Waarschuwingen in de auto door hulpsystemen Inleiding en achtergrond: De ANWB heeft de kwaliteit van waarschuwingssystemen, die de berijder helpen, getest. De resultaten zijn zeer wisselend en lopen uiteen van voldoende tot uitstekend. Bij de meeste deelnemers in de test zijn de hulpsystemen goed afgesteld, er zijn echter ook systemen waar de waarschuwingen tot dusdanig irritatie leiden dat de berijder ze liever uitschakelt. En dat is nu juist niet de bedoeling. De meeste systemen maken gebruik van een Lane Change Assistent die de dode hoek bewaakt en een ant, die waarschuwt als van de rijbaan wordt afgeweken of de auto terug in het spoor brengt door stuuringrepen of ingrepen van het ESP. Een hieruit volgend hulpsysteem is het Forward Collision Warning systeem dat de bestuurder waarschuwt als deze niet genoeg opmerkzaam is om een aanrijding te voorkomen. In deze test wordt onderzocht wat de werking van de systemen is en welke het meest effectief is. Er werd op twee manieren getest: in de eerste test werden door middel van uitgebreide vragenlijsten de beleving van de waarnemingen vastgesteld terwijl in de tweede test de opvolging van het systeem door de bestuurder beoordeeld werd door de reactiesnelheid te meten. Aan de eerste test werd deelgenomen door een Audi A6, BMW 5-serie, Citroën DS5, Mazda CX5, Mercedes CLS, Volvo V40 en V60. Het tweede gedeelte van de test werd alleen met de Audi A6 uitgevoerd, omdat hier het voertuig zelf niet werd getest, maar de toepasbaarheid van optische, akoestische en haptische waarschuwingen van deze hulpsystemen. Het Lane Change Assist systeem van de Audi A6 heeft de beste beoordeling gekregen, de aankondiging en de waarschuwing bevielen zeer goed. Slechts een aanvullende, instelbare, akoestische waarschuwing ontbreekt nog. Vlak daarachter eindigt de Mercedes CLS, bij deze auto worden de aankondiging en de acute waarschuwing geroemd, de testers wensten alleen wel een wat eerdere waarschuwing. Lane Change Assistent helpt de berijder om veilig van rijbaan te verwisselen. Hulpsystemen Pagina 1
Bij het op zich goed werkende Lane Change System van de BMW 5 serie is alleen de aankondiging wat te onopvallend, daarom belandt deze auto op de derde plaats. Een bevredigende uitkomst valt de nieuwe Volvo V40 ten deel, deze beschikt over een goede optische waarschuwing. De acute waarschuwing is alleen wat te onopvallend en een aanvullend akoestisch signaal is niet beschikbaar. Dat laatste heeft de Mazda CX-5 wel, maar de waarschuwing in het spiegelglas valt hier niet genoeg op. Het systeem van de Volvo V60 werd slechts als voldoende beoordeeld. De waarschuwingen komen te laat, het op camera s gebaseerde systeem laat zich gemakkelijk misleiden en er wordt helemaal geen noodwaarschuwing gegeven. In de Citroen DS5 is geen Lane Change System verkrijgbaar. Bij de Lane Departure Warning systemen verandert de volgorde, Hier staat de BMW 5 serie met afstand op de eerste plaats. Het systeem dat hierin wordt gebruikt heeft de testers iedere keer weer overtuigd, de vibratie in het stuurwiel komt precies op goede moment en met de juiste intensiteit. De BMW toonde bovendien de beste ant. Op de tweede plaats staat het systeem van Mercedes; de waarschuwing door een stuurvibratie is prettig. Net zoals de adaptieve spoorherkenning voor bochtige wegen, dat onnodige waarschuwingen voorkomt. Lane Departure Warning detecteert of de auto buiten de rijbaan raakt. Het Lane Departure Warning systeem van de Volvo V40, op de derde plaats, wordt om zijn goede aankondiging in de instrumenten en goede functionaliteit gewaardeerd; als de spoorherkenning niet al direct tot een stuuringreep ( zie ant) leidt, dan volgt er bij het verlaten van het rijspoor toch een vibratie in het stuur. Het systeem van de A6 kon hier minder overtuigen, hier komt de stuurwielvibratie te laat en is te zwak. Audi s sterke punt ligt duidelijk in het behouden van het juiste spoor. Het