TMG laat winstverwachting los blz. 18 35 tipblad voor beleggers internet www.beursexpres.nl 1 september 2012 5,25 9 14 16 energiedivisie brunel zet recordomzet in de boeken seizoensmatig minder belangrijke jaarhelft vertekent al snel bij brill cryo-save in het rood bam snijdt flink in waardering 20 grondbanken 4 Tijd van mitsen en maren bij SBM voorbij Vooraanzicht van de loskoppelbare Turret van de Okha FPSO
taexpres S=steun W=weerstand KTT=korte termijn trend *Auteur heeft positie in besproken fonds AEX index (S: 322; W: 337; KTT: neutraal): Nog altijd is sprake van een vooral voor het lange termijn beeld belangrijk kruispunt, bij de in maart neergezette top (337). Dat gaat ook op voor de DAX (Dld.) en de CAC (Fr.). Al dreigt nu een top te zijn gezet, is het pleit nog niet helemaal geslecht. (JD 28/8) Aalberts (S: 13,60; W: 14,45; KTT: neutraal): Het recente herstel heeft de koers teruggebracht tot aan het punt waar de voorafgaande daling werd ingezet. In meerdere opzichten oogt het beeld nog neutraal, met een vlak verlopende MA-150 en over het laatste jaar een lagere top en hogere bodems. (JD 28/8) BAM Groep (S: 2,15; W: 2,75; KTT: dalend): Na de zoveelste lagere bodem in de laatste 5 jaar en daarmee het laagste punt sinds 2003 te hebben neergezet, is herstel nu pal onder de MA- 150 stukgelopen. Dat is de belangrijke horde binnen het korte beeld, binnen het lange is dat de top uit maart (3,99). (JD 28/8) Batenburg (S: 13,50; W: 14,50; KTT: dalend): Ruim een jaar geleden was met 30,65 de recordkoers uit 2007 op nog geen euro genaderd, om met een duikvlucht vervolgens tot het laagste punt sinds 2003 te dalen. Belangrijkste horde ligt bij de nu genaderde MA-150 (iets boven aangegeven weerstand). Brill (S: 18,20; W: 20,50; KTT: stijgend): De koers is dit jaar helemaal hersteld naar het punt waar de duikvlucht in 2008 werd ingezet. Daarbij hebben zich ook nog eens negatieve divergenties ontwikkeld. Al is de stijgende trend nog intact (zie MA- 150), is enige voorzichtigheid dus geboden. (JD 28/8) Brunel (S: 33,15; W: 36,00; KTT: stijgend): Met het passeren van de toppen uit 2006 (34,94) en 2011 (34,99) is eerder dit jaar een nieuw all-time high neergezet. Na een correctie die niet verder reikte dan tot bij de MA-150, is de stijgende lijn begin augustus weer opgepikt. (JD 28/8) 1 september 2012 2
Jaargang 43 Uitgave van Beleggings Expres B.V. Algemeen directeur: J. Nab Hoofdredactie: J.G. Dekker Columnisten: P. v.d. Plas, R. Kerstens R. Melchers,,Ben Steinebach, John Hoek, J.J.A. Leenaars timor omnis abesto email redactie: redactie@beursexpres.nl Telefoon: 06-11326306 (J. G. Dekker) Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest. Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63. 0,10 per minuut. Fax 0251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in bezit te zijn van ABOLAND.. Prijswijzigingen voorbehouden. Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en lopen automatisch door.nieuwe opgaven telefonisch, per e-mail, briefkaart of brief. schriftelijk. Abonnementen: Adreswijzigingen uitsluitend Beleggings Expres inclusief volledig toegang tot internetsite www.beursexpres.nl: per jaar 199,- (Benelux), halfjaar 115,-, kw. 59,- Uitsluitend digitaaljaarabonnement op www.beursexpres.nl:per jaar 119,-, halfjaar 79,-, kw. 49,-. Losse nummers: 5,25 ex. verzendkosten. Belegggings Expres rest Europa: 220,- buiten Europa: 299,-, buiten Europa luchtpost 499,- Bankrekening: ING: 69 76 61 431 Gehele of gedeeltelijke overneming van de inhoud uitsluitend met toestemming van de uitgever. Beleggings Expres bevat informatie waaraan grote zorg is besteed. De uitgever, redactie en medewerkers kunnen echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gevolgen van de gepubliceerde adviezen en informatie. Alle artikelen Beleggings Expres B.V. Gegeven adviezen en koersdoelen gelden voor een periode van 12 maanden. Redactieleden vermelden eigen posities in besproken fondsen. 2 en 19 TAexpres, technische analyse. 4 Tijd van mitsen en maren bij SBM voorbij De afgelopen paar weken mogen exemplarisch worden genoemd voor de ontwikkelingen rondom het aandeel SBM Offshore. Allereerst kregen de halfjaarcijfers een goed onthaal op de beurs, onder andere omdat uit die cijfers kan worden opgemaakt dat de resultaten onderliggend in de lift blijven zitten. Nog geen week later moest het aandeel een groot deel van de eerdere terreinwinst echter meteen weer inleveren door nieuws over het Noorse dramaproject dat het bedrijf blijft achtervolgen... 9 Energiedivisie Brunel zet recordomzet in de boeken De energiedivisie legt Brunel in de huidige lastige tijden bepaald geen windeieren. 9 Beursexit Logica Nadat de handel al een week was opgeschort, staat het aandeel Logica vanaf nu niet meer op de Amsterdamse beurs genoteerd. 10 Agenda 11 Koerswijzer 14 Seizoensmatig minder belangrijke jaarhelft vertekent al snel bij Brill De resultaten van Brill kennen een nogal uitgesproken seizoenspatroon. Daarbij ligt het zwaartepunt duidelijk in de tweede jaarhelft, kopen SBM Offshore blz. 04 BAM (spec) blz. 17 houden Brunel blz. 09 Logica blz. 09 Brill blz. 14 Aalberts blz. 15 Cryo-Save blz. 16 TMG blz. 18 Batenburg blz. 18 Randstad blz. 18 en dan vooral in het vierde kwartaal met december als verreweg belangrijkste maand. De eerste jaarhelft is doorgaans maar goed voor een beperkt deel van de jaarwinst. In de afgelopen twee jaar werd bijvoorbeeld een winst per aandeel behaald van achtereenvolgens 1,47 en 1,75 euro, waarvan respectievelijk maar 0,34 en 0,53 euro in de eerste jaarhelft viel. 15 Aalberts blijft een hogere winst verwachten Aalberts Industries heeft bij de halfjaarcijfers de eerder afgegeven winstverwachting voor het hele jaar gehandhaafd. Het bedrijf verwacht dit jaar de voor amortisatie geschoonde winst per aandeel verder te kunnen laten stijgen ten opzichte van het afgelopen recordjaar, waarin die winst was uitgekomen op 1,36 euro per aandeel. 16 Cryo-Save in het rood Cryo-Save is in de eerste helft van dit jaar behoorlijk in de rode cijfers beland. Helemaal onder aan de streep is het nettoresultaat omgeslagen van 1,3 miljoen euro winst naar 3,2 miljoen euro verlies. Het nu geleden verlies vertekent qua omvang wel enigszins, omdat het bedrijf in de eerste helft van dit jaar behoorlijk wat pijn in de vorm van eenmalige lasten heeft genomen. 17 BAM snijdt flink in waardering grondbanken BAM is in het eerste halfjaar diep in de rode cijfers beland. Bij een 3% lagere omzet van 3,5 miljard euro heeft het bouwbedrijf door flinke afwaarderingen 251 miljoen euro verlies geleden. De verder verslechterende Nederlandse vastgoedmarkt heeft BAM genoopt tot een afwaardering van de vastgoedportefeuille met 247 miljoen euro en van de in het verleden betaalde goodwill met 150 miljoen euro. 18 TMG laat winstverwachting los Telegraaf Media Groep (TMG) heeft bij de halfjaarcijfers de eerder afgegeven jaarprognose voor het geschoonde operationele resultaat (ebitda) van tafel gehaald. Na de sterk tegenvallende advertentieomzet bij de print- en online-activiteiten in de eerste zes maanden en met de sombere economische vooruitzichten voor de rest van het jaar, zegt het mediabedrijf de eerder uitgesproken verwachting los te laten in het huidige jaar op een operationeel resultaat van rond de 50 miljoen euro uit te komen 18 Batenburg zet in op tweede jaarhelft Batenburg Techniek heeft in de eerste jaarhelft bij iets meer omzet beduidend minder winst behaald. Hoewel helemaal onder aan de streep de nettowinst 80% lager op vier ton is uitgekomen, verwacht het bedrijf nu over het hele jaar een nettowinst tussen 2,5 miljoen en 3,0 miljoen euro (2011: 3,0 miljoen euro). 1 september 2012
