Het Europees Sociaal Investeringspakket door een Vlaamse bril Workshop kinderarmoede 4 november 2013 Henk Van Hootegem henk.vanhootegem@cntr.be 02/212.31.71
Identikit: Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Opgericht, naar aanleiding van het Algemeen Verslag over de Armoede, als interfederale overheidsinstelling door het Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, de Gemeenschappen en Gewesten betreffende de bestendiging van het armoedebeleid (1999) Centraal = evaluatie van daadwerkelijke uitoefening van rechten
Opdrachten: informatie verzamelen en analyseren, aanbevelingen formuleren, tweejaarlijks een verslag opstellen, een structurele dialoog met verenigingen en middenveldorganisaties Thematische overleggroepen, met resultaten in tweejaarlijks Verslag (2012-2013: armoede en sociale bescherming) Stimuleren van onderzoek, www.armoedebestrijding.be/publicatiesonderzoek.htm Website, met onder andere feiten en cijfers, http://www.armoedebestrijding.be/cijfers.htm Project Rechtspraak, http://www.armoedebestrijding.be/rechtspraak.htm Nationaal uitvoerend orgaan tijdens 2010, het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting
Aanbeveling Investeren in kinderen: de vicieuze cirkel van achterstand doorbreken Aanbeveling van de Commissie van 20 februari 2013 (C(2013) 778) http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2013:059:0005:0016:nl:pdf Maakt deel uit van het Social Investment Package Bijdrage aan de Europa 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei
Investeren in kinderen Horizontale beginselen Geïntegreerde strategieën Vanuit het oogpunt van de rechten van het kind Uitgaan van wat de belangen van het kind het best dient Passend evenwicht tussen universeel beleid en specifieke maatregelen Aandacht voor kinderen met meervoudige achterstand Duurzaam investeren in kinderen en gezinnen
Investeren in kinderen drie pijlers (1) Toegang tot adequate middelen De arbeidsparticipatie van ouders ondersteunen o.a. Zorgen voor de bevordering van hoogwaardige inclusieve werkgelegenheid en een werkomgeving die ouders in staat stelt een goed evenwicht te vinden tussen werk en ouderschapstaken Een adequate levensstandaard bieden door een combinatie van uitkeringen o.a. Zorgen voor een effectieve toegang tot uitkeringen waarop kinderen en het hele gezin recht hebben, door de gebruikmaking ervan te vergemakkelijken en welzijnsadviesdiensten voor uitkeringsgerechtigden te ontwikkelen
(2) Toegang tot betaalbare hoogwaardige diensten Ongelijkheid op jonge leeftijd verminderen door te investeren in onderwijs en opvang voor jonge kinderen o.a. Toegang bieden tot hoogwaardig, inclusief onderwijs en opvang voor jonge kinderen; de betaalbaarheid ervan waarborgen en het aanbod ervan afstemmen op de behoeften van gezinnen De invloed van onderwijsstelsels op de totstandbrenging van gelijke kansen vergroten o.a. Met het oog op het terugdringen van voortijdig schoolverlaten omvattend beleid ontwikkelen en uitvoeren dat preventie-, interventie- en compensatiemaatregelen omvat; ervoor zorgen dat dit beleid maatregelen omvat voor leerlingen met verhoogd risico op voortijdig schoolverlaten
Het reactievermogen van gezondheidsstelsels om tegemoet te komen aan de behoeften van kansarme kinderen vergroten o.a. De belemmeringen voor de toegang van kinderen en gezinnen in kwetsbare situaties tot gezondheidszorg, zoals kosten, culturele en taalkundige belemmeringen, en gebrek aan informatie, uit de weg ruimen; de opleiding van zorgverstrekkers in dit verband verbeteren Kinderen een veilige, adequate huisvesting en leefomgeving bieden o.a. Steun bieden aan gezinnen en kinderen die risico lopen dakloos te worden, door uithuiszettingen, onnodige verhuizingen en scheiding van ouders en kinderen te voorkomen en tijdelijk onderdak en langetermijnoplossingen voor huisvesting te bieden
De gezinsondersteuning en de kwaliteit van alternatieve zorgstructuren verbeteren o.a. Ervoor zorgen dat armoede nooit de enige rechtvaardiging is om een kind aan de ouderlijke zorg te onttrekken; ernaar streven dat kinderen onder de zorg van hun ouders kunnen blijven of terugkeren door bijvoorbeeld de materiële deprivatie van het gezin te verhelpen
