COVA 2S Eind dverslag Verpleegkunde L. te Hennepe 15 januari 2013 DG LV12 2B2 500640542
Inhoudsopgave 1. Reflectieverslag bijeenkomst 1, 2 en 3 2. Thema 3. Extra informatie thema 4. Casus 5. Feedbackformulier 6. Feedbackformulier ingevuld door 3 medestudenten 7. Reflectieverslag 8. Bronnenlijst
Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 De eerste bijeenkomst van COVA 2S ging over zingeving en het begeleiden bij rouwverwerking. We hebben de vraag wat zingeving inhoud besproken en iedere student moest zijn aspecten opschrijven waar zij gelukkig van werden. We hebben tevens de do s en dont s, van de gesprekstechnieken in een gesprek wat gaat over zingeving, besproken. Het bespreken van de do s en dont s was vrij logisch, iedereen wat dat je een cliënt privacy moet geven en een cliënt in de ogen aan moet kijken als je met diegene praat. Maar als je daadwerkelijk een zingevingsgesprek moet gaan voeren met een cliënt, wordt het een ander verhaal. Dan is het moeilijk om aan de do s en dont s te denken. Deze les hebben we een interessant videofragment gezien van Je zult het maar hebben. De jongen in het filmpje was doof, seropositief en homo. Hierdoor is de jongen in kwestie buitengesloten door zijn familie. Om met zo n cliënt te praten lijkt mij heel moeilijk. Valerio Zeno die het programma presenteert, had het niet beter kunnen doen dan ik. Valerio pakte het goed aan. Onzekerheid was niet te merken, hij stelde de vragen met overtuiging en vertrouwen in zijn stem. Doordat we deze les geen rollenspel hebben uitgevoerd, kan ik ook niet reflecteren op een feedbackformulier In de tweede bijeenkomst van COVA 2S was het onderwerp communicatie met terminale patienten. In deze les hebben we, in tegenstelling tot de eerste les, wel verschillende rollenspellen gespeeld. Iedere ronde kregen we een nieuwe casus. Toen ik verpleegkundige was, had ik een patient die ongeneeslijk ziek was en in de allerlaatste fase van haar leven zat. Mw. wilde graag weten hoe het proces van overlijden verliep en wat er allemaal ging gebeuren. Als verpleegkundige ben je snel geneigd hier antwoord op te geven, maar omdat je het nog nooit hebt meegemaakt is er geen reëel antwoord mogelijk. Hierdoor moet antwoorden met ik weet het niet mevrouw, want ik heb het nog niet meegemaakt. Ik vond het een erg moeilijk gesprek, omdat ik snel geneigd ben om een eerlijk antwoord op de vraag te geven door mijn gedachte van het proces te vertellen. Het is ook moeilijk om tegenover een medestudent serieus te blijven, waardoor je vaker uit je rol bent. Mijn doelen die uit dit gesprek voort kwamen, waren het bieden van een luisterend oor door middel van gevoelsreflecties, zodat de cliënt zich begrepen voelt en je een vertrouwensband op bouwt met een cliënt zodat de cliënt weet dat hij altijd met zijn verhalen bij de verpleging kan komen. Als het gesprek in real-life had plaatsgevonden had ik extra aandacht besteed aan de privacy. Tijdens het gesprek observeer ik het gedrag van de cliënt, zodat ik goed en adequaat op de emoties van de cliënt in kan spelen. De vaardigheden die mij goed afgingen waren het samenvatten van het gesprek tijdens de conversatie. Hierdoor wordt het duidelijk voor de cliënt dat ik haar goed begrepen heb en zodat de cliënt weet dat het me echt interesseert omdat ik alles onthoud. Ik voel me zeker als ik hetgeen wat tot dan toe gezegd is tijdens het gesprek, samen vat, omdat ik dan voor mezelf alles weer op een rijtje heb en zodat de cliënt ook daadwerkelijk weet dat ik nog alles weet wat zij gezegd heeft. Doordat het een gesprek met een terminale cliënt is, denk je vaker na voordat je een gesprek samenvat, omdat het voor een confrontatie kan zorgen. En omdat het emotioneel kan zijn voor de cliënt.
