Toelichting bij de posterserie Gevaren in de Nederlandse natuur Verkorte werkinstructie Gebruik deze posters tijdens voorlichtingsmomenten en licht ze mondeling toe met behulp van de informatie in dit document. Inleiding De Nederlandse natuur kent een aantal gevaren die seizoensgebonden zijn. Denk aan door het ijs zakken of het eten van giftige paddenstoelen. Onze bewoners zijn niet altijd bekend met deze gevaren. Wij wijzen ze hierop zodat ongelukken of erger voorkomen kunnen worden. Voor een aantal gevaren is een poster ontwikkeld (zie bijlagen): verdrinking door het ijs zakken besmette teken giftige paddenstoelen Gevaar voor door het ijs zakken Gevaar voor verdrinking Gevaar voor besmette teken Gevaar voor giftige paddenstoelen Deze posters dienen als ondersteunend materiaal bij de mondelinge voorlichting. Zonder mondelinge voorlichting wordt de poster, blijkt uit onderzoek, in de meeste gevallen niet door iedereen goed begrepen. Zo zijn onze bewoners over het algemeen niet bekend met bevroren sloten. De poster ter preventie van door het ijs zakken zal daarom zonder mondelinge toelichting niet het gewenste resultaat op leveren. Mondelinge toelichting Om de mondelinge toelichting makkelijk en uniform te maken is hieronder per poster beknopt aangegeven welke toelichting hierbij minimaal van belang is te 1 van 8
gegeven. Ook is aangegeven waar je meer informatie over dit onderwerp kan vinden. s inzetten De posters worden gebruikt tijdens de voorlichtingsmomenten. Daarnaast is het de bedoeling om de posters goed zichtbaar op te hangen op de locatie en bij het GC A. Nadat de poster mondeling is toegelicht, kan deze immers goed dienen als herinnering aan het gevaar. De posters gaan over gevaren in de Nederlandse natuur. Deze gevaren zijn seizoensgebonden. Het is daarom van belang dat de posters in het betreffende seizoen zichtbaar worden opgehangen en worden toegelicht. : gevaar voor door het ijs zakken : gevaar voor verdrinking : gevaar voor besmette teken : gevaar voor giftige paddenstoelen winter zomer (gevaar bestaat gehele jaar) voorjaar/zomer (gevaar bestaat gehele jaar) herfst (gevaar bestaat gehele jaar) Voorlichting per poster Hieronder wordt per poster aangegeven welke mondelinge toelichting minimaal van belang is te gegeven zodat bewoners de poster kunnen begrijpen en er een preventieve werking van uit kan gaan. 2 van 8
: gevaar voor door het ijs zakken Boodschap Mondelinge toelichting Winter Pas op bij ijs, u kunt er doorheen zakken en onderkoeld raken/verdrinken. Roep hulp in als er iemand te water is geraakt. In Nederland kunnen sloten en meren bevroren raken als het vriest (de temperatuur is dan onder de nul graden). Er vormt zich dan een laag ijs op het water. Ga pas het ijs op als u 100% zeker bent dat het ijs betrouwbaar is. Als het ijs niet dik genoeg is, is kunt u hier doorheen zakken en onderkoeld raken/verdrinken. Als u ziet dat iemand door het ijs is gezakt, zoek dan hulp bij anderen of bel 112 in het geval van een levensbedreigende situatie. Verleent u zelf hulp? Let dan op uw eigen veiligheid. Meer informatie http://voorkomblessures.veiligheid.nl/schaatsen/veiligheidsregels-schaatsenop-natuurijs 3 van 8
: gevaar voor verdrinking Boodschap Mondelinge toelichting Zomer Pas op bij water, je kan verdrinken. Roep hulp in als er iemand te water is geraakt. Nederland heeft veel water. In de zomer is het heerlijk om te zwemmen. Ook in zwembaden wordt gezwommen. Als u in het water gaat, is het belangrijk dat u goed kunt zwemmen. Zwemmen is niet iets wat je makkelijk leert. In Nederland zijn kinderen jaren bezig met het behalen van de zwemdiploma s. Maar ook geoefende zwemmers kunnen in problemen komen. U kunt verdrinken. Let daarom altijd goed op tijdens het zwemmen. Ga niet zwemmen, als u niet kunt zwemmen. Zwem nooit alleen en zwem niet op plaatsen waar dat verboden is. Houdt (uw) kinderen altijd goed in de gaten. En dan nog kent het water een aantal gevaren: De bodem loopt niet gelijk en kan ineens diep zijn. Daardoor kunt u niet meer staan. Door koud water kunt u kramp krijgen. Sterke stromingen kunnen u meesleuren. Als u ziet dat iemand in moeilijkheden is in het water, haal dan hulp bij anderen of bel 112 in levensbedreigende situaties. Meer informatie http://www.veiligheid.nl/voorlichtingsmateriaal/toolkit-en-foldervoorkom-verdrinking 4 van 8