Tijd van mitsen en maren bij SBM voorbij De afgelopen paar weken mogen exemplarisch worden genoemd voor de ontwikkelingen rondom het aandeel SBM Offshore. Allereerst kregen de halfjaarcijfers een goed onthaal op de beurs, onder andere omdat uit die cijfers kan worden opgemaakt dat de resultaten onderliggend in de lift blijven zitten. Nog geen week later moest het aandeel een groot deel van de eerdere terreinwinst echter meteen weer inleveren door nieuws over het Noorse dramaproject dat het bedrijf blijft achtervolgen, ditmaal in de vorm van uitlatingen van de Poolse oliemaatschappij Lotos dat een 20% belang in het betreffende Yme olieveld voor de kust van Noorwegen heeft. Elk woord over het al jarenlang voortslepende project wordt door beleggers op een goudschaaltje gewogen. SBM is dit jaar onder een nieuw en uitgebreid bestuur flinke slagen aan het maken met het aanpassen van de strategie, de organisatiestructuur en ook de cultuur binnen de organisatie. Die veranderingen zijn nodig om de groei en de alsmaar toenemende complexiteit bij projecten in goede banen te leiden, en moeten daarmee dus uitglijders zoals met het Yme-project voortaan voorkomen. Het bedrijf is het zelf ook beu om alleen onderliggend van goede resultaten te kunnen spreken, en wil de gunstige perspectieven gewoon en zonder mitsen en maren in klinkende munt omzetten. Ook uit de halfjaarcijfers blijkt dat alle ingrediënten aanwezig zijn om sterke resultaten te kunnen overleggen, zij het dat daarvoor nog wel zal moeten worden afgerekend met de hoofdpijndossiers uit het verleden en moet worden gezorgd dat zich vervolgens geen nieuwe meer zullen aandienen. Typerend in dit opzicht zijn de twee posten die de halfjaarcijfers vertekenen. Aan de ene kant is dat de voorziening van $450 miljoen die vorig jaar in de eerste zes maanden werd genomen voor het Yme-project en een ander probleemproject in Canada (Deep Panuke). In de tweede jaarhelft kwam daar door de verdere problemen nog eens $407 miljoen bij, waarmee het afgelopen jaar ondanks de goede onderliggende gang van zaken en bijvoorbeeld ook een zeer gunstige ontwikkeling van het orderboek helemaal onderaan de streep een fors verlies (van $441 miljoen) opleverde. In de eerste helft van vorig jaar bedroeg dat nettoverlies $251 miljoen, en dat is nu omgeslagen in een nettowinst van $158 miljoen FPSO Cidade de Anchieta bij aankomst in Brazilië juli 2012 ($0,91 per aandeel). Dat nu in gunstige zin een dergelijk grote omslag is gemaakt komt natuurlijk door de forse voorziening die een jaar geleden moest worden genomen, iets dat nu juist helemaal achterwege is gebleven. Verschuiving van brutomarge De dit jaar in deze eerste zes maanden behaalde resultaten worden echter ook nog vertekend, namelijk doordat SBM een conservatievere methode is gaan hanteren voor de berekening van de marge in de loop van complexe turnkey projecten (dat zijn de projecten waarbij met de klant een verkoopcontract is afgesloten, en niet zoals in de andere gevallen een leasecontract). Nu moet een dergelijk project al gevorderd zijn tot minimaal een kwart, voordat na een zogenaamde gate review marges kunnen worden 1 september 2012
geboekt. Ook de keuze voor deze conservatievere methode is ingegeven door de alsmaar toegenomen complexiteit van projecten (voor de goede orde zijn de twee probleemprojecten geen turnkey, maar op basis van een leasecontract). Grote voordeel is dat als een complex project minimaal tot een kwart gevorderd is de zekerheid over de uitkomst van het project aanzienlijk is toegenomen, omdat bijvoorbeeld de engineering fase dan is afgerond, het contract met de werf is gesloten en bepaalde zaken al zijn ingekocht. Vanzelfsprekend maakt de methode niets uit voor de winst die uiteindelijk op het hele project wordt behaald, maar wel wordt die winst nu later en in een kleiner tijdsbestek geboekt (belangrijke kanttekening vinden wij overigens nog dat het bedrijf bij turnkey projecten door de opdrachtgever in stappen wordt betaald, waardoor dat in tegenstelling tot wat bij leasecontracten het geval is geen investering van het bedrijf vergt). Met andere woorden is met de overgang naar de nieuwe methode eerst sprake van een vertragend effect en vervolgens van een inhaaleffect. In de eerste helft van dit jaar heeft de overgang $69 miljoen gescheeld aan brutomarge die pas in latere periodes zal vallen. SBM is met ingang van de tweede helft van vorig jaar hiermee begonnen waarbij dat toen $57 miljoen aan brutomarge scheelde, en had eerder al aangegeven dat het in totaal om $100 miljoen-plus zou gaan en dat het effect daarna niet meer te zien zou zijn. In de tweede helft van dit jaar zal dat laatste dus het geval zijn. Omzet blijft groeien Wellicht is het voorgaande enigszins taaie kost, maar tegelijkertijd wel van essentieel belang als naar de halfjaarcijfers wordt gekeken. Als de verschuiving van brutomarge ($69 miljoen) en de een jaar geleden genomen voorziening ($450 miljoen) beide buiten beschouwing worden gelaten, komt duidelijk naar voren hoe de resultaten zich het afgelopen halfjaar hebben ontwikkeld. Mede dankzij de sterke orderinname in het afgelopen jaar is de omzet nu met 14% gestegen naar $1.670 miljoen (beide posten, dus ook de verschuiving van brutomarge, hebben hier geen invloed op). Het operationele resultaat (ebitda) is iets minder hard gestegen dan de omzet, en het bedrijfsresultaat (ebit) juist iets harder. Het operationele resultaat is geschoond namelijk met 8% gestegen naar $404 miljoen (ongeschoond met 10% gedaald naar $335 miljoen), en het bedrijfsresultaat met 17% gestegen naar $292 miljoen (ongeschoond omgeslagen van een verlies van $201 miljoen naar een winst van $223 miljoen). De resultaten zijn in lijn met wat SBM zelf had verwacht, en het bedrijf heeft de eerder afgegeven prognoses voor het gehele jaar laten staan. Zo wordt nog steeds een omzet van circa $4 miljard verwacht, een sterke stijging ten opzichte van de omzet van $3.157 miljoen vorig jaar. Het orderboek geeft het nodige zicht op die sterke omzetgroei. Bedacht moet worden dat met de projecten enorme bedragen zijn gemoeid en dat SBM daar alleen aan begint met een verkoop- of langlopend leasecontract al op zak. Daardoor zitten de risico s niet zozeer aan de omzetkant, maar aan de kostenkant (de probleemprojecten mogen in dit opzicht meteen als voorbeeld dienen). De orderinname is in het afgelopen halfjaar weliswaar flink teruggevallen met voor $872 miljoen aan nieuwe orders, hoofdzakelijk een turret mooring systeem (ankersysteem) voor het Ichtys LNG project in Australië. In de orderinname is het contract met Shell voor een FPSO voor het Fram veld in het Britse gedeelte van de Noordzee echter nog niet meegenomen. In eerste instantie gaat het namelijk nog om een Letter of Interim Award die SBM in staat stelt om te beginnen met de engineering en de inkoop van bepaalde zaken (met een lange lead-time), maar nog wel gevolgd moet worden door de definitieve toewijzing van de order. Ook zonder deze order is het orderboek nog altijd rijkelijk gevuld met maar liefst $16,1 miljard aan opdrachten, voor het grootste deel (69%) bestaand uit langlopende leasecontracten (30% is turnkey). Van het totale orderboek is $2,3 miljard bestemd om nog dit jaar te worden uitgevoerd, waarmee de omzetprognose voor het gehele jaar dus gedekt is. Naast de omzetverwachting geeft SBM overigens geen winstverwachting af voor het geheel, maar wel specifiek margeverwachtingen voor de afzonderlijke divisies. Bij Turnkey Systems wordt een ebit-marge van tegen de 10% verwacht (2011: 12,1%), gedrukt door de hiervoor uitgelegde verschuiving van brutomarge als gevolg van de conservatievere berekeningsmethode die nu wordt gehanteerd. Bij het kleinere Turnkey Services wordt die marge tussen 15% en 20% verwacht (2011: 21,5%), en bij Lease and Operate in lijn met vorig jaar afgezien van de toen genomen voorzieningen voor de twee probleemprojecten (2011: 27,6% geschoond voor die voorzieningen). Hoofdpijndossiers De resultaten zijn vorig jaar hard geraakt door de problemen bij de projecten in Noorwegen en Canada. Veel ogen waren bij de halfjaarcijfers dan ook natuurlijk gericht op de stand van zaken bij deze twee probleemprojecten. SBM heeft met de voortgang van die projecten geen aanleiding gezien tot het nemen van nieuwe voorzieningen. Bij het project in Canada (Deep Panuke) wordt de eerste productie van gas ( first gas ) nog aan het einde van deze zomer verwacht, met daarna het begin van de charter (ook hier gaat het om een leasecon- 1 september 2012
