Startersgids Kunstenaar Artiest P 1 Startersgids KUNSTENAAR ARTIEST
Startersgids KUNSTENAAR ARTIEST INHOUD Het statuut van de kunstenaar... 4 Wie is artiest?... 5 Sociaal statuut... 5 Ruling... 5 De zelfstandigheidsverklaring... 6 Wanneer komt er een einde aan de zelfstandigheidsverklaring?... 6 Sociale bijdragen op auteursrechten... 7 Werken voor occasionele opdrachtgevers... 7 Inschrijving bij de kruispuntbank van ondernemingen (kbo)... 9 Vrije en intellectuele beroepen... 9 ACERTA ondernemingsloketten... 10 Inschrijven via uw boekhouder of accountant... 10 Welke gegevens heeft het ondernemingsloket nodig voor uw inschrijving in de KBO?... 10 Kostprijs... 11 Sociaal Statuut en sociale bijdragen... 12 Aansluiten... 12 Bijdragen voor een starter... 12 Hoeveel betaalt u per kwartaal bij Acerta?... 13 Vanaf het vierde jaar... 13 Hoeveel sociale bijdragen betaalt u op uw beroepsinkomen van 2015?... 14 Aanpassing van de voorlopige bijdragen... 15 Vrijstelling van sociale bijdragen... 15 Zelfstandige in bijberoep... 15 Gelijkgestelden met een bijberoep (Art. 37)... 17 Verplichte en vrije verzekeringen... 19 Sociale verzekeringen... 19 Startersgids Kunstenaar Artiest P 2
Gezondheidszorgen - Grote en kleine risico s... 19 Uitkering bij arbeidsongeschiktheid en invaliditeit... 19 Aanvullende verzekering gewaarborgd inkomen... 20 Moederschapsuitkering... 21 Adoptieuitkering... 21 Dienstencheques moederschapshulp... 21 Loopbaanonderbreking... 21 Pensioen... 22 Kinderbijslagen... 22 Verplichte verzekering meewerkende echtgenote... 22 Andere verzekeringen... 23 Kunstenaars en BTW... 24 Contracten voor uitgave (auteursrechten art. 44 par. 3, 3 )... 24 Diensten door uitvoerende artiesten (art. 44 par. 2, 8 )... 24 Tarief... 24 Personenbelasting... 25 Aftrekbare kosten... 25 Wettelijk forfait... 26 Samenstelling van het belastbaar inkomen... 27 Tarieven... 27 Belastingvrij minimum... 28 Vennootschap of eenmanszaak?... 29 De eenmanszaak... 30 De vennootschap... 31 Vennootschapsvormen... 36 Werkloos en zelfstandige worden... 41 Opleiding volgen... 41 Voorbereiding van het zelfstandig beroep... 41 Toelating werkloosheid: stopzettende zelfstandige... 41 Werkhervattingstoeslag... 43 Een lening via het Participatiefonds... 45 De startlening... 45 Starteo... 46 Optimeo... 47 Winwinlening... 49 Wat houdt deze maatregel in?... 49 Contact - informatie... 49 Acerta kantoren... 50 Startersgids Kunstenaar Artiest P 3
Het statuut van de kunstenaar Sinds 1 juli 2003 kan een artiest zowel het sociaal statuut van een loontrekkende als van een zelfstandige aannemen. Dit was voor deze datum niet het geval. Toen bestond er een onweerlegbaar vermoeden dat de schouwspelartiest een loontrekkende was. Nu gaat men er nog steeds van uit dat een artiest loontrekkende is, maar dat vermoeden is weerlegbaar. Dit wil dus zeggen dat de kunstenaars ook als zelfstandigen kunnen optreden. Omdat vroeger de werkgevers opzagen tegen de verplichte onderwerping aan de RSZ had dit tot gevolg dat vele artiesten gewoonweg geen sociaal statuut bezaten. Dat ze nu ook als zelfstandig kunstenaar kunnen optreden betekent zeker een grote stap vooruit. WAT KAN ACERTA VOOR U BETEKENEN? Klantgerichtheid, deskundigheid en betrouwbaarheid: hierin wil ACERTA Sociaal Verzekeringsfonds zich onderscheiden. Nu u de mogelijkheid hebt om zelfstandige te worden, willen we u bijstaan met informatie en advies. De volgende pagina s illustreren wat wij willen aanbieden: gepersonaliseerd advies en een professionele begeleiding bij alle administratieve verplichtingen van een startende ondernemer. Veel meer dan de algemene informatie die je overal kan vinden wijst deze gids je de weg doorheen de administratieve en wettelijke verplichtingen die specifiek in jouw beroepssector gelden. De ACERTA-startersconsulenten zijn als dienstverleners bij uitstek