systeem van de Mazda CX-5 biedt veel instellingsmogelijkheden, er ontbreekt echter een fijninstelling waardoor het geluid, van op zich goede systeem, te hard is. Citroën zet als enige in op vibratie van de stoel. Deze maakt onderscheid tussen links en rechts, maar het kon de testers niet echt overtuigen. De V60 zet nog in op het oude systeem van Volvo met een akoestische waarschuwing, deze is weinig intuïtief en bovendien storend. Alleen de Audi A6, der Mercedes CLS en de Volvo V40 beschikken over een Lane Keeping Assistant. Alle drie de modellen krijgen van de testers een goede beoordeling. De eerste plaats Hulpsystemen Pagina 2
is wederom voor de A6, dit systeem is het meest consistent; het biedt verscheidene instelmogelijkheden en een goede aankondiging. Het enige punt van kritiek is de slechte spoorherkenningsadvies op de secundaire wegen, hier moet Audi dringend een verbetering in aanbrengen. Op de tweede plaats staat de CLS. Mercedes gebruikt voor het terugzetten in het juiste spoor een ESP-ingreep. Er ontstaan geen ongewone stuurmomenten, die door veel rijders als onaangenaam worden ervaren, in het stuurwiel. Het Volvo systeem in de V40 werkt met zijn stuuringrepen amper slechter, van de testers mogen deze zelfs nog flink krachtiger zijn. Goed vonden ze de keuzemogelijkheid tussen alleen een waarschuwing bij het verlaten van de rijbaan, alleen de werking van de Stopassistent, of de combinatie van beiden. ant helpt de berijder de goede positie op de rijbaan te behouden. Bij het tweede gedeelte van de test op een afgesloten terrein werden de testers in een testvoertuig (Audi A6) afgeleid en door een onverwachte gevaarlijke situatie tot remmen gedwongen. Tijdens de afleiding werden ze door de hulpsystemen op het gevaar opmerkzaam gemaakt: door zowel een aparte optische en akoestische waarschuwing of door een gecombineerd optischakoestische waarschuwingsverloop tezamen met een veranderende remdruk. Daarvoor worden alle relevante parameters in de auto zoals de stand van het gaspedaal, de aanraking van het rempedaal of de stuurbewegingen in milliseconden berekend. Ook werden de testers met drie camera s in de auto gefilmd. De uitkomsten gaven aan dat de reactietijd door een toegevoegde haptische waarschuwing, zoals door de veranderende remdruk, duidelijk gereduceerd wordt: gemiddeld met een derde. Tegelijkertijd kon ook worden waargenomen, dat een verkeerde interpretatie van de waarschuwingen niet tot een noodstop van door de berijder leidt en daarmee tot een gevaarlijke situatie kan leiden. Resultaten van de eerste test: Hulpsystemen Pagina 3
Audi A6 Prijs: vanaf 45.410 Euro Meerprijs Lane Change Assist : 771 Euro Meerprijs / : 701 Euro Beide leverbaar op alle uitvoeringen van de A6. goed voldoende goed Lane Change Assist + signaal fel en opvallend + goede positie + waarschuwing precies op goede moment + waarschuwingen alleen voor de bestuurder zichtbaar - akoestische waarschuwing niet leverbaar + signaal in dashboardinstrumenten en Head-Up display goed + instelmogelijkheden + waarschuwingen alleen voor de bestuurder zichtbaar + functioneert goed op de snelweg - late waarschuwing met geringe intensiteit - rijbaanherkenning op secundaire wegen ontoereikend + signaal in dashboardinstrumenten en Head-Up display goed + aangename stuuringreep + waarschuwing precies op goede moment met de juiste intensiteit + systeem functioneert goed op de snelweg - rijbaanherkenning op secundaire wegen ontoereikend - als de niet werkt, dan schakelt ook de niet in Hulpsystemen Pagina 4
BMW 5 serie Prijs : vanaf 47.990 Euro Meerprijs Lane Change Assist: 630 Euro Meerprijs : 529 Euro Meerprijs : niet leverbaar Beiden leverbaar voor alle varianten van de 5 serie goed zeer goed --- Lane Change Assist positief + signaal in spiegel goed + waarschuwing precies op het goede moment + waarschuwingen alleen voor de bestuurder zichtbaar - signaal te beperkt, te zwak en onopvallend - noodwaarschuwing wordt dubbel gegeven (ook trilling) + signaal in dashboardinstrumenten en Head-Up display goed + waarschuwing (stuurtrilling) precies goed + waarschuwingen op het goede moment + waarschuwingen alleen voor de bestuurder zichtbaar + systeem functioneert zeer goed niet leverbaar Hulpsystemen Pagina 5
