Notitie evaluatie en wijziging jeugdketenbeleid Aanleiding In april 2012 is het jeugdketenbeleid opnieuw vastgesteld. Er is toen afgesproken dat het beleid na twee jaar geëvalueerd zou worden. Het collegeprogramma Grinzen ferlizze bevestigt dat het ketenbeleid dit jaar geëvalueerd dient te worden. De wijziging van de Drank- en Horecawet (DHW) per dit jaar is een belangrijke reden om het jeugdketenbeleid te herbezien. Het ketenbeleid 2012 Het bestaande beleid ligt vast in de notitie Keet- en caravanbeleid Littenseradiel 2012-2015. De samenvatting ervan komt op het volgende (cursief weergegeven) neer. De gemeenten Súdwest Fryslân en Littenseradiel vinden de jeugdkeet als voorziening voor de jongeren op het platteland van grote sociale waarde, mits de keet op een verantwoordelijke, veilige en gezonde manier worden gebruikt. De gemeenten hebben een gedoogbeleid ten aanzien van jeugdketen en - caravans op particuliere grond. Bij het gedoogbeleid wordt een compromis op (min)punten gesloten, omdat betere opties op dit moment niet haalbaar zijn. Gedogen is accepteren, dulden, toestaan en verdragen. De gemeenten Súdwest Fryslân en Littenseradiel handhaven het gedoogbeleid ten aanzien van keten en caravans op particulier terrein uitsluitend onder de volgende voorwaarden: 1. Een keet of caravan krijgt de gedoogstatus als aan de voorschriften a t/m t voldaan; a. De keet of caravan is maximaal 45 m2 groot en niet hoger dan 3,50 m. b. Bijeenkomsten worden gehouden in een z.g. huiskamerkeet. c. 75% van de bezoekers valt binnen de leeftijdcategorie van 12 23 jaar. d. Er wordt geen alcoholische drank geschonken aan jongeren onder de 16 jaar. e. Drank wordt alleen om niet verstrekt, geen geldverkeer in de keet. f. Er worden geen spullen verkocht, de opzet is niet bedrijfsmatig. g. De jeugdkeet of - caravan is niet voor publiek geopend en wordt incidenteel gebruikt. h. De jeugdkeet of - caravan wordt bezocht door een vaste groep jongeren. i. Er zijn niet meer dan 20 jongeren tegelijk in de keet of caravan. j. De keet of caravan staat op particuliere grond. k. De erf eigenaar of ouders is/zijn verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de keet. l. De erf eigenaar c.q. ouders en de gemeente Súdwest - Fryslân of Littenseradiel sluiten beiden met de keet - of caravanbezoekers een overeenkomst. m. De ouders van de keetjongeren worden betrokken bij de activiteiten. n. In de keet of caravan wordt aan bouw en veiligheidsvoorschriften voldaan* o. De keet of caravan is IVA gecertificeerd. Tijdens de openingsuren zijn er minimaal twee personen aanwezig opgeleid met IVA certificaat. Het certificaat hangt goed zichtbaar in de keet of caravan. p. Het in bezit hebben of gebruiken van soft en harddrugs en/of gedestilleerde drank in de keet of caravan is verboden. q. Jongeren dragen zorg voor omwonenden en bezorgen geen overlast. r. Er wordt een bezoekerslijst bijgehouden. s. De jeugdkeet of - caravan moet goed bereikbaar zijn voor hulpdiensten, brandweer en ambulance. t. De jongerenwerker onderhoudt contact met de keetjongeren, gaat langs, ongevraagd en op verzoek. *- In de keet of caravan is minimaal een goedgekeurde schuimblusser met een inhoud van 6 liter aanwezig; de schuimblusser dient goed zichtbaar en toegankelijk voor iedereen te worden geplaatst; - kaarsen en open vuur zijn verboden in de keet of caravan; - de toegang en uitgang van de keet of caravan dient naar buiten open te draaien; 1