vertrouwd met de KMO-realiteit. Zij geven je dan ook graag vrijblijvend meer informatie over de inhoud van deze gids, en kunnen u daadwerkelijk bijstaan bij uw vestiging als zelfstandige. Voor meer informatie ben je welkom op één van onze kantoren. De lijst ervan vindt u achteraan. Bezoek ons ook eens op internet: http://www.acerta.be/. ACERTA Sociaal Verzekeringsfonds Sneeuwbeslaan 20 Diestsevest 14 2610 WILRIJK 3000 LEUVEN Redactie: Bert Hens Pat Cleys Bijwerking januari 2015 Verantwoordelijke uitgever: Paul Roosen, algemeen directeur ACERTA Sociaal Verzekeringsfonds, Sneeuwbeslaan 20, 2610 Wilrijk. Acerta Ondernemingsloket vzw, Buro & Designcenter, Heizel Esplanade PB 65, 1020 Brussel, BTW BE 0480.513.551 RPR Brussel. Alle rechten zijn voorbehouden. De informatie in deze publicatie mag niet gereproduceerd, overgedragen, verdeeld of opgeslagen worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Acerta Ondernemingsloket, behalve voor privé-doeleinden. Startersgids Kunstenaar Artiest P 4
Wie is artiest? Daar waar vroeger enkel sprake was van de schouwspelartiesten is het begrip nu uitgebreid tot diegenen die zich bezighouden met "de creatie en/of uitvoering of interpretatie van artistieke oevres in de audiovisuele en de beeldende kunsten, in de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater en de choreografie". Sociaal statuut De kunstenaar die artistieke prestaties levert of artistieke werken produceert voor een opdrachtgever tegen betaling van een loon wordt vermoed onderworpen te zijn aan het sociaal statuut van de loontrekkende. Dit vermoeden kan echter weerlegd worden in 3 gevallen De prestaties worden "niet geleverd in gelijkaardige socio-economische voorwaarden als tussen een werknemer en een werkgever". De artiest moet dit bewijzen. De artiest is mandataris van de rechtspersoon (bijv. een BVBA) in het kader waarvan de prestaties worden geleverd. Het gaat om een optreden of prestatie in de familie van de artiest. In deze gevallen kan de artiest zich als zelfstandige vestigen. Ruling In geval de artiest niet goed weet of hij nu al dan niet loontrekkende of zelfstandige is, kan hij op voorhand advies inwinnen. Hij kan zijn situatie voorleggen aan de "commissie kunstenaars". Dit zijn ambtenaren van zowel de RSZ als van het RSVZ met een onafhankelijke voorzitter. De commissie doet uitspraak over het toe te passen sociaal statuut. Taken van de commissie: kunstenaars (op hun verzoek) informeren over het statuut als werknemer/zelfstandige; advies verlenen (op eigen initiatief of op verzoek van de kunstenaar) over de vraag of een aansluiting als zelfstandige beantwoordt aan de socio-economische realiteit; een "zelfstandigheidsverklaring" uitreiken op verzoek van de kunstenaar. Tijdens de geldigheidsduur van deze verklaring wordt de artiest op onweerlegbare manier vermoed zelfstandige te zijn. Dit geeft hem en zijn opdrachtgevers een extra zekerheid, maar is geen vereiste om als zelfstandige erkend te worden. Hoe verlopen de zittingen van de Commissie? Startersgids Kunstenaar Artiest P 5
De zittingen van de Commissie zijn niet openbaar. De kunstenaar mag persoonlijk verschijnen op de zitting of kan zich laten vertegenwoordigen of bijstaan door een advocaat of door ieder ander persoon voorzien van een geschreven volmacht en aanvaard door de voorzitter. De aanwezigheid van de kunstenaar is geen vereiste. Een onderzoek ter plaatse behoort tot de mogelijkheden. Adres: Commissie Kunstenaars Waterloolaan 77 1000 Brussel Tel: 02/546 40 50 Fax: 02/513 04 13 De zelfstandigheidsverklaring De artiest die een zelfstandigheidsverklaring wil aanvragen, vult een inlichtingsformulier in. Uiterlijk de laatste dag van de 2 e maand na de maand van verzending onderzoekt de commissie deze aanvraag. De commissie oordeelt aan de hand van de volgende socio-economische