12 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten Tabel 3-4: Overzicht aantal arbeidsplaatsen per provincie en per landsdeel in 2004 en 2020GE in het NRM Oost Arbeidsplaatsen 2004 Arbeidsplaatsen 2020GE Index (2004 = 100) Friesland 241.030 280.475 116 Groningen 234.241 266.241 114 Drenthe 177.023 199.037 112 Noord 652.294 745.753 114 Overijssel 473.502 546.247 115 Gelderland 800.604 918.435 115 Oost 1.274.106 1.464.682 115 Flevoland 116.985 194.399 166 Noord-Holland 1.232.195 1.376.290 112 Zuid-Holland 1.499.849 1.657.260 110 Utrecht 574.197 679.911 118 West 3.423.226 3.907.860 114 Zeeland 144.139 168.599 117 Noord-Brabant 1.063.708 1.263.551 119 Limburg 459.603 488.816 106 Zuid 1.667.450 1.920.966 115 Nederland 7.017.076 8.039.261 115 3.2.2 Inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per gemeente Voor een aantal gemeentes in de omgeving van het studiegebied van de A1 Apeldoorn-Zuid - KP Beekbergen is de ontwikkeling van het aantal inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen weergegeven tussen 2004 en 2020 (GE-scenario). In Figuur 3-1 zijn deze gemeentes weergegeven. De gemeentes Lochem en Gorssel zijn na 2004 gefuseerd tot de gemeente Lochem en de gemeentes Zutphen en Warnsveld zijn na 2004 gefuseerd tot de gemeente Zutphen. In de overzichten zijn de totalen van de gefuseerde gemeentes weergegeven. Figuur 3-1 Overzicht gemeentes omgeving studiegebied Pagina 13 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten In de tabellen 3-5 t/m 3-7 is het aantal inwoners, huishoudens en arbeidsplaatsen per gemeente weergegeven voor het basisjaar (2004) en het prognosejaar (2020GE). Tabel 3-5: Overzicht aantal inwoners per gemeente in 2004 en 2020GE in het NRM Oost Inwoners 2004 Inwoners 2020GE Index (2004 = 100) Apeldoorn 155.993 169.617 109 Arnhem 141.597 159.319 113 Barneveld 50.017 58.266 116 Bathmen 5.328 4.557 86 Brummen 21.472 22.508 105 Deventer 89.142 103.229 116 Ede 105.497 124.030 118 Lochem 32.767 34.242 105 Rheden 44.886 44.280 99 Rozendaal 1.509 1.494 99 Voorst 23.638 24.038 102 Zutphen 45.773 52.045 114 Tabel 3-6: Overzicht aantal huishoudens per gemeente in 2004 en 2020GE in het NRM Oost Huishoudens 2004 Huishoudens 2020GE Index (2004 = 100) Apeldoorn 65.877 80.107 122 Arnhem 69.476 87.751 126 Barneveld 17.466 23.515 135 Bathmen 2.100 2.168 103 Brummen 8.480 9.828 116 Deventer 40.001 50.620 127 Ede 41.375 55.794 135 Lochem 13.287 14.388 108 Rheden 19.995 22.558 113 Rozendaal 636 783 123 Voorst 8.930 10.334 116 Zutphen 19.826 24.342 123 Tabel 3-7: Overzicht aantal arbeidsplaatsen per gemeente in 2004 en 2030GE in het NRM Noord Arbeidsplaatsen 2004 Arbeidsplaatsen 2020GE Index (2004 = 100) Apeldoorn 80.584 92.500 115 Arnhem 83.943 93.292 111 Barneveld 22.525 27.414 122 Bathmen 977 1.156 118 Brummen 6.607 7.516 114 Deventer 41.625 47.353 114 Ede 43.273 52.672 122 Lochem 11.980 14.343 120 Rheden 13.665 16.220 119 Rozendaal 254 369 145 Voorst 8.587 10.506 122 Zutphen 21.698 24.658 114 Pagina 14 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten De overige relevante uitgangspunten ten aanzien van economische ontwikkeling en beleidsinstellingen zijn in Tabel 3-8 weergegeven. Tabel 3-8 Overige relevante uitgangspunten NRM GE-scenario Uitgangspunten NRM toepassing 2020 Economisch Ontwikkelingsscenario Global