Citroen DS5 Prijs : vanaf 32.180 Euro Meerprijs Lane Change Assist: niet leverbaar Meerprijs : 600 Euro Meerprijs : niet leverbaar Verkrijgbaar vanaf uitrustingsniveau So Chic. --- voldoende --- Lane Change Assist niet leverbaar + onderscheid tussen links en rechts + waarschuwing alleen voor de bestuurder merkbaar (stoeltrilling) + echt goede herkenning, een waar feest - geen aanduiding of het systeem actief is - stoeltrilling werkt minder goed bij dikke kleding - de beoordelingen van de testers lopen zeer uiteen niet leverbaar Hulpsystemen Pagina 6
Mazda CX-5 Prijs : vanaf 27.640 Euro Meerprijs Lane Change Assist: standaard op GT-M Meerprijs : standaard op GT-M Meerprijs : niet leverbaar Alleen beschikbaar op de 4 WD in GT-M uitvoering (vanaf 41.240 Euro) voldoende voldoende --- Lane Change Assist + waarschuwing met pieptoon en knipperlicht goed + aantal en tijdstip van waarschuwingen goed en precies op juiste moment + meerdere instelmogelijkheden - signaal in het spiegelglas te zwak en te ver naar buiten - lampje als waarschuwing te onopvallend + omvangrijke instellingsmogelijkheden + waarschuwing van bromtoon komt van één kant + aantal en tijdstip van waarschuwingen goed - bromtoon te dominant, soms zelfs beangstigend - alternatieve pieptoon te onopvallend niet leverbaar Hulpsystemen Pagina 7
Mercedes CLS Prijs : vanaf 67.050 Euro Meerprijs Lane Change Assist: 545 Euro of in rijassistentiepakket plus Meerprijs Lane Departure Assit : 545 Euro of in rijassistentiepakket plus Meerprijs : alleen in rijassistentiepakket plus Rijassistentiepakket plus: 2.723 Euro Leverbaar op alle uitvoeringen van de CLS goed goed goed Lane Change Assist + signaal fel en opvallend + goede noodwaarschuwing (optisch en akoestisch) + in noodsituatie helpt ESP door remwerking - waarschuwing te laat (alleen dodehoekwaarschuwing) - pieptoon niet uitschakelbaar + waarschuwing alleen voor de bestuurder merkbaar + systeem functioneert goed op de snelweg + instelbaarheid goed (adaptief / standaard) - waarschuwing aan de late kant - rijbaanherkenning op secundaire wegen niet optimaal + effectieve reactie zonder stuuringreep + groot, duidelijk signaal in dashboardinstrument + tijdstip van de ingreep precies goed + onderscheid tussen onderbroken en doorgetrokken lijnen - rijbaanherkenning op secundaire wegen niet optimaal - soms te grove ingreep (snelheidsvermindering) Hulpsystemen Pagina 8
Volvo V40 Prijs: vanaf 26.995 Euro Meerprijs Lane Change Assist en : Gecombineerd leverbaar afhankelijk van uitvoering vanaf 2195 Euro Meerprijs : niet leverbaar voldoende voldoende goed Lane Change Assitent + goed optisch signaal + goede positionering, donkere achtergrond + tijdstip van waarschuwing precies goed - akoestische waarschuwing niet beschikbaar + signaal in dashboardinstrumenten goed + waarschuwing alleen voor de bestuurder merkbaar + systeem functioneert goed op de snelweg + waarschuwt ook als het systeem niet ingrijpt - intensiteit van de stuurtrilling iets te zwak - rijbaanherkenning op secundaire wegen niet optimaal + signaal in dashboardinstrument goed + systeem functioneert goed op de snelweg + stuuringreep niet betuttelend + vrije keuze tussen en - de intensiteit van de stuuringreep is iets te zwak - rijbaanherkenning op secundaire wegen niet optimaal Hulpsystemen Pagina 9