indicatoren: betrokkene heeft een financieel plan/bedrijfsplan of een uitlegbrief met zijn intentieverklaring en de lijst van zijn potentiële opdrachtgevers waaruit blijkt dat de zelfstandige artistieke activiteit toelaat een leefbaar inkomen te verwerven; een analyse van de boekhouding/facturen/debiteurenlijst toont aan dat de artistieke activiteit een leefbaar inkomen kan opleveren; betrokkene werkt met verschillende opdrachtgevers, heeft personeel in dienst; betrokkene maakt in eigen naam reclame voor zijn werken of producten; het inkomen wordt in belangrijke mate bepaald door specifieke artistieke kwaliteiten; betrokkene heeft een relevante opleiding/werkervaring; betrokkene is reeds aangesloten bij een SVF en is in orde met de betaling van zijn sociale bijdragen. Betrokkene heeft inkomsten uit andere beroepsbezigheden. De zelfstandigheidsverklaring wordt aangetekend verstuurd aan de aanvrager. Ze heeft een geldigheidsduur van 2 jaar. Wanneer komt er een einde aan de zelfstandigheidsverklaring? Valse en/of onvolledige inlichtingen Startersgids Kunstenaar Artiest P 6
De verklaring vervalt vanaf de begindatum wanneer ze werd toegekend op basis van valse en/of onvolledige inlichtingen. Dit wordt aangetekend gemeld aan de artiest. Vanaf de datum van dit aangetekend schrijven moet de opdrachtgever de kunstenaar inschrijven als loontrekkende. Tewerkstelling via een arbeidsovereenkomst Wanneer de kunstenaar op een bepaald ogenblik tewerkgesteld wordt door een arbeidsovereenkomst voor de prestaties waarvoor een zelfstandigheidsverklaring was afgeleverd, meldt hij dit aan de Commissie. Hij voegt hierbij een kopie van zijn arbeidsovereenkomst. Wijzigingen aan de socio-economische toestand De kunstenaar kan aan de Commissie vragen om de zelfstandigheidsverklaring op te heffen bij de wijziging van zijn socio-economische toestand. Hij maakt hierbij melding van de elementen die zijn socio-economische toestand hebben gewijzigd. De beslissing tot opheffing wordt aangetekend gemeld aan de kunstenaar. Verstrijken van de geldigheidsduur Ten laatste tijdens het tweede kwartaal voor het verstrijken van de duur van de verklaring, kan de kunstenaar een verlenging vragen (opnieuw voor twee jaar). Hiervoor gebruikt men ook het inlichtingsformulier. Ten laatste 1 maand voor het verstrijken van de geldigheidsduur wordt de verlenging aangetekend meegedeeld. Sociale bijdragen op auteursrechten Het auteursrecht is de bijkomende vergoeding waarop de kunstenaar recht heeft van zodra zijn creatie door een koper of een andere derde geëxploiteerd wordt door reproductie, publieke uitvoering of vertaling. Een kunstenaar moet op de inkomsten voortvloeiend uit zo n exploitatie van zijn creatie geen sociale bijdragen betalen. De kunstenaar-zelfstandige moet daarentegen wel sociale bijdragen betalen op het honorarium dat hij ontvangt. Het honorarium is de inkomsten, verworven uit de realisatie, verkoop of uitbating van het eigen werk. De zelfstandige artiest moet net als vroeger geen sociale bijdragen betalen op de ontvangen auteursrechten. Voorwaarde is wel dat de kunstenaar voor de rest op een volwaardige manier door een sociaal statuut beschermd wordt (bv. een loontrekkend hoofdberoep of zelfstandig artiest in hoofdberoep). Men kan enkel een gelijkwaardig statuut verwerven op basis van een eigen beroepsactiviteit en niet op basis van een beroepsactiviteit van een echtgenoot. Wie echter louter en alleen van auteursrechten leeft, zal daar dus wel sociale bijdragen op moeten betalen. Werken voor occasionele opdrachtgevers Startersgids Kunstenaar Artiest P 7