: Gevaar voor beten van besmette teken Boodschap Mondelinge toelichting Voorjaar/ zomer Van een tekenbeet kunt u ernstig ziek worden. Controleer uzelf en anderen op tekenbeten nadat u in het groen bent geweest. Bent u gebeten door een teek, dan is het belangrijk dat u hem snel weghaalt. Teken komen voor in bos, park, hei, duinen of in de tuin. Ze kunnen zich vastbijten in de huid. vastbijten Van een tekenbeet kunt u ernstig ziek worden. Controleer uw hele lichaam als u in het groen bent geweest. Kijk goed, teken zijn bijna niet te zien. Plekken waar teken vaak zitten de huid. Heeft u een tekenbeet? Haal de teek zo snel mogelijk weg met een tekenverwijderaar. Noteer wanneer u gebeten bent. Heeft de teek meer dan 24 uur in uw huid gezeten? Bespreek met het GCA of behandeling gewenst is. U moet naar het GCA als: een rode ring rond de beet ontstaat. u binnen 3 maanden griepachtige klachten, zenuwpijn of gewrichtsklachten krijgt. Geef aan dat u door een teek gebeten bent. 5 van 8
Informatie Het RIVM heeft de app 'Tekenbeet' gemaakt. Deze app is gratis te downloaden in de Google Play Store (Android) en in Itunes voor Iphone). Met deze app kunnen mensen (ook buiten, zonder internetverbinding!) opzoeken hoe teken eruit zien en wat je moet doen om teken correct en snel te verwijderen. http://www.rivm.nl/onderwerpen/t/tekenbeten_en_lyme http://toolkits.loketgezondleven.nl/toolkits/?page_id=82 6 van 8
: Gevaar voor giftige paddenstoelen Boodschap Mondelinge toelichting Informatie Herfst Eet geen paddenstoelen uit het wild. Ze kunnen giftig zijn. In de herfst groeien in Nederland paddenstoelen. Deze paddenstoelen kunnen giftig zijn. U kunt er ziek van worden of zelfs aan overlijden. Eet paddenstoelen uit het wild daarom niet. Paddenstoelen die in de winkels en op markten worden verkocht, zijn niet-giftige soorten. Ze zijn speciaal gekweekt om te eten. Giftige paddenstoelen kunnen daar op lijken. Denkt u een giftige paddenstoel te hebben gegeten, bel dan direct het GCA. Neem een stukje van de paddenstoel mee als dat kan. http://nl.wikipedia.org/wiki/lijst_van_giftige_paddenstoelen 7 van 8
Voorlichting tips Hieronder nog wat tips om de voorlichting aan bewoners effectiever te maken. Bij deze tips is rekening gehouden met een mogelijke taalbarrière en het bestaan van laaggeletterdheid onder bewoners. Houdt de informatie zo beperkt mogelijk. Gebruik de posters als ondersteunend materiaal. Wijs hierin aan waar over wordt gepraat. Ga er niet te snel van uit dat bewoners weten wat in de posters is afgebeeld (bijvoorbeeld weten waar een vergrootglas in de tekenposter voor staat). Een onschuldige opmerking als Ik zal het raam eventjes dichtdoen kan verwarrend zijn voor een anderstalige/laaggeletterde bewoner. De bewoner begrijpt misschien niet meteen dat dit een opmerking tussendoor is, die niets met het eigenlijke gesprek te maken Herhaal de belangrijkste informatie maar onderdruk de neiging om een zin in andere woorden te herhalen. Dat is goed bedoeld maar herhalen verwart soms meer dan dat het duidelijk maakt. De bewoner kan denken dat het over iets nieuws gaat. Laat de bewoner de boodschap herhalen om vast te stellen of deze de boodschap heeft begrepen. Vragen? Heb je vragen over deze posterserie of over de voorlichting? Neem dan contact op met de Helpdesk Uitvoering via HelpDeskUitvoering@coa.nl. 8 van 8