Het maken van oogcontact met de cliënt kreeg ik als goede feedback. Doordat je de cliënt continue aankijkt, weet de cliënt dat ik geïnteresseerd ben en mijn aandacht erbij heb. Natuurlijk kijk je tussendoor even weg, maar dat doet iedereen. Ik kreeg ook als feedback dat ik goed doorvroeg. Tijdens deze conversatie was dat dan toevallig ook zo, maar ik merk zelf dat ik bij verschillende gesprekjes met clienten, soms nog veel meer aan de weet kan komen als ik doorvraag naar oorzaken, gevoelens en gevolgen. Vaak weet ik niet meer wat ik moet vragen en ga ik al snel over op een volgende vraag, daar moet ik opletten, want op die manier kan je veel nuttige informatie mislopen. Door middel van mijn houding weet ik dat ik liet zien tijd te hebben voor het gesprek. Ik wilde niet te gehaast het gesprekje voeren en had ook geen ongeïnteresseerde houding. Door ook steeds samen te vatten wat de cliënt heeft gezegd, laat je ook zien dat je tijd hebt voor het gesprek. Als je een cliënt niet aantoont tijd te hebben voor een gesprekje, praat de cliënt veel minder makkelijk en houd het bij de oppervlakkige informatie. Hetgeen waar ik moeite mee heb is het omgaan met gevoelens en emoties van de cliënt. Vaak probeer ik een cliënt gerust te stellen en zijn emoties te verzachten. Maar bij een cliënt die binnen korte termijn komt te overlijden vind ik het moeilijk om met de emoties om te gaan, omdat ik niet weet hoe ik het me voor moet stellen als ik op korte termijn kom te overlijden. Juist doordat ik er geen ervaring mee heb ben ik ook erg bang om door te vragen, omdat ik niet in kan schatten wat de reactie van de cliënt op een vraag zou kunnen zijn. Ik ben vaak bang dat ik clienten nog emotioneler maak en dan voel ik me schuldig, omdat ik dan die betreffende vraag heb gesteld waar de cliënt emotioneel van wordt. In de derde bijeenkomst hebben we een filmpje gezien over hoe artsen omgaan met het feit als een cliënt euthanasie toepast. Ik vond het een zeer heftig filmpje en kreeg ook een brok in mijn keel als je ziet hoe artsen ermee omgaan. Je staat er niet erg bij stil dat artsen degene zijn die de clienten toegang geven tot de dood. Natuurlijk verschilt het per arts, maar het zijn ook mensen en deze mensen hebben ook daadwerkelijk gevoelens. De verpleegkundige kwam in dit filmpje niet voor, maar dat maakt het er niet minder interessant op. Verpleegkundige controleren wel de dosis van toediening etc. We hebben deze les geen rollenspel gespeeld, dus ik heb ook geen feedbackformulier waar ik op kan reflecteren. Het lijkt me zeer heftig om een gesprek te voeren met iemand die euthanasie toe gaat passen. Ik zou in eerste instantie niet weten hoe je zo n gesprek aanpakt. Ik zou mezelf ook erg ongemakkelijk voelen als het gaat om een gesprek rondom euthanasie.