FPSO Cidade de Paraty voor vertrek uit Singapore mei 2012 tract) voor het einde van het jaar. Het eerste kan als de belangrijke operationele mijlpaal in het project worden gezien, en het daadwerkelijk ingaan van het leasecontract als financiële mijlpaal waar bijvoorbeeld als laatste stap nog een 72-uurs test aan voorafgaat om te kijken of alle systemen naar behoren functioneren. Het bedrijf lijkt dus bijna van dit hoofdpijndossier verlost, maar de grootste problemen en financiële schade hebben zich natuurlijk bij het project in Noorwegen (Yme) voorgedaan. SBM geeft aan dat het werk voor dit project in het eerste halfjaar verlopen is in lijn met de eind vorig jaar gemaakte inschatting (op basis waarvan werd besloten voor nog eens $407 miljoen als last te nemen op beide projecten), al is die voortgang recentelijk wel onderbroken door de beslissing van klant Talisman om als operator het platform op 13 juli te evacueren op basis van mogelijke veiligheidsproblemen op het platform. Het beton dat als lijm werkt om de stalen poten op hun plaats te houden vertoont speling wat mogelijk scheuren in de stalen poten door metaalmoeheid kan creëren. SBM zegt ondanks deze gebeurtenis vast te houden aan het uitgestippelde plan om het platform zo snel mogelijk af te maken binnen de inschatting zoals die eind vorig jaar is gemaakt. Wel geeft het bedrijf aan dat de uiteindelijke timing nog steeds afhangt van verschillende factoren, daarbij specifiek het vervolg op de kwestie van de potentiële scheuren en de uitkomst van de nu lopende gesprekken met Talisman noemend. Die twee dingen houden sterk verband met elkaar. Talisman en SBM lagen nadrukkelijk met elkaar in de clinch over wie voor de in de loop der tijd ontstane enorme hoeveelheid extra kosten zou moeten opdraaien. Ook over de kwestie van de potentiële scheuren lopen hun meningen uiteen. SBM vindt weliswaar dat de veiligheid niet in het geding was of is, maar zegt het genomen besluit om het platform te evacueren wel te moeten respecteren omdat een dergelijke beslissing aan de operator is (en dat is Talisman dus). De kwestie lijkt er echter wel toe te hebben geleid dat beide partijen ten minste met elkaar in gesprek zijn gegaan en nu gezamenlijk naar een oplossing aan het zoeken zijn. SBM verwacht voor medio november overeenstemming met Talisman te bereiken over hoe en wanneer het project kan worden afgerond. Met de eind vorig jaar opnieuw genomen last houdt de huidige waardering volgens het bedrijf nog steeds rekening met de beste inschatting die binnen een redelijk scenario van de te maken kosten kan worden gemaakt, hoewel een dergelijk scenario dus nog wel met de klant zal moeten worden overeengekomen en de werkelijke kosten om het project af te ronden nog significant zouden kunnen gaan afwijken. Met andere woorden denkt het bedrijf dus dat de forse voorzieningen zoals die vorig jaar zijn genomen afdoende zouden moeten zijn, maar tegelijkertijd zijn daar wel wat meer onzekere factoren bijgekomen in de vorm van de kwestie van de potentiële scheuren en van welke manier Talisman en SBM tot elkaar zouden kunnen komen. Het geheel is in ieder geval een delicate kwestie en met de nu lopende gesprekken is het logisch dat SBM zich verder niet al teveel wil uitspreken over de ontwikkelingen rondom het platform. Zoiets zou het verdere verloop van die gesprekken niet ten goede kunnen komen. Wat dat betreft is eigenlijk ook wel opvallend dat Talisman hetzelfde lijkt te doen, afgaand op de begin augustus naar buiten gebrachte halfjaarcijfers van dat bedrijf. Over het tweede kwartaal heeft het Canadese olie- en gasbedrijf ook 1 september 2012
geen nieuwe afwaardering op het Yme-project gedaan. De stilte is wat dit betreft doorbroken door de Poolse oliemaatschappij Lotos, dat een minderheidsbelang (20%) in het Ymeveld houdt. De Polen hebben bij hun jaarcijfers een afwaardering op het Yme-project van een toelichting voorzien door aan te geven dat bij de betreffende impairmenttest (test om te kijken of de waarde van bepaalde activa op de balans nog steeds gerechtvaardigd is) gewerkt is met een scenario waarin het veld pas in het derde kwartaal van 2015 in productie kan worden genomen. Bij de impairmenttest voor het opmaken van de jaarcijfers was nog gewerkt met een scenario waarin dat het eerste kwartaal van 2013 zou zijn. SBM heeft aangegeven geen commentaar te kunnen geven omdat het geen contractuele relatie heeft met Lotos, maar zoals uit het voorgaande mag blijken zal het bedrijf daarnaast naar onze indruk ook gewoon zoveel mogelijk radiostilte willen betrachten nu de gesprekken met Talisman lopen. Ook over een andere kwestie kan het bedrijf nog niet veel uit de doeken doen, namelijk over de vermeende ongepaste verkooppraktijken die door het bedrijf ingeschakelde derde partijen (denk aan verkoopkantoren in bepaalde landen) er op na zouden hebben kunnen gehouden. Nadat SBM daar lucht van had gekregen in het kader van een vorig jaar begonnen review van compliance procedures waaronder anti-corruptie richtlijnen, is dat naar buiten gebracht en zijn externe adviseurs en forensische accountants ingeschakeld om dit te onderzoeken en heeft bedrijf de noodzakelijke stappen genomen om te zorgen dat dergelijke praktijken zich niet meer kunnen voordoen. Het bedrijf zegt dat de bevindingen zijn doorgegeven aan de desbetreffende (overheids)instanties, maar dat het onderzoek nog altijd loopt. Daarom is het volgens SBM nog niet mogelijk om nu met nadere informatie naar buiten te treden of met een schatting van de mogelijke financiële gevolgen, mochten die er al zijn. Overigens zal in dit geval waarschijnlijk nog wel beduidend meer geduld moeten worden betracht, want dergelijke onderzoeken duren over het algemeen al snel langer dan een jaar. FPSO, FPSO, FPSO Het naar buiten brengen van mogelijke ongepaste verkooppraktijken viel in april samen met de aankondiging dat Sietze Hepkema tot het bestuur zou toetreden als Chief Governance and Compliance Officer, een nieuwe functie waarin hij als topadvocaat naast governance en compliance natuurlijk ook alle zaken van juridische aard moet overzien. De versterking en uitbreiding van het bestuur past ook breder gezien in de lijn die SBM nu voert. Met de groei die het bedrijf de laatste jaren heeft doorgemaakt (met bijvoorbeeld ook een verdubbeling van het personeelsbestand in de laatste vijf FPSO Espirito Santo aan het werk offshore Brazilië op het BC-10 veld jaar) en de alsmaar toenemende complexiteit (niet in de laatste plaats door de in technisch opzicht steeds verder gaande wensen van olie- en gasmaatschappijen) moet de organisatie daar ook op zijn ingericht. Het bestuur is dit jaar toch al flink vernieuwd, met Bruno Chabas als nieuwe CEO en meer recentelijk de van Unibail-Rodamco en daarvoor van Shell afkomstige Peter van Rossum als CFO. Het flink vernieuwde bestuur heeft dit jaar een transformatie in gang gezet. In dit kader wijst het bedrijf op de industrie waarin het opereert en die de laatste vijf jaar gekenmerkt wordt door winstwaarschuwingen en budgetoverschrijdingen (SBM is dus bepaald niet de enige). Dat zijn tekenen dat het binnen die industrie allemaal groter en complexer wordt, en dat bedrijven in deze sector zich structureel moeten aanpassen. SBM wil in dit opzicht ook het voortouw nemen om bij het aangaan van projecten te zorgen voor een betere balans tussen het risico dat met een project wordt gelopen en het rendement dat daarmee wordt behaald. Uiteraard wordt daarvoor ook een dialoog met klanten gevoerd. De alsmaar toenemende complexiteit is een al aangehaalde factor die niet mag worden onderschat, en eigenlijk gaat hetzelfde op voor wat in samenspraak met de klant gebeurt. Zo moet niet worden gedacht dat 1 september 2012
FPSO Espirito Santo aan het werk offshore Brazilië op het BC-10 veld de installaties die het bedrijf ontwikkeld een commodity zouden zijn, die worden namelijk echt gemaakt voor één specifieke locatie. SBM staat van oudsher vooral bekend om de omgebouwde tankers voor de productie, opslag en overslag van ruwe olie en gas (FPSO s, waarbij de afkorting staat voor Floating Production Storage and Offloading ), en daar ligt nu weer alle focus op. De problemen van de laatste jaren waren dan ook juist te vinden bij andere soorten installaties, namelijk zogenaamde MOPU s (Yme en Deep Panuke) en daarvoor boorplatformen. Strategisch gezien is SBM nu helemaal als schoenmaker naar zijn leest teruggekeerd, en is het credo van het bedrijf: FPSO, FPSO, FPSO. Daar ligt nog wel enige nuance, want SBM houdt zich voortaan alleen nog maar bezig met FPSO s en aanverwante producten. Bij dat laatste gaat het met name om turrets, oftewel ankersystemen. Een turret dient als ankersysteem voor een FPSO, en kan daar ook een integraal onderdeel van uitmaken. Voordat iemand zich daarin vergist, een turret is dan 98 meter hoog, heeft een diameter van rond de 30 meter en weegt meer dan de Eiffeltoren. De orderinstroom in het eerste halfjaar bestond zoals al even aangestipt hoofdzakelijk uit een turret van die afmetingen bestemd voor het Ichtys LNG-project in Australië. Uiteraard moet ook worden bedacht dat de ankertechnologieën de oorsprong van SBM vormen en dat dit ook in de bedrijfsnaam zit verweven. Het bedrijf doet daarom vooral alleen nog maar waar het bij uitstek goed in is en in de loop der jaren zeer veel kennis, expertise en ervaring mee heeft opgedaan en een vlekkeloos trackrecord in kan overleggen. Belangrijk is natuurlijk dat aan vraag naar FPSO s geen gebrek is. SBM schat in dat de komende drie jaar 60 FPSO projecten zullen worden vergeven, waarvan