Medische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp. Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde



Vergelijkbare documenten
PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE. Cor Spreeuwenberg

Algemeen. Euthanasie.

Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien. Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

Euthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet.

Informatie over euthanasie

Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek. Publieksversie

dasfwefsdfwefwef Euthanasie

Inleiding. Wat is euthanasie? Euthanasie bespreekbaar

De juridische context van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl)

Keuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN

De laatste levensfase. Hoe IJsselheem omgaat met een euthanasieverzoek

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

COMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???

Agenda. Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen. Wetten. Keuzes aan het einde van het leven

Zorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie

Wat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming

Wij willen u informatie geven over euthanasie en vertellen wat het standpunt van VU medisch centrum (VUmc) op dit gebied is.

MODEL voor een VERSLAG van de BEHANDELEND ARTS

Wat als ik niet meer beter word

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Oordeel: Gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Richtlijn Reanimatie. Richtlijn Reanimatie, De Lichtenvoorde, verpleegkundig adviseur, oktober

Oordeel: gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming

Ethische kwesties. bij de Zorgboog. Behandeling en zelfbeschikking. Wat betekent dit voor u?

Als t leven niet meer zo rooskleurig is Euthanasiewens bij M. Parkinson Rol voor jou als hulpverlener?

Het toetsingsproces toegelicht

Thema avond euthanasie en dementie Ad Römkens: voorzitter commissie ethiek geestelijk verzorger, zorgethicus

Oordeel: gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Euthanasie en hulp bij zelfdoding

Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

Eerste richtlijnen voor het omgaan met euthanasie vragen van cliënten en hun families die bij Geriant in behandeling zijn

Euthanasie en hulp bij zelfdoding. Folder voor cliënten en hun familie/naasten

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Uw rechten bij wilsverklaringen

Euthanasie en dementie. Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht

Zorg in de laatste levensfase

Uw rechten bij wilsverklaringen

Wilsverklaring. Belangrijke documenten

Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek. Artsenversie

Scen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen

Oordeel A en Oordeel B (casus 9 - RTE Jaarverslag 2013)

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

OORDEEL. Uit de verslaglegging van de arts en de consulent en de overige ontvangen gegevens is gebleken ten aanzien van:

Ethische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC

Wensen rond de laatste levensfase

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Wat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven.

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Stappenplan voor artsen en gedragskundigen ter beoordeling van wils(on)bekwaamheid van cliënten IdB, versie 2.0

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

ALZHEIMER & RECHT. Mijn partner heeft diagnose Alzheimer. Zijn er zaken die ik dien te regelen?

HET LEVENSTESTAMENT. Wat is een levenstestament?

Als genezing niet meer mogelijk is

Ruimte en grenzen bij euthanasie. Eric van Wijlick beleidsadviseur

Oordeel: niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Advance care planning bij dementie. Drs. Marike de Boer

EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk) EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk) EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk)

Disclosure belangen spreker Wat maakt lijden ondraaglijk? Tjipke D. Ypma & Herman L Hoekstra SCEN-Drenthe KNMG SCEN 23 april 2015 Utrecht

Grenzen aan euthanasie. drs. Eric van Wijlick beleidsadviseur

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Deze toelichtingspagina is niet beveiligd zodat u deze desgewenst kunt verwijderen.

Het levenstestament. De regie zelf in handen houden. Wat is een levenstestament? Wat is het verschil met een gewoon testament?

1. PROCEDURE. Oordeel

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffend e de melding van levensbeëindiging op verzoek

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Conclusies, aanbevelingen en vervolgstappen

*Het betreft hier twee afzonderlijke meldingen, die apart door de commissie zijn beoordeeld. Beide oordelen worden hier weergegeven.

Niet-reanimeren verklaring

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

De eindsprint als keuze

Achtergrondinformatie

BESLISSEN RONDOM HET EINDE VAN HET LEVEN

Wils(on)bekwaamheid. Belangenbehartiging en eigen keuzen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg DONDERDAG 12 APRIL 2019

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Casus 9 - RTE Jaarverslag 2012 OORDEEL

Beslissingen omtrent het levenseinde

Zorg rond het levenseinde

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio (...) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Wat kan de NVVE voor u betekenen?

Levenseinde juridisch beschouwd

Kunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen?

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Onderwerp: Verklaring vertegenwoordiger

Oordeel: Niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Hulp bij zelfdoding. Informatie voor cliënten en hun familie/naasten

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Vragenlijst. KOPPEL-studie: Kennis en Opvattingen van Publiek en Professionals over Einde Leven beslissingen

Aanmelding. Voor wie is de aanmelding bestemd, wie is de hulpvrager? Voornaam. Tussenvoegsel(s) Telefoonnummer: adres:

Levenseinde. Presentatie KBO Riethoven 18 april Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Zorgpad Transmurale Palliatieve Zorg 17:30 Casuïstiek ingebracht door huisartsen Manueel van Teffellen

De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I

Oordeel: gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Transcriptie:

Medische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde

Wat zegt de wet? Belangrijkste argument is wilsbekwaamheid Wanneer bent u wilsonbekwaam? Als u de informatie over de behandeling niet meer kunt begrijpen en afwegen. Als u niet begrijpt wat de gevolgen van een besluit (over de behandeling) zijn. En/of u geen besluit kunt nemen.

