ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE SCHIP

ALBERTZ HENDRIX ARCHITECTEN BNA BV ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE SCHIP Rapportnr. : Datum : Opgesteld : V651-O001 17 december 2013 J Hendrix Op de berg 8a 6181 GT Elsloo T +31 (0)46 486 22 22 F +31 (0)46 486 21 00 E info@azhx.nl W www.azhx.nl

ALBERTZ HENDRIX ARCHITECTEN BNA BV INHOUDSOPGAVE 1 PROJECTGEGEVENS 2 2 VOORGESCHIEDENIS 3 3 OPNAME HUIDIGE TOESTAND 4 3.1 Kap 4 3.2 Dakbeschot 6 3.3 Dakvlak 7 3.4 Gootconstructie 8 3.5 Metselwerk zijgevels 9 3.6 Dakbelasting 9 4 ANALYSE BEVINDINGEN 10 5 BIJLAGEN 11 V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 1

1 PROJECTGEGEVENS ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV Object : R.K. Parochiekerk H. Hubertus Hubertusstraat 59 6191 PB Groot Genhout Monumentennummer Kadastraal bekend Nummer Eigenaar 513189 Gemeente : Beek Sectie : C 2641 R.K. Kerkbestuur Parochie H. Hubertus Hubertusstraat 59 6191 PB Groot Genhout Tel. 046 4371361 V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 2

2 VOORGESCHIEDENIS ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV Op 17 december 2012 is er een rapport ter restauratie van de twee dakvlakken van het middenschip en het oostvlak van de westbouw bij gedeputeerde staten ingediend voor aanvraag van een restauratiesubsidie. In deze rapportage werd er vanuit gegaan dat de bestaande spanten konden worden gehandhaafd. Conform het plan van constructeur Palthe zouden er in de bestaande houten spanten verstevigingen middels trekstangen worden aangebracht en tussen de spanten onderling houten schoren. Vervolgens zou het dakbeschot middels RVS schroeven worden bevestigd en hierop een nieuwe bekleding van natuurleien worden aangebracht. Nadat de beschikking was toegezegd door gedeputeerde staten van de provincie Limburg is er een aanbesteding voor de werkzaamheden uitgeschreven. In de aanvraag werd de bedrijven gevraagd meedenkend naar de bestaande situatie te kijken en te melden indien hun bevindingen nieuwe gebreken aan het licht zouden brengen. Dakdekkers bedrijf WeCoBa heeft aangegeven dat zij twijfels hadden t.a.v. het handhaven van de bestaande spanten. De huidige spanten zouden niet vormvast zijn en de verstevigingen op voorstel van bureau Palthe zouden dat ook niet kunnen verhelpen. Deze bevindingen hebben een heroverweging van de werkzaamheden tot gevolg gehad en het kerkbestuur heeft vervolgens besloten om nader onderzoek te laten uitvoeren om de totale constructieve samenhang beter in beeld te krijgen. Besloten werd om een opname te laten uitvoeren door dakdekkersbedrijf WeCoBa en een onafhankelijke constructeur (Dhr. v. Ratingen). V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 3

3 OPNAME HUIDIGE TOESTAND ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV De opname van de huidige toestand van het dak van de Hubertuskerk is door constructeur v. Ratingen en dakdekkersbedrijf WeCoBa op vrijdag 29 November en maandag 2 december 2013 uitgevoerd. Op Dinsdag 3 december 2013 zijn de bevindingen van het onderzoek tijdens een werkbespreking in het bijzijn van Dhrn. Ubaghs en Viehof namens het kerkbestuur, Dhr. Ruijters namens het Bisdom Roermond, en Dhrn. Hendrix namens AzHx kenbaar gemaakt. Het onderzoek heeft de volgende gebreken aangetoond: 3.1 Kap De staat van de kap is slecht tot zeer slecht. De houten spanten liggen niet horizontaal in een lijn. In het midden buigen de spanten 220 mm door ten opzichte van de zijkanten. De spantbenen buigen zichtbaar door. De grootste doorbuiging bedraagt 250 mm. Daarnaast torderen de spantbenen. De makelaars staan uit het lood afwisselend 50 mm. naar links en naar rechts. Op diverse plaatsen is het spanthout gerepareerd i.v.m. beschadigingen. Een spantbeen is gebroken. De spanten zijn in 1955 middels opgeklampt hout verstijfd. De uitvoering van de verstijvingen is niet consequent uitgevoerd. De bouten en kramplaten in de schenkels zijn niet aangebracht en de schenkels zitten los, waardoor de beoogde verstijving ontbreekt. Daarnaast zijn bij drie spanten stalen trekstangen aangebracht. De logica van deze trekstangen ontbreekt en ze staan nu niet op spanning. Het op spanning zetten van de trekstangen is gezien de opbouw van de spanten niet gewenst omdat de spanten dan nog meer gaan vervormen. De houtafmetingen van de houten spanten zijn gering, de vervormingen zijn groot en zeer duidelijk waarneembaar. De plattegrond van de kap is rechthoekig. De spanten staan h.o.h. 2,65 m. en overspannen ca. 12,0 m. De spanten staan afwisselend boven dan wel tussen de ramen. De afmetingen van het spanthout bedraagt 80x220 mm. De Spantbenen staan op houten muurplaten die verankerd zijn aan een onderliggende betonnen ring balk. De ringbalk ( 400x700 mm.) dekt de spouwmuur af. Verankering van de betonnen ring balk aan het onderliggende metselwerk is niet aangetroffen. De houten gordingen hebben een maat van 80x180 mm. en liggen ca. h.o.h. 1080 mm. Op meerdere plaatsen staan de gordinglassen open. De nokgording buigt over de gehele lengte van de kap ca. 220 mm. door. De scheefstand van de makelaar is terug te vinden in het slingeren van de nokgording over de lengte van het dak. De doorbuiging in de lengterichting van het dak, de nokgording vermeerderd met de doorbuiging in verticale richting, de spantbenen, resulteert in een maximale doorbuiging van c.a. 400 mm ten opzichte van de oorspronkelijke situatie. V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 4

ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV Foto 1: Spanten niet in een lijn t \ fa \ Foto 2: Spant verstijving V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 5

ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV W Foto 3: Bovenaanzicht gording 3.2 Dakbeschot Duidelijk is dat het gehele dakbeschot om 2 redenen vervangen moet worden. Ten eerste is het merendeel van de planken door de langdurige lekkages dermate aangetast dat deze niet meer geschikt zijn voor de bevestiging van de leien. Ten tweede staat het dakbeschot, in droge toestand, veel te veel open (groef en messing uit elkaar). Dit is aan de zuidzijde erger dan aan de noordzijde. Een dakbeschot waarvan de planken niet meer in elkaar zitten veert op en neer bij het aanbrengen van de leien en is hiervoor derhalve niet geschikt. Foto 4: Onderzijde dakbeschot V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 6

ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV Foto 5: Bovenzijde dakbeschot 3.3 Dakvlak Het dakvlak is van onder naar boven gezien niet recht. Onder staat het dakbeschot rond. De ronding is dusdanig groot dat hierop geen leien, met de vereiste overdekking, aangebracht kunnen worden zonder dat de leien open gaan staan (gapen). Een dergelijke leibedekking is niet waterdicht en niet stormvast. Boven deze ronding zakt het dakbeschot in ernstige mate door. Dit maakt het noodzakelijk dat een grotere overdekking benodigd is om een waterdicht dak te verkrijgen. Vanwege de rondingen zou het op zijn minst het noodzakelijk zijn het dakvlak uit te richten. Door de mate waarin het dakvlak rond staat en doordat dit zich, zij het in mindere mate, ook in de lengterichting van het dak voordoet betekent dit dat alle gordingen gedemonteerd moeten worden, de spanten uitgevuld en de gordingen opnieuw aangebracht moeten worden. De mate waarin, bij de grootste afwijkingen, uitgevuld moet worden is dusdanig groot dat dit niet verantwoord is. De spanten zijn niet geschikt om de benodigde mate van uitvulling te bewerkstelligen. V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 7

ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV CCfiSPWKELlJKE r,ckhū3ũte CCCPCŤ Z *. - T E NOKhCOGTi CÍKLIJM j:-cevl.lc N^rfH ŪOn5PnCM(ELIJļE NOm-CCG TE ūcstŕŕľjdc DAKLIJN CFUU.-I^C 5PİMEN T. 3. V. ŪE F.CHDIN:. C S. 100 1*1 -T- ZD i.cwstwukellok SPANT HAG HET.T. P. V. BCLL1NG SPANT NIET AFeESĽMAŕrC VIORDLN HET IS DUS HľC" NDGĒLIiM DH EEM VLjUt OAKVLíK Tľľ ňľi-iscrch ILEIEİM ĩ. P. V. BŪLLTNfi âaan ŪAPFr. NIET HATEHDICHT] 3.4 Gootconstructie De gootconstructie is uit oogpunt van veiligheid niet verantwoord. De gootklossen zijn ter plaatse van de bakgoot zo genaamd "ingelaten" en hebben hier nog slecht ongeveer de helft van de oorspronkelijke hoogte, lees sterkte. Hierdoor is het niet verantwoordt door deze goot te lopen, hetgeen bij een kerkdak wel moet. Daarnaast duwt het dakbeschot op de gootrug die in de toegepaste gootdetaillering als muurplaat fungeert. Vanwege deze 2 ernstige zaken is het noodzakelijk de gootconstructie aan te passen. Hierbij moet ook de gootboei vernieuwd worden daar deze is aangetast. Foto 6: Verjonging gootklossen V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 8