het bedrijf zich bij ongeveer 20 in de strijd wil gaan mengen. Uiteraard moet niet worden gedacht dat die dan alle 20 in de wacht kunnen worden gesleept, ook nog eens met in gedachten dat een van de speerpunten het vinden van een betere balans tussen risico en rendement is (al kan dit ook, omdat het hier niet om commodity-achtige producten gaat en de vraag meer dan goed is). Met de focus puur op FPSO s en FPSO-gerelateerde producten, is SBM de eigen portefeuille goed tegen het licht aan het houden en aan het kijken welke activa als niet-kernactiviteit zullen worden bestempeld. Voor een deel is dat al gedaan en zijn al verkoopprocessen gestart voor GustoMSC en het schip Dynamic Installer en wordt daarnaast gekeken of het kantoorvastgoed in Monaco kan worden verkocht en teruggehuurd (sale and lease back). Daar blijft het voorlopig bij. SBM verwacht dat deze desinvesteringen binnen 6 tot 12 maanden ongeveer $400 miljoen zullen opbrengen. Het afstoten van niet-kernactiviteiten geeft wat extra ruimte om verder te groeien in het leasesegment. Qua financiering heeft SBM in juli een record gevestigd door het kunnen afsluiten van een projectfinanciering van $1,2 miljard (met $1,05 miljard als eerste tranche), niet verwonderlijk in verband met de recordorder van Petrobas die vorig jaar in de wacht is gesleept voor een 20-jarig lease en operate-contract voor een FPSO. Het bedrijf heeft nu aangegeven in de toekomst niet alleen naar een dergelijke financiering te willen kijken, en wat dat betreft alle opties nog open te willen houden. Op termijn zou bij een verdere groei in het leasegedeelte, dat met de langdurige leasecontracten natuurlijk voor een stabiele en redelijk voorspelbare bron van inkomsten zorgt, dus ook een aandelenemissie aan de orde kunnen gaan komen. Beleggingsopinie Vanuit beleggingsperspectief is de grote lijn bij SBM niet moeilijk te vinden. Het bedrijf wordt momenteel eigenlijk veel te laag gewaardeerd als naar de huidige winstontwikkeling en al helemaal als naar de verdere perspectieven wordt gekeken, maar dat wordt uiteraard veroorzaakt door het Yme-project dat zich tot enorm blok aan het been heeft ontwikkeld. Wat dat betreft is het wachten nu op de uitkomst van de gesprekken zoals Talisman en SBM die met elkaar voeren, aangezien dan meer duidelijkheid zal ontstaan of toch nog een nieuwe voorziening zal moeten worden genomen en mocht dat al zo zijn in welke orde van grootte die dan zou liggen. Wij vinden de erg lage waardering ruimschoots tegen dat risico opwegen. Wij blijven daarnaast van belang vinden dat alle problemen zich bij de afwijkende projecten uit het verleden (van voor 2008) hebben voorgedaan, en niet bij de FPSO s of aanverwante zaken. Het Yme-project blijft een wel zeer zure appel waar zowel het bedrijf als aandeelhouders doorheen moeten bijten, maar het loont ons inziens de moeite om dat ook daadwerkelijk te doen. Wij laten ons koopadvies staan. * Publicatiedatum website 29 augustus op 11,12. Door J. Dekker. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in SBM Offshore. 1 september 2012
Energiedivisie Brunel zet recordomzet in de boeken De energiedivisie legt Brunel in de huidige lastige tijden bepaald geen windeieren. Vooral door grote offshore projecten in Australië voor de olie- en gassector is de omzet in het afgelopen kwartaal met 57% gestegen naar 212 miljoen euro, de hoogste kwartaalomzet bij de energiedivisie ooit. Daarmee is deze veruit grootste divisie meteen ook verantwoordelijk voor het leeuwendeel van de omzetstijging van 40% naar 303 miljoen euro voor het detacheringsbedrijf als geheel. Voor het hele jaar verwacht Brunel nu een omzetstijging van ten minste 15%, waar het bedrijf eerder nog uitging van minimaal 10% omzetgroei. Brunel baseert de verhoogde outlook op de al behaalde omzetgroei, maar ook op een lagere Australische offshore omzet in de tweede jaarhelft ten opzichte van de eerste zes maanden. In het tweede kwartaal heeft het bedrijf twee grote projecten (goed voor bijna eenderde van de energiedivisie s halfjaaromzet van 408 miljoen euro, +45%) afgerond en een ander project zit momenteel in de afrondende fase. Daartegenover heeft Brunel nog een aantal projecten in de pijplijn en al twee belangrijke nieuwe projecten binnengehaald, waardoor het bedrijf weer verdere groei verwacht in 2013. Naast de energiedivisie is Brunel met name actief in Nederland en Duitsland, die res- pectievelijk goed zijn voor 14% en 15% van de totale halfjaaromzet (594 miljoen euro, +33%). Ook in die Europese landen heeft het bedrijf in de eerste zes maanden meer omzet behaald, namelijk 8% in Nederland en 22% in Duitsland. Voor de rest van het jaar verwacht de detacheerder daar weliswaar verder te kunnen groeien, maar niet meer zo hard. De brutomarge is in het eerste halfjaar iets teruggelopen (met 1,7%-punt naar 18,5%), vooral door de daling naar 17,4% (-2,6%-punt) in het tweede kwartaal. Laatstgenoemde daling is voor het grootste deel veroorzaakt door het grotere omzetaandeel van de energiedivisie (en dan met name de offshore activiteiten), bij deze business liggen de marges nu eenmaal lager. Tegelijkertijd heeft Brunel in Nederland en Duitsland te maken gehad met een werkdag minder. Helemaal onder aan de streep staat de teller halverwege het jaar op een winst per aandeel van 1,06 euro, 25 eurocent meer dan vorig jaar. Ten aanzien van het gehele jaar verwacht Brunel nu dus minimaal 15% meer omzet te gaan halen dan in 2011. Gezien de al in de eerste helft van dit jaar behaalde omzetgroei lijkt dit wellicht enigszins aan de magere kant, maar wat ons betreft komt dit er gewoonweg op neer dat de detacheerder impliciet verwacht in de tweede jaarhelft minimaal op hetzelfde niveau als een jaar geleden uit te komen (tweede helft 2011: omzet van 535 miljoen euro). Wij vinden dat het detacheringsbedrijf uitstekend blijft draaien met de energiedivisie als vaandeldrager, maar willen niet achter de recente koersstijging (waarmee de koers in de buurt van de in mei neergezette all-time highs is aanbeland) aanlopen en gaan wederom niet verder dan een houdadvies. * Publicatiedatum website 22 augustus op 34,55. Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Brunel. Beursexit Logica Nadat de handel al een week was opgeschort, staat het aandeel Logica vanaf nu niet meer op de Amsterdamse beurs genoteerd. Het Brits-Nederlandse bedrijf is officieel eigendom geworden van het Canadese CGI. Op de daarvoor in het leven geroepen aandeelhoudersvergadering van 16 juli hebben praktisch alle aandeelhouders Logica (99,54%) ten faveure van de overname gestemd. Vervolgens is een maand later de benodigde toestemming van de Britse rechtbanken verkregen. Na het beëindigen van de beursnoteringen (natuurlijk ook die in Londen) van Logica resteert voor de Canadese branchegenoot alleen nog de uitbetaling van 105 Britse pence, op moment van schrijven 1,33 euro, per aandeel Logica op 3 september om de overname volledig af te ronden. Voor aandeelhouders resteert dus alleen nog het wachten op deze uitbetaling. Met uitsluitend nog deze laatste stap te gaan en de aandelen niet langer genoteerd, zullen wij ons advies binnenkort wijzigen naar Geen. * Publicatiedatum website 24 augustus op 1,337 (laatste slotkoers van 17 augustus). Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Logica. 1 september 2012