Thema Het thema wat ik heb gekozen dat in dit eindverslag centraal staat is moeite met geduldig blijven bij cliënten die voortdurend in herhaling vallen. Dit thema heb ik gekozen, omdat dit een struikelpunt is tijdens mijn stage. Omdat het belangrijk is dat je geduldig blijft bij dementerende ouderen, vond ik dit een goed thema. Ik vind het lastig om iedere keer te herhalen wat ik heb gezegd. Het geduld ontbreekt bij mij. Ik moet er mee leren omgaan en ik moet mezelf aanleren geduld te hebben voor deze clienten. Tegelijk moet ik hiermee mijn houding aanpassen. Ik moet laten zien dat ik tijd heb voor een gesprek en dat het me niet uitmaakt dat de cliënt elke 5 minuten hetzelfde verteld of vraagt. Het bovengenoemde thema kan ik erg goed toepassen op stage. Ik loop stage op een afdeling waar mensen worden gescreend op hun cognitieve toestand. Omdat veel cliënten veel in herhaling vallen en oppervlakkige verhalen vertellen, kan ik dit thema goed in de praktijk oefenen op stage. Omdat er iedere dag wel een cliënt in herhaling valt, is het erg nuttig om met dit thema aan de slag te gaan. Mijn begeleiders kunnen zien of ik mijn geduld bewaar. Als ik een ongeduldige houding aanneem, zullen mijn begeleiders hier negatieve feedback op geven. Maar ik zal er nu goed op letten. Mijn eerdere ervaringen met dit thema zijn clienten die zeer onrustig worden als er beloofd is dat er die dag een arts op de afdeling zou komen en die is volgens de cliënt nog niet geweest, terwijl de arts dan net 5 minuten daarvoor met de cliënt heeft gepraat. De cliënt zit dan vaak zo in die gedachte, dat hij daar moeilijk in te corrigeren is. Ik vind het dan erg moeilijk om steeds op een aangename toon te moeten zeggen dat de arts zojuist met hem heeft gesproken. Ik let gedurende de stage dagen ook op collega s en kijken hoe zij met deze clienten om gaan. Vaak merk je dat collega s er ook niet zo goed tegen kunnen en beëindigen dan vaak het gesprek terwijl de cliënt nog een keer hetzelfde wilde zeggen. Het onderliggende probleem met betrekking tot dit thema is mijn persoonlijke geduld. Ik heb van mezelf erg weinig geduld, en dat speelt zeker mee in dit thema. Wat ik dus wil leren is meer geduld te creëren voor dit soort bewoners en op een aangename toon met deze bewoners te communiceren. Tevens moet ik een open lichaamshouding aannemen zodat ik de cliënt laat zien tijd te hebben voor het gesprek. Leerdoel 1: Ik kan tijdens een conversatie, met een cliënt dat alles vaak herhaald, een geduldige houding aannemen en toon aan open te staan voor een gesprek. Leerdoel 2: Ik kan tijdens een conversatie, met een cliënt dat alles vaak herhaald, mijn antwoorden op een aangename toon herhalen en de cliënt niet het gevoel geven dat ik het vervelend vind.
Extra informatie thema Ik heb enkele informatie opgezocht over de communicatie met dementerenden ouderen. Het was erg moeilijk om specifieke informatie te vinden over het geduldig blijven tijdens een gesprek met een dementerenden. Daarom enkele aandachtspunten rondom een gesprek met een dementerenden. Deze informatie volgt hieronder: Algemeen - vermijdt drukte, irritatie en opwinding - pas het tempo van spreken aan (overdrijf niet) - behandel iemand met dementie met respect. Behandel hem niet als een kind en praat niet over hem met anderen terwijl hij erbij zit - stel niet meer dan een vraag tegelijkertijd - vermijdt ruzie. Dat leidt tot verwarring en irritatie. Verander van onderwerp of zoek afleiding - probeer niet uw gelijk te halen. Een dementerende begrijpt de juiste redenering niet meer - zorg voor regelmaat in het leven van de patiënt - doe samen dingen waar u in het verleden plezier in had - leg de nadruk op wat de patiënt nog wel kan - gebruik humor. Lachen werkt vaak positief - blijf niet doorvragen als iemand iets niet meer weet. Patiënten worden daar erg onzeker van 1 Als een persoon met dementie moeilijk uit zijn woorden komt - geef de patiënt voldoende tijd om zelf op het woord te laten komen - laat de patiënt iets aanwijzen of omschrijven - noem het woord zelf, maar vraag altijd na of het klopt - corrigeer op een vriendelijke manier. Doe dit niet als de patiënt hierdoor boos wordt - leidt de patiënt af als hij woorden of zinnen blijft herhalen 1 Als een persoon met dementie zijn gevoelens of voorkeuren slecht kan uiten - laat merken dat u luistert, neem zijn gevoelens serieus en ga erop in. Zeg niet 'het valt best mee' of 'daar heeft iedereen last van' - probeer uzelf in te leven - als u de patiënt niet begrijpt, doe niet alsof - geef met een lach of een aanraking aan dat alles in orde is - let op gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal of stemhoogte. Ook die van uzelf - geef de patiënt niet te veel keuzemogelijkheden. Dat is erg verwarrend 1 Als een persoon met dementie u of anderen moeilijk begrijpt - houdt de aandacht van de patiënt vast met oogcontact of door dicht bij hem te blijven - vraag de aandacht van de patiënt, bijvoorbeeld door zijn naam te noemen - zorg voor zo min mogelijk drukte of afleiding in de omgeving. Zet bijvoorbeeld het geluid van de televisie of de radio uit, controleer of het hoorapparaat goed zit en loop niet te veel rond. Beweeg langzaam en rustig
- geef niet te veel informatie tegelijk, praat langzaam, rustig en in korte zinnen - herhaal wat u hebt gezegd of gebruik andere woorden of gebaren - vraag geen dingen die de patiënt niet kan - verwacht geen begrip voor uw situatie. Mensen met dementie kunnen zich niet in een ander inleven - wees geduldig en geef de patiënt tijd om u te begrijpen - gebruik lichaamstaal (een arm om de schouder of een lachend gezicht) als ander contact niet meer mogelijk is 1 In de toekomst wil ik me als een professionele verpleegkundige opstellen tijdens een conversatie met een dementerenden door bovenstaande aspecten goed te hanteren tijdens een gesprek. Ik zal rust creëren door een geduldige houding aan te nemen en op een rustige toon te herhalen wat ik al vele malen als antwoord heb gegeven.
