Regionaal Nieuwe controlesystematiek De bestuursnotitie - Nieuwe controlesystematiek brandveiligheid in regio Kennemerland ligt ter besluitvorming voor bij de gemeenten in Kennemerland. Gemeente Zandvoort, Heemstede, Haarlemmerliede & Spaarnwoude, Haarlem hebben een positief besluit genomen. In de overige gemeenten loopt het besluitvormingstraject nog. Jaaroverzicht 2015 Activiteitenplan Haarlem Met dit Jaaroverzicht 2015 activiteitenplan informeert Sector Proactie en Preventie de gemeente Haarlem over de bereikte resultaten in het afgelopen jaar. In het jaarlijkse activiteitenplan worden de afspraken per deelgebied beschreven. In dit jaaroverzicht wordt op deze afspraken teruggeblikt. Brandveilig leven Binnen het project brandveilig leven wordt via drie hoofdwegen gewerkt: Wonen, Zorg en Onderwijs. Op de hoofdweg Wonen zijn sinds 2012 regionaal 2585 woningen bezocht. Op de hoofdweg Onderwijs is aan alle basisscholen in de regio opnieuw het lesprogramma veiligheids- bewustzijn & zelfredzaamheid bij brand aangeboden. Regionaal is 33 % van de basisscholen aangemeld en doet mee met het lesprogramma. Dit jaar zijn er in Kennemerland 165 gastlessen gegeven voor groep 4 en 7/8. Op de hoofdweg Zorg zijn 21 groepsvoorlichtingsactiviteiten uitgevoerd. Uitgave april 2016 1
Overzicht 2015 deelgebieden: 1. Proactie De sector P&P levert een belangrijke bijdrage aan de Rampen- en Crisisbestrijdingsplannen. Het team Proactie fungeert als coördinator voor relevante informatie, zowel intern als extern. Op basis van het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (Bevi) worden jaarlijks een aantal adviezen afgegeven en geeft het team advies over externe veiligheidszaken die worden voorgelegd. Zo heeft het team Proactie in 2015 een bijdrage geleverd aan de bestemmingsplannen Rozenprieel, Penningsveer, Pijlslaan e.o, Meerwijk e.o en DSK3. Op basis van het Vuurwerkbesluit adviseerde het team aan de provincie Noord-Holland over het afsteken van professioneel vuurwerk op het grondgebied van de gemeente Haarlem. Verder adviseerde het team op milieuregelgeving en gaf het advies over alle externe veiligheidszaken voor zover die werden voorgelegd. In 2015 heeft de Omgevingsdienst de firma TEVA aangeschreven om een aantal maatregelen voor de opslag en afhandeling van gevaarlijke stoffen uit te voeren. Het team Proactie is hier intensief betrokken bij geweest. Er was tijdelijk een verhoogd inzetvoorstel voor de brandweer noodzakelijk. Na het verhelpen van de tekortkomingen is het inzetvoorstel weer naar normaal teruggebracht. Het team Proactie is als adviesorgaan betrokken bij de ruimtelijke ontwikkelingen, zoals bereikbaarheid en bluswatervoorzieningen. In 2015 is geadviseerd bij de ontwikkeling van het remiseterrein van Connexxion aan de Leidsevaart. Voor wat betreft bluswater heeft het team een bijdrage geleverd aan de door de sector Preparatie & Planvorming opgestelde beleidsnotitie Bluswaterdekking in Kennemerland. Het team levert daar de expertise voor bluswatervraagstukken in relatie tot de industriële brandbestrijding, waaronder de verwerking en opslag van gevaarlijke stoffen. In het kader van Schoon, Heel en Veilig lopen er in Haarlem een aantal projecten Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO): Binnenstad Haarlem, WC Schalkwijk, Winkelgebied Beatrixplein en WC Marsmanplein. De brandweer participeert als één van de vaste partners in deze projecten. De brandweer bewaakt in de overleggen de bereikbaarheid en de bluswatervoorzieningen, de herkenbaarheid van de betreffende objecten(huisnummeraanduiding of toegankelijkheid) en de opslag in de buitenruimten. De projecten zijn succesvol en de samenwerking verloopt goed. Voor 2016 is de verwachting dat het KVO voor winkelgebied Cronjestraat opnieuw zal starten. 2. Preventie Advies Aanvraag omgevingsvergunning In 2015 heeft het team Advies 61 adviesaanvragen in behandeling genomen. Ten opzichte van het vooraf geschatte aantal van 110 adviesaanvragen, is dit minder dan gepland. Afwijkingen komen voort uit een te hoge prognose in verhouding tot de vraag. 2