- er moet minimaal een ventilatiemogelijkheid zijn; - de elektriciteitsvoorziening dient deugdelijk te zijn aangelegd; - er mogen geen versieringen aan het plafond worden aangebracht; - verwarmen en koken op LPG is ten strengste verboden; - frituren in de keet of caravan is verboden; - het inventaris van de keet of caravan mag de vlucht niet belemmeren; - afval moet 2 wekelijks worden afgevoerd; - resten van sigaretten mogen geen brand veroorzaken, dus heeft de keet een afsluitbare en gesloten asverzamelbak; Alle partijen werken mee bij (eventuele) onverwachte controles. 2. Handhaven en toetsen van a t/m t wordt in samenwerking en overleg met alle betrokken afdelingen van de gemeenten Súdwest Fryslân en Littenseradiel uitgevoerd. 3. Het handhaven en toetsen wordt in de uitvoeringsprogramma s van de afdeling Vergunningen en Handhaving opgenomen voor 50 uur in 2012. Voor 2013 en later wordt de uitvoering van handhaving en overleg in het Afdelingsplan van Vergunningen en Handhaving opgenomen. 4. De uitvoering en organisatie van het keetpakket (keetkeur en contact onderhouden) wordt door Timpaan m.i.v. 2013 in het werkplan van het jongerenwerk opgenomen. 5. Het onderdeel sportevenement in het keetpakket wordt door de jongerenwerker georganiseerd. 6. De beleidsregels a t/m t worden in 2012 getoetst. Keten en caravans die niet voldoen aan de beleidsregel a t/m t worden verwijderd. 7. De bezoekers van de keet worden in het voorjaar 2012 uitgenodigd om hun mening c.q. aanvullingen te geven op gedoogbeleid. 8. Het keetpakketje Op je gezondheid wordt de keetbezoekers aangeboden. 9. De beleidsmedewerker welzijn coördineert het (gedoog)beleid en regelt de overeenkomsten en voorschriften met de betrokkenen, de erfeigenaar/ouder en jongeren. De gemeenten Súdwest Fryslân en Littenseradiel c.q. de colleges ontvangen een afschrift van deze overeenkomsten. De gemeente bevestigt de ontvangst van de overeenkomst. Als de overeenkomst wordt geaccepteerd, wordt de overeenkomst voor de duur van twee jaar afgesloten, afgezien van handhavend optreden. De gemeenten Súdwest Fryslân en Littenseradiel kunnen de acceptatie van de overeenkomst op elk moment intrekken als blijkt dat niet aan de voorwaarden in de overeenkomst wordt voldaan of als er bij de politie gegronde klachten over overlast door de keetjongeren binnenkomen van derden. 10. Met alle erfeigenaren wordt een overeenkomst afgesloten, in deze overeenkomst worden de gedoogregels ondertekend door de erfeigenaar/ouder en jongeren. 11. Kosten, baten en dekking De uitvoering van het keet- en caravanbeleid vraagt om een inzet van financiële middelen. Een aantal acties kunnen binnen de bestaande budgetten worden georganiseerd zoals de controle van de keten door de afdeling Vergunningen en Handhaving en de inzet van de jongerenwerker. Voor de organisatie van informatieavonden, voorlichting aan ouders en keetbezoekers over alcoholgebruik en het uitreiken van het keetpakket zal 1.500,-- beschikbaar gesteld moeten worden. Evaluatie 2012-2013 Uit de evaluatie blijkt het volgende: 1. Het hierboven (cursief) beschreven beleid is beperkt uitgevoerd. Na de vaststelling van de beleidsnota leek het dat er nog nauwelijks sprake was van illegaliteit, omdat door een uitspraak van de rechter over ketenbeleid in Wymbritseradiel, de keten aldaar aangemerkt konden worden als zogenaamde verlengde huiskamers. Daardoor (geen openbare verkoopgelegenheden voor alcoholische dranken) zou er geen strijd zijn met de DHW. Weliswaar restte er nog de strijdigheid met de bouw- en brandvoorschriften, maar die strijdigheid was toen kennelijk niet zwaar genoeg om handhavend op te treden; althans niet, indien aan de gedoogvoorwaarden zou worden voldaan. 2. Anders dan de verwachting was (en voorwaarde 10 van het beleid aangeeft), zijn er geen contracten door de erfeigenaren, ouders en/of de keetgebruikers getekend. 2