Augustus agenda 31 aug: Acomo, Oranjewoud (nabeurs), Reesink, RoodMicrotec, AND, Spyker halfjaarcijfers; Eurocommercial Properties jaarcijfers 2011/2012; Kas Bank ex-(interim)dividend September 4 sep: Ziggo ex-(interim)dividend 12 sep: Logica ex-(interim)dividend 18 sep: ArcelorMittal Investor Day 27 sep: DSM Capital Market Days (twee dagen) Oktober 12 okt: Arseus trading update derde kwartaal 17 okt: ASML derdekwartaalcijfers; Exact, Docdata trading update 18 okt: AkzoNobel derdekwartaalcijfers; Nutreco, Sligro Food Group, Wavin trading update derde kwartaal 19 okt: Ziggo derdekwartaalcijfers 22 okt: Philips, BinckBank derdekwartaalcijfers 23 okt: KPN, Besi derdekwartaalcijfers 24 okt: HES Beheer derdekwartaalcijfers; Heineken, Aalberts, Reesink trading update 25 okt: Randstad, TomTom, Wessanen derdekwartaalcijfers; Unilever, CSM trading update derde kwartaal 26 okt: Mediq, USG People, Beter Bed derdekwartaalcijfers; Ballast Nedam, TenCate, Spyker trading update derde kwartaal 29 okt: TNT Express derdekwartaalcijfers; BinckBank kapitaaltoereikendheid- en risicorapport 30 okt: Aperam (nabeurs), Macintosh (nabeurs) derdekwartaalcijfers; Imtech, Hitt trading update derde kwartaal 31 okt: AirFrance-KLM, ArcelorMittal derdekwartaalcijfers; Kas Bank, Logica trading update derde kwartaal November 1 nov: Wereldhave, Arcadis, Pharming derdekwartaalcijfers; Holland Colours halfjaarcijfers 2012/2013 (nabeurs) 2 nov: VastNed Retail derdekwartaalcijfers; Brunel trading update derde kwartaal 5 nov: PostNL derdekwartaalcijfers 6 nov: DSM derdekwartaalcijfers; SNS Reaal trading update derde kwartaal; Eurocommercial Properties aandeelhoudersvergadering 7 nov: ING, Kendrion, Ageas derdekwartaalcijfers; Wolters Kluwer, Brill (nabeurs) trading update; Unilever ex-(kwartaal)dividend 8 nov: Aegon, Corio, Dockwise derdekwartaalcijfers; Delta Lloyd, Heijmans, TKH, Acomo, Ordina, Simac, CVG, Roto Smeets trading update 9 nov: TMG, NSI derdekwartaalcijfers; Van Lanschot trading update derde kwartaal 12 nov: Vopak trading update derde kwartaal 14 nov: AMG derdekwartaalcijfers; Accell trading update 15 nov: Ahold, BAM, Stern Groep derdekwartaalcijfers; SBM Offshore, RoodMicrotec, Batenburg (nabeurs), Nedap (nabeurs), Grontmij, HAL Holding, AND trading update; SNS Reaal Investor Day 16 nov: Oranjewoud (nabeurs) derdekwartaalcijfers; Boskalis, ICT Automatisering, DPA, Witte Molen trading update derde kwartaal 19 nov: ArcelorMittal, Aperam ex-(kwartaal)dividend 21 nov: Tie Holding jaarcijfers 2011/2012 23 nov: Delta Lloyd dag voor analisten en beleggers 27 nov: Kardan derdekwartaalcijfers; NSI ex-(kwartaal)dividend 2013 Januari 2 jan: Sligro Food Group omzetcijfers 17 jan: ASML jaarcijfers 23 jan: Beter Bed omzetcijfers vierde kwartaal 24 jan: Sligro Food Group jaarcijfers Februari 4 feb: BinckBank jaarcijfers 5 feb: Hitt jaarcijfers 14 feb: Randstad, SNS Reaal jaarcijfers 20 feb: DSM jaarcijfers 1 september 2012 10
winst dividend winsttax dividend koers mutatie k/w div. rend. advies 2011 2011 2012 2012 29/08/2012 2012 2012 Bouw Arcadis 1,20 0,47 1,40 0,50 16,545-0.63% 11,8 3.0% Houden Ballast Nedam 0,93 0,47 0,75 0,38 - - - - Houden Bam Groep 0,54 0,16 0,35 0,16 2,221-1.29% 6,3 7.2% Spec Kopen Boskalis 2,40 1,20 2,40 1,20 26,52-0.30% 11,0 4.5% Houden Grontmij verl, 0,00 Nihil 0,00 2,442 0.08% - - Houden Heijmans verl, 0,35 0,70 0,35 6,76-0.88% 9,6 5.2% Houden Oranjewoud 0,36 0,05 0,36 0,05 4,899-0.63% 13,6 1.0% Houden Kabel Draka nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Tkh Group 1,44 0,75 1,35 0,68 15,74-0.06% 11,6 4.3% kopen Papier Cvg verl, 0,00 Verl, 0,00 4,80 1.05% - - Houden Handel Amsterdam Commodities 1,13 0,65 1,10 0,65 12,395-0.04% 11,2 5.2% Houden Technische Handel Batenburg 1,25 1,00 1,05 0,85 14,145-0.39% 13,4 6.0% Houden Reesink 8,22 6,00 8,50 6,00 75,01 0.33% 8,8 7.1% kopen Detailhandel Food Ahold 0,93 0,40 0,95 0,43 9,961 0.41% 10,4 4.3% kopen Schuitema nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Sligro 1,78 1,05 1,50 0,95 19,255-0.23% 12,8 4.9% kopen Super De Boer nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Detailhandel Non Food Beter Bed 1,29 1,10 1,20 1,10 14,96 3.31% 12,4 7.4% kopen Dico verl, 0,00 Verl, 0,00 - - - - geen Macintosh Retail 0,82 0,70 1,00 0,40 - - - - Houden Duurzame Consumptiegoederen Accell Group 1,93 0,92 1,60 0,75 13,375-0.11% 8,3 5.6% kopen Hunter Douglas 1,57 1,25 1,75 1,25 29,30 0.00% 16,7 4.3% Houden Spyker verl, 0,00 Verl, 0,00 0,04 0.00% - - Verkopen Financiële Sector Aegon 0,34 0,10 0,45 0,15 4,11-0.96% 9,1 3.6% Spec Kopen Ageas 1,50 0,80 1,70 0,80 17,66-0.23% 10,3 4.5% Spec Houden Binckbank 0,88 0,44 0,90 0,45 5,473 0.61% 6,0 8.2% kopen Delta Lloyd 2,59 1,03 2,65 1,06 11,02-0.27% 4,1 9.6% kopen Ing Groep 1,25 0,00 1,15 0,00 5,702-1.35% 4,9 - Houden Kasbank 0,70 0,50 0,80 0,55 7,00 0.00% 8,7 7.9% kopen Sns Reaal 0,28 0,00 0,20 0,00 1,149 0.79% 5,7 - Spec Houden Van Der Moolen nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Van Lanschot 0,81 0,40 0,80 0,40 15,495-0.03% 19,3 2.6% Houden Automotive Antonov verl, 0,00 Verl, 0,00 0,01 0.00% - - Verkopen Stern Groep 1,11 1,00 1,50 1,00 16,595-0.03% 11,0 6.0% Houden Ict-dienstverleners Ctac verl, 0,00 Verl, 0,00 0,68-1.45% - - Houden Lbi Int. 0,12 0,00 0,17 0,00 2,811 1.48% 16,5 - Houden Logica 0,13 0,05 0,12 0,05 - - - - Houden Ordina verl, 0,00 Nihil 0,00 1,028-1.15% - - Houden Qurius verl, 0,00 Verl, 0,00 0,041 2.50% - - Spec Houden Simac 0,28 0,10 0,16 0,06 2,139-0.05% 13,3 2.8% Houden Technologie Software And verl, 0,00 Nihil 0,00 - - - - Spec Houden Exact 1,46 1,46 1,40 1,40 - - - - Houden Hitt 0,56 0,26 0,50 0,20 7,00 0.00% 14 2.9% Aanbieden Ict 0,24 0,09 0,20 0,08 3,15 0.32% 15,7 2.5% Houden 11 1 september 2012
winst dividend winsttax dividend koers mutatie k/w div. rend. advies 2011 2011 2012 2012 29/08/2012 2012 2012 Nedsense verl, 0,00 Verl, 0,00 - - - - Spec Houden Sopheon nihil 0,00 Nihil 0,00 0,07 0.00% - - Spec Houden Tie Holding nihil 0,00 Nihil 0,00 0,087-3.33% - - Spec Houden Tomtom 0,31 0,00 0,20 0,00 3,575 2.44% 17,8 - Spec Houden Unit4 1,64 0,40 1,70 0,40 19,195-0.29% 11,2 2.1% kopen Technologie Hardware Asmi 3,16 0,50 2,00 0,40 27,545 2.59% 13,7 1.5% Houden Asml 3,45 0,46 2,30 0,46 44,945 0.62% 19,5 1.0% Houden Besi 0,74 0,22 0,65 0,22 5,951-1.64% 9,1 3.7% Houden Docdata 1,00 0,50 1,30 0,65 12,00 0.00% 9,2 5.4% Houden Innoconcepts nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - Verkopen Neways 0,53 0,12 0,50 0,12 5,226-6.68% 10,4 2.3% Houden Oce nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Philips verl, 0,75 1,00 0,75 18,395-0.19% 18,3 4.1% Houden Roodmicrotec 0,02 0,00 0,01 0,00 0,179-0.56% 17,9 - Spec Houden Telecom Kpn 1,06 0,85 0,70 0,35 6,814-0.53% 9,7 5.1% Houden Ziggo 1,05 0,00 1,10 1,10 24,555-1.31% 22,3 4.5% Houden Uitzendsector Brunel 1,83 0,90 2,25 1,10 34,47-0.09% 15,3 3.2% Houden Dpa verl, 0,00 0,02 0,00 1,35-2.88% 67,5 - Spec Houden Randstad 2,32 1,25 2,30 1,25 25,65-0.81% 11,1 4.9% Houden Tmc 1,30 0,50 1,10 0,45 13,98 0.00% 12,7 3.2% Houden Usg People verl, 0,17 0,40 0,18 5,877-1.23% 14,6 3.1% kopen Overige Dienstverlening Postnl 0,50 0,40 0,50 0,40 2,853-0.59% 5,7 14.0% Houden Tnt Express verl, 0,044 0,25 0,10 8,933 0.03% 35,7 1.1% Spec Houden Tnt Post Groep nihil 0,00 Nihil 0,00 11,786-0.15% - - geen Technische Installatie Imtech 2,05 0,70 2,25 0,75 20,445-0.56% 9,0 3.7% kopen Haven/transport/opslag Airfrance/klm verl, 0,00 Verl, 0,00 4,07-2.63% - - Houden Dockwise verl, 0,00 1,00 0,00 13,70-0.22% 13,7 - kopen Hal Holding 7,42 3,40 7,00 3,50 86,50 0.00% 12,3 4.0% Houden Hes Beheer 2,78 1,39 3,00 1,50 36,75-0.68% 12,2 4.1% kopen Smit Internationale nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Vopak 2,16 0,80 2,50 0,90 50,06-0.42% 20,0 1.8% Houden Chemie Akzonobel 2,91 1,45 3,20 1,50 45,885 0.96% 14,3 3.3% Houden Dsm 3,66 1,45 2,90 1,45 37,95 0.40% 13,0 3.8% Houden Farmacie/biotechnologie Amt verl, 0,00 Verl, 0,00 - - - - geen Arseus 1,05 0,50 1,20 0,55 12,79 0.79% 10,6 4.3% kopen Crucell nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Cryo-save 0,25 0,08 Nihil 0,00 2,692-1.03% - - Houden Fornix Biosciences 0,01 0,91 Verl, 0,00 0,65 1.56% - - Verkopen Galapagos nihil 0,00 0,30 0,00 13,34-3.12% 44,4 - Spec Houden Mdxhealth verl, 0,00 Verl, 0,00 1,77-2.21% - - Spec Houden Mediq 1,26 0,46 1,10 0,46 9,011 0.01% 8,1 5.1% kopen Octoplus verl, 0,00 Verl, 0,00 0,377 7.71% - - Spec Houden Pharming verl, 0,00 Verl, 0,00 0,016-20.00% - - Spec Kopen Industrie Aalberts 1,36 0,34 1,40 0,35 13,725-0.11% 9,8 2.6% Houden Accsys Technologies verl, 0,00 Verl, 0,00 - - - - Spec Houden Amg 1,00 0,00 0,40 0,00 5,95-0.83% 14,8 - Spec Houden Aperam verl, 0,55 0,75 0,59 10,79-1.10% 14,3 5.5% Houden 1 september 2012 12
