10-9-2015 AVANS HOGESCHOOL S- HERTOGENBOSCH BIJLAGEN: BELEIDSADVIES GEZONDE LEEFSTIJL GELDERMALSEN Beleidsadvies gezonde leefstijl Geldermalsen Marijn Kijff & Quint van de Ven
1
Inhoud Bijlage 1: Actoren beleid... 2 Bijlage 2: GGD Wijkprofielen... 5 Bijlage 3: Organisatiestructuur JOGG Veghel tot 2014... 7 Bijlage 4: Interventies uit onderzoek... 8 Bijlage 5: Appeltje Eitje flyer 1...10 Bijlage 6: Appeltje Eitje Week flyer 2...11 Bijlage 7: Appeltje Eitje convenant...12 Bijlage 8: Appeltje Eitje overeenkomst...14 Bijlage 9: JOGG vacature...15 Bijlage 10: JOGG producten en diensten...16 2
Bijlage 1: Actoren beleid In deze bijlage staan de actoren die belangrijk zijn binnen het gezonde leefstijl beleid van de jeugd maar niet direct genoemd zijn in de stuur of projectgroep. Bij elke actor staat zijn of haar rol beschreven. Organisatie Consultatiebureaus (STMR) Huisartsen Onderwijs (PO, VO) Fysiotherapeuten Diëtisten Bedrijven Sport & Fitness Geldermalsen Peuterspeelzalen Buitenschoolse opvang Sportverenigingen Rol Communicatie en doorverwijzen Communicatie en doorverwijzen Inzetten interventies, communicatie Uitvoeren activiteiten Uitvoeren activiteiten en communicatie Deskundigheid, communicatie, financieel Uitvoeren activiteiten Inzetten interventies, communicatie Inzetten interventies, communicatie Communicatie, (Gezonde kantine) 3
4
Bijlage 2: GGD Wijkprofielen Hieronder zijn delen van de wijkprofielen weergegeven. De kernen zijn onderverdeeld in Beesd, Geldermalsen, Buurmalsen en Deil. Deze profielen zijn opgesteld door de GGD Gelderland-Zuid. Wijkprofielen: Beesd: Acquoy, Rhenoy, Beesd Buurmalsen: Tricht, Buurmalsen Deil: Gellicum, Rumpt, Enspijk, Deil Geldermalsen: Meteren, Geldermalsen Beesd Buurmalsen 5
Deil Geldermalsen 6
Bijlage 3: Organisatiestructuur JOGG Veghel tot 2014 Dit is het organigram van JOGG Veghel voordat JOGG een stichting werd. De stuurgroep Dat is in de stichting een klein kernteam geworden. Bibliografie: Stichting Veghel Gezond Sportief. (2015). Concept jaarplan 2015. Veghel: Stichting Veghel Gezond Sportief. 7
Bijlage 4: Interventies uit onderzoek Omdat de overheid nog relatief kort overgewicht bestrijd is er nog geen enkele interventie ontwikkeld die bewezen over lange termijn (vijf a tien jaar) in Nederland het overgewicht verminderd. Het RIVM heeft een website ontwikkeld waarin interventies zijn opgenomen, dit heet de interventiedatabase van loketgezondleven.nl (RIVM, 2015). In deze database zijn tal van interventies opgenomen voor tal van onderwerpen die te maken hebben met gezondheid o.a. voor bewegen, overgewicht en voeding. Hierin staan o.a. interventies die goed zijn onderbouwd (I) en interventies die eerste- (II) of goede aanwijzingen (III) hebben voor effectiviteit (zie tabel voor interventies). Dus hoe hoger het Romeinse cijfer hoe groter de kans is dat het een effectieve interventie is. Een onafhankelijke commissie heeft voor het RIVM aan de hand van de onderbouwing van de interventies en evaluatierapporten van de interventies een oordeel geschreven per interventie (RIVM, 2015). De criteria om de kwaliteit te bepalen zijn opgenomen in een rapport (Zwikker, et al., 2015) dat opgesteld is door verschillende organisaties (o.a. RIVM, NISB en Trimbos- instituut), waardoor de interventiedatabase als betrouwbaar gezien kan worden. De interventies met het Romeinse cijfer II en III hebben de voorkeur boven de goed onderbouwde interventies I omdat die zich al hebben bewezen in de praktijk. De goed onderbouwede interventies (I) die zijn opgenomen in de tabel komen voort uit één van de vijf geselecteerde gemeenten of zijn in de interviews met specialisten genoemd als interessante interventies. Interventies uit interviews die wel succesvol lijken maar niet goed passen bij Geldermalsen zijn niet meegenomen in de tabel. De interventies richten zich op bewegen, voeding en of overgewicht. De curatieve interventies zijn de interventies met het thema overgewicht. Dit wil zeggen dat ze erop gericht zijn jeugdigen met overgewicht te helpen op gezond gewicht te komen. Deze interventies kunnen beter pas worden ingezet als de samenwerking met actoren staat. Zodat de preventieve goed geregeld is. Want het is niet de bedoeling dat kinderen en jongeren na mee te hebben gedaan weer terug vallen in het oude patronen omdat de omgeving (school, thuis, vereniging etc.) niet is mee veranderd. Daarnaast zijn de curatieve interventies erg kostbaar. Daarom is het belangrijk eerst in te zetten middels preventieve interventies die gericht zijn op bewegen en voeding. Op de volgende bladzijde staat de tabel met interessante interventies voor het nieuwe beleid. 8