3. Vanwege het hierboven onder 1 en 2 gestelde heeft de afdeling V&H (Vergunningen & Handhaving) de afgelopen twee jaar niet intensief gecontroleerd en gehandhaafd. De brandweer heeft wel op brandveiligheid gecontroleerd. 4. De afdeling V&H en de brandweer hebben de keten onlangs ten behoeve van deze evaluatienotitie bezocht. Hun bevindingen zijn - in staccato - als volgt: - Boazum, Makkum 4: oude schaftkeet met aanbouw achter op erf; gemiddeld 15-20 personen van 16-25 jaar; elektrische kachel; gekeurde brandblusser; er wordt in de aanbouw gerookt; ieder neemt een eigen krat bier mee of bij toerbeurt; geen slot op de deur; eigenaar houdt oogje in het zeil. - Easterein, Wynserdyk 24: omgebouwde stacaravan achter op erf met veranda; gemiddeld 20 personen, 16-21 jaar; geen verwarming, wel elektra via ondiepe grondkabel; gekeurde brandblusser aanwezig; betaling via gezamenlijke pot; veel kratten (leeg en vol) tegen de muur; deur altijd open; - Reahus, Sânleansterdyk 17a: oude schaftkeet tegenover boerderij; groep 5-15 personen, leeftijd 17-30 jaar, elektrische verwarming, brandblusser aanwezig; er wordt gerookt; rookafvoer aanwezig; er wordt om de beurt drank gehaald; betaling via de pot ; keet is meestal niet op slot. - Winsum, Weakens 10: oude schafkeet achter kapschuur; groep 10-15 pers., 16-18 jaar, geen verwarming, wel elektriciteit, gekeurde brandblusser; er wordt buiten gerookt; men haalt om de beurt drank; - Wiuwert, Bessens 14: omgebouwde schaftkeet achter op erf; groep van 5-10 personen 16-22 jaar; er wordt gerookt; oude onveilige houtkachel en dito elektriciteit; 2 kleine brandblussers aanwezig; betaling drank via gezamenlijke pot; veel bierkratten aanwezig; deur altijd op slot; - Wommels, Littenserbuorren 8: staat in weiland tegenover woning; 15-20 personen; 18-23 jaar; elektrische kachels; brandblusser; er wordt gerookt; gezamenlijke geldpot; deur staat altijd open. 5. De jongerenwerkster van Timpaan controleert op zich geen keten(beleid); zij is min of meer een vertrouwenspersoon van de jongeren en kan dus niet tegelijkertijd als een gemeentelijke controleur of toezichthouder gaan optreden. Zij wijst de jeugd zo nodig wel op de consequenties van hun gedrag, incl. de dreiging van sluiting van de keet vanwege het niet nakomen van de gedoogvoorwaarden of vanwege het veroorzaken van overlast. Er is dit jaar een nieuwe jongerenwerkster in deze gemeente actief. Zij bezoekt nu de keten en de keetjongeren. Haar bevindingen tot nu toe komen beknopt op het volgende neer: Algemeen: Jongeren op het platteland ontmoeten elkaar veelal in jeugdketen. Voor het jongerenwerk zijn deze jeugdketen een van de plaatsen om met de jeugd uit de gemeente Littenseradiel in gesprek te gaan. Een jeugdkeet wordt meestal op- en ingericht door een vaste vriendengroep die een eigen plek zoekt in de directe woonomgeving. Alcoholgebruik: In alle jeugdketen die tot nu toe door het jongerenwerk zijn bezocht wordt er alcohol genuttigd, maar is er ook frisdrank te krijgen. Tijdens het (aangekondigde) bezoek aan de keten is geen overmatig alcoholgebruik geconstateerd; dit betekent niet dat er niet overmatig wordt gedronken om sommige momenten. Met name het verhogen van de alcoholleeftijdsgrens naar 18 jaar is voor sommige jongeren lastig, vooral voor diegenen die al vanaf hun 15e of 16e alcohol nuttigen. Jongeren die elkaar al langer kennen zijn meer in staat om elkaar aan te spreken op gedrag en misdragingen dan groepen jongeren die elkaar niet zo goed kennen. Sommige jongeren hebben aangegeven te verwachten dat het aantal jeugdketen zal gaan stijgen. Hier zijn nog geen concrete aanwijzingen voor. 6. De meeste keetbezoekers zijn volgens de plaatselijke politie boven de 18 jaar; ze komen vaak met auto s. In de keet in Easterein komt veel bezoek van buiten het dorp. Het is ook een verzamelplaats voor andere keetgebruikers voordat men na het indrinken gezamenlijk met een bus elders gaat stappen. 7. Er zijn in de afgelopen twee jaar - althans voor zover wij weten - geen grote, zichtbare problemen met de keten of de keetjongeren geweest, althans niet bij gemeente of politie bekend, behalve het incident begin dit jaar in Wommels met een bezoeker van de keet in Easterein. 3
