TIJD VOOR FAMILIEPARTICIPATIE IN GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Fed. Project Participatie patiënten- & familievertegenwoordiging Similes Francophone asbl - Similes Vlaanderen vzw UilenSpiegel vzw - Psytoyens asbl AIGS LUCAS Vertrekpunt Similes Vlaanderen participeert 3 jaar aan Therapeutische projecten en Transversaal overleg 2 professionele medewerkers + 9 familieleden Vorming, coaching en intervisie 9 familieleden en projectpartners Participatie op meso- en macroniveau Studie van goede preleidsaktijken Evaluatie en formuleren van beleidsaanbevelingen 1
Vaststellingen Positieve ervaringen - evoluties familieleden en professionals zien participatie van familieleden als meerwaarde. Van schoorvoetend accepteren naar waardering inzet en inbreng Overlegmodel zoals in TP is constructief model bij familieleden groeit vertrouwen in goede hulpverlening en zorg op maat. Familieleden ontwikkelen ervaringsdeskundigheid evolueren van passieve luisteraar naar actieve deelnemer Empowerment, groei motivatie, verantwoordelijkheid Vaststellingen Voornaamste knelpunt Weinig participatie van familie in zorgoverleg = microniveau Vnl doelgroep volwassenen Als tekort ervaren door hulpverleners EN familie Blijkt ook uit onderzoek van LUCAS 2
Mogelijke verklaringen Familie zelf Weerstand, onwennig Beschikbare tijd Afstand nemen? Hulpverleners Weerstand niet standaard in de zorg vandaag Beroepsgeheim Vergadertijden Vergadercultuur? conclusies Te weinig informatie over redenen van nietparticiperen van familie Verdere verkenning is aangewezen Onze overtuiging Familieparticipatie is zonder twijfel meerwaarde in zorg cfr. Wetenschappelijk onderzoek participatie op meso- en macroniveau kan niet goed werken zonder participatie op microniveau. Zolang er geen structurele inbedding is in de zorg, maakt familieparticipatie in GGZ geen kans op slagen 3
Aanbevelingen Familiebeleid heeft alleen kans van slagen als het op alle niveaus in de organisatie wordt ingevoerd, aldus Wendy van Lier, medewerker van het Expertisecentrum Mantelzorg NL. Nood aan module familie/context Familieparticipatie organiseren familieondersteuning 4
Kans Therapeutische projecten én het transversaal overleg vormen een uitstekende kans om te gaan zoeken hoe in ons land participatie in de GGZ kan gerealiseerd worden 1. KORTE TERUGBLIK De groep bestaat uit 20 patiënten en familieleden. UilenSpiegel en Similes zijn in het voorjaar 2008 gestart met - 4 vormingsnamiddagen - verkennende gesprekken met een selectie van 15 TP (Similes) en 8TP (UilenSpiegel) In het najaar 2008 zijn we dan gestart met de introductie van de participanten in de TP en TO. 5
2. PARTICIPATIEVE METHODIEK Gebruik maken van een vrijwilligersovereenkomst Deze overeenkomst verduidelijkt de engagementen van de vereniging ten overstaan van de participanten en vice versa Opmaak van een kader voor verslaggeving door de participanten Dit is een instrument om te participanten te helpen bij verslaggeving en het detecteren van goede praktijkvoorbeelden in TP en TO Vormingsmodule Groepsvorming - concept TP en TO - wat is participatie? - geschiedenis van de GGZ - voorstelling werking UilenSpiegel en Similes en toelichting bij het thema belangenbehartiging - beroepsgeheim - rechten van de patiënt - communicatie- en vergadertechnieken 6
- verwachtingen van de participanten afstemmen op de doelstellingen van het project - het ABC van de GGZ (over gebruikte vaktermen en afkortingen) Individuele coaching op maat van de participant Opvolging in groep: 1 keer/3 maand één namiddag Bedoeling: - ontmoeting - ervaring uitwisselen - vragen en knelpunten bespreken - bijkomende vorming volgens de noden die door de participanten gesignaleerd worden 3. DEELNAME PARTICIPANTEN AAN TP EN TO 3.1. aan de TP Similes is actief in 11 projecten en 4 worden nog opgestart in het voorjaar 2009. Wat gebeurt er in deze TP: - deelname van de participant aan de stuurgroepbijeenkomsten - in 8 TP neemt de participant ook deel aan de inclusievergaderingen - in 3 van deze TP zijn we formeel partner 7
3.2. aan het TO De professionele medewerkers van Similes zijn aanwezig op alle clustervergaderingen. Daarnaast nemen voor het ogenblik 2 participanten afwisselend deel. 4. PLANNING Participanten verzamelen goede praktijkvoorbeelden en knelpunten van participatie, zowel in de TP als TO Samen zoeken van oplossingen voor de knelpunten Verdere vorming met ondermeer een nadere kennismaking met de niet-ggz partners in de projecten zoals GDT, SIT, CAW,... Kennismaken met goede praktijkvoorbeelden in de armoedebeweging (opgeleide ervaringsdeskundigen door De Link vzw), in Nederland (familieraad, herstelconcept gelinkt aan empowerment en ervaringsdeskundigheid,...) Werk maken van de voorwaarden voor een erkende opleiding 8