INTERVENTIE LIJST (Interventiedatabase) Interventie: Doelgroep: Waar in te zetten: Hoofdthema: Kinderen 2 tot 12 jaar Beweegdiploma, I 2 tot 6 jaar Sportorganisatie/ sportvereniging, Bewegen sportaccomodatie, peuterspeelzaal, kinderopvang B-Fit, II 2 tot 4, 6 tot 12 jaar Kinderopvang, VVE, BSO, Primair onderwijs Overgewicht en bewegen Smaaklessen, I 4 tot 12 jaar Primair onderwijs Voeding Lekker fit!, I 4 tot 12 jaar Primair onderwijs, thuis/gezin Bewegen en overgewicht EU-SchoolGruiten, 4 tot 12 jaar Primair onderwijs Voeding I SchoolJudo, I 4 tot 12 jaar met Primair onderwijs, Bewegen een lage SES sportorganisatie/vereniging, in de wijk Beweeg wijs, I 4 tot 12 jaar Kinderopvang/VVE/BSO, Primair en Bewegen speciaal onderwijs, openbare ruimte PLAYgrounds, III 6 tot 12 jaar Primair onderwijs Bewegen WEET en BEWEEG, II 6 tot 18 jarigen met (ernstig) overgewicht Welzijnsinstellingen, niet eerstelijnszorg Overgewicht Jongeren 12 tot 18 jaar WEET en BEWEEG, 6 tot 18 jarigen Welzijnsinstellingen, niet eerstelijnszorg Overgewicht II met (ernstig) overgewicht Krachtvoer, III 12 tot 14 jarigen Klas 1 en 2 VMBO Voeding IRun2Bfit, I 12 tot 15 jaar Voortgezet onderwijs, thuis/gezin Bewegen B-Fit, II 12 tot 18 jaar Kinderopvang, VVE, BSO, Primair- en voortgezet onderwijs Overgewicht en bewegen Real fit, III 13 tot 18 jarigen Voortgezet onderwijs en Overgewicht met (ernstig) overgewicht sportvereniging/organisatie De Gezonde 12 tot 20 jarigen Voorgezet onderwijs Voeding Schoolkantine, I (RIVM, 2015) Ontbrekende interventies Het loket gezond leven bevat met name rijpe interventies. LEFF en de gezonde sportkantine zijn interessant maar niet opgenomen in de lijst met interventies. LEFF is een curatieve interventie voor kinderen van 7 tot 13 jaar die boven een gezond gewicht zijn, en hun ouders. LEFF is in Nederland nog niet geëvalueerd maar het moederprogramma MEND dat in o.a. in Engeland is ingezet al wel, van dit programma zijn de resultaten positief (UCL, 2010). Donorgemeenten Veghel en Dordrecht zijn pilot van LEFF. De kinderen krijgen een plezierige ervaring met bewegen en de ouders krijgen hulp hoe ze hun kind weer aan een gezond gewicht kunnen helpen. Dit is deels in groepsverband en deels individueel. Voor scholen zijn al voldoende interventies opgenomen in de lijst maar om het beleid echt integraal te maken moeten ook de sportverenigingen mee doen. Hiervoor is onder andere de gezonde sportkantine verzonnen. Deze interventie helpt sportclubs met het gezonder maken van het aanbod. 330 kantines zijn inmiddels gezonde kantine geworden (RIVM, 2014). Er is voor voetbalclubs nog een ander aanbod namelijk vullen of voeden dit is een initiatief van Wilfred Genee hier doen al bijna vijftig voetbalkantines aan mee (RIVM, 2014). 9
Bijlage 5: Appeltje Eitje flyer 1 In deze bijlage staat de flyer van Appeltje Eitje. Op de linker afbeelding is het logo van Appeltje Eitje te zien. Op de appel zit de Appeltje Eitje sticker. Deze sticker zit bij de deelnemende organisaties op de raam. De rechter afbeelding is de uitleg van Appeltje Eitje, met deze flyer worden organisaties gemotiveerd om zich aan te sluiten bij Appeltje Eitje. 10
Bijlage 6: Appeltje Eitje Week flyer 2 Dit is de eerste Appeltje Eitje week flyer. In deze flyer staan de activiteiten die worden georganiseerd door de aangesloten organisaties die onder de noemer van Appeltje Eitje een activiteit organiseren. 11