Uitspraken Rechtbank Leeuwarden (2010 en 2011) in BEM-beroep Het toenmalige Bureau Economische Mededinging (per 1-1-2014 opgeheven en diens taken deels overgenomen door Koninklijke Horeca Nederland, Juridisch Advies) tekende bezwaar en beroep aan tegen (het alcoholgebruik in) de keten. Er zouden op grond van de uitspraken van de rechtbank handhavingsbesluiten moeten worden genomen om de keten wegens strijd met de betreffende bestemmingsplannen te verwijderen. Een uitspraak van de Raad van State in diezelfde periode over de zogenaamde huiskamerketen in Wymbritseradiel, thans gemeente SWF, hebben evenwel tot een terughoudende handhaving geleid. Nieuwe regelgeving en nieuw beleid De Drank- en Horecawet bevat nieuwe regels. De belangrijkste zijn: - Verbod verkoop alcohol (en tabak) aan jongeren beneden de 18 jaar - Verbod kopen alcohol en drinken in openbare ruimte beneden de 18 jaar - Preventie- en handhavingsplan voor 1 juli 2014 vaststellen (dit wordt na de zomervakantie; eerst moet het ketenbeleid, dat een wezenlijk onderdeel uitmaakt van het D&H-beleid in deze gemeente, zijn geëvalueerd en bijgesteld. - Fries Programma Jeugd, Alcohol en Drugs 2014-2017 (de Nuchtere Fries), waarmee het college op 11-2-2014 heeft ingestemd. Doel: gebruik alcohol verminderen en gebruik drugs tegengaan. Taken en verantwoordelijkheden, rakende de jeugdketen taakgebied rechtsgrond omschrijving opmerkingen eigendom Burgerlijk wetboek eigenaar is verantw. voor gebruik terrein beheer idem verboden hinder toe te brengen aan eigenaren buurerven er is geen sprake van overlast wanneer sprake van een besloten club of een publiek lokaal? Is iedereen welkom? Bezoekerslijst? Handh.? gezondheid Grondwet overheid treft maatr. ter bevordering van de volksgezondheid Wet publieke gezondheid bescherming & bevordering gezondheid, ziektepreventie nota Ruimte voor gezondheid speerpunt: alcoholbeleid/-vermindering bij jeugd Gezondheidsnota 2013-2016 relatief hoog drankgebruik VMBO; interventies alcoholgebruik; er wordt in de keten vaak veel gedronken jeugdketenbeleid voorkomen schadelijk alcoholbeleid, IVA-cursus 2 jongeren er wordt niet op alcoholgebruik gehandhaafd project Nuchtere Fries voorkomen gezondheidschade door alcohol project is in ontwikkeling welzijn jeugdbeleid geen afzonderlijke nota jeugdbeleid Littenseradiel wordt een leeftijdsgrens aangehouden? nota ketenbeleid bieden sociale plek; voorkomen overlast door hangjongeren bouw Wro; bestemmingsplan bestemming & gebruik van de grond/opstallen de keten staan er in strijd met het bestemmingsplan Bouwbesluit constructie van bouwwerken; veiligheid geen vergunningen; geen bouwtoets plaatsgevonden bouwverordening hygiëne en welstand; brandveiligheid brandweer heeft incidenteel gecontroleerd drank Drank- en Horecawet geen verkoop van alcohol beneden 18 jaar handhaving? Wordt er verkòcht? (als er drank wordt verkocht verbod alcoholverkoop zonder vergunning verlengde huiskamer? Buiten het woonerf? n.v.t. als geen drank verkocht) voorkoming oneerlijke concurrentie met reguliere horeca BEM reageert laatste twee jaar niet meer overlast & APV verboden overlast in de openbare ruimte te veroorzaken er is zelden sprake van overlast openb. orde verboden de openbare orde te verstoren er komen zelden klachten binnen strafrecht Wetboek van strafrecht uitlokking bevordering/aanzetten tot strafbaar gedrag Uit dit overzicht blijkt dat de gemeente op de verschillende facetten van de jeugdketen taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden heeft. In beginsel behoort het college de betreffende wetten, verordeningen en andere (beleids)regels te handhaven. Maar er kunnen dringende redenen zijn om van handhaving af te zien. Het ene facet van de ketenproblematiek kan zwaarder wegen dan het andere. Strijdigheid met een bestemmingsplan levert maatschappelijk en bestuurlijk geen groot probleem op, als er geen klachten tegen de aanwezigheid van de keten bestaan. Anderzijds kan het zijn - en daar zijn ook 4