Voor de afhandeling van de aanvraag omgevingsvergunning (bouwen), vond er regelmatig overleg plaats met de afdeling Omgevingsvergunning. Bij dit overleg ging het vooral over toelichtingen op adviezen en afstemming met de aanvrager. Daarnaast is de voortgang en termijnbewaking besproken. Er is geen aanleiding om het overleg structureel in te plannen, omdat de aanvragen vraag gestuurd zijn. Bouwinspecties Bij de bouwinspecties is beoordeeld of de uitvoering in lijn was met de afgegeven vergunning en geldende brandveiligheidsvoorschriften. Het team Advies denkt mee in oplossingsrichtingen, zoals mogelijke gelijkwaardigheidsoplossingen, zonder daarbij op de stoel van de ontwerper te gaan zitten. In 2015 heeft de brandweer 9 inspecties gedaan bij in aanbouw zijnde bouwwerken. Het betrof hier onder andere de nieuwbouw van het Zorg Hotel Sint Jacob, nieuwbouw op het Scheepmakers kwartier, verbouw Vomar aan de Stephensonstraat en verbouw Van Duiven bode. Het aantal (9) in 2015 is achtergebleven bij de vooraf gestelde prognose. Momenteel wordt het aantal bouwinspecties bepaald door de behoefte van het team bouwtoezicht van de gemeente. Gebruiksmeldingen Het team Advies heeft 6 gebruiksmeldingen beoordeeld. Er is onderzocht of de meldingen ontvankelijk waren en of het aangegeven gebruik voldoet aan de uitgangspunten voor veilig vluchten. Wat vooral opviel, is het verschil in kwaliteit van de ingediende meldingen. Het is regelmatig voorgekomen dat bouwtekeningen slecht leesbaar waren en dat relevantie informatie op de tekeningen ontbrak. Dat maakt dat de adviseurs zeer geregeld aanvullende tekeningen en informatie opgevraagd hebben. Met de aanvullende informatie kon uiteindelijk een goed brandveiligheidsadvies opgesteld worden. Omgevingsvergunning brandveilig gebruik Het team Advies heeft 7 advies aanvragen brandveilig gebruik beoordeeld. Dat is minder dan vooraf werd gepland. Ook hier komt de afwijking voort uit een te hoge prognose in verhouding tot de vraag. De aanvragen zijn beoordeeld op het beoogd gebruik. Bij de beoordeling wordt in beginsel gekeken naar de indieningsvereisten. Bij de inhoudelijke beoordeling werd specifiek gekeken naar het veilig vluchten van personen. Naast het beoordelen van het veilig vluchten, werden de aanwezige brandbeveiligingsinstallaties beoordeeld. Wat opviel was dat de kwaliteit van de ingediende tekeningen (indieningsvereisten) voor verbetering vatbaar was. Na verzoek tot aanvulling leidde dit in de meeste gevallen uiteindelijk wel tot toetsbare aanvragen. Ontwerpdocumenten Brandweer Kennemerland adviseerde over de goedkeuring van ontwerpdocumenten, de zogenaamde programma van eisen voor diverse installaties. Bij de beoordeling van de brandmeld- en ontruimingsalarminstallaties, sprinklerinstallaties en rookbeheersingsinstallaties werd onder andere gekeken of de uitgangspunten voldoen aan de normen die daarvoor van toepassing 3
zijn. Hiermee wordt voorkomen dat er ongewenste aansluitingen op de regionale alarmcentrale ontstaan en daarmee ook indirect het aantal onnodige uitrukken. De ontwerpdocumenten van brandmelden ontruimingsalarminstallaties gaven relatief weinig opmerking. Bij sprinkler- en rookbeheersingsinstallaties vond vaker vooroverleg plaats over de uitgangspunten omdat de installaties vaak onderdeel waren van gelijkwaardigheidsvraagstukken. Dit leidde ertoe dat de daadwerkelijke beoordeling sneller kon verlopen. Evenementen De brandweer heeft bij 7 evenementen geadviseerd over brandveiligheid. De twee kermissen waarop ook is geadviseerd waren niet in de planning meegenomen. De brandweer adviseerde hierbij over de voorschriften die in de vergunning opgenomen