Veel kunstenaars vervullen als loontrekkende korte opdrachten voor wisselende werkgevers (bv. een rockgroepje dat slechts af en toe eens optreedt voor jeugdverenigingen). Voor veel van deze zogenaamde occasionele gebruikers is het niet vanzelfsprekend om telkens weer alle werkgeversverplichtingen te vervullen. De wet voorziet daarom de erkenning van sociale bureaus voor kunstenaars (SBK). Deze agentschappen zullen optreden als een interimkantoor. Een kunstenaar die werkt via een SBK, kan aan de opdrachtgever vragen om het loon aan dit SBK door te storten. Het bureau kan dan zorgen dat alle sociale aangiften en bijdragen in orde komen. Een SBK is géén boekingskantoor. Er bestaan afzonderlijke erkenningsvoorwaarden voor artiestenbureaus, die boekingen voor de kunstenaar kunnen verzorgen. Zelfstandigen kunnen geen beroep doen op een Sociaal Bureau voor Kunstenaars. Startersgids Kunstenaar Artiest P 8
Inschrijving bij de kruispuntbank van ondernemingen (kbo) Vrije en intellectuele beroepen Sinds 2003 kent de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) een uniek ondernemingsnummer toe aan alle handelsondernemingen. Vanaf 30 juni 2009 worden ook alle niet-handelsondernemingen naar privaat recht in de KBO opgenomen. Dat betekent dat ook vrije en intellectuele beroepen waaronder accountants, boekhouders, kinesisten, advocaten, architecten, artsen, notarissen en paramedici, enz. een eigen ondernemingsnummer krijgen. De eerste inschrijving in de KBO voor niet-handelsondernemingen naar privaat recht is gratis. Voor latere meldingen van wijzigingen of stopzetting van de activiteiten moet worden betaald. Een vrij en intellectueel beroep is elke zelfstandige beroepsactiviteit voor dienstverlening of levering van goederen, die geen handelsdaad of ambachtelijke activiteit is en waarvan de titularissen hoofdzakelijk intellectuele diensten leveren en die handelen in het belang van de klant en de collectiviteit. In de praktijk betekent dit dat de meeste vrije en intellectuele beroepen niethandelsondernemingen naar privaat recht zijn. Toch zijn er uitzonderingen. Zo is het beroep van vastgoedmakelaar een vrij en intellectueel beroep, maar geen niet-handelsonderneming naar privaat recht. Wat als u als niet-handelsonderneming ook een handelsactiviteit uitoefent? Als u naast uw niet-commerciële activiteit ook een handelsactiviteit uitoefent dan krijgt uw onderneming de hoedanigheid van handelsonderneming. Dat geldt ook als u die handelsactiviteit als nevenactiviteit uitoefent. Startersgids Kunstenaar Artiest P 9
ACERTA ondernemingsloketten Antwerpen-Wilrijk Groenenborgerlaan 16 Aalst Leo de Béthunelaan 100 Brugge Assebroek Baron Ruzettelaan 5 bus 2 21 Brussel Bureau and Design Center, Heizel Esplanade PB 65 Dendermonde Noordlaan 148 Gent Opgeëistenlaan 8/201 Hasselt Kunstlaan 16 Kortrijk Nijverheidskaai 3 bus 11 Leuven Diestsepoort 1 Lier Berlaarsesteenweg 39/1 Mechelen Battelsesteenweg 455 A1 Oostende Vijverstraat 47 Roeselare Ter Reigerie 11 Sint-Niklaas Industriepark Noord 27 Turnhout Patersstraat 100 Inschrijven via uw boekhouder of accountant Acerta heeft een samenwerkingsakkoord met een groot aantal accountants en boekhouders. Ook zij kunnen de beginnende zelfstandige of de startende onderneming begeleiden. Ze hebben toegang tot de on-line kennistools over de vestigingswetgeving en kunnen uw gegevens verzamelen en overmaken aan Acerta Ondernemingsloket voor de inschrijving in de KBO. Welke gegevens heeft het ondernemingsloket nodig voor uw inschrijving in de KBO? Voor een inschrijving in de KBO, hebt u de volgende gegevens nodig: het ondernemingsnummer dat is toegekend door de griffie van de rechtbank van koophandel of een notaris via e-depot als het gaat om een rechtspersoon. Natuurlijke personen krijgen een nummer toegekend bij inschrijving de naam en voornamen van de aanvrager als het om een natuurlijke persoon gaat, de maatschappelijke naam en de juridische vorm als het om een rechtspersoon gaat Startersgids Kunstenaar Artiest P 10