wel signalen van bekend - dat er wel klachten of ergernis bij de omwonenden van een jeugdkeet bestaan, maar dat die niet openlijk geuit worden. Het economische aspect van de DHW, oneigenlijke concurrentie met de reguliere horeca, is geen risicovol facet van het gedoogbeleid, zolang er geen klachten of bezwaren door de horeca worden ingediend c.q. zolang er geen handhaving wordt afgedwongen. Bij deze twee aspecten (bestemmingsplan en horeca-concurrentie) is de noodzaak tot handhaven niet alleen gering als er geen klachten of handhavingsverzoeken bekend zijn; bij deze aspecten zijn er ook geen grote risico s aan gedogen verbonden. Bij de andere drie aspecten - jeugdbeleid, volksgezondheid en veiligheid - ligt dat anders. De belangen van jeugdbeleid, volksgezondheid en de veiligheid zullen daardoor zwaarder (kunnen) wegen dan die van het bestemmingsplan die van de commerciële horeca. Die belangen zijn: - Jeugdbeleid: het bieden van een sociale (ontmoetings)plek voor de jeugd - Volksgezondheid: voorkomen van alcoholschade bij m.n. de jeugd - Interne veiligheid: de keet/ontmoetingsplek moet veilig zijn - Externe veiligheid: geen overlast naar de omgeving; geen dronken automobilisten Problemen en risico s Uit de evaluatie blijkt dat er niet veel concrete, zichtbare problemen met de jeugdketen bestaan. Er komen zelden klachten binnen. Het is echter niet uit te sluiten dat de omwonenden een hoge drempel ervaren om een klacht in te dienen. Een recent onderzoek in Easterein wijst in die richting. In het verleden is er een geweldsprobleem bij de keet in Winsum geweest en begin dit jaar een verkeersincident in Wommels door een beschonken keetganger van/naar Easterein. Hiernaast bestaan er problemen/risico s, die minder zichtbaar, maar wel aanwezig zijn, nl. die van de onveiligheid in de illegale keten en met name die van overmatig alcohol- en drugsgebruik, die het gedrag en de gezondheid van de jeugdige gebruikers negatief beïnvloeden. De risico s zijn: - Gezondheidsschade op termijn door (te vroeg en teveel) gebruik van alcohol - Alcoholvergiftiging (comazuipen), vooral bij minderjarigen - Gebruik van geweld onder invloed van alcohol (en drugs) - Vervoer van/naar de keet door dronken bestuurders - Brand- en instortingsgevaar De vraag hierbij is waar de verantwoordelijkheid voor deze risico s ligt; bij de jongeren, de ouders, de keeteigenaar of de gemeente. Vaststaat dat de gemeente in elk geval medeverantwoordelijkheid draagt door de regelgeving en door een eigen gezondheid-, jeugd- en ketenbeleid te voeren. Als er brand in een keet ontstaat met grote gevolgen (dood of ernstig gewond), zal niet alleen de publieke opinie/pers, maar zullen ook de betrokkenen (m.n. de ouders) naar de gemeente kijken, die de keten immers gedoogd heeft en/of de gedoogvoorwaarden niet of onvoldoende heeft gehandhaafd. Dat zal ook gelden als er een desastreuze alcoholvergiftiging plaatsvindt. Het feit dat de gemeente de jeugdketen kent en deze gedoogt (en/of de voorwaarden niet strikt handhaaft) maakt de gemeente medeverantwoordelijk voor ongevallen en daardoor ook medeaansprakelijk. Dat geldt niet als er sprake is van een èchte (al dan niet verlengde) huiskamersituatie, zoals het bijeenkomen van jongeren in een huiskamer, een kelder, een zolder of in een vaste schuur/garage bij een huis, waar om niet alcohol wordt geschonken. Dat zijn legale gebouwen, waar de eigenaar/bewoner voor verantwoordelijk is en waarbij de hoofdbewoner bovendien als vanzelfsprekend meer toezicht zal houden dan op/in een keet/caravan, die ver van zijn woning staat. Dit wordt pas anders, als de gemeente of politie weet dat er in die woning/garage excessen of ernstige wetsovertredingen plaatsvinden. 5