Wie heeft wanneer de regie? 0-12 jaar: vertegenwoordiger (ouder) 12-16 jaar: ouders en kinderen samen 16-?? jaar: wilsbekwame cliënt Als niet wilsbekwaam: vertegenwoordiger

Vertegenwoordiger Van rechtswege: partner of kinderen Indien gewenst kan een andere vertegenwoordiger (mentor) door de rechter worden aangesteld. Vertegenwoordiger wordt geacht te handelen met belang van cliënt voor ogen, anders geen goede vertegenwoordiger

Hoe houdt u de regie? Bij dementie komt er een moment dat er sprake is van wilsonbekwaamheid, vroeger of later in het proces. Wilsonbekwaamheid heeft altijd te maken met de vraag die op dat moment ter tafel ligt. U kunt dus op 1 moment wilsbekwaam zijn voor beslissing 1, maar wilsonbekwaam voor beslissing 2.

Wat als u wilsonbekwaam bent? Vertegenwoordiger neemt dan de regie over Breng uw vertegenwoordiger dus op de hoogte van uw wensen! Vertel uw wensen ook bij uw dokters, laat dit vastleggen. Leg het thuis ook vast.

Over welke zaken kunt u spreken? Hoe denk ik over reanimatie? Wanneer wil ik niet meer naar het ziekenhuis gaan? Wanneer moeten dokters stoppen met behandeling gericht op genezing? Hoe denk ik over euthanasie? Waar zou ik willen overlijden?

Reanimatie Bij iedere opgenomen patiënt! Arts kijkt naar medische zinvolheid (welke kans hebt u na reanimatie) Als reanimatie medisch niet zinvol wordt geacht, dan wordt de beslissing aan u verteld Als reanimatie medisch zinvol wordt geacht, wordt u aan de keus gelaten

Wanneer stoppen met behandeling? Ook nu: kijken naar medische zinvolheid Gesprek tussen arts en cliënt/ vertegenwoordiger Initiatief kan door dokter of cliënt/vertegenwoordiger genomen worden Bij twijfel kan een consult geriatrie gevraagd worden

Belangrijk! Stoppen met behandeling is niet hetzelfde als niets meer doen Bestrijden van symptomen (palliatieve behandeling) wordt altijd gecontinueerd

Euthanasie wens Is uw dokter bereid om euthanasie uit te voeren? Weet hij/zij van uw wens? Weet uw familie van uw wens, en hebben zij geen bezwaar?

Euthanasie De arts moet: ervan overtuigd zijn dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt; ervan overtuigd zijn dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt; de patiënt informeren over de situatie waarin deze zich bevindt en over diens vooruitzichten; met de patiënt tot de overtuiging komen dat er voor de situatie waarin deze zich bevindt geen redelijke andere oplossing is; ten minste één andere, onafhankelijke arts raadplegen, die de patiënt ziet en schriftelijk zijn oordeel geeft over de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen 1 tot en met 4; de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding op medisch zorgvuldige wijze uitvoeren.

Euthanasie bij dementie De arts moet: ervan overtuigd zijn dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt; ervan overtuigd zijn dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt; de patiënt informeren over de situatie waarin deze zich bevindt en over diens vooruitzichten; met de patiënt tot de overtuiging komen dat er voor de situatie waarin deze zich bevindt geen redelijke andere oplossing is; ten minste één andere, onafhankelijke arts raadplegen, die de patiënt ziet en schriftelijk zijn oordeel geeft over de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen 1 tot en met 4; de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding op medisch zorgvuldige wijze uitvoeren.

Euthanasie bij dementie? De wet geeft ruimte Meeste artsen vinden: alleen wanneer een gesprek nog mogelijk is met patiënt Heel belangrijk: langdurige behandelrelatie met arts. Arts moet wel overtuigd zijn van uitzichtloos lijden op dat moment. Kan botsen met visie familie!

Euthanasie verklaring Is rechtsgeldig Alleen arts moet wel bereid zijn! Euthanasie kan niet worden geëist Euthanasie is niet alleen voor patiënt en familie emotioneel en moeilijk, maar ook voor de arts

Hoe houdt u de regie? Breng alle belanghebbende partijen vroegtijdig op de hoogte Licht uw familie, en zeker uw toekomstig vertegenwoordiger, goed in over uw wensen Leg uw wensen schriftelijk vast, en laat deze ook opnemen in uw medische dossiers

Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen?