Verslag van de bijeenkomsten voor leden van Natuurmonumenten over het project Marker Wadden, in Hoorn op 17 januari en 21 februari 2013. Voorlichting en discussie over Marker Wadden De districtscommissie Noord-Holland van Natuurmonumenten heeft leden van Natuurmonumenten in de gemeenten Enkhuizen, Stedebroec, Drechterland, Medenblik, Hoorn, Koggenland, Zeevang, Beemster, Purmerend, Edam-Volendam, Waterland uitgenodigd voor een voorlichtingsbijeenkomst in Het Huis Verloren in Hoorn. Op de eerste bijeenkomst op 17 januari 2013 met 80 bezoekers is de zaal overvol en staan er zelfs een aantal mensen. Ook de tweede avond, op 21 februari 2013 kende een hoge opkomst. Hieronder treft u het verslag aan van beide avonden. Voed ons met wat u denkt en vindt Rob van Gerve, de avondvoorzitter/gespreksleider en lid van de districtscommissie Noord- Holland, heet iedereen hartelijk welkom. Fred van Sprang, voorzitter van de districtscommissie (DC) Noord-Holland van Natuurmonumenten, vertelt dat de 9 leden van de DC de leden in Noord-Holland vertegenwoordigen in de Verenigingsraad, het hoogste orgaan van de Vereniging Natuurmonumenten. De stad Amsterdam heeft een eigen disctrictscommissie. De raad bepaalt het beleid van de vereniging. De werkorganisatie (ongeveer 600 medewerkers) en duizenden vrijwilligers beheren de natuurgebieden en gebouwen van Natuurmonumenten. V.l.n.r. Roel Posthoorn, Projectdirecteur Marker Wadden en Fred van Sprang, voorzitter Districtscommissie Noord-Holland Als vertegenwoordiger van de leden organiseert de districtscommissie onder andere ledenbijeenkomsten om te weten wat er leeft en om de leden te informeren. Fred van Sprang roept de aanwezigen op om de districtscommissie te voeden met informatie en opvattingen op deze
bijeenkomsten. Hij vraagt ze om lid te worden van de e-mailklankbordgroep door een email aan dcnoord-holland@natuurmonumenten.nl te sturen. Via deze klankbordgroep wordt aan deelnemers hun mening gevraagd over diverse onderwerpen. Voor meer informatie over de DC Noord-Holland, zie: http://www.natuurmonumenten.nl/districtcommissie/districtscommissie-noord-holland Droom mee: de Marker Wadden Roel Posthoorn, projectdirecteur van de Marker Wadden, zet bevlogen en enthousiast uiteen hoe een droom steeds meer werkelijkheid wordt. Een tijd geleden is Natuurmonumenten in stilte begonnen aan de uitwerking van de droom van de Marker Wadden. Het doel van Natuurmonumenten is om een relatief goedkope oplossing te vinden voor het verbeteren van de ecologische kwaliteit van het Markermeer. In het Markermeer komt een grote hoeveelheid slib voor. Dat verstikt letterlijk veel leven. Er zijn veel minder vissen en daardoor ook veel minder vogels in dit gebied dan er zouden kunnen zijn. Roel laat zien dat na de aanleg van de Houtribdijk het slib in het Markermeer zat opgesloten. Daardoor is de natuurwaarde hard achteruit gegaan Tegelijkertijd is het Markermeer een internationaal beschermd (Natura-2000) gebied, waar onder de juiste omstandigheden de natuur veel meer kansen kan krijgen. Roel Posthoorn is uitgegaan van eerder onderzoek en heeft gekozen voor plannen die al een draagvlak hadden. Het project Marker Wadden is een innovatieve oplossing, die beetje bij beetje uitgewerkt wordt. Essentieel is de bijdrage van het Nederlandse waterbouwkundige bedrijfsleven met innovatieve technologieën. Juist in deze tijden is het verstandig om te investeren in een innovatief project. Het bedrijfsleven kan hiervan later in het buitenland de vruchten plukken door deze technologie opnieuw toe te passen. De Marker Wadden zullen gebouwd worden met slib dat in het Markermeer het water vertroebelt. Uiteindelijk komen er meerdere eilandjes. Op de eilanden is ook ruimte voor natuurvriendelijke recreatie, met inbegrip van een haventje. De invulling van de mogelijkheden voor recreatie wordt in overleg met de betrokkenen uitgewerkt. Natuurmonumenten wil starten met een eerste groot eiland, het verste weg van de Houtribdijk. Dat is het lastigste, maar maakt de aanleg van volgende eilanden makkelijker. Die liggen dan namelijk in de luwte van dat eerste eiland.