3.5 Metselwerk zijgevels ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV De zijgevels, ca. 13500 mm. hoog zijn opgetrokken als spouwmuur. Het binnen- en buitenspouwblad hebben een maat van 200 mm. De spouw heeft een maat van ca. 380 mm. De bladen zijn middels spouwankers met elkaar gekoppeld. Het metselwerk is in de negge van de raamopeningen als halfsteens metselwerk uitgevoerd. De wanden zijn naar buiten geweken. Het metselwerk van de langs gevels staat in beide richtingen, verticaal naar boven en horizontaal naar het midden, rond naar buiten toe. In het midden, op goothoogte, is de afwijking het grootst en bedraagt deze ongeveer 15 cm. Dit is door de spatkracht vanuit de spanten gekomen en heeft gevolgen voor de belasting op de muur. Naast het treffen van constructieve voorzieningen is het noodzakelijk te voorkomen dat deze muren in de toekomst nog in horizontale richting belast worden. Dit zou via de spanten opgelost kunnen worden, maar de bestaande spanten zijn hiervoor niet geschikt. Het metselwerk van de rechter zijgevel is op meerdere plaatsen ter hoogte van de ramen gescheurd. Deze scheurvorming is in de linker zijgevel niet aangetroffen. Aan deze gevel zijn in het verleden herstelwerkzaamheden uitgevoerd. 3.6 Dakbelasting De bestaande leibedekking heeft een gewicht van 28 kg/tvľz. De nieuwe leibedekking heeft een gewicht van 56 kg/tvľz. Indien de nieuwe leien op de bestaande constructie wordt aangebracht wordt de belasting verdubbeld. De vervormingen die op dit moment aanwezig zijn zullen dan nog verergeren. De hollingen en bollingen in het dakvlak worden dan nog groter. Het aanbrengen van nieuwe leien op dit dakvlak is onmogelijk! V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 9

4 ANALYSE BEVINDINGEN ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV Het probleem is tweeledig. A. Het dakbeschot is niet geschikt voor het aanbrengen van nieuwe leien. Ten eerste zijn meeste planken door de langdurige lekkages dermate aangetast dat ze vervangen moeten worden. Ten tweede staat het dakbeschot, in droge toestand, veel te veel open (groef en messing uit elkaar). Een dakbeschot waarvan de planken niet meer in elkaar zitten veert op en neer bij het aanbrengen van de leien en is hiervoor derhalve niet geschikt. B. De bestaande spanten zijn verkeerd geconstrueerd. Hierdoor buigen de spantbenen en de trekplaten ernstig door en zijn in houten onderdelen te grote spanningen aanwezig. Trekplaten dreigen te torderen en spantbenen te breken. Deze spanten zijn de veroorzaker van alle problemen en door de wijze waarop ze zijn samengesteld niet geschikt als basis voor het oplossen van de problemen genoemd onder3.1, 3.3 t/m 3.5. Gezien de aanwezige grote vervormingen, de vele constructieve tekortkomingen en de gewenste hogere dakbelasting dienen de spanten vervangen te worden door nieuwe, zwaarder en stijver uitgevoerde spanten. Het principe van de nieuwe spanten is aangegeven op tekening van de constructeur. De nieuwe spanten worden daarbij geplaatst tussen de ramen op een h.o.h. afstand van ca. 4500 mm. De spanten worden geplaatst op een nieuw aan te brengen muurplaat. De spantbenen worden verankerd aan deze muurplaat. Belangrijk is de verankering pas aan te brengen nadat de spanten de vervorming als gevolg van het gewicht van het nieuwe dak hebben ondergaan. De muurplaten dienen op hun beurt deugdelijk verankeren aan de onderliggende betonnen ring balk. Daarnaast dient de constructie voorzien te worden van een horizontale vakwerkconstructie ter behoeve van de stabiliteit in het horizontale vlak, net boven de gewelven. Het vakwerk koppelen aan de voorzijde met de daar aanwezige betonvloer en ter plaatse van de achtergevel met de aanwezige metselwerkwand. Ten behoeve van de stabiliteit haaks op de spanten zal een verticaal stabiliteitsverband moeten worden opgenomen in de lijn van de makelaars. Ten behoeve van opwaaiing van de spanten worden hoeklijnen opgenomen ter bevestiging van de betonnen ring balk aan het bestaande metselwerk. De houten muurplaten worden deugdelijk bevestigd aan de betonnen ring balk. De houten spanten worden deugdelijk bevestigd aan de houten muurplaat. Al deze constructieve aanpassingen worden uitgevoerd conform berekeningen en tekeningen van Ingenieursburo van Ratingen. V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 10

ALBERTZ HENDRIX I ARCHITECTEN BNA BV 5 BIJLAGEN Rapport Ingenieursburo van Ratingen Tekening principe kapconstructie V651-O0011 ONDERZOEK DAKCONSTRUCTIE R.K. SINT.HUBERTUSKERK TE GENHOUT 11