winst dividend winsttax dividend koers mutatie k/w div. rend. advies 2011 2011 2012 2012 29/08/2012 2012 2012 Arcelor Mittal 1,20 0,55 1,35 0,59 12,02-0.58% 8,9 4.9% Spec Kopen Holland Colours 1,97 1,10 1,80 1,10 18,495-0.03% 10,2 5.9% Houden Kendrion 1,79 0,62 1,45 0,62 15,30 0.00% 10,5 4.1% kopen Nedap 1,64 1,23 1,90 1,42 27,00-0.37% 14,2 5.3% Houden Nyloplast nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Wavin 0,34 0,00 0,25 0,00 - - - - geen Xeikon 0,35 0,00 0,30 0,00 2,584-2.12% 8,6 - Spec Houden Textiel Gamma Holding nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Tencate 2,31 0,95 2,40 1,00 19,315 0.34% 8,0 5.2% Houden Kantoorinrichting Samas nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Energie Fugro 3,63 1,50 3,95 1,65 49,335-0.37% 12,4 3.3% kopen Royal Dutch Shell 3,30 1,25 3,40 1,38 28,035-0.27% 8,2 4.9% Houden Sbm Offshore verl, 0,00 1,70 0,85 11,13-0.18% 6,5 7.6% kopen Uitgeverijen/entertainment/drukkerijen Ajax nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - geen Brill 1,75 1,05 3,00 1,05 18,95-0.52% 6,3 5.5% Houden Reed Elsevier 0,78 0,41 0,83 0,43 10,165 0.74% 12,2 4.2% kopen Roto Smeets verl, 0,00 Verl, 0,00 7,00 0.00% - - Spec Houden Telegraaf 0,85 0,47 0,60 0,47 7,201-1.76% 12,0 6.5% Houden Wolters Kluwer 1,49 0,68 1,55 0,69 14,345 0.31% 9,2 4.8% kopen Voeding Csm verl, 0,70 0,90 0,70 13,445 0.34% 14,9 5.2% kopen De Master Blenders 1753 0,37 0,00 0,40 0,10 9,101 0.01% 22,7 1.1% Houden Heineken 2,70 0,83 2,90 0,90 44,745-0.03% 15,4 2.0% Houden Nutreco 4,00 1,75 4,40 1,95 58,59 0.22% 13,3 3.3% kopen Unilever 1,51 0,90 1,55 0,92 27,755-0.20% 17,9 3.3% Houden Wessanen verl, 0,08 0,15 0,06 2,06 0.00% 13,7 2.9% Houden Witte Molen nihil 0,00 Nihil 0,00 - - - - Verkopen winst dividend winsttax dividend koers intrins. k/w div. rend. advies 2011 2011 2012 2012 29/08/2012 waarde 2012 2012 Vastgoed Corio 2,88 2,73 2,90 2,75 33,62 47,17 11,5 8.2% Houden Dim Vastgoed ($) nihil 0,00 Nihil 0,00-16,16 - - geen Eurocastle verl, 0,00 Verl, 0,00 0,07 0,92 - - Verkopen Eurocommercial Properties 1,93 1,93 1,98 1,98 28,59 31,81 14,4 6.9% Houden Homburg Invest verl, 0,00 Verl, 0,00 0,23 0 - - Verkopen Kardan verl, 0,00 Verl, 0,00 0,52 1,84 - - Houden Nieuwe Steen 1,19 1,19 1,00 1,00 6,753 11,26 6,7 14.8% kopen Pepr 0,40 0,00 0,38 0,00-5,64 - - geen Unibail-rodamco 9,03 8,00 9,40 8,25 163,50 131,70 17,3 5.0% Houden Vastned Offices/industrial nihil 0,00 Nihil 0,00-14,24 - - geen Vastned Retail 3,61 3,61 3,30 3,30 32,355 49,85 9,8 10.2% kopen Wereldhave 4,93 4,70 3,90 3,30 40,375 73,44 10,3 8.2% kopen 13 1 september 2012
Seizoensmatig minder belangrijke jaarhelft vertekent al snel bij Brill De resultaten van Brill kennen een nogal uitgesproken seizoenspatroon. Daarbij ligt het zwaartepunt duidelijk in de tweede jaarhelft, en dan vooral in het vierde kwartaal met december als verreweg belangrijkste maand. De eerste jaarhelft is doorgaans maar goed voor een beperkt deel van de jaarwinst. In de afgelopen twee jaar werd bijvoorbeeld een winst per aandeel behaald van achtereenvolgens 1,47 en 1,75 euro, waarvan respectievelijk maar 0,34 en 0,53 euro in de eerste jaarhelft viel. Dat zorgt dat de halfjaarcijfers zoals de wetenschappelijke uitgever nu naar buiten heeft gebracht al snel een vertekend beeld kunnen opleveren zodra er specifieke factoren een rol spelen. Dit keer is dat het geval en hebben twee zaken een zware stempel op de halfjaarcijfers gedrukt, namelijk een forse boekwinst op zeven verkochte tijdschrifttitels aan de ene kant en een tegenvaller in de Verenigde Staten aan de andere kant. Belangrijk is vooral dat die tegenvaller vermoedelijk van tijdelijke aard is. De forse boekwinst heeft te maken met de verkoop eerder dit jaar van zeven tijdschriften en een bijbehorend boekenfonds in de natuurwetenschappen, uitgegeven onder de imprint VSP. Met deze verkoop heeft Brill de strategische herpositionering afgerond waarbij de geesteswetenschappen en deelgebieden van de sociale wetenschappen alle aandacht krijgen samen met internationaal recht, natuurlijke historie en biologie. De verkoop scheelt op jaarbasis circa 1,3 miljoen euro CEO Herman A. Pabbruwe aan omzet (een kleine 5% op het totaal), en heeft geleid tot een boekwinst van circa 4,7 miljoen euro voor belastingen. Door deze grote boekwinst is de nettowinst in de eerste jaarhelft gestegen van 1,0 miljoen euro (0,53 euro per aandeel) naar 3,6 miljoen euro (1,93 euro per aandeel). Als de boekwinst buiten beschouwing wordt gelaten is echter maar een magere winst behaald, namelijk van 205 duizend euro (0,11 euro per aandeel). Geschoond voor de winstbijdrage toen van VSP werd vorig jaar in de eerste zes maanden 731 duizend euro (0,39 euro per aandeel) verdiend. Voornaamste reden voor deze winstdaling is in de Verenigde Staten terug te vinden. Brill geeft aan dat gedrukte boeken in dat land te maken hebben gehad met een vermoedelijk tijdelijke en scherpe terugval in omzet. De Leidse wetenschappelijke uitgever spreekt van toegenomen retourzendingen, afbouw van voorraad en aarzelende bestellingen bij een grote distributeur. Deze tegenvaller in de Verenigde Staten heeft overigens de belangrijke trend versterkt dat een steeds groter deel van de omzet in elektronische vorm (voor de goede orde inclusief licenties) wordt gegenereerd. Inmiddels is dat al circa 47%, maar dat vertekent dus enigszins door de genoemde vermoedelijk tijdelijke terugval in de Amerikaanse omzet van gedrukte boeken. Over het gehele vorige jaar genomen was dat 41%, 1 september 2012 14
doordat dit deel van de omzet weer harder groeide (namelijk met 14%) een verdere toename ten opzichte van 38% in 2010. Beleggingsopinie Afgezien van de boekwinst valt de winst in de eerste helft van dit jaar duidelijk tegen, maar die boekwinst heeft natuurlijk wel gezorgd dat de toch al zeer sterke financiële positie (denk o.a. aan het verband met het dividend en mogelijke investeringen in verdere groei) nog florissanter is geworden. De solvabiliteit (eigen vermogen als percentage van het balanstotaal) is in de eerste helft van dit jaar gestegen van 61,1% (eind 2011) naar 65,3%. De sterke financiële positie blijft voor ons van belang, maar daarnaast gaat het ons nu specifiek om de achtergrond bij de nu toch tegengevallen winst. Allereerst moet dus bedacht worden dat de eerste jaarhelft voor de winst de minst belangrijke periode van het jaar is en daarmee voor ons niet echt maatgevend. Het gaat ons dus eigenlijk alleen om de inschatting of de tegenvaller van tijdelijke aard is of een meer structureel karakter heeft en bijvoorbeeld iets zegt over verslechterde marktomstandigheden. Wij hebben de indruk dat het eerste het geval is, en dat het vooral te maken heeft met het scherper gaan sturen op werkkapitaal (zorgen dat zo min mogelijk geld hierin vastzit ) door een hele grote Amerikaanse distributeur (bedenk dat bibliotheken en wetenschappelijke instituten voor een groot deel uiteraard niet rechtstreeks zaken zullen doen met alle verschillende uitgevers die er zijn, maar dat daar distributeurs als schakel tussen zitten en dat die door consolidatie op de lastige boekendis- tributiemarkt beperkter in aantal zijn geworden en groter van omvang). Het zo laag mogelijk houden van voorraden is natuurlijk een van de elementen bij het beheersen van het werkkapitaal en is in dit geval dus datgene waar Brill naar onze indruk nu mee te maken heeft gekregen. In de regel gaat het dan om een inhaalslag en is het niet iets dat zich onbeperkt kan blijven voortzetten, minder dan weinig of geen voorraad aanhouden behoort immers ook weer niet tot de mogelijkheden. Naar onze inschatting is dit de achtergrond waarom Brill nu over een vermoedelijk tijdelijke terugval spreekt bij de omzet in gedrukte boeken in de Verenigde Staten. Al valt ons de behaalde winst in de eerste jaarhelft bepaald niet mee, willen wij daar dus ook weer niet al te zwaar aan tillen. Dat wij ons advies nu toch naar houden verlagen en een meer neutrale houding willen aannemen, heeft veel meer te maken met de zeer goede koersontwikkeling die het aandeel dit jaar heeft laten zien (vergeet daarbij ook het stevige dividend niet dat in de tussentijd is uitgekeerd). Op de in de loop van dit jaar behoorlijk gestegen koers willen wij een stapje terugdoen en met een houdadvies volstaan (was kopen). Voor alle duidelijkheid zouden wij het op zich dus geen slechte zaak vinden als even winst wordt genomen, met daarbij de kanttekening dat als dat wordt gedaan het werken met limieten aan te bevelen is gezien de beperkte verhandelbaarheid van het aandeel. * Publicatiedatum website 23 augustus op 19,25. Door J. Dekker. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Brill. Aalberts blijft een hogere winst verwachten Aalberts Industries heeft bij de halfjaarcijfers de eerder afgegeven winstverwachting voor het hele jaar gehandhaafd. Het bedrijf verwacht dit jaar de voor amortisatie geschoonde winst per aandeel verder te kunnen laten stijgen ten opzichte van het afgelopen recordjaar, waarin die winst was uitgekomen op 1,36 euro per aandeel. Het afgelopen halfjaar heeft de industriële toeleverancier alvast een goede stap in die richting gedaan. In die periode is de nettowinst voor amortisatie namelijk met 8% gestegen naar 78 miljoen euro (0,72 euro per aandeel) bij 6% meer omzet, waarmee voor het eerst de grens van één miljard euro aan omzet is geslecht. De vooral gezien de economische omstandigheden solide prestaties en de winstprognose zijn op de beursvloer in goede aarde gevallen. Onder moeilijke marktomstandigheden en ook nog eens met een lastige vergelijkingsbasis heeft het bedrijf bij beide divisies omzetgroei weten te realiseren, al is dat bij de kleinste van de twee dankzij de bijdrage van overgenomen bedrijven. Bij Industrial Services is 10% meer omzet behaald en bij de ruim twee keer zo grote divisie Flow Control 4%. Als naar de autonome omzetgroei word gekeken is het beeld echter andersom. Bij Industrial Services is de omzet autonoom met 3% gedaald, door een lagere vraag uit de Franse auto-industrie en ook bij de metalektro-activiteiten in dat land. De markten waar Flow Control actief op is tonen een gemengd beeld. Waar de activiteiten van deze divisie gericht op het segment bouw en installatie aanhoudend te maken hebben met uitdagende marktomstandigheden, wist Flow Control in andere marktsegmenten zoals gas, stadsverwarming, industrie en bier & softdrinks juist sterk te groeien, met per saldo een autonome omzetgroei van 2%. Aalberts is dus niet immuun voor de lastige economische omstandigheden (getuige ook nog de stevige dip in 2008/2009), maar weet dit met de grote diversificatie, sterke marktposities en stelselmatige overnames goed te doorstaan. Met een steeds beter gevuld orderboek en de ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën zegt Aalberts de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien en handhaaft het bedrijf de prognose van een hogere voor amortisatie geschoonde winst per aandeel. Al vinden wij dat Aalberts knap presteert onder lastige economische omstandigheden, blijven wij mede gezien het recente koersherstel een houdadvies hanteren. * Publicatiedatum website 17 augustus op 14,025. Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Aalberts Industries. 15 1 september 2012
Cryo-Save in het rood Cryo-Save is in de eerste helft van dit jaar behoorlijk in de rode cijfers beland. Helemaal onder aan de streep is het nettoresultaat omgeslagen van 1,3 miljoen euro winst naar 3,2 miljoen euro verlies. Het nu geleden verlies vertekent qua omvang wel enigszins, omdat het bedrijf in de eerste helft van dit jaar behoorlijk wat pijn in de vorm van eenmalige lasten heeft genomen. Dat neemt niet weg dat de stamcelbank vooral ook de groter dan verwachte tegenwind in Zuid-Europa Spanje voorop voelt, en in Italië als ander belangrijk land in die regio ook nog eens te maken heeft gekregen met een distributeur die begonnen is met een eigen verwerkings- en opslagfaciliteit. Voor belastingen is in de eerste jaarhelft een verlies van 3,0 miljoen euro geleden, waar dat vorig jaar in de eerste zes maanden nog een winst van 1,7 miljoen euro was. In het nu geleden verlies zit voor een bedrag van 2,0 miljoen euro aan eenmalige lasten, met als grootste post een afboeking van 1,1 miljoen euro op het pand in Frankrijk. Zoals al eerder aangegeven heeft het bedrijf een punt gezet achter de activiteiten in dat land, na herhaaldelijk nul op het rekest te hebben gekregen van de betreffende instanties om daar stamcellen te mogen verwerken en op te slaan. Naast het helaas moeten ontslaan van de werknemers in Frankrijk, is natuurlijk ook besloten om het pand in Lyon te gaan verkopen. Eerst is behoorlijk afgeboekt op het pand (en bijbehorende inventaris). Het pand, waar geen hypotheek op rust, staat nu te koop. De voorafgaande afboeking is dus de grootste eenmalige kostenpost op een totaal van 2,0 miljoen euro aan eenmalige lasten. Daarnaast zijn in de eerste jaarhelft nog operationele kosten gemaakt voor het ook al gestaakte Cryo- Lip (opslaan van stamcellen vlak na liposuctie) en in Frankrijk, en dat zijn dus kosten (van bij elkaar 0,9 miljoen euro) die niet meer zullen terugkeren. De vruchten van de nu genomen maatregelen zullen wat dat betreft in de tweede jaarhelft gaan volgen, en in dit opzicht geeft Cryo-Save ook als verwachting af dat het operationele resultaat (ebitda) dan aanzienlijk zal verbeteren in vergelijking met de eerste jaarhelft. Toch maakt de bovenstaande opsomming (3,0 miljoen euro aan verlies voor belastingen, met 2,0 miljoen euro aan eenmalige kosten en met 0,9 miljoen euro aan anderszins niet meer terugkerende kosten) ook duidelijk dat de resultaten flink te lijden hebben van de economische tegenwind in Zuid-Europa. Cryo-Save is in meer dan 40 landen actief en kent daarmee op zich een brede internationale spreiding, maar met de wezenlijk andere perceptie daar ten opzichte van het opslaan van stamcellen is Zuid-Europa wel een zeer belangrijke regio voor het bedrijf. Zo is Spanje voor Cryo-Save de grootste markt, en daar hebben de barre economische tijden zelfs invloed op het aantal geboortes (met het staken van Cryo-Lip ligt de focus van het bedrijf nu dus weer helemaal op de verwerking en het opslaan van stamcellen vlak na geboorte, d.w.z. in het navelstrengbloed en/of de navelstreng zelf). Hogere volumes elders (verschillende landen in de Balkan, in Zuid- Afrika en in India) hebben niet kunnen compenseren voor de lagere volumes in Zuid-Europa. Hetzelfde geldt voor het door klanten nog meer kiezen voor de combinatieservice van navelstrengbloed én navelstrengweefsel (drie op de vier nieuwe klanten kiest daar inmiddels voor, uiteraard tegen een extra vergoeding) en voor prijsstijgingen, waardoor de omzet met 11% is gedaald naar 19,0 miljoen euro. Volgens het bedrijf is de totale Europese markt voor stamcelopslag het afgelopen halfjaar met meer dan 10% gekrompen voornamelijk als gevolg van de situatie in Spanje en Italië, met andere woorden is dus geen marktaandeel verloren en is Cryo-Save nog altijd de grootste stamcelbank in Europa. Zoals gezegd is het nu geleden verlies voor een deel te wijten aan pijn die in de vorm van eenmalige kosten is genomen, maar weerspiegelt het aan de andere kant ook de belabberde economische situatie in de voor het bedrijf belangrijke regio Zuid-Europa. In dit opzicht geeft Cryo-Save ook aan dat door de huidige economische omstandigheden de prioriteit voor het bedrijf het herstellen van de winstgevendheid is. Zoals wij het zien moet het bedrijf wat dat betreft met alle Zuid-Europese tegenwind dus ook gewoon flink aan de bak, dus nog los van alle genoemde kostenposten die in de tweede jaarhelft niet meer zullen terugkeren. Onze afweging wordt nu eigenlijk alleen bemoeilijkt doordat het aandeel de laatste maanden een flinke smak heeft gemaakt en daarmee inmiddels fors (44%) onder boekwaarde staat (eigen vermogen is gedaald naar 4,70 euro per aandeel). Die lage waardering alleen is voor ons niet voldoende om ons advies weer op te trekken na onze adviesverlaging in juni. Voor nu willen wij met een houdadvies blijven volstaan. * Publicatiedatum website 21 augustus op 2,64. Door J. Dekker. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Cryo- Save. 1 september 2012 16
BAM snijdt flink in waardering grondbanken BAM is in het eerste halfjaar diep in de rode cijfers beland. Bij een 3% lagere omzet van 3,5 miljard euro heeft het bouwbedrijf door flinke afwaarderingen 251 miljoen euro verlies geleden. De verder verslechterende Nederlandse vastgoedmarkt heeft BAM genoopt tot een afwaardering van de vastgoedportefeuille met 247 miljoen euro en van de in het verleden betaalde goodwill met 150 miljoen euro. Door de beroerde marktomstandigheden heeft de bouwer bij het onderdeel Vastgoed, waar de afwaarderingen zijn gedaan, in de eerste zes maanden van het jaar ook operationeel een verlies van 10 miljoen euro voor belastingen moeten incasseren. Als geheel heeft BAM een winst voor belastingen (exclusief bijzondere posten zoals de afwaarderingen en uit voortgezette activiteiten) behaald van 45 miljoen euro, waar dit een jaar eerder nog 83 miljoen euro bedroeg. Voor het hele jaar verwacht het bedrijf een winst op diezelfde basis van minstens 100 miljoen euro te kunnen behalen (2011: 144 miljoen euro). Waar BAM eerder nog uitging van een dieptepunt van de vastgoedmarkt in de tweede helft van 2012 of de eerste helft van volgend jaar, verwacht het bedrijf nu een verdere verslechtering tot het tweede halfjaar van 2014 of het eerste halfjaar van 2015. Zo voorziet de bouwer tot die tijd een daling van de gemiddelde huizenprijzen met nog eens 10% tot 15%. Een analyse van de Nederlandse vastgoedportefeuille heeft geleid tot een herclassificatie van 315 miljoen euro aan grondposities (die vallen niet meer onder de noemer vastgoedontwikkeling maar worden nu geschaard onder grond en bouwrechten ) omdat de ontwikkeling ervan later in de tijd zal plaatsvinden. Verder heeft BAM op basis van die nieuwe analyse de portefeuille met 247 miljoen euro afge- Tottenham station waardeerd, omdat de toekomstige vastgoedontwikkelingen volgens het bedrijf uit minder woningen per ontwikkelproject zullen bestaan en daarnaast ook nog eens sprake zal zijn van lagere gemiddelde verkoopprijzen. Die bijzondere afwaardering heeft bijna volledig betrekking