De locatie is in een gebied waar tot nu toe zelden boten komen, een aantal kilometers van de Houtribdijk, en dichter bij Lelystad dan bij Enkhuizen. Het slib uit het Markermeer zal via geulen en slenken in een nog aan te leggen slibput terecht komen en wordt vervolgens gebruikt als bouwstof voor de eilanden en zandplaten van de Marker Wadden. Deze methode bespaart heel veel kosten. Voor meer details, zie een link naar de Marker Wadden website aan het eind van dit verslag. De reden waarom het project een tijd geleden in stilte is opgestart was een gevolg van de criteria voor de subsidieaanvraag bij de Nationale Postcode Loterij (NPL). De aanvraag moest voor de NPL zonder communicatie naar buiten gebeuren. Voor het project is 70 miljoen euro nodig en de NPL heeft 15 miljoen toegezegd. Ook na deze toekenning is de communicatie beperkt geweest om te hoge verwachtingen te voorkomen. Er was nog onvoldoende geld om het project te realiseren! Op 17 januari had projectdirecteur Roel Posthoorn een prachtige primeur. Die dag heeft het Rijk heeft besloten voor 30 miljoen euro deel te nemen. Een bericht dat de aanwezigen met luid applaus begroetten. De droom wordt steeds meer werkelijkheid. Een geanimeerd gesprek Veel belangstelling bij de aanwezigen Vele aanwezigen hebben vragen over hoe het wad technisch gerealiseerd wordt. Gaat dit wel zo werken? Roel geeft aan dat het een innovatief plan is en dat de oplossingen steeds concreter en beter uitgewerkt worden. De risico s zijn beperkt. Er zijn zorgen over de invloed op de vaarroutes en vervuiling van de horizon vanwege een minder weids uitzicht. Inventarisaties hebben aangeven dat in het gebied nauwelijks gevaren wordt. De ligging van het wad is zodanig dat het vanaf het vaste land niet te zien is. Om het Markermeer een rijkere natuur te geven met meer waterleven en vogels geven we wat vaarruimte op. Het resultaat, een hogere natuurwaarde, is het waard. Vele aanwezigen uiten hun zorgen over de ontwikkelingen voor de Noord-Hollandse kust van het Markermeer, zoals massale groei van fonteinkruid en experimenten met dijkwanden. Natuurmonumenten is daar geen eigenaar en beheerder. Dat is Rijkswaterstaat.
Natuurmonumenten zal zich inzetten voor een goede aanpak van het hele Markermeer en IJmeer en zal waar nodig Rijkswaterstaat erop aanspreken om ook hun aandeel te leveren. Gespreksleider Rob van Gerve (met microfoon) Er leven veel vragen over hoe reëel en natuurlijk de oplossing is en of dit wel de juiste oplossing voor het slibprobleem is. Heeft niemand nu nagedacht over de gevolgen van de aanleg van de Houtribdijk? Nee, is het antwoord. Het Markermeer was oorspronkelijk nooit bedoeld als meer maar als polder, en is ook niet als meer ingericht. Het mist bijvoorbeeld natuurlijke oevers en ondiep water. Dat heeft nogal wat negatieve consequenties voor de natuur. Gezien de kleibodem zou het zeer rijk aan leven moeten zijn. Maar het slib veroorzaakt een teruggang van het natuurlijke leven in het meer, waardoor de visserij het ook moeilijk heeft. Men vraagt zich ook af of er geen overlast zal zijn. Bij de aanleg van de Marker Wadden zal het verzamelde slib een aantal jaren moeten drogen en zeker wat stank produceren. Gezien de afstand van de bewoonde wereld zal niemand er last van hebben. En wordt het slib niet natuurlijk afgevoerd? Momenteel wordt een deel van het water uit het Markermeer afgevoerd naar het IJsselmeer, maar dat is onvoldoende om het slib af te voeren. Volgens een van de aanwezigen zijn de Marker Wadden een ingreep in de natuur en eigenlijk onnatuurlijk. Doorgangen in de dijken maken is een meer effectieve oplossing. En zorgt er ook voor dat het voor de Spiering weer goed mogelijk wordt om naar het Markermeer te komen. Dat klopt, maar het is erg duur en daarom niet realiseerbaar. Enige ongerustheid is er over plannen voor windmolens. De provincie Noord-Holland heeft aangegeven geen windmolens in het Markermeer te plaatsen. Dat past geheel in de visie van Natuurmonumenten. De provincie heeft een experiment gedaan met slibschermen voor de kust van Noord-Holland. Heeft dat nu nut, is de vraag uit de zaal. Roel Posthoorn geeft aan dat de Marker Wadden een veel effectievere oplossing zijn. Als die gerealiseerd zijn, is daar genoeg slib in opgeborgen om weer mooi helder water en een gezond stabiel ecosysteem te krijgen. Sommigen vinden de naam wad misleidend. De naam Marker Wadden is gekozen vanwege de overeenkomst met windwadden. Bij harde westenwind zullen de eilanden wat onder lopen en bij harde oostenwind wat droog komen te staan. Net zoals nu voor de Friese kust het geval is. Een andere reden is de positieve associatie die het publiek heeft met wadden.
En is het Markermeer dan altijd helder? Nee, geeft Roel Posthoorn aan. Het project Marker Wadden gaat het water in het Markermeer helderder maken, maar stormen zullen ook in de toekomst slib veroorzaken, al zal dat minder worden. Delen van het meer blijven troebel, en dat is ook nodig voor sommige vissoorten. Wat is nu de verdere planning? De komende tijd worden de plannen voor het project Marker Wadden verder uitgewerkt, vergunningen aangevraagd en de samenwerking met de waterbouwkundigen uitgewerkt, zodat er in 2014 begonnen kan worden en de Marker Wadden in 2018 gereed zijn. De dagvoorzitter Rob van Gerve dankt alle aanwezigen voor de open, kritische, vruchtbare discussie. Natuurmonumenten zal haar achterban blijven informeren en betrekken bij het project. Voor meer informatie over de Marker Wadden, het slibprobleem in het Markermeer, en dit innovatieve natuurbouwproject, zie: http://www.natuurmonumenten.nl/thema/marker-wadden De presentatie van Roel Posthoorn is (nogmaals) te bekijken via een link in het Nieuws bericht over de Marker Wadden. Zie: http://www.natuurmonumenten.nl/districtcommissie/districtscommissie-noord-holland 2013 Districtscommissie Noord-Holland Natuurmonumenten