moesten worden en over welke aandachtspunten er voor de organisatie waren om het betreffende evenement op brandveilige wijze uit te kunnen voeren. Er hebben evaluatiegesprekken plaatsgevonden voor de aandachtsen risico- evenementen: - Bevrijdingspop - Haarlemmerhoutfestival - Kermis Zaanenlaan / Grote markt - Edit festival - Haarlem Jazz festival - Cruise en Dance - Koningsdag. Bij het eerste afstemmingsoverleg voor Bevrijdingspop, was er onduidelijkheid over de aanwezigheid van de Officier van Dienst Brandweer. Dit voorval is door de brandweer onderzocht en heeft tot een aanpassing van het interne proces bij de brandweer geleid. Tijdens Bevrijdingspop is er een waarschuwing voor extreme weersomstandigheden (extreme regen/wind) afgegeven. De bereikbaarheid voor de hulpdiensten en het plaatsen van tijdelijke bouwwerken boven brandkranen, waren tijdens eerder edities van de Kermis Zaanenlaan de zorgpunten voor de hulpdiensten. De gemeente Haarlem heeft een aantal voorbereidingsoverleggen georganiseerd met de hulpdiensten en organisatie. Dit heeft geleid tot een betere bereikbaarheid voor de hulpdiensten en een gewijzigde opstelling van de tijdelijke bouwwerken. Deze voorbereidingsoverleggen worden in 2016 voortgezet. Het aantal bezoekers aan het EDIT-festival was in vergelijking met voorgaande jaren hoger. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de onderlinge afstemming tussen gemeente en controleurs moet worden verbeterd. Dit punt wordt in 2016 verder opgepakt. Het team Controle heeft controles uitgevoerd bij evenementen. Relevante informatie over deze controles wordt gemeld onder 3. Preventie Controle. 3. Preventie Controle Er zijn in de gemeente Haarlem op het gebied van brandveiligheid 523 enkelvoudige controles en 148 meervoudige controles gedaan. Bij 183 bouwwerken/inrichtingen is een hercontrole uitgevoerd. Hieruit 4
kwamen 5 voorstellen aan de gemeente om over te gaan op handhaving van de geconstateerde tekortkoming(en). Er zijn 14 enkelvoudige controles minder gedaan dan er gepland waren. Aangezien er minder bouwwerken zijn dan het afgesproken aantal controles, is het voor de brandweer lastig om het geplande aantal te halen in de reguliere controles,. Het geplande aantal wordt inclusief de hercontroles bijna gehaald, echter hercontroles zijn niet vooraf te plannen. Het naleefgedrag van de gebruiker bepaalt of een hercontrole nodig is. Een voordeel is wel dat alle bouwwerken in Haarlem, die op de voorraadlijst van de brandweer staan zijn gecontroleerd. Daarnaast zijn de daarbij benodigde hercontroles ook uitgevoerd. Er zijn 11 meervoudige controles meer uitgevoerd dan vooraf was gepland. In 2015 zijn gewijzigde administratieve procedures doorgevoerd. De controlerapportage wordt nu rechtstreeks naar de gebruiker van het object gestuurd. Voor de gemeente betekent dit dat er minder administratieve handelingen zijn. Er is daarnaast minder juridische capaciteit nodig om eventueel te handhaven op bouwwerken die niet in orde zijn. Voor de gebruiker is het traject transparanter geworden, omdat hij in eerste instantie alleen met de brandweer te maken heeft. In de praktijk gaat het veelal over relatief eenvoudig op te lossen overtredingen en/of gebreken zoals blokkades van vluchtroutes, het onjuist openhouden van deuren met een brand- of rookwerende functie of het niet op orde hebben van de administratie van onderhoud. Foto s in de rapportages van de brandweer helpen ondernemers om inzicht te krijgen in wat bedoeld wordt bij een overtreding. Het eerste deel van het traject is hiermee korter, waardoor tijdwinst en meer duidelijkheid ontstaat over de te treffen maatregelen. Dit is prettiger voor de ondernemer en voor de brandweer. De voortgang is hiermee beter te monitoren door de brandweer. De gemeente komt nu pas in beeld bij een formeel handhavingstraject. Er zijn op de 5 geplande