op de grondbank, die daarmee door het bedrijf nu 25% lager wordt gewaardeerd. Daarnaast heeft BAM ook de volledige op de balans staande goodwill met betrekking tot de vastgoedactiviteiten afgewaardeerd (150 miljoen euro). Beleggingsopinie De zeer forse afwaarderingen van in totaal bijna 400 miljoen euro hebben natuurlijk een flinke hap uit het eigen vermogen genomen, dat gedaald is van 4,99 euro per aandeel op 31 december naar 3,63 euro. De zo forse afwaarderingen, de nog somberder geworden marktvooruitzichten (die aan die afwaarderingen vooraf zijn gegaan, m.a.w. die daar natuurlijk niet los van staan) en de druk op de operationele resultaten zetten meer vraagtekens bij de hoogte van het dividend. Ons was en is het echter vooral om de korting ten opzichte van de boekwaarde te doen, als indicatie van hoeveel leed (denk aan de sector) in de koers is ingeprijsd. Ook na de nu zo forse afwaarderingen bedraagt die discount nog altijd 36%. Bij onze adviesverhoging van drie maanden geleden hebben wij aangegeven dat de koers in onze ogen in de contreien was aanbeland waar wij het aandeel goedkoop begonnen te vinden (uiteraard rekening houdend met de algehele malaise binnen de sector), en daarmee interessant voor speculatief ingestelde beleggers. Wij blijven dat ook nu vinden (bedenk dat de huidige boekwaarde op negatievere aannames is gebaseerd en de discount zoals gezegd desondanks nog altijd stevig is), en laten ons speculatief koopadvies staan met daarbij nog steeds als kanttekening om ook als speculatief ingestelde belegger nog niet te hard van stapel te lopen (al is het alleen omdat met september een belangrijke periode voor de eurozone aanstaande is). * Publicatiedatum website 27 augustus op 2,324. Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in BAM. 17 1 september 2012
TMG laat winstverwachting los Telegraaf Media Groep (TMG) heeft bij de halfjaarcijfers de eerder afgegeven jaarprognose voor het geschoonde operationele resultaat (ebitda) van tafel gehaald. Na de sterk tegenvallende advertentieomzet bij de print- en online-activiteiten in de eerste zes maanden en met de sombere economische vooruitzichten voor de rest van het jaar, zegt het mediabedrijf de eerder uitgesproken verwachting los te laten in het huidige jaar op een operationeel resultaat van rond de 50 miljoen euro uit te komen. Die nu losgelaten verwachting betekende al een daling van wederom, net als vorig jaar, ongeveer 20%. In het eerste halfjaar is dat operationele resultaat zelfs met 48% gedaald naar 16,5 miljoen euro door duidelijk lagere advertentieopbrengsten (-10%), hogere papierkosten en aanloopverliezen bij nieuwe online activiteiten. Batenburg zet in op tweede jaarhelft Batenburg Techniek heeft in de eerste jaarhelft bij iets meer omzet beduidend minder winst behaald. Hoewel helemaal onder aan de streep de nettowinst 80% lager op vier ton is uitgekomen, verwacht het bedrijf nu over het hele jaar een nettowinst tussen 2,5 miljoen en 3,0 miljoen euro (2011: 3,0 miljoen euro). Bij de winstverbetering in het tweede halfjaar wijst het bedrijf op een hoger orderboek dan waarmee het jaar begonnen is, een betere bezetting en de effecten van de kostenbesparingsmaatregelen. Een belangrijke factor waarom de winstverwachting los is gelaten zijn de tanende advertentie-inkomsten. De druk op die omzetcategorie is bepaald geen nieuw fenomeen. In het eerste halfjaar zijn die advertentie-inkomsten in totaal met 10% gedaald. Dat komt niet alleen op conto van de gedrukte media (-14%), want ook bij de onlineactiviteiten blijkt de advertentieomzet met 8% gedaald. Bij Hyves geeft TMG bijvoorbeeld aan dat de bezoekersaantallen teruglopen, dat de omzetten en resultaten gedaald zijn en zelfs tot een verlies in de eerste zes maanden hebben geleid bij deze social media website. Na het nu loslaten van de eerder afgegeven winstprognose heeft het mediabedrijf geen nieuwe verwachting uitge- sproken. Wel wordt aangegeven dat het operationele resultaat in het tweede halfjaar met het voor de advertentie-inkomsten zo belangrijke vierde kwartaal beïnvloed zal worden door lagere personeels-, distributieen papierkosten, lagere kosten bij (het zo moeizaam draaiende) Hyves en door lagere aanloopverliezen bij Dichtbij.nl. Het aandeel TMG ligt al tijden onder druk, maar na de cijfers bleek toch nog meer van de koers af te kunnen. Wij zien nog altijd niet veel in het aandeel, maar op de verder gedaalde koers blijven wij nog wel een houdadvies hanteren. * Publicatiedatum website 20 augustus op 7,45. Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in TMG. Batenburg heeft met name bij de installatiebedrijven (goed voor ongeveer tweederde van de omzet) maatregelen genomen om de kosten terug te brengen. Daarvoor heeft het bedrijf een last genomen van 0,4 miljoen euro, na in de tweede helft van vorig jaar al een kostenbesparingslast van 1,2 miljoen euro te hebben geboekt. De installatiegroep is in het eerste halfjaar in de rode cijfers beland door een achterblijvende bezetting en aanhoudende prijsdruk in de utiliteitsbouwmarkt (gebouwen zonder woonbestemming). De bezetting op deze markt verbetert zich volgens Batenburg al vanaf juni, terwijl het orderboek bij de installatiegroep als geheel ruim boven het niveau van begin dit jaar ligt. Bij de andere divisie Technische Handel is het resultaat enigszins achtergebleven bij vorig jaar. Technische Handel heeft moeten opboksen tegen een vrij lastige vergelijkingsbasis (met name door een goed eerste kwartaal vorig jaar), daarnaast zegt Batenburg dat de divisie vanaf mei naar de zomer toe last had van een afvlakkende vraag. Ook bij deze divisie is het orderboek beter gevuld dan aan het begin van het jaar. Batenburg zal om de eigen winstverwachting (per aandeel tussen 1,04 en 1,25 euro) waar te maken, nog flink aan de bak moeten. Ondanks de flinke koersdaling van het laatste jaar, met recentelijk een licht herstel, vinden wij een houdadvies nog steeds volstaan. * Publicatiedatum website 16 augustus op 13,45. Door P. van der Plas. Auteur heeft op moment van schrijven geen positie in Batenburg. 1 september 2012 18
taexpres S=steun W=weerstand KTT=korte termijn trend *Auteur heeft positie in besproken fonds Cryo-Save (S: 2,40; W: 3,30; KTT: dalend): Nadat een maand eerder herstel wederom stukliep op de weerstand pal boven de MA-150, is het toch al zwakke beeld in juli zelfs verder verslechterd. In verband daarmee is nu ook bij dat punt weerstand terug te vinden (zie aangegeven niveau). (JD 28/8) Logica (S: n/a; W: n/a; KTT: n/a): Drie maanden geleden is met de koerssprong meteen een belangrijke weerstand (1,40) aangetikt, het punt waar een jaar geleden een forse koersdaling was ingezet. Als zwanenzang (niet langer genoteerd) heeft het aandeel deze daling dus weten weg te poetsen. (JD 28/8) SBM Offshore (S: 8,95; W: 12,30; KTT: dalend): Een maand geleden is een bodem neergezet vlak bij de niveaus waar dat eind 2008 (8,72) en in 2003 (8,38) en 2004 (8,39) gebeurde. Op het recente herstel is al snel de MA-150 in zicht gekomen, waar de belangrijkste weerstand is terug te vinden. (JD 28/8) Telegraaf Media Groep (S: 7,00; W: 7,95; KTT: dalend): Als grote lijn lijkt de koers al sinds 2000 in reactie na in de jaren 90 (vanaf 1993) onstuimig te zijn gestegen. Op dat beeld is dit jaar weer een vervolg gekomen, op inmiddels het laagste punt sinds eind 1993 (dat jaar werd op 5,21 begonnen). (JD 28/8) TMC (S: 13,50; W: 14,25; KTT: stijgend): Het aandeel heeft zich tot witte raaf ontpopt door dit jaar zelfs het hoogste punt sinds de beursgang (eind 2006) neer te zetten. Voor het korte termijn beeld is nu van belang of na de terugval van enkele weken geleden stand kan worden gehouden bij de MA-150. (JD 28/8) Toelichting: Hoewel wij taexpres met grote zorg samenstellen, vervult technische analyse binnen de beleggingsmethodiek van Beleggings Expres slechts een ondersteunende rol. Wij geven op deze pagina s dan ook geen concrete technische adviezen, maar beschrijven slechts de technische conditie van de diverse aandelen (en eventueel andere waarden). Hierbij proberen wij waar mogelijk aandelen te behandelen die elders in dit nummer (fundamenteel) worden besproken. Door de beperkte beschikbare ruimte realiseren wij ons dat de getoonde grafieken niet door een ieder goed afleesbaar worden gevonden. In dit kader verwijzen wij graag naar onze, voor abonnees vrij toegankelijke, website: www.beursexpres.nl, alwaar de grafieken klikbaar en vergrootbaar worden weergegeven. Ook kunt u op deze site een toelichting op de gehanteerde begrippen terugvinden. 19 1 september 2012
1 september 2012 20