Systeemwereld en leefwereld Zoals hierboven en in de nota ketenbeleid 2012 is aangegeven zijn er veel regels en regeltjes, waaraan de keetgebruikers moeten voldoen. Die regels en voorwaarden komen voort uit de systeemwereld, waarin wij als overheid (en burgers) opereren. De jeugd leeft echter voor een groot deel buiten deze systeemwereld; zij creëert en heeft haar eigen leefwereld, die niet bestaat uit formele regeltjes, maar vooral informele groepsregels en uit vrijheid. De puber en adolescent willen zich losmaken van het gezag; van het gezag van de ouders en van het gezag van de overheid. Dit betekent dat àls de gemeente zou willen blijven gedogen, dit niet aan een veelheid van regels en regeltjes moet worden vastgeknoopt, maar aan een aantal wezenlijke kernregels. Die alsdan ook wèl gehandhaafd moeten worden, want anders is de gemeente ongeloofwaardig en lopen we risico s. De gemeente moet zich realiseren dat zij met het gedogen van de keten (c.q. het niet handhaven van bepaalde regelgeving) bewust het mederisico loopt en de medeaansprakelijkheid draagt van/voor mogelijke incidenten/ongevallen ten gevolge van de aanwezigheid en het gebruik van de keten. Eventuele contracten met de eigenaren/gebruikers, zoals het ketenbeleid van 2012 voorstaat, ontslaan de gemeente niet van haar publieke verantwoordelijkheid om de regelgeving te handhaven. Eén van de taken van de overheid is de burgers - en met name de kwetsbaren, zoals de jongeren - tegen zichzelf te beschermen. Gedogen is een publiekrechtelijk besluit van een bevoegd overheidsorgaan met een eenzijdig karakter. Een overeenkomst/contract daarentegen heeft een wederkerig karakter op basis van gelijkheid en vrije wil van de contractanten. In dit geval gaat het om publiekrechtelijke regelgeving, die door de overheid moet worden uitgevoerd en gehandhaafd of zo nodig gemotiveerd kan worden gedoogd. Overeenkomsten zijn hier dan ook niet op zijn plaats. Afwegen van belangen Bij een evaluatie van beleid en bij de invoering van nieuwe regelgeving (DHW) hoort een nieuwe afweging over het ketenbeleid. Dat betekent zaken op een rij zetten, factoren wegen, overwegen en keuzes maken. Alsmede de gevolgen overzien. Planologische beleid De gemeenteraad stelt de bestemmingsplannen vast; daarin zijn de bouwmogelijkheden en beperkingen neergelegd. Bestemmingsplanregels moeten in beginsel worden gehandhaafd. Zij moeten zeker worden gehandhaafd, als belanghebbenden daarom verzoeken. Alle keten staan er in strijd met de desbetreffende bestemmingsplannen. In principe dient er dus planologisch-juridisch tegen worden opgetreden. Bouwvoorschriften De keten zijn niet gedekt door een omgevingsvergunning, waardoor er ook geen toets aan de bouwvoorschriften van de Woningwet, het Bouwbesluit en de bouwverordening (incl. brandveiligheidsnormen en welstandscriteria) heeft plaatsgevonden. Waarschijnlijk zullen de keten de desbetreffende toetsingscriteria ook niet kunnen doorstaan. Horecaregels De keten in onze gemeente kunnen niet worden aangemerkt als huiskamerketen zoals aangeduid in de jurisprudentie. De keten maken geen onderdeel uit van de legale erfbebouwing en er wordt drank verstrekt tegen betaling. Ook betaling via een pot, middels het zogenaamde lappen of bij toerbeurt valt onder betaling. Er wordt in de praktijk alcohol verstrekt aan minderjarigen, hetgeen in strijd is met de nieuwe DHW. Jeugdbeleid Kernpunt hierbij is de eigen ontmoetingsplaats voor de jeugd. Die ontmoetingsplaats hoeft niet een (illegale) keet te zijn. 6