Economy (eenheden x miljoen) Aantal inwoners Nederland 17.9 Aantal banen Nederland 8.0 Omvang beroepsbevolking 8.9 Omvang werkzame beroepsbevolking 8.5 Aantal auto s 9.9 Beleidsinstellingen (indices 2004=100) Brandstofkosten (reële kosten per km, incl. efficiency) 96 Prijsbeleid (bijv. kilometer beprijzing) Tariefontwikkeling trein woon-werk 111 Tariefontwikkeling trein overig 108 Tariefontwikkeling bus/tram/metro 116 Tariefontwikkeling parkeren (betaallocaties in 2010) 200 n.v.t. 3.3 Ontwikkelingen infrastructuur, implementatie in verkeersmodel 3.3.1 Huidige situatie: autonetwerken Uitgangspunt voor de autonetwerken is versie 106. In de netwerken zijn een aantal correcties uitgevoerd. In Figuur 3-2 zijn de locaties weergegeven waar het netwerk van het basisjaar (2004) is gewijzigd. Figuur 3-2 Locatie wijzigingen basisjaarnetwerk Pagina 15 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten 3.3.2 Huidige situatie: basisjaar 2004 In het netwerk voor het basisjaar 2004 hebben de A1 en de A50 in de omgeving van Apeldoorn grotendeels 2x2 rijstroken. De aansluitende wegvakken ten noorden en oosten van het knooppunt Beekbergen hebben een extra weefstrook en zijn als 2x3 rijstroken opgenomen. In Figuur 3-3 is het aantal rijstroken in het basisjaar 2004 weergegeven. In Figuur 3-4 is ingezoomd op knooppunt Beekbergen. Figuur 3-3 Overzicht aantal rijstroken in het basisjaar 2004 Figuur 3-4 Overzicht aantal rijstroken in het basisjaar 2004 bij knooppunt Beekbergen Pagina 16 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten In figuur 3-5 is een overzicht van de snelheden in het basisjaar 2004 gegeven. Op de A1 en de A50 in de omgeving Apeldoorn geldt in het basisjaar een snelheidsregime van 120 km/uur. In knooppunt Beekbergen hebben de verbindingsbogen en parallelbanen aangepaste (model)snelheden (zie figuur 3-6). Figuur 3-5 Overzicht snelheden in het basisjaar 2004 Figuur 3-6 Overzicht snelheden knooppunt Beekbergen in het basisjaar 2004 Pagina 17 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten 3.3.3 Autonome situatie in 2020 Voor 2020 is als uitgangspunt de variant met 130 km/uur ROB (Robuust) genomen. De locaties van de 130 km/uur-zones zijn weergegeven in figuur 3-7. Figuur 3-7 Overzicht locaties 130 km/uur-zones voor 2020 conform variant ROB Ten opzichte van 2004 zijn er in de autonome situatie 2020 al een aantal maatregelen op het HWN in de directe omgeving van het studiegebied uitgevoerd. Het gaat hier om de volgende maatregelen: realisatie van plusstroken op de A1 tussen knooppunt Beekbergen en Deventer-Oost; en realisatie van spitsstroken op de A50 tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Beekbergen. De A1 tussen knooppunt Beekbergen en Deventer-Oost heeft door realisatie van de plusstroken grotendeels 2x3 rijstroken. Tussen knooppunt Beekbergen en de aansluiting Voorst en tussen de aansluitingen Deventer en Deventer-Oost heeft de A1 2x4 rijstroken (weefvakken) in de autonome situatie. Op de wegvakken met plusstroken geldt in de spits een snelheidslimiet van 100 km/uur. In de restdag is de snelheidslimiet 120 km/uur. De A50 tussen knooppunt Waterberg en knooppunt Beekbergen heeft door de realisatie van de spitsstroken 2x3 rijstroken. Op de wegvakken met spitsstroken geldt in de spits een snelheidslimiet van 100 km/uur. In