het rijksregisternummer of bij gebrek hieraan het identificatienummer in de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid de economische niet-handelsactiviteiten die u wilt uitoefenen. Als u ook een handelsactiviteit uitoefent, dan gelden de regels van niet-handelsonderneming niet langer. Uw onderneming wordt dan erkend als een handelsonderneming de volledige adressen van de vestigingseenheden de begindatum van de activiteiten de nummers van de bankrekeningen, behalve als het om een burgerlijke vennootschap met handelsvorm gaat bewijs basiskennis bedrijfsbeheer, indien u naast uw praktijk als vrij- of intellectueel beroep toch handelsactiviteiten uitoefent. Kostprijs De eerste inschrijving voor een vrij en intellectueel beroep is gratis. Als later de activiteit van uw onderneming verandert, of als u een nieuwe vestiging opent of uw activiteit stopzet, moet u dit laten aanpassen in de KBO. U kunt daarvoor terecht bij uw Acerta Ondernemingsloket. Elke aanpassing kost 82,50. Voor de uittreksels bedraagt het tarief 12,00 + 12,00 per bijkomende vestigingseenheid. Het tarief voor een uittreksel bestemd voor het buitenland (apostille) bedraagt 20,00 euro + 20,00 euro (excl. BTW) per bijkomende vestigingseenheid. Startersgids Kunstenaar Artiest P 11
Sociaal Statuut en sociale bijdragen Aansluiten Verplichte aansluiting Een zelfstandige moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Het sociaal verzekeringsfonds stuurt ieder kwartaal een afrekening van de sociale bijdrage. Binnen welke termijn aansluiten? De aansluiting is verplicht ten laatste op de dag van de start van de beroepsactiviteit. De starter moet ook al zijn beroepsactiviteiten onmiddellijk laten registreren in de KBO (Kruispuntbank van ondernemingen). U kunt voor beide verplichtingen terecht bij Acerta. Bijdragen voor een starter Als beginnende zelfstandige kent het sociaal verzekeringsfonds uw nettoberoepsinkomen nog niet en betaalt u voorlopige bijdragen, berekend op een forfaitair geschat inkomen van 12 870,43 euro. Ongeveer twee jaar later deelt de fiscus uw beroepsinkomen mee aan het sociaal verzekeringsfonds. Op dat ogenblik worden uw sociale bijdragen definitief berekend en moet u het verschil tussen de voorlopige en de definitieve bijdragen bijbetalen. Als uw inkomsten hoger blijken te liggen dan het forfaitair inkomen waarop de voorlopige bijdragen zijn berekend en die u gedurende de eerste drie volledige jaren heeft betaald, moet u bijbetalen. Zijn de inkomsten lager, dan krijgt u het teveel terugbetaald. Uw bijdragen worden dan geregulariseerd. Dit systeem van herziening geldt voor de eerste 3 volledige jaren van de zelfstandige activiteit, eventueel verlengd met de kwartalen van het eerste onvolledige jaar. Een onvolledig jaar is een jaar met minder dan 4 kwartalen aansluiting. Vanaf 2015 worden de bijdragen van het eerste onvolledige kalenderjaar van aansluiting definitief berekend op het inkomen van dit onvolledig jaar zelf. Maar vooraleer het sociaal verzekeringsfonds de bijdragen van dit onvolledige jaar regulariseert, wordt dit inkomen omgerekend op jaarbasis. Dit gebeurt via de volgende formule: Inkomen X 4 : aantal kwartalen onderwerping Voorbeeld: U betaalt in 2016 een voorlopige bijdrage op uw inkomen van 2013. Deze bijdrage zal geregulariseerd worden op het inkomen van 2016, maar u stopt als zelfstandige op 30 juni 2016. Het bijdragejaar 2016 telt maar 2 kwartalen activiteit en u hebt in dat jaar een beroepsinkomen van 23 000 euro. Voor de regularisatie van de bijdragen van 2016 wordt dit inkomen verdubbeld naar 46 000 euro. Startersgids Kunstenaar Artiest P 12