De jongeren zouden ook bijeen kunnen komen in een café, een dorpshuis, een jeugdsoos of in woningen of bestaande bijgebouwen bij woningen. De dorp(sbelangvereniging)en zouden in hun dorpen/dorpshuizen geschikte ontmoetingsplekken voor hun jeugd moeten/kunnen creëren, zo nodig gefaciliteerd door de gemeente. In Hilaard en Mantgum is er voor de jeugd een freedkeet binnen de contouren van het dorpshuis. In Easterein en Easterwierrum is er een soort jeugdsoos. Dergelijke jeugdvoorzieningen met een vorm van toezicht moet in de andere kernen ook mogelijk zijn met medewerking van de dorpsgemeenschap. Gezondheidbeleid Er mag geen alcohol (en ook geen tabak) meer worden verkocht aan minderjarigen. Zij mogen ook niet op een openbare plaats drank nuttigen. De nieuwe wet is gemaakt om gezondheidsschade te voorkomen. Schade, waarvan de jongeren later zelf, alsook de gemeenschap via de lasten en kosten van de gezondheidszorg, veel nadeel kunnen of zullen hebben. Doel van de wet is natuurlijk dat minderjarigen ook daadwèrkelijk geen gebruik maken van alcohol en tabak. Deze stoffen zijn zeer schadelijk voor lichaam en hersenen, die bij de jongeren nog volop in ontwikkeling zijn. Veiligheidbeleid Binnen het lokale Veiligheidsbeleid liggen de speerpunten bij verkeersveiligheid en bij Jeugd, Alcohol & Drugs. In onze nota Veiligheidsbeleid staat dat we willen gaan inzetten de gezondheid van de jeugd door o.a. handhaving op het verbod op het verkopen (winkels) en schenken (horeca) van licht alcoholische drank aan de jeugd onder de 16 jaar. Deze grens is per 1 januari jl. door de DHW 18 jaar geworden. De verkeersveiligheid kan o.a. bevorderd worden door het voorkomen van dronkenschap bij jeugdige automobilisten. De keten herbergen het risico van dronken weggebruikers, in elk geval van bestuurders onder invloed. Kunnen de keten gesloten worden? Tot heden zijn de keten gedoogd. Min of meer stilzwijgend, want er zijn nooit gedoogbeschikkingen aan de eigenaren/gebruikers afgegeven. En contracten zijn er ook niet tot stand gekomen. Dit (stilzwijgende) gedogen betekent dat de keten niet van de één op de andere dag gesloten kunnen worden, tenzij er gewijzigde omstandigheden zijn. Die zijn er in elk geval te vinden in de nieuwe Drank- en Horecawet. Alcohol schenken aan minderjarigen is nu verboden. Tenzij het in de huiskamer gebeurt; dan heeft de overheid daar geen directe bemoeienis mee (behoudens excessen, die het publiek of sociaal domein gaan raken). Maar de huidige keten kunnen niet worden aangemerkt als (verlengde) huiskamers. De keten staan als regel te ver van de woningen af, sommige keten zijn algemeen toegankelijk en er wordt alcohol verkocht, althans niet gratis beschikbaar gesteld. Wat gebeurt er als de keten gesloten worden? Vermoedelijk gebeurt er niet zo heel veel. De jongeren en niet jeugdige keetbezoekers zullen hun ontmoetingsplaats elders creëren. Dat kan in (para)commerciële horecagelegenheden, maar het zou ook in woningen of in legale bijgebouwen bij woningen kunnen. Er is een kans dat de jeugd op straat gaat rondhangen en daar overlast gaat veroorzaken, aldus de jongerenwerkers. De politie schat de kans groter in dat de jeugd zich zal verplaatsen naar (legale) (al dan niet para commerciële) horeca, woningen, kelders, schuren en garages. Bedacht moet worden dat er in Littenseradiel vele dorpshuizen, enkele cafés, mfc s en kantines zijn en dat onze gemeente wordt omringd door vier steden (Sneek, Bolsward, Franeker en Leeuwarden), die alle goed bereikbaar zijn en goede tot uitstekende uitgaansgelegenheden hebben. Daarnaast bestaan er legio mogelijkheden voor echte verlengde huiskamers, die binnen de legaliteit vallen. Nieuw beleid Als we alles overzien, leggen wij het accent bij gezondheid, veiligheid & legitimiteit. In verband daarmee adviseren wij geen keten meer te gedogen. Voorgesteld wordt om de keten binnen een halfjaar (zijnde een redelijke overgangstermijn) na het raadsbesluit tot instemming met het nieuwe beleid te sluiten en de eigenaren/gebruikers daartoe tijdig aan te schrijven. Tegen de aanschrijvingen staat bezwaar en beroep open. 7
Wommels, zomer 2014 Afdelingen Vergunningen & Handhaving Staf Welzijn & Burgerzaken (FSt/20-8-2014) 8