Casus Meneer S. is een man met een leeftijd van 87 jaar en bevind zich in een delirium. Dhr. is 15 oktober opgenomen op de screenings unit, om te screenen waar de verwardheid, agressie en het seksueel ontremd gedrag van Dhr. vandaan komt. Dhr. was bij opname erg emotioneel en agressief tegelijkertijd. Dhr. reed veel met zijn rollator tegen de gesloten deur aan en belaagde verzorging&verpleging. Dhr. zei opgesloten te zitten en wilde eruit. Dhr. is 3 weken na opname uit bed gevallen. Dhr. is uitgegleden over zijn eigen urine wat op de grond lag. Dhr. had een bovenbeen fractuur links en mag 50 100% belasten. Dhr. zit nu in een rolstoel, omdat zelfstandig lopen erg valgevaarlijk is. Dhr. vindt het erg moeilijk om de hele dag in de rolstoel te moeten blijven zitten en heeft vaak de neiging om eruit te gaan. Als je dhr. hier dan op aanspreekt wordt Dhr. emotioneel en vraagt dhr. naar zijn vrouw en waarom Dhr. zich op de screeningsunit bevind en zijn vrouw thuis is. Als je dit aan Dhr. uitlegt wordt Dhr. nog emotioneler en is hij het 5 minuten later weer vergeten. Je moet alles telkens herhalen. Casus patient Dhr. S. vraagt gedurende de dag iedere 5 minuten naar zijn vrouw en begint dan te huilen. Dhr. vraagt waar zijn vrouw is en begrijpt het niet dat hij in het verpleeghuis zit en zij gewoon thuis is. Ze heeft hem in het verpleeghuis gedumpt en ervoor gezorgd dat hij zit opgesloten. Indien dhr. zijn vrouw ziet, is dhr. emotioneel van geluk. En dit doet zich iedere 5 minuten voor. Als Dhr. op de afdeling geen aandacht krijgt en er de kans voor krijgt, staat hij op uit de rolstoel. Casus Verpleegkundige Als verpleegkundige heb je de taak om dhr. rustig te krijgen en te houden. Dit is vrijwel onmogelijk, maar proberen kan nooit geen kwaad. Dhr. herhaald alles om de 5 minuten en dus zal de verpleegkundige ook alles iedere keer moeten herhalen.
Feedbackformulier De verpleegkundige laat door middel van een open houding, oogcontact en intonatie zien, open te staan voor een gesprek. En er ook tijd voor te hebben. Verpleegkundige uit zich geduldig. De verpleegkundige laat door middel van houding, intonatie en mimiek zien, betrokken te zijn bij de cliënt en het gespreksonderwerp. Feedback De verpleegkundige luistert actief. En laat dit ook merken door de lichaamshouding. De verpleegkundige stelt (door)vragen en maakt gebruik van gevoelsreflecties. De verpleegkundige gaat in op gevoelens en emoties van de cliënt en probeert deze niet te verzachten of te negeren. De verpleegkundige probeert door middel van (door)vragen de situatie en gevoelens van de cliënt te verhelderen. Teruggeven aan de cliënt wat je ziet: ik merk aan je dat je boos bent / je ziet er goed uit enz. De verpleegkundige hanteert adequaat de eigen emoties tijdens het gesprek De verpleegkundige kan goed omgaan met het vele herhalen wat de cliënt doet. Leerdoel 1: Ik kan een geduldige houding aannemen tijdens een conversatie met een dementerenden die vaak in herhaling valt. Leerdoel 2: Ik herhaal alles op een aangename toon en geef de cliënt niet het gevoel dat ik hem vervelend vind, omdat hij alles vaak herhaald.