Hoeveel betaalt u per kwartaal bij Acerta? (inclusief administratiekosten 3,05 %) Vanaf het vierde jaar Vanaf 2015 betaalt u vanaf uw vierde volledige jaar als zelfstandige opnieuw voorlopige bijdragen, maar deze worden berekend op basis van uw netto beroepsinkomen van 3 jaar geleden. Uw voorlopige bijdrage voor 2015 wordt dus berekend op basis van uw beroepsinkomen van 2012. Dit beroepsinkomen wordt eerst geïndexeerd met 2,82748 %. Op dit geïndexeerde inkomen wordt het bijdragepercentage dat voor u geldt, toegepast. Nadien worden deze voorlopige bijdragen geregulariseerd op het netto beroepsinkomen van het lopende jaar. Dit gebeurt van zodra de fiscus dit inkomen doorgeeft aan het sociaal verzekeringsfonds. Dit is ongeveer twee jaar later. Startersgids Kunstenaar Artiest P 13
Hoeveel sociale bijdragen betaalt u op uw beroepsinkomen van 2015? In de volgende tabel vindt u de sociale bijdrage die u moet betalen op uw beroepsinkomen van 2014. Bij de herziening moet u het verschil betalen tussen de definitieve en de voorlopige bijdrage. Startersgids Kunstenaar Artiest P 14
Aanpassing van de voorlopige bijdragen Verhoging van de voorlopige bijdragen U kan u voorlopige bijdragen laten verhogen indien u weet dat uw inkomen van het jaar zelf hoger zal liggen dan dit van 3 jaar geleden. Deze verhoging kan op eenvoudige aanvraag of door een spontane storting. U moet dan minder rekening houden met een regularisatie achteraf en kunt uw hogere bijdrage ook onmiddellijk aftrekken in uw belastingaangifte. De extra stortingen komen terecht in de reserve. Dit is een spaarpotje dat u aanlegt om te anticiperen op uw toekomstige regularisatie. U kan dit vergelijken met de voorafbetalingen voor de belastingen. Bovendien zijn deze extra bijdragen fiscaal aftrekbaar in het jaar waarin u ze betaalt. De reserve kan u zelf beheren tot 31 december van het lopende bijdrgejaar. U kan zowel extra stortingen doen, als geld terugvragen uit uw reserve. Na 31 december kan u alleen nog maar bijstorten. Terugbetalingen zijn dan niet meer mogelijk. Daarop moet men wachten tot aan de regularisatie. Vermindering van de voorlopige bijdragen U kan uw voorlopige bijdragen ook laten verminderen. Dit kan als uw inkomen onder bepaalde drempels ligt. Deze hangen af van de bijdragecategorie waartoe u behoort. Hier zijn echter wel voorwaarden aan verbonden. U zult het sociaal verzekeringsfonds immers met objectieve elementen moeten overtuigen dat uw beroepsinkomen van het lopende jaar lager zal uitvallen dan dat van 3 jaar geleden. De aanvraag geldt enkel voor het lopende bijdragejaar. U moet voor ieder jaar een afzonderlijke aanvraag doen. Vrijstelling van sociale bijdragen Sommige beginnende zelfstandigen hebben het de eerste maanden niet gemakkelijk om financieel rond te komen. Niet alleen zijn er de opstart- en installatiekosten, maar ook nog de sociale bijdragen die elk kwartaal opnieuw moeten betaald worden. Zelfstandige in bijberoep De zelfstandige activiteit kan als een bijberoep bestempeld worden in geval van gelijktijdige cumulatie met: Een andere hoofdzakelijke tewerkstelling als loontrekkende Startersgids Kunstenaar Artiest P 15
De arbeidsregeling moet per kwartaal minstens 50 % van een voltijdse tewerkstelling bedragen. Met een loontrekkende activiteit die in het buitenland wordt uitgeoefend wordt rekening gehouden op voorwaarde dat deze activiteit plaats vindt in: een EU-land; een land waarmee België een bilateraal verdrag heeft gesloten (Canada, Turkije, U.S.A., Chili, Australië, Kroatië, Filippijnen, ) Een andere hoofdzakelijke tewerkstelling als ambtenaar De statutaire beambten met inbegrip van de werknemers NMBS moeten : minstens gedurende 8 maanden of 200 dagen per jaar, en per kwartaal gedurende minstens 50 % van de voltijdse betrekking, in overheidsdienst tewerkgesteld zijn. Een andere hoofdzakelijke opdracht in het onderwijs De onderwijsopdracht moet per kwartaal minstens 60 % van het aantal uren van een volledig uurrooster omvatten voor diegenen die pensioenrechten opbouwen in de openbare sector, en minstens 50 % van het aantal uren van een volledig uurrooster voor diegenen