Bijlage 7: Appeltje Eitje convenant Convenant Appeltje Eitje Gezond voorbeeld Heiloo en Gemeente Heiloo stellen zich gezamenlijk verantwoordelijk om het voor inwoners vanzelfsprekender - en daarmee makkelijker - te maken om voor een gezonde leefstijl te kiezen.... en Gemeente Heiloo komen daartoe overeen: Dat Gemeente Heiloo... benoemt tot Gezond voorbeeld Heiloo en Appeltje Eitjepartner; Dat Gemeente Heiloo... als Appeltje Eitje-partner vermeldt op de website van gemeente Heiloo; Dat Gemeente Heiloo... een Appeltje Eitje-raamsticker uitreikt en... deze (indien praktisch mogelijk) een goed zichtbare plaats geeft bij de entree; Dat... jaarlijks één of meer activiteiten uitvoert die in het teken staan van gezonde voeding, voldoende bewegen, geen tot matig alcoholgebruik, niet roken, geen drugsgebruik en/of tijdig ontspannen; Dat... deze zogenaamde Appeltje Eitje-activiteit(en) jaarlijks overeenkomt met Gemeente Heiloo en Gemeente Heiloo informeert over waar en wanneer de Appeltje Eitje-activiteit(en) plaatsvind(t)/(en); Dat... met deze Appeltje Eitje-activiteit(en) het gezonde voorbeeld geeft aan inwoners van Heiloo; Dat... over deze Appeltje Eitje-activiteit(en) communiceert in het kader van Appeltje Eitje en in deze communicatie gebruikmaakt van het Appeltje Eitje-beeldmerk; Dat... zich inspant om met deze Appeltje Eitje-activiteit(en) de lokale pers te interesseren en publiciteit te behalen; 12
Dat... zich inspant en openstaat voor de organisatie van Appeltje Eitje-activiteit(en) in samenwerking met andere Appeltje Eitje-partners; Dat... minimaal twee keer per jaar - op een afgesproken datum - een tekst aanlevert voor op de website en facebookpagina van Appeltje Eitje (600 à 1000 woorden). Dit mag een eigen geschreven blog zijn, maar ook een artikel uit bijvoorbeeld een vakblad dat gelezen is. Voorwaarde is dat de tekst een directe link met (een onderdeel van) gezonde leefstijl heeft.... levert de tekst uit eigen naam aan. Dat... één keer per jaar een interview afneemt bij een inwoner van Heiloo uit het eigen netwerk.... levert het interview (minimaal 500 woorden), samen met een foto van de geïnterviewde, op een afgesproken datum aan, voor plaatsing op de website en facebookpagina van Appeltje Eitje. De vragen voor het interview zijn als volgt: o Vertel eens kort iets over jezelf: Wie ben je? Hoe oud ben je? Getrouwd? Kinderen? Opleiding? Baan? Hobby s? o Wat doe je om gezond te leven (op het gebied van eten, bewegen, geen tot matig alcoholgebruik, niet roken, geen drugsgebruik en ontspannen)? o Als je het voor het zeggen had, wat zou je dan willen veranderen om het makkelijker te maken om gezonder te leven? o Wat is je gezonde tip voor anderen? Dat Gemeente Heiloo... een folderhouder met Appeltje Eitje-folders uitreikt en... deze (indien praktisch mogelijk) op een zichtbare plaats neerzet; Dat... Gemeente Heiloo informeert als de folderhouder bijna leeg is en Gemeente Heiloo de folderhouder dan bijvult; Dat... bij de uitvoering van Appeltje Eitje-activiteiten (indien praktisch mogelijk) plaats biedt aan de Appeltje Eitje-rolbanner die Gemeente Heiloo... hiervoor in bruikleen geeft; Dat Gemeente Heiloo bevoegd is om de relatie met... als Appeltje Eitje-partner te verbreken als blijkt dat... zich niet aan de afspraken houdt zoals overeengekomen in dit convenant of als Gemeente Heiloo besluit om met Appeltje Eitje - Gezond voorbeeld Heiloo te stoppen; Dat... bevoegd is om zich op ieder moment als Appeltje Eitje-partner terug te trekken. Handtekeningen: Namens..., datum : Namens Gemeente Heiloo, datum :... 13
Bijlage 8: Appeltje Eitje overeenkomst Overeenkomst Appeltje Eitje-activiteiten en Gemeente Heiloo komen overeen dat tot datum x (minimaal) de volgende Appeltje Eitje-activiteiten uitvoert: Verse fruitshakes biedt de kinderen op de voorschoolse opvang dagelijks een verse fruitshake aan om de schooldag op gezonde wijze te beginnen. Feestelijke Appeltje Eitje-bijeenkomst organiseert in het voorjaar een feestelijke Appeltje Eitje-bijeenkomst voor ouders en kinderen, die volledig in het teken staat van een gezonde leefstijl. Handtekeningen: Namens datum :... Namens Gemeente Heiloo, datum :... 14
Bijlage 9: JOGG vacature 15
Bijlage 10: JOGG producten en diensten Dit is een schematische weergave van wat JOGG aanbied. Er is een onderscheid gemaakt tussen diensten en producten die door alle gemeenten worden afgenomen (basis) en producten en diensten die optioneel zijn. 16
17