Feedbackformulier ingevuld door 3 medestudenten
Na het voeren van het gesprek in de klas, heb ik mijn feedbackformulier op verzoek iets aangepast, vandaar dat hij niet helemaal overeenkomt met de hiervoor getoonde afbeelding.
Reflectieverslag Ik heb op mijn stageafdeling aan mijn 2 leerdoelen gewerkt. Deze leerdoelen waren als volgt: Leerdoel 1: Ik kan een geduldige houding aannemen tijdens een conversatie met een dementerenden die vaak in herhaling valt. Leerdoel 2: Ik herhaal alles op een aangename toon en geef de cliënt niet het gevoel dat ik hem vervelend vind, omdat hij alles vaak herhaald. Op mijn stage ben ik aan slag gegaan met deze leerdoelen door elke dag in gesprek te gaan met een cliënt die gedurende de dag veel herhaald en hier een bepaalde reactie op kan geven. Bijvoorbeeld agitatie of emotioneel. Hier heb ik met verschillende collega s over gepraat, en veel gevraagd hoe zij het aangepakt zouden hebben. In het begin heb ik vooral gesprekjes afgeluisterd van collega s om eens goed te kunnen bekijken hoe zij zoiets nou aanpakken. Dan merk je dat er veel verschillende manieren worden gebruikt. Het is ook zeker persoonsgebonden. Collega s die er al langer werkte en wat meer op leeftijd zijn, kunnen veel meer dingen zeggen dan ik als stagiaire die in hun ogen net om de hoek komt kijken. Ik wilde een aantal dingen bereiken met het door mijn gekozen thema. Ik wilde verbetering bereiken bij de door mij opgestelde leerdoelen. Ik wilde hierbij vooral op mijn houding en de toon van mijn stem letten. In de lessen kreeg ik de feedback dat ik soms wat monotoon praat en een gesloten en misschien iets wat imiterende houding aanneem door naar voren gebogen te zitten in de richting van de cliënt. Tijdens de conversatie op stage merkte ik dat dit laatste ook het geval was. Ik ging op mijn hurken naast de rolstoel van de cliënt zitten en had een gesprek met de cliënt. Dit deed ik, omdat de cliënt veel naar beneden kijkt en het dan lastig te communiceren is als je op een stoel naast de cliënt gaat zitten, want dan kan je geen oogcontact maken. En zie je de reactie van de cliënt niet op vragen of antwoorden die ik de cliënt dan geef. Het gebruiken van verschillende tonen in mijn stem, lukte me wel aardig zoals je ook kunt lezen in de door mijn stagebegeleider ingevulde feedbackformulier. Het enige waar ik misschien in het vervolg nog op moet letten is dat ik een geduldige houding aan moet nemen. Ik merkte ook aan mezelf dat ik een ongeduldige houding aannam. Als je op je hurken zit kan je niet lange tijd in dezelfde houding blijven zitten, waardoor je veel gaat bewegen. In het vervolg zal ik er dus rustig een stoel bij pakken en een geduldigere houding aannemen. Ik heb niet het gevoel gekregen dat de cliënt ongeduldig van mij werd. Ik heb alle informatie kunnen verkrijgen waar ik om vroeg. Dat ik de emoties van de cliënt probeerde te verzachten, was meer in de zin van troosten. De cliënt bleef emotioneel en bleef huilen, waardoor het moeilijk was een gesprek te voeren. Vandaar dat ik de cliënt getroost heb, waarop de cliënt zei: je bent lief. Hierdoor ervaarde ik het niet als vervelend voor de cliënt.
Bronnenlijst 1 Medic info. Communicatie met iemand met dementie. 12 september 2012 http://www.medicinfo.nl/%7b5d5d8fa9-56a4-4da8-8ad7-e53a530c32f4%7d (Geraadpleegd op 8 januari 2012)