evenementen, 13 controles op het gebied van APV/BBV gedaan, de evenementencontroles. Hier was het aantal controles vooraf niet exact te voorspellen, omdat er bij grotere evenementen regelmatig meer dan 1 keer moet worden gecontroleerd. De brandweer controleerde onder andere bij Bevrijdingspop en het Edit- festival op het gebruik, maar ook op de bereikbaarheid voor de hulpdiensten en de beschikbaarheid van bluswatervoorzieningen. Kleine overtredingen, zoals het belemmeren van brandkranen en het niet goed plaatsen van bouwstellages, zijn door de vergunninghouders naar tevredenheid van de controleurs ter plekke opgelost. De lopende afspraak is dat, indien er bij een controle sprake is van acuut brandgevaar of indien de vergunninghouder niet wil meewerken, er direct afstemming wordt gezocht met de gemeente c.q. bouwtoezicht, voor het in gang zetten van de op dat moment benodigde acties. Omdat de gemeente gezamenlijk met de brandweer controleerde is er geen sprake geweest van het extra inschakelen van de gemeente. 5
Er zijn 20 controles gehouden naar aanleiding van signalen. Controles op signalen zijn divers van aard. Het betreft een diversiteit van vragen/klachten die bij het team Controle binnenkomen. Deze signalen zijn afkomstig van de gemeente, maar ook van burgers/bewoners of van de repressieve dienst van de brandweer. In 2015 zijn er vooral controles geweest in het geval dat een brandmeldinstallatie overlast gaf (onnodig alarmeren), maar ook controles op het gebied van ontvluchten vanuit gebouwen, die niet in de reguliere controles worden meegenomen. Een voorbeeld is de situatie waarbij zwervers een brandgevaarlijke situatie creëerden door eigen bouwsels en afval. Er is in 2015 geen situatie geweest, waarbij sprake was van acuut brandgevaar. Voor de afhandeling van signalen en klachten wordt jaarlijks een prognose opgesteld op basis van het voorafgaande jaar. Daarbij ontstaat elk jaar een verschil in aantallen. Ook bij dit onderwerp is het lastig in te schatten wat er jaarlijks op de brandweer afkomt, wat de prioriteit moet zijn en wat de tijdbesteding zal zijn. In Haarlem ligt dit gemiddeld rond de 15 tot 25 controles op jaarbasis. De brandweer voert in overleg met de gemeente hier dan een controle uit. Van de controle wordt een rapportage opgesteld voor de gemeente. Met de gemeente is overleg geweest over de invoering van de nieuwe controlesystematiek (NTM). Doel van de nieuwe systematiek is efficiënter en risico gestuurd controleren. Tijdens dit overleg is een toelichting gegeven en is ingegaan op de vragen vanuit de gemeente. Door de positieve besluitvorming van de gemeente, is het de verwachting dat in het derde kwartaal van 2016 kan worden gestart met de implementatie. 4. Brandveilig leven(bvl)- Voorlichting Het Team Brandveilig Leven neemt, vanuit de gemeente, verzoeken tot het geven van informatie over brandveiligheid en het geven van specifieke doelgroep voorlichting aan burgers en bedrijven in behandeling. Binnen het project brandveilig leven wordt via drie hoofdwegen gewerkt: Wonen, Zorg en Onderwijs. Wonen (Senioren en WMO(Wet maatschappelijke ondersteuning)) In Nederland vallen de meeste slachtoffers bij brand in woningen. De kans dat senioren slachtoffer worden bij brand is vele malen groter dan jonge bewoners. Ambassadeurs van de Brandweer Kennemerland voeren inspecties uit bij deze doelgroepen om het veiligheidsbewustzijn en zelfredzaamheid te verhogen. Na de zomer zijn in de gemeente Haarlem vijf ambassadeurs gestart met het bezoeken van de woningen van senioren en mensen met een mobiliteitsbeperking. In 2015 zijn 136 woningen bezocht, in 76 woningen zijn veiligheidschecks uitgevoerd en 60 bewoners wilden geen bezoek. Bij de 76 bezochte bewoners is het bezoek gestart met een kleine nulmeting*. * Deze nulmeting, die bestaat uit 7 vragen, wordt bij elk woningbezoek en gedurende het gehele programma afgenomen, ook in 2016 (en verder). Het doel van de nulmeting is, om de kennis en het brandveiligheidsbewustzijn bij de bewoner te meten voorafgaand aan de voorlichting. 6