die pensioenrechten opbouwen als werknemer. Een sociale uitkering Wie een zelfstandige activiteit uitoefent en tegelijkertijd een vervangingsinkomen (bv. werkloosheidsuitkering, pensioen, opzeggingsvergoeding,...) ontvangt of ingevolge een vroegere activiteit de pensioenrechten in een ander stelsel dan dat van de zelfstandige blijft behouden, kan de zelfstandige activiteit als een bijberoep aanzien. Werkloosheidsuitkeringen In principe worden er geen werkloosheidsuitkeringen toegekend als er arbeid voor derden of voor zichzelf wordt verricht, tenzij: het bijberoep reeds meer dan 3 maanden voor de aanvang van de werkloosheid uitgeoefend werd; het geen activiteit betreft die normaal na 18 uur wordt uitgeoefend of zich in de horeca-, de bouw- of de verzekeringssector situeert; de RVA voorafgaandelijk verwittigd werd; het jaarlijks inkomen uit het bijberoep maximaal 4 109,04 EUR bedraagt. Beroepsloopbaanonderbreking en tijdskrediet Startersgids Kunstenaar Artiest P 16
Een combinatie van tijdskrediet (privésector) of loopbaanonderbreking (openbare diensten) en de uitvoering van een zelfstandige activiteit is enkel toegestaan voor iemand die opteert voor een volledige onderbreking van de loopbaan. Gelijkgestelden met een bijberoep (Art. 37) (Gehuwden, studenten, weduwen en weduwnaars en bepaalde vastbenoemde leerkrachten) - gehuwden van wie de partner een volwaardig statuut heeft, bv. 1/3 tewerkstelling als werknemer, zelfstandige in hoofdberoep, ; - studenten die gerechtigd zijn op kinderbijslag (jonger dan 25 jaar); - weduwen of weduwnaars met een recht op overlevingspensioen; - vastbenoemde leerkrachten die een pensioen opbouwen als ambtenaar en minder dan 60% maar meer dan 50% tewerkgesteld zijn. Startersgids Kunstenaar Artiest P 17
Startersgids Kunstenaar Artiest P 18
Verplichte en vrije verzekeringen Sociale verzekeringen Door de betaling van sociale bijdragen opent de zelfstandige in hoofdberoep rechten in de sociale zekerheid op het vlak van: gezondheidszorgen; een uitkering bij arbeidsongeschiktheid (vanaf de 2 de maand ongeschiktheid); pensioen; kinderbijslag. Deze rechten zijn echter aan de lage kant. In veel gevallen is het aangewezen een bijkomende verzekering af te sluiten. Gezondheidszorgen - Grote en kleine risico s Via de sociale bijdragen zijn de zelfstandigen in hoofdberoep verzekerd voor zowel de grote risico s (bijv. de kosten bij ziekenhuisopname, zorgen bij bevalling, ernstige medische behandelingen,...) als voor de kleine risico s (gedeeltelijke terugbetaling van consultatie geneesheer en specialist, geneesmiddelen, kinesitherapie,...). Uitkering bij arbeidsongeschiktheid en invaliditeit De zelfstandige die arbeidsongeschikt wordt ingevolge ziekte of ongeval krijgt vanwege zijn ziekenfonds een dagvergoeding ter compensatie van het inkomensverlies. Men moet volledig arbeidsongeschikt erkend worden door de adviserende geneesheer van het ziekenfonds en alle persoonlijke beroepsactiviteiten stopzetten. Deze uitkering wordt slechts toegekend vanaf de 2de maand van de ongeschiktheid. Arbeidsongeschiktheid (vanaf de 2 de maand) Per dag Per maand (26 dagen) Gezinshoofd 53,99 1 403,74 Alleenstaande 40,81 1 061,06 Samenwonende 33,13 861,38 Startersgids Kunstenaar Artiest P 19
Invaliditeit zonder stopzetting van het zelfstandige beroep Gezinshoofd 53,99 1 403,74 Alleenstaande 40,81 1 061,06 Samenwonende 33,13 861,38 Invaliditeit en stopzetting van het zelfstandige beroep + gelijkstelling Gezinshoofd 53,99 1 403,74 Alleenstaande 43,21 1 123,46 Samenwonende 37,05 963,30 Forfaitaire uitkering hulp van derden Bovenop de gewone uitkering 20,00 520,00 Moederschapsuitkering Verplichte rust van drie weken Minimu m 1 321,50 Per extra week rust 440,5 0 Maximaal netto inkomen/kwartaal voor een persoon ten laste van een gezinshoofd Als zelfstandige (netto) 2 239,14 Als werknemer (bruto) 2 798,94 Aanvullende verzekering gewaarborgd inkomen De zelfstandige die hetzij: een hogere daguitkering verlangt; de dagvergoeding vroeger wenst te ontvangen; zich enkel voor ongevallen en invaliditeit wenst te verzekeren;kan een aanvullende verzekering gewaarborgd inkomen afsluiten bij een private verzekeringsmaatschappij. Startersgids Kunstenaar Artiest P 20