(3) Het recht van kinderen om te participeren De deelname van alle kinderen aan spel, recreatie, sport en culturele activiteiten ondersteunen o.a. Belemmeringen zoals kosten, toegang en culturele verschillen opheffen om ervoor te zorgen dat alle kinderen kunnen deelnemen aan spel, recreatie, sport en culturele activiteiten buiten de school Mechanismen introduceren ter bevordering van de participatie van kinderen in besluitvorming die van invloed is op hun leven o.a. De betrokkenheid van alle kinderen bij bestaande participatiestructuren ondersteunen; contact proberen te leggen met kinderen uit achterstandsmilieus en hun participatie ondersteunen
Investeren in kinderen governance-, uitvoerings- en monitoringsregelingen Synergieën tussen sectoren versterken en governanceregelingen verbeteren o.a. Regelmatige en systematische banden tussen beleidsgebieden die van groot belang zijn voor de sociale inclusie van kinderen ontwikkelen en synergieën tussen belangrijke spelers versterken, met name op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, gezondheidszorg, gelijke kansen, en kinderrechten Het gebruik van empirisch onderbouwde benaderingen versterken o.a. De beschikbaarheid van de gegevens om de situatie van kinderen te monitoren, bespoedigen en het gebruik van methoden en modellen zoals microsimulatie bevorderen om een meer systematische exantebeoordeling van de potentiële impact van beleid op kinderen te ondersteunen
Investeren in kinderen gebruikmaken van relevante EUinstrumenten Armoede en sociale uitsluiting onder kinderen behandelen als kernthema in het kader van de Europa 2020-strategie o.a. Synergieën met relevante EU-beleidsgebieden versterken, met name op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, gendergelijkheid en kinderrechten Gebruikmaken van de relevante financiële instrumenten van de EU o.a. De totstandbrenging van partnerschappen bij de programmering van en de toegang tot de structuurfondsen bevorderen door de desbetreffende belanghebbenden op nationaal, regionaal en lokaal niveau erbij te betrekken, met name de desbetreffende overheidsinstanties, de sociale partners en niet-gouvernementele organisaties, teneinde werk te maken van de bestrijding van kinderarmoede
Investeren in kinderen bijlage: op indicatoren gebaseerd monitoringkader Algemeen doel bestaande in de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting onder kinderen en de bevordering van kinderwelzijn (risico op armoede en sociale uitsluiting, armoederisico, ernstige materiële deprivatie, heel lage arbeidsintensiteit, ) Toegang tot adequate middelen (armoederisico voor werkenden, kinderopvang, bovenmatige uitgaven voor huisvesting, ) Toegang tot hoogwaardige diensten (vaardigheid in lezen, wiskunde en wetenschappen, voortijdig verlaten van onderwijs en opleiding, zelf gemelde behoefte aan medische verzorging waarin niet is voorzien, )
armoederisico ernstige materiële deprivatie 790.000 141.000 187.000 (7,3 %) (1,3 %) (1,7 %) 242.000 (2,2 %) 483.000 45.000 (4,5 %) (0,4 %) 382.000 (3,5 %) heel lage werkintensiteit Armoederisico, ernstige materiële deprivatie, zeer lage werkintensiteit, absolute aantallen en percentages, België. Bron: FOD Sociale Zekerheid, op basis van EU-SILC 2011.
Enkele cijfers 10 % van de Vlamingen van 0 tot 17 jaar leeft in een gezin met een inkomen onder de armoederisicodrempel (130.000 kinderen) 17 % van de kinderen leeft in een gezin dat aangeeft (zeer) moeilijk) rond te komen 3 % leeft in een ernstig materieel gedepriveerd gezin (40.000 kinderen, maar 270.000 kinderen leven in een gezin dat zich geen week vakantie kan veroorloven of dat een onverwachte uitgave van 900 euro niet aankan) 10,2 % van de geboorten in de periode 2010-2012 vond plaats in een kansarm gezin Bron: Vrind 2013, op basis van EU-SILC en kansarmoede-index van Kind en Gezin
Ondertussen in België en Vlaanderen Nationaal plan kinderarmoedebestrijding Vlaanderen: business/society case, Studio Kinderarmoede, doelstelling om kinderarmoede te halveren, Vlaams actieprogramma kinderarmoede, taskforce, IKW, oproepen lokale projecten, kinderarmoedefonds, Waals Gewest en Federatie Wallonië-Brussel: kinderrechtenplan Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Brussels actieplan armoedebestrijding Brussels armoederapport 2012 Duitstalige Gemeenschap: transversaal aandachtspunt