Hierbij kwam naar voren dat 57% van de bewoners niet beseft hoe groot de kans is dat er brand kan ontstaan. Er worden in Haarlem niet structureel rookmelders geplaatst. Tijdens de bezoeken zijn echter toch 6 rookmelders geplaatst in situaties waar het risico naar inschatting van de ambassadeur te groot was om dat niet te doen. Ruim de helft van de bezochte bewoners voerde tijdens het bezoek al acties uit om iets aan brandveiligheid te doen, zoals het opruimen van de meterkast of schoonmaken van stoffilters. 20% is (sterk)verminderd zelfredzaam en heeft veel tijd nodig om bij brand te kunnen vluchten. Hierbij moet gedacht worden aan het slapen op de 1 e verdieping, waarbij een traplift de enige mogelijkheid voor de bewoner is om naar de begane grond te komen. Hierbij werd direct het advies gegeven om te onderzoeken of slapen op de begane grond mogelijk is. De bewoners gaven een 8,8 als cijfer voor het bezoek. Zorg De hoofdweg zorg omvat meerdere activiteiten, zoals voorlichting aan bewoners van senioren complexen, voorlichting aan thuiszorgmedewerkers, ontruimingsoefeningen zorggebouwen en Geen Nood bij Brand. In Haarlem zijn 6 centrale voorlichtingen gegeven in seniorencomplexen. Hierbij ging het om grotere bijeenkomsten in bejaardentehuizen die door de zorginstellingen werden georganiseerd en waarbij de brandweer de voorlichting verzorgde. Onderwijs Kinderen, zijn een belangrijke doelgroep als het gaat over bewustwording van risico s bij brand. Op jonge leeftijd kan een gewenst gedrag aangeleerd worden wat uitmondt in gewoontegedrag. Bovendien kunnen via de kinderen de ouders en grootouders bereikt worden. Brandweer Kennemerland heeft in samenwerking met andere veiligheidsregio s een lesprogramma ontwikkeld voor groep 4 en 7/8. Het lesprogramma is erop gericht dat de leerlingen kennis, inzicht en vaardigheden verwerven ten aanzien van een zelfredzaam gedragspatroon. Bij het lesprogramma hoort een werkboekje. Na de les krijgen de kinderen een huiswerkopdracht mee die zij samen met de ouders behandelen. Na twee weken wordt de huiswerkopdracht klassikaal onder begeleiding van de brandweer besproken. In 2015 zijn in de gemeente alle basisscholen aangeschreven, 16 scholen hebben gereageerd en daar wordt actief met het programma gewerkt. Dertig basisscholen hebben nog niet gereageerd. Al deze scholen hebben een reminderbericht ontvangen. Brandweer Kennemerland doet er alles aan om alle scholen enthousiast te maken. Op de 16 actieve basisscholen zijn 45 gastlessen gegeven. De reacties zijn buitengewoon positief. Daar waar de VRK een gastles heeft gegeven wordt veelal direct een afspraak gemaakt voor het volgend leerjaar. 7
2015 Haarlem Gepland Jaarresultaat Proactie Beheersen van risico s Risicofiel/Risicokaart Planvorming/procedures Repressieve inzet Advies Externe Veiligheid Integrale taak Advies BRZO 0 0 Advies Bevi 3 5 Advies milieu 5 10 Advies overige EV 3 0 Advies EV Evenementen 1 0 Ontheffing Routering GS 0 0 Advies Vuurwerkbesluit Advies Afsteken 2 1 Advies Opslag 3 2 Advies ruimtelijke ontwikkeling Advies bestemmingsplannen 1 0 Advies Fysieke projecten 10 7 Preventie Advies Advies Bouwvergunning Advies bouwvergunning 110 61 Controle tijdens de Bouw 25 9 Veilig gebruiken Advies gebruiksvergunning 30 7 Advies Meldingen 10 6 Evenementen Advies APV/BBV vergunning 5 7 Advies specifieke projecten 1 0 Preventie Controle Controles veilig gebruik bouwwerken Controle regulier/enkelvoudig 537 523 Controle intensief/meervoudig 127 148 Controle APV/BBV 5 13 Themacontrole 0 1 Inspectie Brzo 0 0 Voorlichting Community Safety 1 0 KVO-trajecten 5 5 Signalen en klachten 12 20 Regionaal Voorlichting brandveiligheid Integrale taak 8