Moederschapsuitkering De vrouwelijke zelfstandige in hoofdberoep en de meewerkende echtgenote heeft bij een geboorte recht op een moederschapsuitkering. Zij neemt verplicht moederschapsverlof gedurende 3 weken (één week voor en twee weken na de bevalling) en ontvangt hiervoor een vergoeding van 1 321,50 EUR. De verplichte periode kan aangevuld worden met een facultatieve voor- en/of nabevallingsrust. Per extra week rust ontvangt de zelfstandige 440,50 EUR. De totale periode van moederschapsrust bedraagt maximum 8 weken (9 weken voor een meerling). Als de baby meer dan 7 dagen in het ziekenhuis moet blijven, kan de moederschapsrust verlengd worden. Adoptieuitkering Vanaf 1 februari 2007 hebben zelfstandigen die bijdragen voor een hoofdberoep betalen en meewerkende echtgenotes in het maxistatuut, recht op een uitkering bij adoptie. De wachttijd van 6 maanden moet vervuld zijn. De uitkering bedraagt 440,50 EUR per week. De aanvraag gebeurt via het ziekenfonds. Dienstencheques moederschapshulp De moederschapshulp beoogt een betere verzoening tussen het privé-leven en het professionele leven van de vrouwelijke zelfstandige die moeder wordt. Deze cheques geven recht op huishoudelijke hulp. De zelfstandige moeder moet haar aanvraag richten tot haar sociaal verzekeringsfonds en dit ten vroegste de zesde maand van de zwangerschap en ten laatste op het einde van de 15de week na de geboorte. Loopbaanonderbreking Als de zelfstandige zijn activiteit stopzet om te zorgen voor een kind met een ernstige aandoening, kan hij gedurende één kwartaal vrijstelling van sociale bijdragen aanvragen. Het kwartaal blijft meetellen in de pensioenloopbaan. Het moet gaan over een kind van de zelfstandige of van zijn echtgenote of van zijn wettelijk samenwonende partner. Het kind moet recht geven op kinderbijslag en in het gezin verblijven. Het volstaat dat de stopzetting noodzakelijk is gedurende 4 opeenvolgende weken om een kwartaal loopbaanonderbreking te genieten. Startersgids Kunstenaar Artiest P 21
Kind met ernstige aandoening In dat geval slaat de vrijstelling van bijdrage op het kwartaal na het begin van de stopzetting. De zelfstandige moet zijn aanvraag doen vóór het einde van dat kwartaal. Palliatieve verzorging van kind of partner In dat geval heeft de vrijstelling van bijdrage eveneens betrekking op het kwartaal na het begin van de stopzetting. De zelfstandige heeft bovendien recht op een uitkering. De zelfstandige moet zijn aanvraag doen binnen een termijn van 4 weken vanaf de onderbreking van de activiteit. Uitkering palliatieve zorgen : Per verzorgde patiënt 2 121,88 EUR. De uitkering wordt betaald in 3 maandelijkse schijven. Pensioen Het pensioen van de zelfstandige is laag. Het minimumpensioen op de normale leeftijd met een volledige loopbaan bedraagt 1 403,73 EUR per maand voor een gezinshoofd of 1 060,94 EUR voor een alleenstaande). Kinderbijslagen De zelfstandige in hoofdberoep zal voor de kinderen ten laste rechten openen op kinderbijslag voor zover de partner zelf geen ander beroep uitoefent waardoor er recht op kinderbijslag zou bestaan in het stelsel van de loontrekkende of de ambtenaren. Verplichte verzekering meewerkende echtgenote De meewerkende echtgenote van een zelfstandige die geen eigen gelijkwaardig statuut heeft, moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Wie geboren is vóór 1956 kan kiezen voor het ministatuut of voor het maxistatuut. Startersgids Kunstenaar Artiest P 22