de restdag is de snelheidslimiet 120 km/uur. In het kader van deze studie is daarnaast de uitbreiding van de N345 tussen de aansluiting A1 Voorst en de aansluiting A50 Apeldoorn van 2x1 naar 2x2 rijstroken nog belangrijk om te noemen. Pagina 18 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten In Tabel 3-9 zijn de van belangzijnde wegennetuitbreidingen in de wijdere omgeving van het project weergegeven. Tabel 3-9 Relevante weginfrastructuur-uitbreidingen in wijdere omgeving tussen 2004 en 2020 Prov. Weg Wegvak Omschrijving Gl A1 Kp.Hoevelaken (A28) kp.harselaar (A30) Verbreding ASW 2x2 + spitsstrook ZSM-I zuidbaan Ov A1 Kp. Azelo (A1) kp. Buren (A35) Verbreding ASW 2x2 + weefstroken Gl A12 Veenendaal Ede/Wageningen Verbreding ASW 2x2 + plusstroken ZSM-I Gl Ede/Wageningen kp.grijsoord Verbreding ASW 2x3 MIRT Gl Kp.Waterberg (A50) kp.velperbroek (A348) Verbreding ASW 2x3 ZSM-II Gl Kp.Oudbroeken (A15) kp.ouddijk (A18) Verbreding ASW 2x3 MIRT Gl A15 Kp.Ressen (A325) kp.oudbroeken (A12) Aanleg ASW 2x2 MIRT Gl/Ov N18 Varsseveld Enschede (A35) Aanleg AW 2x1/2x2 MIRT Ov A28 Kp. Hattemerbroek kp. Lankhorst Aanleg ASW 2x4/2x3 ZSM-II Gl A30 Lunteren kp.maanderbroek (A12) Aanleg ASW 2x2 MIRT Gl A50 Kp.Ewijk (A73) kp.valburg (A15) Verbreding ASW 2x4 MIRT Gl Kp.Valburg (A15) kp.grijsoord (A12) Verbreding ASW 2x3 ZSM-II In figuur 3-8 is het aantal rijstroken (HWN) weergegeven in het netwerk voor de autonome situatie 2020. Figuur 3-8 Overzicht aantal rijstroken autonome situatie 2020 Knooppunt Beekbergen is in de autonome situatie 2020 opgenomen als een klaverblad, conform de situatie in het basisjaar. In Figuur 3-9 is het aantal rijstroken bij knooppunt Beekbergen weergegeven. Pagina 19 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten Figuur 3-9 Overzicht aantal rijstroken knooppunt Beekbergen in de autonome situatie 2020 In figuur 3-10 is een overzicht opgenomen van de snelheden in de autonome situatie 2020. In figuur 3-11 is hierbij ingezoomd op knooppunt Beekbergen. Figuur 3-10 Overzicht snelheden in autonome situatie 2020 Pagina 20 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten Figuur 3-11 Overzicht snelheden knooppunt Beekbergen in de autonome situatie 2020 3.3.4 Projectsituatie in 2020 In de projectsituatie wordt knooppunt Beekbergen en op de A1 het wegvak tussen knooppunt Beekbergen en Apeldoorn-Zuid aangepast. In knooppunt Beekbergen wordt de verbindingsboog voor verkeer op de A1 vanuit Deventer naar de A50 richting Arnhem aangepast. De aangepaste verbindingsboog heeft 2 rijstroken. Als gevolg van deze aanpassing wordt ook de boog van de A50 noord naar de A1 oost fysiek iets aangepast en verdwijnen de parallelbanen aan de noordkant (A1) en westkant (A50) in het knooppunt. Op de A1 wordt het wegvak tussen knooppunt Beekbergen en Apeldoorn-Zuid op beide rijbanen uitgebreid met een weefstrook. In Figuur 3-12 is het aantal rijstroken bij knooppunt Beekbergen weergegeven voor de projectsituatie. Figuur 3-12 Overzicht aantal rijstroken knooppunt Beekbergen in de projectsituatie 2020 Pagina 21 van 22
Projectspecifieke uitgangspunten In Figuur 3-13 is een overzicht weergegeven van de snelheden in knooppunt Beekbergen in de projectsituatie 2020. Figuur 3-13 Overzicht snelheden knooppunt Beekbergen in de projectsituatie 2020 Pagina 22 van 22