Volvo V60 Prijs: vanaf 31.995 Euro Meerprijs Lane Change Assist en : Gecombineerd leverbaar afhankelijk van uitvoering vanaf 2195 Euro Meerprijs : niet leverbaar uitstekend voldoende --- Lane Change Assist + goede optische aankondiging + goede positionering, donkere achtergrond - geen noodwaarschuwing, alleen een aanduiding - te late waarschuwing voor auto s in de dode hoek - bij regen verkeerde aankondiging + fijngevoeligheid instelbaar - akoestische waarschuwing te overheersend, niet intuïtief - waarschuwing aan de late kant - geen signaal of de begrenzing herkent wordt niet leverbaar Hulpsystemen Pagina 10
Resultaten van de tweede test: Hulpsystemen Het tweede gedeelte van de test werd op een vliegveld uitgevoerd. Testen op een afgesloten terrein was noodzakelijk om zowel de testers als de omgeving bij onverwachte reacties niet in gevaar te brengen. Het noodremsysteem in de Audi A6 werd dusdanig gemanipuleerd dat de waarschuwingen handmatig opgeroepen konden worden zonder dat er werkelijk sprake was van een noodsituatie. De optische, akoestische en haptische waarschuwingen werden naar eigen inzicht gegeven, om het onderscheid tussen een optisch-akoestische aanwijzing en een waarschuwing met toegevoegd haptisch element, in de vorm van een veranderende remdruk, mogelijk te maken. Iedere tester moest op het vliegveld een van te voren bepaald parcours van minstens een uur afleggen en daarbij diverse opdrachten uit te voeren. Die opdrachten dienden der afleiding. Na enige tijd voegde een Volkswagen Golf met fietsendrager zich voor de Audi en reed met dezelfde snelheid voor de tester, waarbij werd aangegeven dat er een duurtest zou gaan worden uitgevoerd. Op een gegeven ogenblik, op een moment dat de bestuurder van de A6 net afgeleid werd, werd aan de achterkant van de Golf een rookbom ontstoken en de bots-waarschuwing in de A6 ingeschakeld. Zowel alleen de optisch-akoestische waarschuwing of met de toegevoegde haptische waarschuwing. Daarbij werd de reactietijd van de testpersoon gemeten. In een tweede stap werd de bestuurder opgedragen om bij de volgende waarschuwing wederom zo snel mogelijk te reageren. Daarmee konden de reactietijden met en zonder vooraankondiging worden bepaald. De gemiddelde reactietijd in de onverwachts optredende noodsituatie met alleen de optisch-akoestische aanwijzing bedroeg 549 duizendste seconden (ms), met toegevoegde remdruk werd deze verkort tot 304 ms. Hier kon men dus bijna een halvering vaststellen tussen de waarschuwing en de reactie. Minder groot was de reactietijdverkorting met vooraankondiging, deze verkorte de tijdsduur van 472 ms naar 320 ms; dat is echter nog steeds met ongeveer een derde en daarmee niet onbelangrijk. Hulpsystemen Pagina 11
Conlusie en aanbevelingen: Conclusie: De talrijke uitkomsten en wetenswaardigheden uit de test zouden kunnen worden gebruikt om hiermee een ideaal functionerend hulpsysteem te definiëren. Daarvoor zouden de vele beoordelingen van de berijders, de opmerkingen die werden genoteerd en de suggesties die in de gesprekken werden gedaan, kunnen worden benut. Hoewel er goede systemen zijn die door de testers gewaardeerd werden is geen enkel systeem echt perfect. Aanbevelingen: Betere adviezen bij het wisselen van rijbaan (Lane Change Assist): De testen hebben aangetoond dat er nog wel wat verbeteringen bij de spoorherkenning mogelijk zijn, in het bijzonder bij secundaire wegen. Alleen zo kunnen de systemen betrouwbaar functioneren en daarmee de gemiddelde berijder, en niet alleen de technisch geïnteresseerden, van hun nut overtuigen. Door een exactere waarschuwing stijgt ook de acceptatie van dit soort hulpsystemen. Bij de Lane Departure Warning systemen had het herkenningsbereik ook invloed op het eindoordeel van de testers; de systemen met een betere herkenning behielden hier een beter oordeel. Meer instellingsmogelijkheden: om de hulpsystemen beter individueel te kunnen gebruiken, zijn er meer instellingsmogelijkheden nodig bij de waarschuwingen die worden gegeven. Als een bepaalde waarschuwing irriteert zou de berijder deze moeten kunnen veranderen. Dat is zinvoller dan dat de het hele systeem wordt uitgeschakeld en dan helemaal geen nut meer heeft. Hulpsystemen Pagina 12